Tíminn - 19.04.1942, Blaðsíða 2

130
TÍMIM, simmnlagiim 19. apríl 1942
34. blað
Orð í tíma töluð
— Pistlar og brél til Tímans —
Bréfkafll ár V.-Skaftafellssýsln. — Gamlar
skuldir. — Drykkjumenn og mætir borg'arar. —
Aðeins eitt.
‘gímirm
Sunnudaff 19. upríl
Hermann Jónasson á að.hafa
varpað' því fram einhverju
sinni, er rætt var um embætt-
ismann, sem þótti heldur
brokkgengur, að það dygði ekki
að líta á hann N. N. sem mann,
heldur sem listamann.
Það getur vel verið að þessi
saga sé uppspuni, eins og títt er
um slíkar smásögur, en hún
styðst samt við það almenn-
ingsálit, að listamenn og þeir,
sem föndra við listir, séu vand-
setnir, brokkgengir og á ýmiss-
an hátt öðruvísi en fólk er flest,
bæði um kosti og galla.
Þetta hefir almenningur séð
og skilið fyrir löngu og er við
því búinn að fyrirgefa lista-
mönnum ýmissa hluti, sem öðr-
um mundi trauðlega haldast
uppi.
Listamenn okkar eru vitan-
lega upp og ofan í verkum sín-
um, eins og gengur og gerist.
En vanstillingu og skapbresti
virðast þeir hafa í svo ríkum
mæli, margir hverjir, að ekki
sé þar á bætandi.
Sjálfir munu þeir kalla þetta
listamannseðli.
Því hefir allmjög verið haldið
á lofti í bæjarblöðunum undan-
farna daga, að 66 menn úr
Bandalagi Isl. listamanna hafa
sent Alþingi skjal allmikið með
ónotum og sakargiftum í garð
menntamálaráðs. Sérstaklega
er þar veitzt að formanni ráðs-
ins, Jónasi Jónssyni.
Við lestur þessa langa’ skjals
vekur það þegar furðu, hve fáar
sakargiftir koma fram í svo
löngu máli. En þær eru í stuttu
máli þessar:
1. Formaður menntamálaráðs
hefir skrifað um listir á annan
hátt, en hinir 66 vilja vera láta.
Þessar greinar hafa birzt í
Tímanum og getur, hver sem
vill, kynnt sér þær.
2. Menntamálaráð hefir eitt-
hvert ár varið um 700 kr. í
risnu fyrir rithöfunda og lista-
menn, sem hafa starfað fyrir
ráðið. í þessari ásökun kemur
fram slíkur Jónspálmasonar-ná-
nasarháttur, að ekki þarf frek-
ari skýringar við.
3. Dylgjur um það, að Jónas
Jónsson hafi dregið sér af fé
mennamálaráðs til að greiða
dóttur sinni fyrir vélritun.
Þetta mun vera í fyrsta skipti,
sem J. J. er brugðið um ágirnd
og jafnvel fjárdrátt. í öllum
þeim hatrömmu deilum, sem
J. J. hefir háð um dagana, hef-
ir hann átt við svo skynsama
mótstöðumenn að etja, að þeir
hafa aldrei talið það borga sig
að ljúga slíkum hlutum upp,
og verður þó ekki sagt, að þeir
hafi sparað vopnin.
Það þarf Bandalag ísl. lísta-
manna til að grafa slíkt eitur-
vopn upp og beita því. Sem
vænta mátti hefir þetta vopn
snúizt í þeirra eigin hendi. Hitt
er og sannast sagna, að sé eitt-
hvert „nafnið“ undir skjalinu
spurt, hvort það telji slíkt aur-
kast sér samboðið, fer það hjá
sér, segist vera því algerlega
mótfallið og telji það illu heilli
fram borið.
Um ástæðuna til þessarar
dularfullu herferðar mætti rita
langt mál, en hér skal látið
nægja að benda á nokkrar ræt-
ur, sem að henni liggja.
1. Bókaútgáfa menntamála-
ráðs er hæUulegur keppinautur
fyrir útgáfufyrirtæki kommún-
ista, Mál og menningu. — J. J.
hefir mest gengizt fyrir þessari
bókaútgáfu. Því skal reynt að
víkja honum úr vegi.
2. Kommúnistar sækjast eft-
ir andlegum yfirráðum í land-
inu meðan hvergi sér til lands
i hinni veraldlegu baráttu
þeirra. Menntamálaráð undir
forustu J. J. er þar Þrándur í
götu. Því skal reynt að víkja
honum úr vegi.
3. Menntamálráð hefir Iækk-
að nokkuð ritlaun höfuðprests
kommúnista, H. K. L. — Þetta
er J. J. kennt um. Þess skal
reynt að hefna.
4. Jafnvel hinir 66 viður-
kenna því nær undantekning-
B éikaíli
.... Þingmaðurinn okkar lét
svo um mælt í ræðu, sem hann
flutti á Skaftfellingamóti í vet-
ur, að Alþingi hefði sýnt Skafta-
fellssýslu sérstakan sóma með
því að kjósa sig, Gísla. Sveins-
son, fyrir forseta sameinaðs
þings.
Þetta getur nú verið gott og
blessað, en úr því að okkur hef-
ir hlotnast þessi „virðing“r lát-
um viö okkur mestu skipta að
þingmaðurinn komi þannig
fram, að okkur verði enn meiri
heiður að tyllistöðu þeirri, sem
hann hefir hlotið.
Og einmitt nú virðist hann
hafa fengið alveg sérstakt tæki-
færi til að sýna, hver maður
hann er. Hann hefir verið kos-
inn formaður stjórnarskrár-
nefndar og á þar sæti með beim
tveimur af fulltrúum Sjálf-
stæðisflokksins, sem almenn-
ingur mun vænta einna sízt
góðs af.
Það reynir nú á forustu Gísla
í þessu máli, hvort hann lætur
berast með straumnum út í
fljótfærnislega breytingu á
arlaust, að J. J. hafi gert öllum
öðrum meira til að bæta kjör
listamanna og rithöfunda hér á
landi síðan Bjarni frá Vogi leið.
En það virðist vera einn hinn
leiðasti þáttur í skapgerð sumra
listamanna, að akneytast fyrst
og fremst við þá, sem reyna að
hlynna að þeim.
Þeir, sem kynnu að hugsa
sem svo, að hér væri kommún-
istum og hagsmunum þeirra,
að ástæðulausu blandað inn í
þetta mál, ættu að bera saman
og hugleiða, hverjir stóðu að
þvi að reka Jón Baldvinsson úr
Dagsbrún, eftir að hann hafði
fórnað ævi sinni og kröftum í
þágu verkamanna.
Bandalag ísl. listamanna er
samsett úr nokkrum fámenn-
um deildum. í hverri deild er
kommúnistasella, sem blæs að
kolunum og undirbýr hverja
herferðina af annarri.
Forustusauðir hópanna eru
kommúnistar. í slóð þeirra slæð-
ist svo allmargt úr hópnum, án
þess að vita, hvert ferðinni er
heitið.
„Þið getið verlð menn — við
erum listamenn.“ -j-
kjördæmaskipun án þess að
hirða um þau atriði stjórnar-
skrárinnar, sem varða sjálf-
stæði okkar. Ef þetta ætti eftir
að henda Gísla Sveinsson, má
með sanni segja, að mjög sé
honum gengið eða mjög hafi
verið af honum logið.
Gísli Sveinsson veit vel, að
Skaftfellingar eru algerlega
mótfallnir tillögum jafnaðar-
manna í kjördæmamálinu. Við
viljum millþinganefnd í stjórn-
arskrármálið í heild. Við vilj-
um, að Gísli Sveinsson beiti sér
fyrir því.
Af því mundi hann vaxa meir
í augum Skaftfellinga en af
forsetatigninni.
En með kjördæmabreyting-
una upp .á vasann og tvennar
kosningar í vændum — efast ég
um, aö honum þyki heimkoman
hingað í sýslu hlýleg.
Ef þið birtiö eitthvað úr þessu,
getið þið í bili kalláð mig
Skaftfelling.
Gamlar skuldír
Allir einstaklingar geta á
langri æfi lent í fátækt og
eignamissi. Þetta hefir margoft
komið fyrir, ekki einungis ein-
staklinga, heldur þjóðina í heild.
Er hér skammt á að minnast,
þegar atvinnuleysi og verðfall
steðjaði svo hatramlega að at-
vinnuvegunum að grípa varð til
hinnar alkunnu kreppuhjálpar
fyrir atvinnuleysingja, bændur,
smáútvegsmenn og jafnvel
stórútgerð líka. Sem betur fór
munu fáir hafa verið farnir að
líða neinn verulegan skort, en
hitt var víst, að færri sáust þá
5 kr. seðlar manna á milli en
nú 50—100 kr. seðlar. Svo hefir
gersamlega skipt um ástand og
hag einstaklinga og þjóðar.
Þetta er allt gott og blessað, og
margur er nú sá, sem borgar að
fullu sínar gömlu skuldir, sem
leit út fyrir að þeir gætu aldrei
borgað, og voru ekki skyldir til,
samkvæmt gildandi lögum.
Jafn vel þekki ég nokkur
dæmi þess,. að menn, sem nú
hafa stórbætt fjárhagslegar á-
stæður sínar, hafa ekki látið
sér nægja að borga upp skuldir
sínar, helduj; yfirborgað þær.
Þetta eitt sýnir, að betri hluta
íslendinga er ekki ljúft að
þiggja gjafjir án gjalda, þótt
slíkt verði stundum að vera
fyrir ófyrirsjáanlegar ástæður.
En íslenzka þjóðin skuldar
meira en hér hefir verið drep-
ið á. Og hún skuldar er-
lendum þjóðum fyrir fæði og
húsaskjól. Þegar hörðu árin
gengu yfir landið um 1880 og
fólk varð að leggja sér til
munns skóbætur og annað þess
háttar, sem mann hryllir við að
nefna, sendu Englendingar
hingað allmikið gjafakorn til
manneldis, fyrir milligöngu
meistara Eiríks Magnússonar
og annarra göfugra manna.
Þetta bjargaði landsmönnum
frá hungurdauða.
Þegar jarðskjálftarnir gengu
yfir Suðurland 1896 og fjöldi
manna stóð uppi húslaus yfir
sig og skepnur sínar, voru hafin
víðtæk samskot í Danmörku og
víðar til að bæta úr þessum
sáravandræðum. Ég hefi ekki
við hendina tölur yfir hjálp
þessara þjóða, en þær eru til.
Sjálfsagt eigum við fleiri þjóð-
um skuld að gjalda frá fyrri
árum, syo sem frændum okk-
ar í Ameríku og víðar, þótt ekki
verði hér nefndir. —
Nú flæða yfir landið pening-
arnir í stríðum straumum, svo
að 50—100 kr. eru nú eins
handa á milli, nærri hvers
manns, og 1—5 kr. áður, og það
jafnvel manna, sem alls ekki
kunna með slíka fjármuni að
fara. Er ekki einmitt nú kominn
tími til þess að safna einhverju
í sjóð og geyma þar til striðinu
lýkur, og greiða þá eitthvað af
gömlu skuldunum, sem við
skuldum þessum þjóðum, sem
hér hefir verið minnzt á. Sjálf-
sagt verða þá margir fátækir í
þessum löndum, sem þurfa
hjálpar með. Og hvað sem öllu
því líður, eigum við þeim skuld
að gjalda, sem gott væri að
geta að einhverju leyti borgað
nú, þegar blessað landið okkar
er fullt af gæðum og líðan
þjóðarinnar er betri en allra
annarra.
Það er líka í samræmi við
hugsunarhátt allra beztu ís-
lendinga, að gott sé að þiggja
lán og hjálp, þegar þess þarf
endilega með, en miklu sælla
sé þó að borga það aftur. Og
umfram allt vilja menn undir-
skrifa spakmælið: „Að sælla
er að gefa en þiggja.“
Böðvar Magnússon.
Drykkjuirenn
eða mælír borgarar
Laust fyrir áramótin var í
ísafold greinaflokkur um á-
fengismálin eftir hr. alþm.
Jóhann G. Möller. Harmar
hann mjög, að vínverzluninni
var lokað og telur það hættu-
legt spor, sem leiði þjóðina til
spillingar.
Hann talar þar um mæta borg-
ara, sem fara í erlend skip á
höfninni, til þess að kaupa vín,
þvert ofan í lög landsins. Hon-
um ’ sýnist ekki óeðlilegt að
menn brjóti lögin, það er að
segja, bannlögin, með því að
brugga og reka leynisölu. Enda
kemst hann svo að orði á einum
stað, að lögin geri engan að
betri manni. Hann vill kenna
íslendingum að drekka. Honum
þykir sorglegt, að ekki sé hægt
að veita erlendum gestum vín,
þótt vínbann sé í landinu. Hann
talar um frjálsa skatta og lög-
þvingaða. Hann talar um að
ríða feitum gulíkálfi og álítur,
að reiðskjótinn fóðrist bezt á
víni. Hann segir: Þjóðin verður
að geta svalað þorsta sínum.
Margt er það fleira, sem hann
telur víninu til ágætis.
Vilji maður nú athuga þetta
frá sjónarmiði almennra borg-
ara, verður útsýnin allt önnur.
Virðulegasta stofnun, sem
haldið er uppi hjá hverri menn-
ingarþjóð, er löggjafarsamkom-
an. Og þeir einir eru kallaðir
mætir borgarar, sem virða lög-
in.
„Að svala vinþorsta þjóðar-
innar“. Treystir maðurinn sér
til þess? Nú er það alkunna, aö
menn verða sólgnari í vín eftir
því sem þeir venjast því .meira
og þyrstir æ ofan í æ.
„Að kenna íslendingum að
drekka". Löng verður sú skóla-
seta. í þúsund ár höfum við
verið að læra að drekka í hófi.
Erum við ekki í fyrsta bekk enn-
þá? Ég held það helzt. Það, sem
dregið hefir úr drykkjuskap
þjóðarinnar, er eingöngu að
þakka bindindisstefnunni og
skorti á víni.
Við vitum um skólamennina
okkar í margar aldir, að marg-
ur þeirra hafði óhapp af vín-
inu á Hafnarárum sínum. Þar
var þó vínið frjálst. Á mestu
hörmungartímum þjóðarinnar
var flutt til landsins ógrynni af
víni, enda var drykkjuskapur
höfuðlöstur þjóðarinnar. Þá eru
farmennirnir okkar. Þeir eru
sú stéttin, sem oftastnær mun
hafa ráð á að veita sér vín. Allt
frá Agli Skallagrímssyni fram
á þennan dag, hefir þeim geng-
ið misjafnlega að stilla drykkj-
unni í hóf. í vetur átti ég tal
við sjómann, sem hafði verið í
siglingum á liðnu sumri. Hann
sagði við mig: „Ég hafði sjö
þúsund krónur í kaup og drakk
allt saman út.“ Ég er viss um,
að hann sagði þetta satt.
Það þarf sterk bein til að
þola góöa daga.
Sérstaka tegund mætra borg-
ara þarf til þess að halda því
fram, að greiður aðgangur að
ins fæddust öldum saman ým-
ist til áþjánar eða til baráttu
fyrir frelsi. Vér fengum það,
sem forfeðurnir fóru á mis við,
eða vörðu lífi sínu til þess að
endurheimta. Vér höfum sjálf-
sagt langt í frá fullan skilning
á því, hvílíkt var hlutverk
þeirra, sem vörðu neistann á
hinum köldu öldum. Nokkru
betur skildum vér líklega af-
rek þeirra, sem blésu í hann
nýju lífi. En vér vorum fyrst
og fremst í aðstöðu þeirra, sem
eru bornir til mikils arfs og
mikilla réttinda. Og þaö er allt-
af hættulegt. Það er alltaf
hættulegt að fá hlutina ókeyp-
is. Það gerir oss gjarna smáa,
aðgerðalausa, óskyggna á verk-
efni og svifaseina eða duglausa,
ef nýja og óvænta hluti ber að
höndum. Má vera að vér, sem
fórum að vitkast upp úr síðasta
stríði, höfum aldrei séð neina
stóra sýn. Vér sáum þó þá, sem
næstir voru á undan oss, hefj-
ast rösklega handa samhliða
úrlitaátökum sjálfstæðisbarátt-
unnar og að henni lokinni. Ætl-
uðum vér ekki að halda áfram?
Ætluðum vér ekki að nema
landið, halda áfram að byggja
ofan á hinn rudda og slétta
grunn frelsisins? En urðu ekki
örlög vor flestra þau, að vér
týndum þessari stóru sýn, í
staðinn drukkum vér í oss
flokkskenningar og gengum ein-
hvers staðar á mála í dægurbar-
áttunni, og innan stundar var
ísland horfið í gjörningahríð
flokksofstækis, sem minnzt
verður til endadægurs þessarar
þjóðar.
víni dragi úr drykkjuskap. Það
er hægt að fara nærri um, hverj-
ir þeir „mætu borgarar" muni
vera, sem greiða þessum „mæta
borgara“ atkvæði hér eftir.
Jón Jóliannsson, Öxney
ASeíns eítt
Frestun kosninga og samstarf
eða kosningar í sumar, og
sundrung, er umtalsefni stjórn-
málamannanna. Ætti meiri
hluti þjóðarinnar að ráða,
hvora leiðina skyldi fara, tel ég
víst, að kjörseðlar yrðu eigi
gerðir í vor. Það mun vera álit
mikils meira hluta þeirra, sem
hugsa, að þar sé til lítils að
vinna, en mikið í húfi. Kosn-
ingatilstand sé til þess eins
fallið að „slíta friðinn", sem er
nú í meira áliti en oft áður, á
svokölluðum friðartímum. —
Kemur þar að því, að enginn
veit hvað átt hefir fyrr en
misst hefir.
Það er léttúð og ábyrgðar-
hluti að stofna til vaxandi
flokkadrátta á þessum tímum,
með því að kasta þjóðinni allri
út í kosningahringiðu.
í þetta sinn er það eitt og að-
eins eitt, sem mælir með kosn-
ingum eða gæti gert það. Ef
þingið er illa skipað að viti,
mannkostum og þreki og þjóðin
hefir öðrum betri á að skipa,
þá ber henni að breyta um, því
að alls þessa mun við þurfa.
En það hefir ekki lóað á um-
kvörtunum í þessa átt. Þessi
eina ástæða er því sennilega
ekki stórvæg, hitt líklegra að í
þinginu séu nú svo margir
okkar beztu manna, að þeir fái
notið sín.
Með það á vitorði verður
mörgum að spyrja: Hvað er að?
Er ágreiningurinn farinn að
ganga úr sér? Vantar „nöldr-
ið“? Eru hráefni í úlfúð svo úr
sér gengin, að nauðsyn beri til
að framleiða gervivöru?
Ræðarinn kennir árinni. Al-
þingismaður kvartar um liðs-
mun, of fáar árar í sínum flokki
til þess að koma sínu fram.
Jafnvel þeir þingmenn nöldra
um þetta, sem eru þannig sett-
ir, að fallið er á hverja þeirra
ár af nautsterkum áhrifa-
mönnum, er tylla sér öndverðir
á næstu þóftu. Þessir menn
skella skuldinni á „rangláta
kjördæmaskipun“ og vilja gera
hana að þungamiðju næstu
kosninga.
Vegna aðstöðumunar lands-
manna, stétta og stjórnmála-
flokka, til áhrifa utan þings og
innan, er þetta mikið vanda-
mál og verður ekki leyst með
stjórnmáladeilum, án þess að
eiga á hættu að ganga á rétt
heilla stétta, öllum til bölvun-
(Framh. á 4. síðu)
Og nú er verið að nema land-
ið að nýju. En vér erum ekki að
nema það. Það eru aðrir, sem
það gera. Oss er ekki Ijóst,
hversu víðtækt það landnám
verður. En úr því að þetta land
hefir nú loksins fengið þýðingu
fyrir heimsyfirráðin, þá má oss
ljóst vera, að hér tekur við nýr
kapituli, — heimsyfirráðin eru
enginn hégómi, sem víkur hæ-
versklega úr vegi fyrir rökum
og tilfinningum. Þar sem þau
eru annars vegar hefir hingað
til allt orðið að víkja úr vegi,
og þá má heimurinn breytast,
ef svo verður ekki enn um sinn.
Vér völdum litlu um hin miklu
mál og meginúrslit. En vér ætt-
um að sjá það verkefni, sem for-
lögin hafa fært oss að höndum.
Það líkist kröfu fyrri tíma til
íbúa þessa lands; það er fyrst
og fremst verkefni vörzlunnar,
varðveizlunnar. Það er framar
öllu um það að ræða, að landið
hverfi oss ekki, að vér vitum
það og gleymum því ekki, að
vér eigum það, að vér finnum,
að hér eigum vér heima, vér,
íslendingar. Aðrir geta krafizt
afnota af þessu landi og tekið
þau með vinsamlegu valdi, en
heimilisréttinn eigum vér ein-
ir. — Á nýliðinni hátíð hafa
hundruð ungra manna og
og kvenna héðan úr höfuð-
staðnum leitað til fjallanna og
jöklanna. Vér prestarnir sjáum
eftir þessu fólki frá helgihaldi
safnaðarins, en það verð ég þó
að segja, að ég ann hverjum
íslendingi þess að sjá ísland.
Það getur verið, að vér lifum
svo langa æfi, að vér sjáum
Séra Sigurbjörn Eioarsson;
íslenzk framtíð
Flutt á kvöldvöku Stúde ntaiél. Reykja-
víkur og stúdentaráðs í úHvarpínu 8. apr.
Líklega er engin íslenzk
vísa fremur almannaeign þjóð-
arinnar en vísa Kristjáns Jóns-
sonar: Yfir kaldan eyðisand,
o. s. frv. Þessi einfalda fer-
skeytla hefir öðlazt dularfulla
rótfestu í huga íslendinga.
Treginn, sem á bak við orðin
býr, hefir snert oss, þar sem
vér vorum næmir fyrir. Vér
höfum skilið hugsanir manns-
ins, sem sér heimahagana
hverfa og leggur á ókunnar
slóðir, með allt hið kunna að
baki, en hið óþekkta framund-
an.
En vér sjáum meir í vísunni.
Það er annað, sem hefir gert
hana að þeirri almenningseign,
sem raun er á. Það er þessi
stóra og átakanlega hugsun, að
eiga hvergi heima. Er það ekki
það, sem hefir snert íslending-
inn? Vér fundum, að það var
harla eyðilegt og harla tómlegt
og harla vonlaust að verða að
segja: Nú á ég hvergi heima.
Mér hafa oft komið þessi orð
í hug á undanförnum tíma. Ég
veit, að svipuð tilfinning hefir
hvarflað að fleirum, enda þótt
hugsunin hafi e. t. v. ekki klæðzt
í búning sömu orða. Vér kom-
umst naumast hjá því að finna,
að ísland er að vissu leyti horf-
ið oss, það gamla ísland, sem
vér ólumst upp við, hefir feng-
ið þann d: rátt í svip sinn, sem
gerir það torkennilegt. Vér
stöldrum ’ íið og spyrjum: Eig-
um vér b ,ér heima? Hvar sem
vér stígui n, og hvert sem vér
lítum hér • í Reykjavík og ná-
grenni og, víðar um land, er sá
svipur, s em. mennirnir setja á
landið, a jnnar en vér könnumst
við. Vér mætum mönnum, sem
eru ekk i íslendingar, vér heyr-
um má j, sem ekki er íslenzka.
Það e r framandi svipur á
mönnu m og mannvirkjum, —
„nú er- horfið Norðurland“. Og
vera Tná, að þeir, sem hugsa
lengríi en til líðandi stundar,
verði a.skynja einhvers hugboðs
um 'þa u aldaskil í sögu landsins,
sen.i g eri djúpið milli þess, sem
va-r, Tjg þess, sem verður, óbrú-
a;ndí, hið kunna sé horfið og
öaftu rkræft, hið óþekkta sé
fram1 undan, — ferð þess manns,
sem ekki á neins staðar heima í
bilL Það verður ekki snúið við.
Marg t er þoku hulið um leiðar-
’lok. En krafa stundarinnar,
takm ark stundarinnar, er aug-
ljóst og tvímælalaust: Að varð-
veita glóðina af heimahlóðun-
um, g lata yfirleitt ekki því, sem
haft er meðferðis að heiman,
verða ekki rótlaus og allslaus
flækingur, gera ekki tilveru
sína að marklausu og vonlausu
eigri um hinn kalda eyðisand,
þar sem beinin verða að lokum
sandkafin, án þess að verða
einu sinni nokkrum vegfaranda
að leiðarmerki, heldur að varð-
veita heimilisvitundina og
heimilishollustuna, skapa sér
heimkynni í hinu nýja um-
hverfi, og þó maður fái aldrei
notið þess sjálfur, þá bjargar
það þó næstu kynslóð frá því
að verða úti.
Sú tilfinning, sem nú var að
vikið, lýsir sér ekki í neinum
fjandskap við þá menn, sem
vér mætum í erlendum búningi,
og rætur hennar eru því síður
neitt agg eða óvild í þeirra garð.
Hún er ósjálfráð og óviðráðan-
leg hverjum þeim, sem ein-
hvern tíma hefir fundið til þess
með gleði, að hann átti hér
heima. Kotsælan var alltaf rýr-
leg, og sæla þessa lands var
löngum kotsæla. En það er jafn
sterkur hugur bundinn við kot-
ið eins og höllina, þegár þar
býr allt, sem maður á í erfðum
og minjum og minningum,
þegar maður sér líf sitt og þann
litla árangur, sem af því getur
orðið, sér baráttu sína, og þau
litlu laun, sem hún kann að
verðskulda, samofið og órjúfan-
lega tengt þvi, sem kotið geym-
ir.
Vér, sem teljumst til yngri
kynslóðarinnar, létum oss ef til
vill dreyma einhverja drauma
í þá átt að nema þetta land að
nýju. Vér fæddumst inn í
frelsið. Aðrar kynslóðir lands-