Tíminn - 07.05.1942, Blaðsíða 3

43. blað
TÍMINIV, fimmtndagíim 7« maí 1943
167
— — o—o— — — — 0—0—.
Sambtnul isl. samvinnufólaqa.
Höfum til ódýrar og góðar bólusetningarsprautur
Kellvíkíngar telja hafnarbæturnar
mesta framtíðarmál sítt
(Framh. af 2. siðu)
B Æ K U R
Heilbrig’t líf. Timarit
Rauða Kross íslands,
n. árg. 1.—2. hefti
1942, 128 bls.
Hefti þetta er 128 bls., snot-
urt að frágangi og flytur marg-
ar athyglisverðar greinar eftir
ýmsa þekktustu lækna lands-
ins. Ritstjóri þess er dr. med.
Gunnlaugur Claessen. Skrifar
hann sjálfur „Ritstjóraspjall“ og
kemur víða við. M. a. bendir
hann á, samkvæmt rannsókn-
um, sem gerðar hafa verið, að
búast megi við, að yfir 1800
manns, sem komið er yfir íer-
tugt hér á landi hafi verlð eða
sé sullaveikt.
Ætti þetta að vera þörf bend-
ing til þeirra, sem álíta sulla-
veiki og sullaveiklshættu svo
hverfandi, að enga varúð þurfi
í því efni.
Hannes Guðmundsson ritar
um lús og útrýmingu hennar. Er
það heldur óvinsælt verk að
tala margt um það efni, enda
hefst grein læknisins þannig:
„Allir hafa andstyggð á lúsinni,
og fæstir vilja um hana tala.
.... Hún er sennilega útbreidd-
asta skordýr jarðarinnar. Hún
lifir allsstaðar, þar sem mann-
legar verur búa, allt frá heims-
skautalöndum acS miðjarðar-
baug .... Þessar línur eru rit-
aðar til þess að fleirum verði
það ljóst en er, að lúsin er
skaðræðiskvikindi, sem getur
greitt allskonar sjúkdómum
götu inn í mannslíkamann,
jafnvel sjálf flutt hættulega
sjúkdóma manna á milli.“
Nokkrar deilur hafa staðið
um það að undanförnu, hvort
heilsufar almennings væri
betra eða lakara nú en áður var.
Halda ýmsir því fram, að þar
hafi mjög sigið á ógæfuhliðina
hin síðari ár. í sambandi við
þetta birtir ritstjórinn bréf-
kafla frá konu í sveit, og segir
þar m. a.:
„í sambandi við erindi Sig-
urjóns Jónssonar vil ég geta
þess, að faðir minn (nú 73 ára)
segir, að i sínu ungdæmi hafi
meirihluti fólks alltaf verið að
leita læknis, eða svo að segja.
En það hafi borið miklu minna
á því en nú, af því að „lækn-
arnir" voru þá í hverri sveit og
skrifuðu engar skýrslur um
sjúklinga sína. Hann býst við
að héraðslæknar nútimans
þættust eiga allannríkt, ef til
þeirra leituðu árlega jafn-
margir sjúklingar og áður leit-
uðu til hómópatanna á sömu
svæðum.“
Af öðrum greinum má nefna
Varnir gegn barnaveiki, eftir
dr. Júlíus Sigurjónsson, og
brautin var opnuð, hafa 1300
vagnar farizt á henni eða
skemmst stórlega.
Þrjátíu og fimm amerískir
vélfræðingar voru þegar sendir
til Kína til að setja upp við-
gerðarstöðvar við brautina og
kenna Kínverjum að annast
þetta.
Enginn síml er meðfram
brautinni. Arnstein mæltl svo
fýrir, að fjöldi lögregluþjóna
skyldu jafnan vera þar á verði
í smábifreiðum með talstöðvum
til að greiða úr umferðaflækj -
um, taka drukkna bifreiðar-
stjóra úr umferð og drelfa hóp-
um, sem væru að slæpast.
Arnstein komst að þvi, að
annarhvor vagn, sem um braut-
ina fór, var i einkaeign og
fluttu þeir allskonar varning,
sem ekki var neitt I þágu stríðs-
ins. Þegar þessir vagnar námu
staðar við tollstöðina, varð öll
halarófan af hergagnabílunum
að nema staðar líka. Stundum
urðu þeir að biða dögum sam-
an, meðan verið var að greiða
úr einhverri tollflækju.
Þessar einkabifreiðir voru hin
mestu gróðafyrirtæki. Braskar-
ar i Rangoon sendu þá eina eða
tvær ferðir með allskonar
glingur og dót tll að selja í
Kína. Að þvi búnu seldu þeir
vagnana sjálfa með miklum
hagnaði. Slíkir menn tvöföld-
uðu fé sitt á mánuði hverjum.
Nú gilda þau fyrirmæli, að
einkabifreiðir verði að flytja
fyrstu tvo farmana fyrir
stjórnina og bensin I hinum
föllum er mjög mikill á þessum
sléðum. Auk þessara hafnar-
mannvirkja, eru tvær bryggj-
ur inn af aðallegusvæði bát-
anna, en þær eru aðeins not-
hæfar í góðu veðri, því að þar
er ekkert afdrep í stormum eða
brimi.
í Keflavík er ennfremur haf-
skipabryggja, sem eyðilagðist í
ofveðri þann 4. marz síðastlið-
inn. Skip, sem var við bryggj-
una, stórskemmdist og sökk.
Það var mjög tilfinnanlegt tjón
að hafskipabryggjan í Kefla-
vík skyldi eyðileggjast í byrjun
vetrarvertiðarinnar, þar sem
þetta var eina útflutningshöfn-
in á Suðurnesjum. Þess vegna
hefir orðið að flytja allan fisk-
inn frá verstöðvunum í fisk-
tökuskip í Hafnarfirði eða
jafnvel í Reykjavík. Hefir það
aukið kostnaðinn við útgerðina
að miklum mun.
Hafskipabryggjan er byggð
utan á klettóttu hraunnefi haf-
öldumegin við brimvarnagarð-
inn. Er hún því algerlega óvar-
in fyrir veðrum og særoki. En
það versta vlð hana, að dómi
kunnugra manna, er það, að skip
geta ekki legið við hana á ann-
an hátt en að snúa flatri hlið-
Inni I brimgarðinn, en jafnframt
er hætta á, að skip, sem leita
frá bryggjunni í vondu veðri,
hreki ósjálfbjarga upp í stór-
grýtisurð á klettanefinu, vegna
Berklapróf, eftir Sig. Sigurðs-
son, berklalækni.
Þessar greinar og efni ritsins
í heild á erindi til almennings.
Það er ritað af mörgum fær-
ustu mönnum læknastéttar-
lnnar og bera margar grein-
arnar ekki aðeins vitni um
þekkingu . höfundanna heldur
og þjóðfélagsleg sjónarmið, sem
hver embættismaður verður að
hafa, ef han ná að geta talizt
góður og gegn embættismaður.
J. Ey.
má vera einkagóss.
Eitt með öðru var það, að
allur varningur, sem fór um
brautina frá Burma, var toll-
aður, og skyldi tollurinn greið-
ast út í hönd. Undir þessa toll-
un komu og öll hergögn, sem
Kínverjar fengu samkvæmt
láns- og leigulögunum.
Stundum skorti kínversku
stjórnina fé til að greiða toll-
ana. Þá lágu dýrmætar og
nauðsynlegar vörur tímum
saman óhreyfðar. Nýir atner-
ískir bílar stóðu hundruðum
saman við brautarendann, hálf-
sokknir í illgresi.
„Þetta nær engri átt,“ sagði
Arnstein. „Hví skyldi Burma
taka toll af hergögnum, sem á
að nota til að berjast gegn á-
rásarþjóð, sem vel getur ráðizt
á Burma sjálfa áður en langt
um líður.“
Hann talaði við yfirvöld í
Burma og við brezka embættis-
menn um málið. En þeir gátu
engu lofað. Þá komust blöðin
að þessu, og Arnstein sendi
Harry Hopkins skeytl. — Loks-
ins, eftir miklar bollalegging-
ar og tilmæli frá stjórnunum í
Washington og Lundúnum,
fékkst þessu kippt i lag.
Nú er Burmabrautin í hershöndum,
Japanar herja á Burma og hafa lagt
mikinn hluta landslns undir sig. Hvort
mun nú hinn skjótfengni stríðsgróði
fésýslumannanna í Rangoon koma
þeim að miklu haldi? Sleifarlagið og
hagsmunastreitan hefur hefnt sín. Og
svo mun jafnan fara, er 6 reynir.
(Þýðandinn).
þess hve bryggjan snýr skakkt
og nær ekki nógu langt út með
hraunhöfðanum. Það er þvi
ekki einhlítt að gera við
bryggjuna eins og hún var,
heldur verður Jafnframt að
lengja hana eða koma á annan
hátt i veg fyrir að sagan frá í
vetur endurtaki sig.
En það eru fleiri vandamál en
viðgerð hafskipabryggjunnar,
sem biða úrlausnar í sambandi
við hafnarmálin í Keflavík.
Þrengslin í aðalafgreiðslurúmi
fiskibátanna eru svo mikil, að
af skipastól Keflvikinga, sem er
um 520 smálestir, verður að
gera um 280 smálestir út frá
öðrum verstöðvum. Þetta er
þeim mun bagalegra, þar sem
útgerðarmenn í Keflavík telja
hagkvæmast að eiga báta, sem
séu um 40 smálestir að stærð,
því að þeir eru álitnir heppileg-
astir fyrlr alla útgerð, bæði
fiskveiðár að vetrinum og síld-
veiðar yfir vor- og sumartím-
ann. Hin lélegu afgreiðsluskil-
yrði og öryggisleysið við höfn-
ina gera alla þróun í þessa átt
ómögulega.
Það er því tvímælalaust mest
aðkallandi fyrir Keflvíkinga að
fá höfnina bætta að miklum
mun. Nú í súmar er I ráði
að lengja hafnargarðinn um
30—40 metra. Hefir Alþingi
veitt 350 þúsund krónur til þess
mannvirkis. Ýmsir örðugleikar
hafa valdið því, að ekki hefir
verið byrjað á því verki enn.
Þó má þar vafalaust mest um
kenna vöntun á verkamönnum.
Hið fyrsta, sem þarf að gera áð-
ur en aðalverkið hefst, er að
gera dráttarbraut fyrir steln-
ker, sem verða steypt í landi.
Þessum kerum verður síðan
rennt á flot eftir dráttarbraut-
inni, opnuð í botninn, fyllt
grjóti og notuð til að lengja
hafnargarðinn.
Vatnsveita og
skolpræsagcrð.
Þótt hafnarbæturnar séu
vissulega mest aðkallandl úr-
lausnarefnið, eru mörg önnur
verkefni, sem Keflvíkingar
verða að sinna bráðlega.
Vatnsveita er engin I kauptún-
inu: Vatn er leitt í fáein hús
úr vatnsgeymi, sem er byggður
yfir lind í kauptúninu. Aðal
vatnsból kauptúnsbúa eru
brunnar. Þeir eru yfirbyggðir
og er vatninu náð úr þeim með
stórum vatnsdælum. Má oft sjá
margt kvenna við brunnana
með vatnsílát sín, líkt og I
Jerúsalem forðum. Úr einstaka
brunnum hefir vatnið verið leitt
í nokkur hús, sem hafa slegið
sér saman um rafmagnsdælur,
en án þeirra er ekki unnt að
ná vatninu úr brunnunum inn í
húsin. Fyrir hokkru var byrjað
að bora fyrir vatni uppi í Kefla-
víkurheiði, vegna vatnsveitu
fyrir kauptúnið. Er talið,
nægilegt vatn á þessum slóðum
en borinn bilaði áður en það var
fullkomlega rannsakað. Að öll-
um líkindum verður unnið að
framgangi vatnsveitumálsins
svo fljótt sem auðið er.
Skólpræsakerfi er ekkert 1
kauptúninu. í flestum hinum
nýrri húsum eru skólpþrær, sem
skólpinu er hellt í, en allvíða
verður að hella skólpínu niður
í jarðveginn kring um húsin.
Það er því mjög aðkallandi, að
leggja skólpræsakerfi um allt
kauptúnið. Það myndi breyta
útliti þess að miklum mun og
vera til ómetanlegra þæginda
(Framh. d 4. siðu)
Útbreiðið Tímairn!
—2000 m hengiflug. Frá því að þriðja. Aðeins fjórða hver ferð
Skinnaverksmiðjan ÍÐUNN
framleiðir fjölmargar tegnudir af skóm á karla,
konnr og börn. — Vinnur cnnfremnr úr búðnm, skinn-
nm og gœrnm margskonar leðnrvörur, s. s. lcður til
skógerðar, fataskinn, hanzkaskinn, töskuskinn, loð-
sútaðar gærnr o. m. fl.
Skinnavcrksmiðjan Iðnnn, cr húin nýjustu og fnll-
komnustn tækjum, og hcfir á að skipa hóp af fag-
lærðum mönnum, scm þcgar hafa sýnt, að þeir ern
færir um að kcppa við útlemla farmleiðsln á þcssn
sviði.
IÐUNNARV0RUR fást hjá kaupfélögum um allt
land og mörgum kaupmönnum.
Iðunnarvörur eru smekklegar, lialdgóðar, ódýrar
Notið IlMiWAIt vörur
• VINNID 0TULLEGA AÐ ÚTBREIÐSLU TÍMANS •
484 Victor Hugo:
inn kom niður, var eins og mynduðust
svo göt, er ryki úr, í hópinn. Það líkt-r
lst þvi helzt, þegar sjóðandi vatni er
helt 1 snjóskafl. Það gat að líta deyj-
andi menn, sem byltust um jneð nist-
andi kvalaóp á vörum. Umhverfis þess-
ar tvær aðalvígstöðvar dreifðust drop-
ar af þessu hræðilega regni á kirkju-
árásendurna. Það var eins og eldingum
lysti niður i höfuð hinna ógæfusömu
umrenninga.
Hræðilegur harmagrátur kvað við. Um-
renningarnir flýðu 1 skyndi og hlupu
hver annan um koll, hinir hugrökku
jafnt sem hinir blauðu. Bjálkinn var
skilinn eftir í valnum. Torgið -varð
mannlaust. Allra sjónum var beint að
kirkjuþakinu. Þar blasti við furðusýn.
Á efsta þakinu sást stór logi stíga milll
klukknaturnanna með geysilegu neista-
flugi. Neðan við logann spúðu þakrenn-
urnar tvær, sem mynduðu þar dýra-
trjónur, óaflátanlega þessu brennandi
regni, sem helzt líktist ' eldtungum.
Smám saman, þegar blýstraumarnir
nálguðust jörðina, kvísluðust þeir I
þúsund geisla eins og þegar vatnið drelf-
ist úr könnu garðyrkjumannsins. Ofan
við logana sáust í skæru skini hinir
háu turnar kirkjunnar með hinum fjöl-
mörgu myndastyttum, er táknuðu djöfla
og vansköpuð dýr. Meðal þessara ó-
Esmeralda ' 481
modo á þessari stundu, hefði undrazt
látið. Auk þess að hafa hlaðið upp alls
konar byggingarefni á brjóstriðið, hafði
hann einnig safnað steinum í hrúgu
á flatþakinu. Strax og ferhyrndu stein-
ana á yztu brúninni þraut, greip hann
til smærri steinanna. Hann gerði ým-
ist að lúta niður eða rísa upp. Dvergs-
höfuð hans gægðist fram af brún
brj óstriðsins. Síðan féll steinn niður,
svo annar og þriðjl. Öðru hvoru sá
hann einnig á eftir stórum steinum, sem
féllu niður. Þegar þeir ollu áberandi
slysum, hrópaði hann fagnandi. Samt
misstu umrenningarnir ekki móðlnn.
Eftir að þeir höfðu gert um tuttugu
áhlaup á kirkjuhurðina með múrbrjót
sínum, tók hún loks að láta undan
höggunum. Það hrikti í hurðarspeld-
inu. Höggmyndirnar moluðust. HJar-
lrnar hoppuðu á krókum sínum við sér-
hvert högg. Fjalirnar fóru ‘úr sam-
skeytum, og viðurinn var tættur sund-
ur milli járnspanganna. Til allrar ham-
ingju fyrir Kvasimodo var hurðin meira
úr járni en viði.
Hann varð þess eigi að síður var, að
hin mikla hurð lék á reiðlskjálfi. Hann
heyrði að sönnu ekki háreystið, sem
högg múrbrjótsins vöktu, en það var
þó engu líkara en það endurómaöi I
senn í hvelfingum kirkjunnar og sál