Tíminn - 13.08.1942, Qupperneq 2

346
TÍMIM, fimmtnclagiim 13. ágiist 1942
88. blaíi
Raforkumál dreifbýlisins
Þingsályktunartillaga frá Framsóknarflokknum
Níu þingmenn Framsóknarflokksins, Jónas Jónsson,
Bernharð Stefánsson, Bjarni Bjarnason, Eysteinn Jóns-
son, Jörundur Brynjólfsson, Páll Hermannsson, Sigurður
Þórðarson, Skúli Guðmundsson og Sveinbjörn Högnason,
flytja í sameinuðu þingi svohljóðandi tillögu til þings-
ályktunar um raforkumál:
„Alþingi ályktar að kjósa fimm manna nefnd, er geri til-
lögur um fjáröflun til þess að byggja rafveitur, í því skyni
að koma nægilegri raforku til Ijósa, suðu, hitunar og iðn-
rekstrar í allar byggðir landsins á sem skemmstum tíma,
enda verði raforkan ekki seld hærra verði í dreifbýli en
stærstu kaupstöðunum á hverjum tíma. Nefndin skal sér-
staklega gera tillögur um aukinn stríðsgróðaskatt til að
mæta óhjákvæmilegum útgjöldum við framkvæmdir í þessu
efni, er hefjist svo fljótt sem unnt er að fá innflutt efni til
þeirra. Nefndin leggi tillögur sínar um þetta efni fyrir næsta
reglulegt Alþingi.
Jafnframt ályktar Alþingi að fela ríkisstjórninni að láta
fara fram, undir umsjón rafmagnseftirlits ríkisins, rann-
sókn á skilyrðum til vatnsaflsvirkjunar í fallvötnum lands-
ins og því, hvernig auðveldast sé að fullnægja raforkuþörf
landsmanna hvarvetna á landinu, sérstaklega hvort hag-
kvæmara sé á hverjum stað að vinna orkuna í smáu orku-
veri í námunda við riotkunarstaðinn eða taka hana úr sam-
eiginlegri orkuveitu, sem lögð yrði frá stærra orkuveri um
einstakar sveitir og kauptún eða heila landshluta. Rann-
sóknirnar skal hef ja nú þegar og hraða þeim svo sem mögu-
legt er.
Kostnaður við störf nefndarinnar og rannsóknirnar greið-
ist úr ríkissjóði.“
í grein'argerð tillögunnar vörpum, um rafveitur ríkisins,
segir: jnáði þó samþykki á síðasta Al-
„Á síðasta Alþingi fluttu þingi, en enn hafa engar fram-
þingmenn Árnesinga tillögu til kvæmdir orðið eftir þeim lög-
þál. um skipan raforkumála í :um.
byggðum landsins. Tillagan ‘var \ Ýmsir atburðir hafa leitt til
um það, að fela ríkisstjórninni þess, að hugsandi mönnum er
að láta fara fram, undir um- |orðið Ijóst, að raforkumálið
sjón rafmagnseftirlits ríkisins, þolir ekki bið. Fólkið í hinum
ýtarlega athugun á því, á hvern ; dreifðu byggðum landsins hefir
hátt auðveldast verði að koma' farið á mis við hlunnindin af
rafmagni til sem allra flestra ; hinum stóru rafvirkjunum. Eitt
byggðra býla landsins, og, bændabýli í Árnessýslu nýtur
hvernig tryggja megi, að fram- raforku frá Soginu, og aðeins
kvæmd í því efni verði sem|einn bær í Suður-Þingeyjar-
allra fyrst. sýslu fær raforku frá stöð Ak-
Tillaga þessi varð ekki út- í ureyrar við Laxárfossa'. Svo má
rædd á síðasta þingi, en fékk heita, að einu not sveitamanna
þó fremur góðar viðtökur. Sýndi af raforku landsins séu í sam-
það vaxandi skilning á þessu bandi við þær rafstöðvar, sem
mikla velferðarmáli. Á undan- \ einstakir hugvitsmenn, einkum
förnum þingum höfðu komið | úr Skaftafellssýslu, hafa reist
fram frumvörp, sem stefndu í á nokkrum sveitabæjum víðs-
þá átt að flýta fyrir notkun vegar um landið. Hin skyndi-
raforku í dreifbýlinu, en sumar I lega útbreiðsla vindrafstöðva
af þeim tillögum, sem þar voru til ljósaframleiðslu á sveita-
fluttar, höfðu mætt allverulegri bæjum, sem mest hefir gætt
mótstöðu. Eitt af þessum frum-
það hefja viðreisn eða leiða
þjóðina lengra á braut niður-
lægingarinnar með því að af-
nema hömlurnar gegn kaup-
hækkununum og dýrtíðinni og
efna síðan til kosninga til þess
að yfirboðsstefnan geti notið
sín sem bezt. Þ. Þ.
allra síðustu mánuðina, sýnir,
hve hugleikið fólki í dreifbýl-
inu er að fá rafmagn til heim-
ilisþarfa. En vindrafstöðvarnar
eru ófullnægjandi, þar sem þær
framleiða yfirleitt ekki orku
nema til að fullnægja brýnustu
ljósaþörf heimilanna, a. m. k.
enn sem komið er.
Höfuðstaður landsins hefir
nú tryggt sér mikið rafmagn
!með virkjun Sogsins. Auk þess
:má gera ráð fyrir, að Reykjavík
fái innan skamms fullgerða sína
miklu hitaveitu. Nokkrir af hin-
um stærri kaupstöðum, og þá
einkum Akureyri, búa nú við
góða aðstöðu með raforku. En
flest kauptún landsins og ná-
lega allar sveitir hafa annað-
hvort ekkert rafmagn til heim-
iilisþarfa eða þá allt of lítið, svo
!að miklu harf þar við að bæta
til að mæta eðlilegum þörfum
heimilanna.
Fram að þessu hafa ráða-
gerðir um rafleiðslur um sveit-
irnar strandað á kostnaðinum
við leiðslurnar. Sama sagan var
um vegakerfi landsins, þar til
þjóðfélagið tók að sér að tengja
byggðir og bæi saman með veg-
um og brúm á kostnað alþjóðar.
Slík mannvirki gefa engan
'beinan arð. Þau hafa að því
jleyti verið eingöngu útgjalda-
byrði á ríkissjóði. En engu að
síður er haldið áfram að byggja
vegi og brýr vegna hinna miklu
nytja, sem landsmenn hafa af
þessum framkvæmdum.
Framsóknarflokkurinn, sem
stendur að þessari tillögu, telur
einsýnt, að dreifbýlið muni
ekki í sýnilegri framtíð fá raf-
magn til heimilisþarfa, nema
með því að ríkið byggi hin
nauðsynlegu orkuver og leggi
rafleiðslur um byggðir landsins
eftir föstu skipulagi. Þyrfti
þetta að gerast á sem allra
stytztum tíma. Raforkan má
ekki kosta notendur í dreifbýl-
inu meira en í stærstu kaup-
stöðunum. Mismuninn við
stofnkostnað og rekstur verð-
ur þjóðarheildin að greiða úr
sameiginlegum sjóði, eins og
kostnaðinn við vegagerðir, sem
svara þó engum beinum arði.
Þjóðin öll stendur í samá-
byrgð fyrir rafveitulánum
kaupstaðanna og hitaveitu
Reykjavíkur. Við því er ekkert
að segja. En ekkert af þessum
fyrirtækjum varð stofnsett,
nema fólkið í dreifbýlinu tæki
á sínar herðar hluta af ábyrgð-
inni. Á þennan hátt hafa íbúar
kaupstaðanna, einkum Reyk-
víkingar, fengið stórkostlega
aukin lífsþægindi með aðstoð
allrar þjóðarinnar. Þessi þæg-
indi hafa mikið aðdráttarafl og
eiga sinn þátt í því, að fleira
fólk safnast saman í kaupstað-
ina en hollt er fyrir þjóðfélag-
ið. Móti þeim straum verður
ekki staðið með öðru móti en
því, að sköpuð verði svipuð að-
staða fyrir þá, sém búa í sveit-
um og kauptúnum. Slíkt er rétt-
lætismál, en jafnframt hags-
munamál allra landsmanna og
óhjákvæmilegt til þess að skapa
nauðsynlegt jafnvægi í þjóðfé-
laginu.
Á síðari árum hefir risið upp
allmikill og fjölbreyttur iðnað-
ur í kaupstöðunum, einkum
eftir að íbúar þeirra fengu
meira rafmagn en þörf var fyr-
ir til heimilisnota. Margt af
þessum iðnaði er þannig, að
það væri heppilegt að hafa
þann rekstur að einhverju leyti
í sveitum og kauptúnum, og
með því að veita raforkunni
þangað mætti skapa ákjósan-
leg skilyrði fyrir slíkan rekstur
víðsvegar um landið.
Vegna þeirrar óvenjulega
miklu peningaveltu, sem nú er
í landinu, er sérstakt tækifæri
til þess að safna fé í sjóði til
nauðsynlegra framkvæmda, þar
á meðal til rafvirkjunarfram-
• kvæmda. Ríkistekjurnar eru nú
jmiklu hærri en nokkru sinni
jáður, og þótt gjöldin vaxi einn-
jig mikið, ætti ríkissjóður að
igeta lagt fram verulegar fjár-
hæðir í þessu skyni af umfram-
tekjum stríðsáranna. En jafn-
framt má benda á, að með
jauknum skatti á stríðsgróða og
hátekjur mætti ná miklu fé til
slíkra framkvæmda. Vel gæti og
komið til mála að ákveða, með
löggjöf um skyldusparnað, að
ríkið tæki hluta af tekjum ein-
staklinga að láni til langs tíma,
gegn lágum vöxtum, og lánsfé
þessu væri varið til að byggja
rafveitur.
í þessu sambandi má einnig
vekja athygli á tillögu, sem
samþykkt var á búnaðarþingi
árið 1941. Er hún á .þessa leið:
„Búnaðarþing skorar á ríkis-
stjórn og Alþingi að fram-
lengja lög um happdrætti rík-
isins, að útrunnum tíma þess
til Háskóla íslands, og tryggja
jafnframt rafveitumálum sveit-
anna tekjur þess fyrstu 20—25
árin.“
Nefnd sú, sem hér er lagt til
að kosin verði, á að gera til-
lögur um fjáröflun til þess að
koma raforku um sveitir og
kauptún landsins. Koma þá til
álita þær fjáröflunarleiðir, sem
hér hafa verið nefndar, og
fleiri geta komið til greina. Svo
er til ætlazt, að nefndin skili
áliti sínu til næsta reglulegs Al-
þingis, í febrúarmánuði í vet-
ur. Á þeim tíma er fengin vitn-
eskja um afkomu ríkissjóðs á
áfmu 1942, og væntanlega
verður þá um tekjuafgang að
ræða, sem að einhverju leyti
má nota til þessara nauðsyn-
legu framkvæmda.
í þessari tillögu er enn frem-
ur ákveðið að fela ríkisstjórn-
inni að láta fara fram rann-
sóknir á skilyrðum til virkjun-
ar á fallvötnum landsins og at-
Séra Hallgprimur Thorlacíus:
6engislækkun
“gímimt
Fimmtudagur 13. ág.
Hver reyníst mann-
dómur þingsíns?
Hvaðanæfa af landinu berast
fregnir um stórfelldar kaup-
hækkanir. Á Akranesi, Norð-
firði, Siglufirði, ísafirði, í
Hafnarfirði og víðar hafa verka-
mannafélögin fengið viður-
kennda hækkun kauptaxtans
um 20—25%. Á flestum þessum
stöðum hafa þau fengið viður-
kenndan 8 klst. vinnudag. Ýmis
önnur stéttarfélög hafa feng-
ið hliðstæða kauphækkun, eins
og t. d. prentarar og bakarar.
Yfirmenn á Eimskipafélags-
skipunum hafa nýlega fengið
áhættuþóknunina hækkaða upp
í 100 kr. á dag. Á ýmsum tog-
urum hefir kaupið verið hækk-
að verulega.
Áður en ríkisstjórnin til-
kynnti afnám gerðardómslag-
anna höfðu orðið nokkrar kaup-
hækkanir. En það sést á upp-
talningunni hér á undan, að sú
tilkynning ríkisstjórnarinnar
hefir þó fyrst tekið stýfluna úr
flóðgáttinni.
Afleiðingin af þessari þróun
hlýtur að verða öllum ljós. Verð-
lagið mun fylgja kaupgjaldinu
og hækka að sama skapi.
Stéttasamtökin sjá þá, að þau
hafa ekkert grætt á þessum
kauphækkunum og munu því
knýja fram aðrar nýjar. Þá
hækkar verðlagið aftur. Þann-
ig mun það ganga koll af kolli.
Sá tími kemur fyrr en varir, að
hallarekstur verður á fram-
leiðslu útflutningsvaranna. At-
vinnuvegirnir, sem öllu ráða um
þjóðarafkomuna, munu stöðv-
ast. Neyð og atvinnuleysi munu
sækja þjóðina heim í stað
stríðsgróðavímunnar, sem nú
ríkir.
Það hefir verið réttilega sagt,
að þjóðin væri nú „undir smá-
sjá tveggja stórvelda.“ Hvernig
halda menn, að þeim finnist sú
sjón í smásjánni, þegar við er-
um að rífa grundvöllinn undan
efnahagslegri afkomu atvinnu-
veganna og stöðva framleiðslu
verðmæta, sem eru þeim mik-
ils virði? Getur ekki svo farið,
að þeim þyki slík þjóð hafa
vafasaman rétt til fulls sjálf-
stæðis og hæfi svipað hlutskipti
og Nýfundnalandsmönnum?
„Vísir“ virðist það stjórnar-
blaðið, sem hefir ljósastan
skilning á þeirri fjárhagslegu
þróun, sem hér er nú. í for-
ustugrein síðastl. laugardag
farast blaðinu þannig orð um
kauphækkanirnar:
„Báðir aðilar, vinnuveitendur
og vinnuþiggjendur, virðast á
einu máli um það, að hér sé í
engar öfgar gengið með því að
aldrei þessu vant hefir hvorki
til verkfalla né verkbanna kom-
ið. En hvar er tryggingin fyrir
því, að hér sé rataður hinn
gullni meðalvegur? ..Almennt
munu menn líta svo á, að trygg-
ingin sé engin, og í rauninni sé
hér stefnt með algeru fyrir-
hyffgjuleysi í beinan voða. Eng-
ar líkur eru fyrir því, að kaup-
þenslan haldi ekki áfram,
þannig að hér sé aðeins um lít-
inn áfanga að ræða, nema því
aðeins, að nýja.r og öruggar
ráðstafanir verði gerðar í því
augnamiði að hefta hina hættu-
legu þróun og hverfa úr þeim
ógöngum, sem út í er komið.“
Þetta er vissulega allt rétt
hjá blaðinu. Og þetta er vafa-
laust skoðun mikils meira hluta
þingsins. En það er þægilegra
að láta berast áfram með
straumnum hinn „gullna með-
alveg“ en að hefjast handa um
„nýjar og öruggar ráðstafanir."
Það þarf meiri manndóm til
þess að gera það síðarnefnda.
Það þarf manndóm til að strika
yfir stóru orðin í kosningabar-
áttunni. Það þarf manndóm til
að leggja lýðskrumið og sálna-
veiðarnar til hliðar. Það þarf
manndóm til að taka höndum
saman við forna andstæðinga
til þess að bjarga því, sem
bjargað verður.
Þingið mun sýna það næstu
dagana, hvort það hefir þennan
manndóm. Annað hvort mun
Séra Hallgrímur Thorlacius
í Glaumbæ reit þessa grein
nokkru áður en gengi krón-
unnar var fellt 1939. Grein
þessi var þó hvergi birt þá,
en vegna þeira aðstæðna, sem
síðan eru orðnar, hefir séra
Hallgrímur beðið Tímann að
koma henni nú fyrir almenn-
ingssjónir. Telur Tíminn
sjálfsagt að verða við þeirri
ósk, þótt hann hafi aðra að-
stöðu til gengislækkunarinn-
ar 1939 og orsaka hennar en
H. Th. Þar sem nú er líka ver-
ið að skerða gengi krónunnar
að nauðsynjalausu, vegna ó-
gætni og stjórnleysis í fjár-
málum þjóðarinnar, álítur
Tíminn, að grein séra Hall-
gríms geti orðið til verulegrar
glöggvunar á þeim háska.
Fram til þessa tíma hafa nær
allir undantekningarlaust virtzt
mótfallnir gengislækkun. Á
hinn bóginn hefir nýlega bor-
izt ávæningur hirigað norður
um það, að nú sé verið að und-
irbúa gengislækkun. Þótt ekki
sé það líklegt, að meirihluti
þings fáizt til að ráða þessu
stórmáli til lykta, án þess að
bera það undir þjóðina áður og
rannsaka vel málið, þá er það
ei úr vegi, að sem flestir hefji
nú þegar rannsókn á þessu máli,
því mér og mörgum fleirum
sýnist það lítið bjargráð, jafn-
vel stórhættulegtv
Áður en ég legg'út í að sýna,
hverir muni hafa gróða á geng-
islækkun og hverir skaða, og
hvort sá gróði muni verða meiri
en skaðinn fyrir þjóð vora, þá
vildi ég fara nokkrum orðum
um mál þetta almennt. Ég leyfi
mér þá að spyrja: Hefir nokkur
þjóð reynt þessa gengislækkun,
— Já, a. m. k. Danir og Frakk-
ar, n hvorug þjóðin hefir getað
rétt við fjárhag sinn með hnni.
— Þegar farið var þess á leit
við Stauning, forsætisráðherra
Dana, að han léti fella gengið
enn á ný, sögðu norsk blöð, að
hann hefði sagt: „Nei, nú er.
nóg komið af því glapræði“. —
Það er og alkunna um Frakka,
að til þessa tíma hafa fjármál
þeirra einnig verið í hinum
mesta ólestri. Þó er þjóðin sjálf
rík.
Ég spyr í öðru lagi: Er það
ekki eitthvað kynlegt, er þjóð
tekur upp á því brjálæði að
fella sína eigin eign í gildi? Af
því geta engir haft gróða,
nema erlendir menn. Það er
gerður likure inn á borði fyrir
þá að steryma hingað upp með
hina verðhátu peninga sína og
kaupa hér upp hús og lönd fyr-
ir gjafverð, en íslendingar tapa.
Ennfremur vil ég spyrja: Hafa
sparisjóðseignir íslendinga ver-
ið þarílaust fé til þessa? Hafa
þei rengan stuðning veitt
bönkunum og þjóðinni? Ef svo
er ekki, eru þá sparifjáreigend-
ur maklega, sanngjarnt og vit-
urlega leiknir? — Fjarri fer því.
Meiri óvitaskap væri trauðla
unnt að gera. Yrði gengið felt
mundi afleiðingin verða sú, að
féð yrði rifið út úr bönkunum
og því komið í tryggari eign,
hús eða jarðir. Ennfremur
mundi gengislækkun leiða til
þess í framtíðinni, að allir
hyggnir fjármálamenn mundu
forðast að koma eignum sínum
í peninga og geyma þá hjá
bönkum. Slíka eign geta nefni-
lega fjármálabraskarar ger
verðlausa, hvenær sem þeim
ræðir svo við að horfa. Sjá því
ekki allir heilvita menn, hví-
lík hætta gengislækkun væri
bönkunum.
í 18. tbl. Tímans þ. á. las ég
fyrir skömmu ágæta ritstjórn-
argrein, sem ætti að lesast af
hverjum manni. Grein þessi,
sem ég á við, nefndist „Stað-
festa“. Fjallaði hún um fjár-
mál og var hvatning til ungra
manna að fara vel með efni
sín og spara til efri áranna. En
nú vildi ég biðja ritstjóra Tím-
ans og alla góða menn að at-
huga, hvort nokkrar líkur séu
til þess, að farið sé almennt að
spara og draga fé saman, ef nú
á að fara að gera leik til þess
með gengislækkun, að gera það
fé nær verðlaust, er iðnir og
forsjálir ágætismenn hafa dreg-
ið saman í sveita síns andlitjs
fram til þessa dags.
Ég ætla þá að taka hvern lið
út af fyrir sig og rannsaka,
hverir græða á gengislækkun.
1. Ríkið.
Græðir ríkið? Svarið verður
að liðast í tvennt; ríkið vinnur
og ríkið tapar. Vinnur, bæði á
launum embættismanna, ef
launin halda áfram að greið-
ast í sömu krónutölu og áður,
— og ennfremur á öðrum fram-
lögum ríkissjóðs, sem einnig
bindast við sömu krónutölu og
áður. Á hinn bóginn tapar rík-
ið jafnmiklu fé á sérhverri
krónu, er það fær í skatta. Þetta
er næsta auðskilið mál. Fyrir
skömmu var því haldið fram í
blaði, að lækkun krónunnar
gerði greiðslu erlendra skulda
ríkinu erfiðari. Svarið var það,
að lækkun krónunnar kæmi
griðslu skulda þessara ekkert
við, því skuldir þessar væru
greiddar í erlendri mynt. En
þetta var ekkert svar og alger-
lega rangt. Ríkið getur ekki
greitt jafna skuld til útlanda
og áður, nema skattþegnar
greiði ríkinu af framleiðslu
sinni þeim mun fleiri krónur
en áður, sem gengisfallinu
munar. Hvar á ríkið ella að taka
þnna mismun? Þa ðer því sýni-
lgt, að ekki getur ríkið léttf
skattþunganum af framleiðend-
unum til sjávar og sveita með
gengislækkun einni. Slíkt er
tálvon. — Á hinn bóginn, að
því er snertir embættismenn,
mundi hreinlegri og brota-
minni aðferð gagnvart þeim
gera sama gagn, nefnilega sú,
að lækka laun þeirra um sam-
svarandi upphæð þeirri er fella
SírWíllíam A. Craíge
75 ára 13. ágúst 1942
Þú sem unnir íslands tungu,
íslands fjöllum, dal og strönd,
á þvi máli, er áður sungu
íslenzk skáldin vítt um lönd,
sjálfur kvaðst með sama hreimi,
svo við heyrðum þjóðar lag
berast utan yzt úr heimi,
ísland hyllir þig i dag.
Fárra’ að ástum ísland náði
eins og þínum segjast ber;
enginn vann á Engla láði
íslands hróðri betur þér.
Skal í dag því, Skotlands arfi,
skyldu rœkja og minnast þess,
er við þökkum þínu starfi:
þér skal velja œðstan sess.
Innilegar enginn skildi
íslands barna þraut og stríð,
eða meir af alhug vildi
ísland sœi betri tíð;
enginn meir af alhug þráði
eflast lita þjóðarmátt
og að sjá á legi og láði
lyftast merki íslands hátt.
íslands skálda réðstu rúnir,
rökkri alda léztu dreift.
Uvv d fjallsins efstu brúnir
einum þér var löngum kleift.
Frœða-jöfur, þakkir þjóðar
þiggðu gamla Klakalands;
þótt þœr flestar ferðist hljóðar,
festa þeirra’ er handabands.
Þar sem Hekla hvitum tröfum
háan faldar brúna stall
— vakir yfir gleymdum gröfum
greppa’ er mœrðu kóng og jarl —
fossinn prúði gulli grœtur,
Grímsey bárum laugar sig,
íslands synir, íslands dœtur,
alla daga blessi þig.
Sn. J.
hugun á því, hvernig heppileg-
ast sé að fullnægja raforku-
þörfinni á hverjum stað. Eru
hér tekin upp aðalatriðin úr
þeirri þingsályktunartillögu,
sem þingmenn Árnesinga fluttu
á síðasta Alþingi og áður er get-
ið. í ■ greinargerð, sem fylgdi
þeirri till. á síðasta þingi (þgskj.
350), er skýrt frá þeim rann-
sóknum, sem þegar hafa verið
gerðar, og vísast til þeirrar
greinargerðar. Verður að leggja
á það ríka áherzlu, að fram-
haldsrannsóknir í þessum efn-
um séu byrjaðar nú þegar og
þeim hraðað svo sem frekast
er unnt, þar sem slíkar athug-
anir eru óhjákvæmilegur und-
irbúningur framkvæmdanna.
á. Það mundi embættismönn-
um engu verra, og sé nú fóst-
urjörð vor komin í svo mikil
fjárhagsvandræði, að draga
verði úr öllum útgjöldum, til
þess að þjóðarskútan rétti sig
á kjölnum, verður það að koma
niður á launum emgættís-
manna sem annarra. Laun
sumra þeirra sýnast einnig vera
í ósamræmi við gjaldmátt
þjóðarinnar. Jónas Jónsson,
fyrrverandi dómsmálaráðherra,
hélt því fram áður fyrr, að
hæstu laun embættismanna
ættu ekki að fara fram úr kr.
8000,00. Ég verð að vera á sama
máli. Auðvitað á ég við, að
skrifstofufé sé greitt að auk
þeim, sem skrifstofur annast.
Af 8000,00 kr. launum ætti hver
fjölskylda að geta lifað dýrlegu
lífi, ef stór óhöpp koma ekki
fyrir. Og óhófslifnaður gerir
engan farsælli. Samsætum í
Reykjavík og víðar og öðru af
líku tagi mætti og skaðlaust
fækka. Á hinn bóginn mætti
ekki þrengja mjög kost þeirra,
sem nú sitja við lág laun. Þing
og stjórn gætu og lækkað fram-
lög til vrklegra framkvæmda,
ef þeim sýndist svo. Það kæmi
engu þyngra niður á þessum
framkvæmdum, en verðfall
krónunnar. Af framansögðu
hljóta allir, sm opin augu hafa
og dálitla vitglóru, að sjá, að
vérðfelling krónunnar er ekk-
ert annað en ráðlaust óvita-
fálm út í loftið, sem engum
getur gert hið minnsta gagn.
2. Verkamenn og kaupgjald.
Það er mælt, að margir telji,