Tíminn - 29.08.1942, Síða 3

95. blað
TÍMIWV, laagardagiim 29. ágúst 1942
375
A N N Á L L
Afmæli.
Páll Gíslason óðalsbóndi á
Víðidalsá í Hólmavíkurhreppi í
Strandasýslu, varð 65 ára 19.
ágúst þ. á.
Hann er fæddur að Víðidalsá
19. ágúst 1877, sonur Gísla Jóns-
sonar bónda á Víðidalsá og Sig-
ríðar Jónsdótur, ættaðri frá
Laugabóli, N.-ísafjarðarsýslu.
Páll ólst upp hjá foreldrum
sínum og hefir alið allan sinn
aldur á Víðidalsá.
Hann var snemma vinnu-
hneigður og kappsamur við öll
störf. Vann hann að öllum
venjulegum búskaparstörfum
og var fyrirvinna foreldra sinna
nokkru áður en hann byrjaði
þar búskap.
Páll átti ekki kost neinnar
skólagöngu í æsku, frekar en
þá var venja, nema hluta úr
tveim vetrum við alþýðuskól-
ann á Heydalsá í Kirkjubóls-
hreppi. Ofan á þann grundvöll
hefir verið byggt með sjálfs-
námi.
Páll er vel greindur, fylgist
vel með og skrifar fallega hönd.
Hann giftist 13. sept. 1906
Þorsteinsínu Brynjólfsdóttur frá
Broddanesi í Fellshreppi. Keypti
hann þá jafnframt jörðina af
föður sínum og byrjaði þar þú-
skap. Er Páll 3. ættliður, sem
býr á Víðidalsá.
Búskapur hans hefir alla tíð
staðið með miklum blóma og
heimilið verið fyrirmyndar-
heimili. •»
Páll hefir bætt jörð sína mik-
ið bæði að ræktun og húsum.
Túnið hefir hann girt og stækk-
að og fært út. Þegar hann tók
við, gaf það af sér 100 hesta,
en nú 500 h. í meðalári. Hann
hefir byggt stórt og vandað í-
búðarhús úr steini. Fjós yfir 8
nautgripi, ásamt hlöðu og
haughúsi við, allt úr steini.
Fjárhúsin hefir hann byggt
tvisvar upp, fyrst úr timbri og
járni og nú fyrir nokkrum ár-
um úr steinsteypu yfir 250 fjár
ásamt hlöðu við. Allt eru þetta
vandaðar byggingar.
1913 gerði hann 5-þætta
gaddavírshagagirðingu um 6
km. langa. Þótti það í mikið
ráðizt á þeim tíma. Hefir hann
hlotið viðurkenningu fyrir störf
sin úr styrktarsjóði Kristjáns
konungs IX.
Utan heimilis hefir Páll starf-
að mikið. Á fyrstu árum Riis-
verzlunar á Hólmavík vann
hann á vetrum við afgreiðslu
og skrifstofustörf og vann við
fyrstu byggingar að húsum
þeirrar verzlunar.
Páll tók snemma þátt í opin-
berum málum. 24 ára va'r hann
kosinn í hreppsnefnd Hróf-
bergshrepps og hefir gegnt
oddvitastörfum um 10 ára skeið,
verið og í skattanefnd. Var einn
af stofnendum Lestrarfél. Hróf-
bergshrepps og hefir verið í
stjórn þess um 40 ár og oftast
formaður, og jafnlangan tíma
í verðlagsnefnd hreppsins. Vann
hann að skiptingu Hrófbergs-
hrepps og er nú í hreppsnefnd
Hólmavíkurhrepps.
Páll er áliugasamur um al-
menn mál og er ötull fylgismað-
ur hinnar frjálslyndu umbóta-
stefnu í þjóðfélagsmálum.
Páll er giftur ágætiskonu. Er
hún vel gefin, glaðlynd, dugn-
aðar- og myndarkona. Hafa þau
átt 10 börn, og eru 8 á lífi, öll
hin mannvænlegustu: Sigríður,
gift Hirti Sigurðssyni, bónda,
Undralandi, Fellshreppi, Krist-
björg, gift Þorgeiri Sigurðssyni,
trésmið, Hólmavík, Þorbjörg,
gift Skúla Magnússyni, kennara,
Akureyri og ógift heima: Stef-
án, Gestur, Ragnheiður, Bryn-
hildur og Kristín.
Þau hjón hafa verið mjög
samhent um að gera garðinn
frægan. Gestrisni þeirra er við
brugðið og er þvi oft gestkvæmt
á heimili þeirra. Er Páll höfð-
ingi heim að sækja, alúðlegur
í viðmóti, skemmtilegur í við-
ræðum, glaðlyndur, frjálslynd-
ur í skoðunum og fylgist vel
með öllum nýjungum. Stendur
heimilið í fylkingarbrjósti ís-
lenzkrar gestrisni.
í tilefni af afmælinu heim-
sóttu fjölmargir vinir og kunn-
ingjar úr Hólmavíkur- og
Kirkj ubólshreppum afmælis-
barnið og dvöldu þar frameftir-
Stærsta skípalestin,
sem farið hefír ySir
Atlantshaf, komin tíl
Englands
Washington, 25. ágúst — í
dag kom stærsta ameríska
skipalestin, sem nokkurntíma
hefir komið til Englands, og er
pað talið benda til þess, að inn-
an skamms verði gerð mikil
loftsókn á Þýzkaland.
Raunverulega komu deildir úr
flota flughers og landhers Am-
eríku með skipalestinni, en til-
kynningin segir, að meirihlut-
inn hafi verið flugmenn. '
Svo stór var skipalestin, að
skipunum var dreift á margar
hafnir til að koma herdeildun-
unum á land og afferma skip-
in. Það tók fleiri klukkutíma að
koma birgðum á land, og allar
]árnbrautir í strandhéruðunum
voru notaðar til að flytja her-
deildirnar til bækistöðva sinna.
Skipalestin varð ekki fyrir
neinu áfalli, og hefir þá flotan-
um ennþá einu sinni tekizt að
flytja amerískar herdeildir yfir
hafið til vígstöðvanna.
Sérfræðingar frá London á-
litu hinn mikla fjölda flug-
manna, sem kom með skipa-
lestinni, mjög mikilvægt atriði.
Biskupínn heiðraður
Almennur héraðsfundur Norð-
mýlinga fyrir árið 1942, sam-
þykkti einum rómi svolátandi
áyktun:
„Héraðsfundur Norður-Múla-
prófastsdæmis vill þakka bisk-
upinum heimsókn hans í pró-
fastsdæmið síðastliðið ár, og
telur, að hún hafi haft vekj-
andi áhrif á kirkju- og trúarlíf
í prófastsdæminu, og telur
fundurinn mjög æskilegt, ef
biskup sæi sér fært að heim-
sækja prófastsdæmið hið fyrsta
aftur.“
Ályktun þessi var send Tím-
anum af sóknarprestinum í
Kirkjubæ, séra Sigurjóni Jóns-
syni.
Reikningsskil . . .
(Framh. af 2. síðu)
hið raunverulega verð og það
fært bændum til reiknings. En
með því að þændur sjálfir ann-
ast kjötsöluna gegn um sam-
vinnufélögin, til að tryggja sér
hæsta verð, fylgir sú kvöð, að
þeir verða að bíða unz sölu er
lokið til að vita fullnaðarverð,
svo sem aðrir seljendur.
Annars er þessi annmarki, að
bændur skorti þessa vitneskju
nægjanlega fljótt og eigi því
erfitt með allar ákvarðanir um
búrekstur, ekki svo mikill sem
ætla mætti, þegar þess er gætt,
að fyrra árs uppbótin fylgir
jafnan áætlunarverði hins
næsta árs. Skiptir þá mestu, að
þeir hafi getað eitt sinn komið
fyrir sig nægilegum gjaldeyri,
og sem betur fer munu bændur
almennt nú hafa þá aðstöðu.
Sú tillaga greinarhöfundar,
að kjötverðið sé skráð með
ákveðnu verði til framleiðenda,
er því aðeins framkvæmanleg,
að fastir sölusamningar liggi
fyrir um kjötmagnið allt, og
verður ekki séð, að líkur séu
fyrir þeirri aðstöðu eða í öðru
lagi, að kjötsalan' sé að veru-
legu leyti tryggð af ríkisvald-
inu og með íhlutun þess fram
yfir það sem tíðkazt hefir um
sölu íslenzkra afurða. Vel virð-
ist greinarhöfundur hafa getað
rætt þá tillögu sína, án þess að
blanda þar inn í órökstuddum
og óréttmætum ásökunum í
garð samvinnufélaganna og
starfsmanna þeirra.
ir nóttu i góðum fagnaði við
ræðuhöld, söng og dans. Var
veitt af mikilli rausn. Bárust
fjölmörg heillaskeyti.
Á þessum tímamótum munu
vinir Páls og kunningjar senda
honum hlýjar kveðjur og minn-
ast liðinna samverustunda með
gleði og ánægju. Jafnframt
munu þeir óska honum, að ó-
runnið æfiskeið megi vera hon-
um bjart og ánægjuríkt.
Benedikt Grímsson,
Kirkjubóli.
John D. Rockefeller
Hún vísaði John D. á bug, sökum þess, að
hann væri of reikull í ráði.
John D. Rockefeller drýgði þrjár aðdáunarverðar dáðir:
í fyrsta lagi safnaði hann ef til vill mestum -auði,- sem sagan
greinir frá. Hann hóf að vinna fyrir sér með því að rækta kart-
öflur í brennandi sólarhita, og tekjurnar námu fjórum centum
fyrir hverja klukkustund. Um þær mundir var ekki til hálf
tylft manna í Bandaríkjunum, er áttu miljón dollara í eigu
sinni. John D. auðnaðist að safna auði, sem nam eitthvað á aðra
biljón dollara.
Þó vísaði fyrsta stúlkan, sem hann felldi ástarhug til, honum
á bug. Hvers vegna? Vegna þess að móðir hennar kvaðst aldrei
fá dóttur sína manni í hendur, er væri svo reikull í ráði sem
John D. Rockefeller.
í öðru lagi má það teljast til tíðinda, að Rockefeller gaf meira
fé en nokkur maður annar, svo að vitað sé.
Hann gaf sjö hundruð og fimmtíu miljónir dollara. Hann gaf
með öðrum orðum sjötíu og fimm cent fyrir hverja mínútu, sem
liðin er frá fæðingu Krists. Sé hins vegar önnur samlíking valin,
gaf John D. sex hundruð dollara fyrir hvern dag, sem risið hefir
úr djúpi frá því að Móse leiddi börn ísraels yfir Rauðahafið fyrir
jrjú þúsund og fimm hundruð árum.
í þriðja lagi drýgði Rockefeller þá óvenjulegu dáð að ná níu-
tiu og sjö ára aldri. Hann var í hópi þeirra manna í Ameríku,
sem mest hafa verið hataðir. Hann fékk þúsundir bréfa frá mönn-
um, sem ógnuðu honum með því að ráða hann af dögum. Hann
varð að hafa vopnaðan vörð um sig dag og nótt. Hann var gædd-
ur nægilegum taugastyrk og líkamsþreki, til þess að stofna og
stjórna öllum hinum fjölmörgu fyrirtækjum sínum.
Harriman, sem veitti byggingu járnbrautanna forstöðu, lézt
sextíu og eins árs að aldri.
Woolworth, verzlunarfrömuðurinn frægi, hneig í valinn sextíu
og sjö ára.
Duke græddi hundrað miljónir dollara á tóbakssölu og lézt á
sjötugasta og áttunda aldursári.
En John D. Rockefeller safnaði meiri auði en Woolworth,
Duke og Harriman til samans. Þess ber að minnast, að aðeins
þrjátíu hvítir menn af miljón ná níutíu og sjö ára aldri. Efa-
laust er það ekki einu sinni einn maður af hundrað miljónum,
sem kemst á þann aldur, án þess að nota gervitennur. En þegar
John D. var níutíu og sjö ára gamall, var ekki gervitönn til í
munni hans.
Hver var leyndardómurinn við langlífi hans. Ef til vill hefir
langlífi verið ættgengt meðal Rockefellerfólksins. Það mun einn-
ig hafa skipt miklu máli, að Rockefeller var rólyndur maður og
gæfur. Hann komst aldrei í geðshræringu né fór sér óðslega.
Þegar hann var forstjóri Standardolíufélagsins, hafði hann
legubekk í skrifstofu sinni við Breiðugötu. Hvað, sem fyrir
kom, fékk hann sér jafnan hálfrar klukkustundar hádegisblund.
Þeirri siðvenju sinni hélt hann ævilangt.
Þegar John D. Rockefeller var fimmtíu og fimm ára gamall,
veiktist hann. Veikindi hans reyndust læknavísindunum til mik-
illa heilla, því að vanheilsan varð John D. hvöt þess að gefa
miljónir dollara til rannsókna á vettvangi læknavísindanna.
Nú ver Rockefellersjóðurinn nær miljónum dollara á mánuði
hverjum til eflingar heilbrigðismálum viðs vegar um heim.
Ég dvaldi í Kína þegar kóleran geisaði þar árið 1932. Þegar
skorturinn, fáfræðin og drepsóttin var í algleymingi, gat ég lagt
leið mína inn í Rockefellerlækningastofnunina í Peking og látið
bólusetja mig gegn kólerunni. Allt til þeirrar stundar hafði ég
ekki gert mér i hugarlund, hversu mikið Rockefeller hafði gert
til þess að firra Asíumenn og ibúa annarra heimshluta ægiþraut-
um. Rockefellersjóðurinn hefir skorið upp herör um víða veröld.
Hann hefir efnt til sigursællar baráttu gegn malariu, og læknar,
sem eru í þjónustu hans, hafa fundið varnarlyf gegn svarta
dauða.
John D. aflaði sér fyrsta dollarsins með því að hjálpa móður
sinni við kalkúnarækt. Allt til banadægurs átti hann hóp af
fallegum kalkúnum á sveitasetri sínu til minningar um barn-
æsku sína.
Hann hélt saman öllum smáskildingunum, sem móðir hans gaf
honum fyrir að gæta kalkúnanna og geymdi féð í tebolla, sem
hann lét standa uppi á arinhillunni. Hann vann á bóndabýli
íyrir þrjátíu og sjö centa dagkaup og lét jafnan allt, sem honum
áskotnaðist af skildingum, í tebollann, unz veraldarauður hans
í reiðu fé nam fimmtíu dollurum. Þá lánaði hann húsbónda
sínum þessa fimmtíu dollara gegn 7% vöxtum. Hann komst brátt
að raun um, að fimmtíu dollararnir færðu honum þannig eins
mikið í aðra hönd og hann innvann sér fyrir tíu daga erfiðisvinnu.
— Þá tók ég ákvörðun mína, mælti hann. — Ég ákvað að gera
peningana að þrælum mínum í stað þess að verða þræll þeirra.
John D. var sízt örlátur á fé við son sinn. Hann greiddi honum
til dæmis eitt penny fyrir hvern girðingarstólpa, er þyrfti end-
urbóta við og hann fyndi á landsvæði sveitaseturs hans. Ein-
hvern daginn fann sonurinn þrettán og fékk þrettán cent í
aðra hönd. Síðan galt John D. honum fimmtán cent um klukku-
stundina fyrir að gera við stólpana, og móöir hans greiddi hon-
um fimm cent um klukkustundina fyrir að æfa sig á fiðlu.
John D. innritaðist aldrei í háskóla um ævina. Hann hvarf
frá menntaskólanámi og gekk í verzlunarskóla um nokkurra
mánaða skeið. Hann hafði gerzt fráhverfur allri frekari skóla-
göngu öextán ára gamall. Þó gaf hann Chicagoháskóla fimmtíu
miljónir dollara.
John D. var maður trúhneigður og kirkjurækinn. Sem æsku-
maður sótti hann sunnudagaskóla. Hann dansaði ekki, fékkst
ekki við spilamennsku og vandi ekki komur sínar í leikhúsið.
Hann gerði og hvorki að reykja né drekka.
Hann las jafnan borðbæn fyrir hverja máltíð og lét lesa sér
úr ritningunni daglega. Auk þess lét hann og flesta daga lesa sér
úr bók nokkurri, er hafði að geyma safn sálma og bæna.
Þegar auður Rockefellers óx um nær hundrað dollara á mín-
útu hverri, átti hann sjálfur sér þá ósk eina að lifa í heila
öld. Hann sagði það löngum, að ef hann yrði á lífi á hundrað-
asta afmælisdeginum sínum — 8. júli 1939 — skyldi hann
stjórna hljómsveit á sveitasetri sínu við Pocanticohæðir. Lagið,
sem leika átti, var: í æsku vorri Maggie mín.
Innheimtumenn Tímans
um land allt!
Viiniið eftir fremsta niegni aö iiiiiheiiiitu Tím-
ans. — Gjalddagiim var 1. júli.
mHEDlTA TLMAAS.
Samband ísl. samvinnufélaga.
Samvinnumenn: Vinnið að útbreiðslu tíma-
ritsins Samvinnunnar.
SIGIÆNGAR
milli Bretlands og íslands halda áfram,
eins og að undanförnu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um yöru-
sendingar sendist
Cullíiord’s Assocíafed Lines, Ltd.
26 LONDON STREET,
FLEETWOOD.
Reykjavík. Sími 1249. Simnefni: Sláturfélag.
Reykliús. — Frystihús.
Mðarsuðnverksmiðja. - Bjúgnagerö.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásölu: Niður-
soðið kjöt og fiskmeti, fjölbreytt úrval. Bjúgu og átts-
konar áskurð á brauð, mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávallt nýreykt, viðurkennt fyrir gæði.
Frosið kjöt allskonar, fryst og geymt í vélfrystihúsi, eftir
fyllstu nútímakröfum.
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar
um allt land.
Egg frá Eggjasölusamlagi Reykjavikur.
Iðnskólinn i Revkjavík
Námskeið til undirbúnihgs inntökuprófum og millibekkja-
prófum í Iðnskólanum í Reykjavík hefjast þriðjudaginn 1. sept-
ember. Innritað verður á námskeiðin í kennarastofu skólans
daglega klukkan 8—9 siðdegis. Innritun í skólann fer fram á
samt tíma dags til miðs september. Skólagjöld, bæði fyrir nám-
skeiðin og veturinn greiðist við innritun.
SKÓLASTJÓRINN.
V ið vörun.
Svo sem háttvirtum' viðskiptamönnum vorum er kunnugt,
liafa sívaxandi erfiðleikar um útvegun geymslurúms orðið þess
valdandi, að vér höfum ekki getað fengið húsrúm fyrir verulegan
hluta af þeim vörum, sem fluttar hafa verið til landsins á skipum
vorum. Er fyrirsjáanlegt, að af þessum geymsluvandræðum get-
ur hlotist stórfellt tjón. Af þessum sökum er þeirri ákveðnu
áskorun beint til viðskiptamanna vorra, að hefja nú þegar gahg-
skör' að móttöku vara þeirra, er þeir eiga hjá oss, enda getum
vér ekki tekið neina ábyrgð á skemmdum, rýrnun eða hvarfi,
er fyrir kann að koma eftir að vörunum hefir verið komið hér
á land.
Reykjavík, 26. ágúst 1942,
H.f. Eímskípaféiag íslands.
rsekifasrlsgjaftr,
i góðu úrvali.
Trúlofiuiarhrlngar,
Sent gegn póstkröfu.
Guðm. Audrésson
gullsmiður.
Laugavegi 50. — Sími 3769.
Útbreiðið Timann!
Lesendur!
Vekið athygli kunningja yð-
ar á, að hverjum þeim manni,
sem vill fylgjast vel með al-
mennum málum, er nauðsyn-
legt að lesa Tímann.
Vinnið ötullega fyrir
Tímann.