Tíminn - 12.01.1943, Blaðsíða 3

4. lilað
TÍMmN, l»i»I8|inlaghm 12. janúar 1943
15
A IV IV Á L L
Dánardægur.
Kristján Jóhannsson útgerS-
armaður í Hvammi í FáskrúSs-
firSi andaSist seint í október
síSastliSnum.
Kristján Jóhannsson var
fæddur og uppalinn í Hvammi
í FáskrúSsfirSi, og var hann aS-
eins tæplega fimmtugur, er
hann lézt. Eru foreldrar hans
hjónin Jóhann Erlendsson og
Kristín Jónsdóttir, sem lengi
bjuggu í Hvammi, hin mestu
dugnaSar- og kostahjón. Lifa
þau enn, háöldruS.
Kristján var tvíkvæntur,
missti hann fyrri konu sína eft-
ir stutta sambúS, frá 3 smá-
börnum. Giftist hann nokkru
síSar hinni seinni konu sinni,
Gróu Einarsdóttur, sem nú lifir
mann sinn, ásamt stjúpbörn-
um sínum og tveggja ára gam-
alli fósturdóttur, er þau hjónin
höfSu tekiS úr munaSarleysi og
unnu bæSi, sem væri hún þeirra
eigiS barn. — Er þung sorg, sem
þessi fjölskylda má nú bera, er
heimilisfaSirinn svo skyndilega
er frá fallinn.
Æfisögu Kristjáns ætla ég eigi
aS fara aS rekja hér í þessum
fáu orSum, þó frá ýmsu væri
þar aS segja. Æfisaga hans er
eins og flestra annara íslenzkra
sveita- og sjómanna, saga hins
stríSandi lífs, hinnar hörSu bar-
áttu, sem þessar stéttir hafa
um ár og aldir háS, til aS fram-
fleyta lífi sínu og sinna. Hún er
saga hinna sívinnandi handa,
sem sjaldan unna sér hvíldar,
sem svo oft leggja saman næt-
ur og daga til vöku og starfs,
og aldrei „alheimta daglaun aS
kvöldum“, en vinna aSeins til
þess aS uppfylla sem bezt þær
skyldur, sem lífiS leggur þeim
á herSar. — Kristjáns Jóhanns-
sonar er sannarlega gott aS
minnast.
Kristján var greindarmaSur,
fróSur og fróSleiksgjarn. HafSi
hann víSa fariS og kunni frá
mörgu aS segja. Hann var
snyrtimenni í allri umgengni
viS störf sín, og voru hjónin
bæSi samvalin í því efni, enda
var heimili þeirra ávallt hiS
snyrtilegasta.
Hann var drenglundarmaSur,
gestrisinn og hjálpfús og vildi
hvers manns greiSa gera, sem
til hans leitaSi, ætti hann þess
kost. Átti hann því margt vina,
en engan vissi ég hans óvin
vera. HugstæSastur mun þó
Kristján jafnan verSa okkur
vinum sínum fyrir hans létta
viSmót og þá hressandi glaS-
værS, er jafnan fylgdi honum.
Munum viS, sem bezt þekktum
hann lengi, minnast þess,
(Framh. á 4. síðu)
erlendir víkingar strandhögg
hér á landi og fluttu héSan
rúmlega 300 þræla suSur á Af-
ríkuströnd. TíSarfar aldarinn-
ar kemur m. a. fram í orSunum
svellavetur, lurkur, jökulvetur,
hvítivetur, hestabani og mann-
skaSavetur, sem notuS eru í
heimildum. í þessum orSum
felast veSurathuganir þeirrar
tíSar manna. Má vera, aS þær
séu ekki eins áreiSanlegar og
nú, en gefa þó áreiSanlega
nokkuS til kynna um, hvaS þá
reyndi á þjóSarstofninn. 17.
öldin er öld Brynjólfs biskups,
Árna Oddsonar, Hallgríms Pét-
urssonar, Stefáns Ólafssonar og
Arngríms lærSa, er baráttuna
hóf fyrir viSurkenningu ís-
lenzkra bókmennta og íslenzkr-
ar menningar meS erlendum
þjóSum. Saga aldarinnar er aS
vísu víSa dapurleg, en þó eigi
síSur merkileg. Sá, sem þessa
sögu les, skilur betur en áSur,
hvaS þaS er aS vera íslendingur.
Enginn vafi er á því, aS hin
nýja íslendingasaga verSur til
þess aS gefa almenningi nýjar
og gleggri hugmyndir um lif
þjóSarinnar á liSnum öldum. Ef
ríkisútgáfunni tekst aS koma
henni og fornritunum inn á
flest heimili í landinu, má segja,
aS vel hafi tekizt. ÞaS verk er
svo mikilsvert, aS rétt væri aS
láta þaS sitja fyrir annari
starfsemi útgáfunnar. G. G.
Egill Sigurgeirsson
hæstarétta .nálanutningsmaður
Austurstræti 3 — Reykjavík
Cornelíus Vanderbilt
Hann hafði salt í rekkjunni hjá sér til
þess að verjast illum öndum.
Hvernig myndi þér geðjast að því, ef einhver rétti þér fjöru-
tiu miljónir dollara og kvæði það eign þína? Það var einmitt
þetta, sem kom fyrir Alfred Gwynne Vanderbilt yngri á afmælis-
degi hans, er hann varð tuttugu og eins árs gamall.
Þótt ótrúlegt kunni að virðast, hefir þessi ungi maður, sem
erfði þessi geysilegu auðæfi, aldrei numið við háskóla. Allar lík-
ur eru á því, að hann muni aldrei hverfa að því ráði, því að hann
menntar sig með þeim hætti að hafa einkakennara í fylgd sinni,
er hann ferðast um heiminn. Hann hefir fengizt við fiskiveiðar
í Karabiska hafinu, og hann hefir einnig lagt leið sína inn í
frumskóga Afríku, og hann hefir tekið kvikmyndir af ljónum,
gíröffum og fílum.
Hann lætur sér fátt finnast til um vísindi, en eins og allir
Vanderbiltarnir hefir hann mikið yndi af hestum. Hann hlaut
í arf marga eigulega gæðinga.
Faðir hans, Alfred Gwynne Vanderbilt eldri, fórst með Lusit-
aníu, sem sökkt var af þýzkum kafbáti í heimsstyrjöldinni. Enda
þótt hann væri frábær íþróttamaður, kunni hann ekki að synda!
Þegar Lusitanía var að sökkva, var honum kornið fyrir í ein-
hverjum björgunarbátnum. En þegar hann var nýsetzur í bátn-
um, stóð hann upp aftur og vék fyrir konu nokkurri. Skömmu
síðar gaf hann því gætur, að önnur kona> er var frávita af
hræðslu, hljóp um þilfarið og hrópaði, að hún hefði ekkert björg-
unarbelti. Vanderbilt tók þá björgunarbelti af sér og fékk henni.
Skömmu síðar hvarf skipið í djúpið, Vanderbilt lét lif sitt sem
sannur íþróttamaður og heiðursmaður.
En auðæfi Vanderbiltanna voru raunar að þakka Cornelius
gamla Vanderbilt. Hann var undarlegur karl. Til er líkneski af
honum á Grand Central Station á Fertugasta og öðru stræti
New Yorkborgar.
Hann fæddist á Staten Island fyrir hálfri annarri öld. Þegar
hann var sextán ára gamall, fékk hann hundrað dollara að láni
hjá móður sinni, festi kaup á litlum ferjubáti og hóf farþega-
flutninga milli Staten Island og New York.
Hvað hyggur þú að þessir hundrað dollarar hafi fært honum
í aðra hönd? Hundrað miljónir. Auðs síns aflaði hann með því
að leggja fé í skip og járnbrautir.
Þrátt fyrir auðæfi sín lifði hann jafnan sparlega. Þegar hann
lá banaleguna, sagði læknir hans honum til dæmis, að hann
skyldi neyta kampavíns. — Hvað er þetta, varð gamla manninum
að orði. — Ég hefi ekki efni á því aö drekka kampavín. Er ekki
alveg eins gott að drekka sódavatn?
Þetta voru engin gamanyrði. En orð þessi lýsa gamla mann-
inum vel.
Kona hans rak veitingahús í New Brunwick í New Jersey.
Eigi að síður ól hún manni sínum ellefu börn og kom þeim á
legg. Þegar hún hafði átt við fátækt að búa, átti hún sér þá
ósk æðsta, að verða rík og eiga náðuga daga. En eftir að maður
hennar komst í tölu helztu auðkýfinga heimsins, sagði hún oft,
að þá hefði sér liöið bezt, er hún var fátæk veitingakona í New
Jersey.
Þegar Cornelius gamli var orðinn auðugur, vildi hann flytja
til borgarinnar. En kona hans unni sveitinni og neitaði. Það sló
í hart milli þeirra, og hann kvað hana vera vitlausa. Hann vildi
láta athöfn fylgja orðum, og sendi hana því á geðveikrahæli,
þar sem hún dvaldi árlangt.
Hann taldi elzta son sinn, Billy, ónytjung, sem ekki yrði að
neinu liði. Hann lét hann því dvelja í sveitinni unz hann var
fertugur að aldri.
En þá hugðist Billy að reka af sér slyðruorðið. Hann braut upp
á nýjungum í búrekstrinum, sem gamli maðurinn varð harla
hrifinn af. Hann eignaðist einnig marga góðhesta. Nú sá Corne-
líus, að dómur hans um son sinn hafði ekki verið réttur. Áður
en langt um leið hafði hann ráðið son sinn sem forstjóra New
York Central járnbrautarfélagsins. Þegar gamli maðurinn dó,
lét hann Billy eftir níutíu miljónir dollara. Þegar Billy dó, lét
hann eftir sig tvö hundruð miljónir.
Gamli maðurinn var í hvívetna undarlegur í háttum. Hann
notaði aldrei ávísanabók. Hann skrifaði ávísanir sínar á alls-
konar blaðsnepla. Hann bar takmarkaða virðingu fyrir skoð-
unum annarra. Þegar hann lá banaleguna, áttatíu og fjögurra
ára gamall, var hann hinn ódælasti. Hann kastaði lyfjaflöskun-
um á. eftir hjúkrunarkonúnum og læknunum. Vikum saman
snuðruðu fréttaritarar við hús hans og biðu þess að andláts-
fregn hans bærist. Þessu reiddist hann ákaflega. Dag nokkurn,
er einhver fréttaritaranna hringdi dyrabjöllunni, skreiddist
hann fram úr rekkju sinni og út að stiganum og hrópaði: —
Eg er ekki dauður og drepst ekki að sinni!
Þegar hann lá veikur, fékk hann andatrúarmenn og miðla til
þess að ná sambandi við móður sína, sem hafði dáið fyrir fjörutíu
árum. Þegar hin framliðna gaf honum það ráð að hafa sinneps-
plástra við sig, fylgdi hann ráði hennar mun fremur en fyrir-
mælum lækna sinna.
Hann unni móður sinni mjög og minntist hennar jafnan af
hlýjum huga.
Sökum auðæfa sinna var hann einhver voldugasti maður
Vesturheims. Hann óttaðist engan. Þó hafði hann jafnan salt
hjá sér i rekkjunni til þess að varna þvi að illir andar ásæktu
sig.
Blautsápa
írá sáiMiverksiniðjiiimi Sjöfn er almeimt vi«S-
urkeimd fyrír gæði. Flestar kúsmæður nota
- **V
Skinnaverksmiðjan ÍÐUNN
framleiðir fjölmargar tcgundir af skóm á karla,
konur og börn. Viiinur ennfreinur úr húðum, skiim-
um og gærurn margskonar leðurvörur, s. s. lcður til
skógcrðar, fataskinn, hanzkaskinn, töskuskinn, loð-
sútaðar gærur o. m. fl.
Skiimavcrksmiðjan Iðunn, er húin nýjustu og full-
komnustu tækjum, og hcfir á að skipa lióp af fag-
lærðum mönnum, seítn þegar hafa sýnt, að þcir cru
færir um að kcppa við útlcnda framleiðslu á þcssu
sviði.
IÐUNNARV0RUR Sást hjá kaupíélögum
land og mörgum kaupmönnum.
Iðunnarvörur eru smekklegar, haldgóðar, ódýrar
Notlð IÐUXVAR törur
£íIÐSÖLíi81RGÐTTTí',m'A&NI JÓNSSON
HAFNAQ5TR.5, REYKJAVÍK.
Naiimur
■■■ —---------------- ----------------------------
* ll'v
Satnbattd ísl. snmvinnufélafía.
Kaupfélög!
Athugið um brunatryggingar yðar eftir að
vörutalningu er lokiö um áramót.
Fryst Dílkakjöt
Sjainar-blautáspu
F ramsóknarmenn
í Reykjavík
Afgreiðsla Tlmans hiður ykkúr vinsamleg-
ast um aðstoð við að útvega börn cða unglinga
til að bera blaðið til kaupenda í bænum.
%” kr. 3,70 pr. kg.
1” kr. 2.29 pr. kg.
iy2” kr. 1.70 pr. kg.
2” kr. 1.60 pr. kg.
2V2” kr. 1.95 pr. kg.
3” kr. 1.45 P1'. kg.
4” kr. 1.45 pr. kg.
6” kr. 1.45 pr. kg.
Hverfisgötu 52.
úrvals dilkakjöt
úr öllum beztu f járhcruðum landsins.
Aðeins sclt I heilum skrokkum.
Frystihúsið Herðubreið
Fríkirkjuvegi 7. Sími 2678.
T í M IIV ]V er víðlcsnasta auglýsingablaðið!