Tíminn - 01.04.1943, Blaðsíða 4

152
TÍMHViV, fiinmtndaginn 1. apríl 1943
38. Mað
Innilegt þakklæti vottum við öllum þeim mörgu, fjær
og nær, sem á einn eða annan hátt sýndu okkur samúð
og hluttekningu við fráfall og jarðarför móður oklcar
jó.umnu Felixdóttur
frá Tjarnarkoti hykkvabæ.
Guð blessi ykkur öll.
Fyrir hönd barna og annarra vandamanna.
FELIX ÞORSTEINSSON.
Tilkvmiiii"
um útsölur verzlana
Að gefnu tilefni er hér með vakin athygli á því, að sam-
kvæmt auglýsingu atvinnu- og samgöngumálaráðuneytisins frá
20. desember 1933 um útsölur (skyndisölur) verzlana, er aðeins
heimilt að halda útsölu á vefnaðarvöru og öðrum þeim vörum,
er vefnaðarvöruverzlanir hafa á boðstólum, á tímabilinu frá 10.
janúar til 10. marz og frá 20. júlí til 5. september ár hvert.
Brot gegn þessu varða sektum, allt að 1000 krónum.
30. marz 1943.
Lögregliistjóriim í Meykjavík
Góð atvinna.
Tveir menn, vanir sveitavinnu, óskast nú þegar, helzt sem
ársmenn.
Árskaup kr. 8000,00 auk fæðis, þjónustu og húsnæðis.
Upplýsingar á afgreiðslu Tímans.
Laxárvirk jnaam.
Lau§ar §töðnr
Fyrsta vélavarðarstaðan er laus 15. maí n. k. Byrjunarlaun kr.
350.00 á mánuði, hækkandi upp í kr. 420.00 á mánuði næstu
fjögur ár.
Þriðja vélavarðarstaðan er laus 1. júni n. k. Byrjunarlaun kr.
280.00 á mánuði, hækkandi upp í kr. 350.00 á mánuði næstu fjög-
ur ár.
Grunnkaupshækkun samkvæmt gildandi ákvæðum um laun
embættismanna ríkisins. Dýrtíðaruppbót samkvæmt vísitölu á
hverjum tíma.
Umsóknarfrestur til 20. apríl n. k. Nánari upplýsingar gefur
rafveitustjórinn.
Rafveita Akureyrar.
Blautsápa
frá sápnvcrksmiðjiumi Sjöfn er almennt við-
urkennd fyrir gæði. Flestar Iiúsmæður nota
Sjafnar-blautsápu
fTB B^VTTIH
Lagt í Móðurmálssjóðinn.
Tímanum hafa þegar borlzt þessar
g.iafir til Móðurmálssjóðs Björns Jóns.
sonar ritstjóra: Frá nokkrum prentur-
um í Eddu, 50 krónur, Sigurði Jónas-
syni, forstjóra, 50 krónur, Daníeli
Ágústínussyni. erindreka, 10 kr. Guðm
Tryggvasyni, bónda, Snælandi, 25
krónur, Magnúsi Torfasyni, fyrr
sýslumanni, 100 krónur. Tíminn veitir
gjöfum í sjóðinn fúslega móttöku og
vill hvetja menn til þess a.ð heiðra
svo minningu Björns Jónssonar og
leggja góðu málefni lið.
Vildi ég um Vesturland —
heitir bók eftir Jón H. Guðmunds-
son, ritstjóra, nýútkomin. Eru í henni
allmörg kvæði og ferðasaga frá Vest-
fjörðum. í stuttum formála getur höf-
undur þess, að hann hafi fimm undan-
farin ár varið surnarleyfum sínum til
kynnisfara og ferðalaga um Vestur-
land. Hafi svo verið komið, að sér hafi
fundizt hann eiga þessum landshluta
skuld að greiða. Vexti þeirrar skuldar
vilji hann nú freista að greiða með
því að eefa út þessa bók, þar sem hann
túlki ferðagleði sína, og eigi andvirð.
fyrstu 100 eintakanna, sem seljast, að
renna til byggðasafns Vestfjarða.
Fólk, sem kaupir „Vildi ég um Vestur-
lánd —,“ eignast því snotra bók og
stuðlar að framgangi merkilegs máls.
— Áður hefir komið út safn smásagna
eftir Jón H. Guðmundsson, „Frá liðn-
um kvöldum".
Störf vinstri síjórna. .
(Framh. af 1. síðu)
um alla framtíð. Róttæk, um-
bótasinnuð stjórn verður ekki
mynduð, nema í andstöðu við
stríðsgróðavaldið, og þess vegna
má enginn, sem vill fá slíka
stjórn, láta óttann við það ráða
gerðum sínum.
Alger afneitun Þjóðviljans á
vinstri stjórn kemur greinileg-
ast íram í þessum ummælum,
sem eru í forustugrein blaðsins
á þriðjudaginn:
„Síðasta atriðið í tali Alþýðu-
blaðsins og Tímans, því, að það
sé sósíalistum einum að kenna,
að ekki hafi tekizt að mynda
vinstri stjórn, er raunar full-
svarað með því, sem nú hefir
verið sagt. Því einu er við að
bæta, að enn geta flokkar þess-
ir fallizt á stefnu sósíalista,
þannig að vinstri stjórn sé
möguleg.“
Hér er svo sem ekki verið að
bjóða óaðgengilegan samstarfs-
grundvöll: Ef þið samþykkið al-
veg okkar stefnu, skulum við
vinna með ykkur!
Hvaða samningsaðili, sem
bíður slíka kosti; vill hvorki
samvinnu eða samkomulag. Ef
ekki er gengið að öllum kröfum
hans, þýðir ekkert að vera að
semja.. Allt skraf hans um
samninga eða samkomulag er
hræsni ein, því að hann vill
ekkert slá af til þess að sam-
komulag geti náðst.
Flokkur, sem lætur aðalmál-
gagn sitt skrifa ,á þessa leið,
þegar samningar flokkanna
standa sem hæst, getur aldrei
hafa ætlað sér myndun vinstri
stjórnar, þótt hann hafi talað
meira um það en allt annað til
samans. Hjal hans getur ekki
hafa verið til annars en að
ginna kjósendur, sem voru
hlyntir vinstri samvinnu, til
fylgis við sig.
Þótt starf níu manna nefnd-
arinnar komi ekki til með að
bera tilætlaðan árangur, mun
alltaf hljótast sá árangur af
því, að menn verða fróðari um
raunverulega afstöðu Sósíal-
istaflokksins og eiga því auð-
veldara með að marka afstöðu
sína til íslenzkra þjóðmála.
Fyrst og fremst verður þó slík-
ur árangur öflug áminning til
verkalýðsstéttarinnar um það,
að vilji hún skapa grundvöll að
öruggu samstarfi hinna vinn-
andi stétta, verður hún að afla
sér nýrrar forustu, sem fram-
fylgir vilja hennar og óskum en
dansar ekki eftir boðum er-
lendra valdhafa.
Sögnleg viðureign
(Framh. af 1. síðu)
togara reyndist vera danskur
maður, Christian Agerskow að
nafni. Er hann kunnur íslenzk-
um yfirvöldum, og eigi að góðu,
því að í nóvembermánuði 1925
var hann tekinn í landhelgi við
Flatey á Skjálfanda og færður
til Akureyrar og dæmdur. En
litlu eftir að dómur var fallinn
hjó hann á landfestar og strauk
frá bryggju með afla sinn allan.
Komst hann þá við það undan.
Nú hefir hann ætlað að leika
svipað bragð.
Eun uni f járpcstinua
(Framh. af 3. síðu)
fjárskiptum eða ræða fyrir-
komulag þeirra. Líku máli
gegnir um uppeldið. Engar
skýrslur munu vera til yfir
heildartjón af völdum pest-
anna, því síður samanburður á
búrekstri með heilbrigt fé og
sýkt.
IV.
í fyrri grein minni um fjár-
pestirnar ræddi ég um fjár-
skipti, er næðu yfir allt landið
að ósýktu svæðunum undan-
skildum, sem sé Rangárvalla-
og Skaftafellssýslum, Snæfells-
nesi og Vestfjarðakjálkanum.
Þessi fjárskipti virðast geta
farið fram á 7 árum, án þess að
fjárstofn landsmanna rýrni,
hvorki á ósýktu eða sýktu svæð-
unum.
Nú er það svo, að stór hluti
af fjárskiptasvæðinu er í raun
og veru vafasvæði, allt Austur-
land og norður að Jökulsá á
Fjöllum. Með karakúlhrútum, er
á þetta svæði komu, telst hafa
borizt fjárveiki nokkur, sem til
bessa hefir verið kölluð garna-
veiki. Eftir frásögn kunnugra,
er þessi veiki væg og mjög ólík
garnaveiki karakúlættar ann-
ars staðar á landinu. Tvennum
sögum fer og um útbreiðslu
bessarar veiki. Fyrir nokkru á-
litu fræðimenn hana komna
allt norður að Jökulsá á Fjöll-
um. Reynslan hefir nú sýnt, að
betta var misskilningur. Kunn-
ugir menn álíta veikina enn
lítið útbreidda. Áður en því væri
slegið föstu að láta fjárskiptin
ná til Austurlands vantar til-
finnanlega rannsókn á út-
breiðslu og skaðsemi þessarar
veiki. Til bráðabirgða mætti
telja þetta hlutlaust svæði. Það
er hættulaust á jöðrunum. Fjár-
skipti gætu þess vegna hafizt
vestan Jökulsár á Fjöllum þó
enn væri óráðið um Austur-
land. Komi það fram við rann-
sókn, að þessi Austurlands-
veiki væri aðeins útbreidd um
lítið svæði, gæti komið til
mála að útrýma henni með
fjárskiptum innan hlutlausa
svæðisins. Fari svo, að hægt
verði að komast hjá því að
mestu eða öllu leyti, að gera
fjárskipti á þessu fjármarga
svæði, er ljóst, að fjárskiptin
mundu verða mikið léttbærari
og taka skemmri tíma en ég
gerði ráð fyrir í fyrri grein
minni.
Fjárskiptin eru orðin tíma-
bær. Þau ættu að hefjast á
næsta hausti. Komið gæti til
mála að byrja á svæði þing-
eysku mæðiveikinnar. Ef í það
yrði ráðizt, er um tvennt að
velja á fyrsta hausti: Svæðið'
milli Jökulsár á Fjöllum og
Skjálfandafljóts með fjárlausu
svæði vestan fljótsins í eitt ár
eða það sem öruggara er, allt
svæðið frá Jökulsá að Héraðs-
vatna-línu. Virðist það sjálf-
sagt ef hægt er að fá nógu.
margar lífgimbrar frá ósýktu
svæðunum og e. t. v. að ein-
hverju leyti frá „hlutlausa
svæðinu" til fjárskipta í þess-
um 2—3 sýslum. Fáist þetta
ekki, verður það skrefið að
nægja, sem skemmra er.
V.
Fyrir tæpu ári reyndi ég að
hefja umræður um mesta
vandamál landbúnaðarins,
sauðfjárpestirnar. Ég sneri máli
mínu til allrar þjóðarinnar og
lýsti nauðsyn þess, að þeir, sem
völdin hafa, tækju vandamál
betta föstum ákveðnum tökum.
Skömmu síðar báru tveir þing-
menn fram tillögu á Alþingi,
sem kalla má viðleitni í þá átt
að einhverntíma síðarmeir yrði
hafin sókn gegn fjárpestunum.
Alþingi hummaði það fram af
sér að afgreiða þessa tillögu.
Aðrar hræringar frá hendi vald-
hafanna hefi ég ekki orðið var
við síðastliðið ár.
Nú hefir annar þingeyskur
bóndi ritað um þetta mál og
tekið í sama streng. Að sjálf-
sögðu hafa skoðanir okkar J. G.
P. aðallega mótazt af reynslu
okkar af þingeysku mæðiveik-
inni, þótt við höfum rætt málið
á breiðara grundvelli. En þing-
eyska mæðiveikin er heldur
ekkert sérmál Þingeyinga. Hún
er óvættur allrar þjóðarinnar.
Verði henni el^ki útrýmt, mun
hún á sínum tíma sækja heim
alla sauðfjáreigendur á landinu.
Við J. G. P. teljum þessa fjár-
pest það skæða, að framtíð
sauðfjárræktar sé vonlaus í
sambúð við hana. Við teljum ó-
fært þó opinberir styrkir hjálpi
í bili, að framtíðin byggist á
þeim. Þeir munu ekki lækna
hið sjúka fé. Verðlagsbætur
jafnvel svo tugum milj. kr.
skipti á einu ári gera það ekki
heldur. Slíkar bætur fara líka
aðallega til þeirra, sem mestar
hafa afurðir. Því meira sem
bóndinn missir af völdum pest-
anna, því sjúkara sem fé hans
er, því minna verður hann var
við þessar bætur. Þeir, sem áttu
100 þúsundirnar, sem fallnar
eru af völdum pestanna; njóta
þeirra ekki.
Það er voði á ferð á vegum
bænda. Sá voði boðar auðn og
eyðileggingu, ef honum verður
ekki áfstýrt. Fyrsta sporið í þá
átt er að horfast í augu við
veruleikann. Það ætlar að reyn-
ast erfiðara en ætla mætti í
fljótu bragði að væri. \
Bændur, sem þekkja til fjár-
pestanna, eiga að skýra frá
sinni reynslu. Þeirra reynsla og
beirra skoðanir eru hinn raun-
hæfi grundvöllur þessa máls.
Frá þeim sjálfum þarf því sú
alda að rísa, sem ber þá að
landi upp af kviksyndi fjár-
pestanna. Ábyrgðin hvílir á
þeim, sem sjá. Skylda þeirra er
að vekja þá, sem fljóta „sof-
Bændur tala
(Framh. af 2. síðu)
hafa viðhaldið sjúkdómnum.
Vel má vera, að fulltrúar
verkamanna og stríðsgróða-
menn landsins taki höndum
saman um að neita tilboði
bænda. Þá bíður lausn dýrtíð-
arinnar síns tíma. Ef skynsem-
in má ekki lækna dýrtíðar-
sjúkleikann, þá kemur hrunið,
verðfall á mörkuðum, atvinnu-
leysið og hin félagslega eymd
og leysir málið með sínum
hætti.
En þó að hinu hófsama boði
bænda verði hafnað, þá munu
samtök þau, innan stéttarinnar,
sem hófst á síðasta búnaðar-
þingi, halda áfram og styrkj-
ast. Bændur landsins munu hér
eftir fylkja sér einhuga um sér-
mál stéttarinnar, án tillits til
þess, að einstakir menn í stétt-
inni líta ekki sömu augum á
laus annarra félagsmála. Að
þessu leyti hefir síðasta bún-
aðarþing stigið heilladrjúgt
spor í málefnum bændastétt-
arinnar. , J. J.
andi að feigðar ósi“. Þegar tek-
izt hefir að vekja alla hlutað-
eigendur, er sigurinn öruggur.
Ritað í febrúar 1943.
Björn Haraldsson.
GAMLA BÍÓ------
Majjor Rogers og
kappar lians.
(Northwest Passage)
SPENCER TRACY,
ROBERT YOUNG.
Börn fá ekki aðgang.
Sýnd kl. 6.30 og 9.
Kl. 3 V,—6Vs>.
ÆVINTÝRI Á SJÓ.
(Mexican Spitfire at Sea).
LEON ERROL,
LAPE VELEZ.
--------NÝJA BÍÓ--
Ást
og afbrýðiscmt.
(Appointment for Love).
CHARLESBOYER,
MARGARET SULLIVAN.
Sýnd kl. 7 og 9
Sýning kl. 5:
HESTRÆNINGJARNIR
með Cowboykappanum
Jolinny Mach Brown.
Börn yngri en 12 ára fá
ekki aðgang.
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR.
„Fagurt er á fjöllum((
Skopleikur í 3 þáttum, staðfærður af
EMIL THORODDSEN.
Sýuiug í kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðasalan er opin frá kl. 2 í dag.
Hjartanlegt þakklœti fœri ég þeim hreppsbúum mínum,
er fœrðu mér rausnarlega peningagjöf í tilefni af tjóni
því er ég varð fyrir, á bústofni minum i vetur. Megi þeim
verða launað fyrir þessa miklu hljálp þegar þeim liggur
mest á.
Ásakoti, Sandvíkurhreppi.
GTJÐMUNDUR ALEXANDERSSON.
i.———-------——-----------------------------------------i
Ilagfræði
eftir Guðlaug Rósinkranz
fjallar á kerfisbundinn hátt um öflun og skiptingu lífsgæðanna.
Þeir, sem áhuga hafa fyrir þjóðfélagsmálum, þurfa að lesa
þessa bók.
Fæst hjá bóksölum og beint frá útgefandanum
Sambandi íslenzkra samvinnufélaga.
Aðvörun
frá dómsmálaráðuneyfinu
Vegna tíðra brnnaslysa af steinolíu, sem
ástæða er til að ætla, að eigi rætur að
rekja til þess, að í verzlanir hafi slæðzt
steinolía blönduð benziui, eru olíusalar
víðs vegar um land hér með varaðir við að
í
selja af steinoliubirgðum síuum, nema
þeir hafi áður fullvissað sig um, að olían
sé ekki blönduð beiizíni. Atviuuudeild há-
skólans leiðbeinir um athuguu á steiuolí-
unni að þessu lcyti.
Jafnframt er fólk áminnt um að fara var-
lega með stcinolíu, geyma liana í lokuð-
um ílátum og ekki inni í íbúðarhúsum,
láta hana eigi koma nálægt opnnm eldi og
nota hana alls ekki til uppkveikju eða á
olíusuðuvélar, nema fullvíst sé, að hón sé
ómenguð.
Dómsmálaráðuneytið,
30. marz 1943.
Útsvör 1943
Hinn 1. apríl fellur 1 gjalddaga önnur greiðsla útsvara til
bæjarsjóðs Reykjavíkur árið 1943 samkvæmt lögum 26. febrúar
þ. á. og reglugerð sama dag, en það eru 15% af útsvarinu 1942,
þó þannig, að greiðsla standi á heilum eða hálfum tug króna.
Borgarstjórinn.