Tíminn - 08.06.1943, Page 3

60. blatS
Tfmnnv, þriðjudagum 8. júní 1943
239
amnAll
©ánar«I«*irin!nr.
Á öndverðum síðastl. vetri
barst sú sorgarfregn út um
byggðir þessa lands, að eitt
meðal beztu skipa fiskiflotans,
togarinn „Jón Ólafsson“ væri
horfinn með allri áhöfn, 13
hraustra drengja á bezta aldri
og í blóma lífsins.
Meðal þeirra, sem hurfu með
togaranum „Jóni Ólafssyni,“
var Helgi Eiríksson Kúld, Sól-
eyjargötu 21, Reykjavik, sem þá
var 1. stýrimaður á togaranum.
Helgi var fæddur að Ökrum í
Mýrasýslu 26. apríl 1906. For-
eldrar hans voru merkishjónin
Eiríkur Kúld Jónsson trésmiður
og bóndi á Ökrum, og kona hans
Sigríður Jóhannsdóttir bónda
Jónassonar í Öxney á Breiða-
firði. Jón faðir Eiríks Kúlds,
sem einnig var bóndi á Ökrum,
var sonur Eyjólfs dbrm. Einars-
sonar í Svefneyjum á Breiða-
firði, en móðir Eiríks og kona
Jóns Eyjólfssonar, var Elín
Helgadóttir alþingism. Helga-
sonar í Vogi á Mýrum. Er því
óhætt að fullyrða, að H. E. K.
var af traustum og merkum
ættstofnum borinn í báðar
ættir, bæði af Breiðafirði og
Mýrum, enda féll honum sú
hamingja í skaut, að fá að erfð-
um marga góða mannkosti for-
feðra sinna og mæðra, og bar
einnig gæfu til, að geta látið
aðra njóta þeirra í ríkum mæli.
Helgi var 10 ára að aldri, er
faðir hans andaðist, og móður
sína missti hann 5 árum síðar.
Þegar faðir Helga andaðist —
en það var veturinn 1916—1917
— stóð móðir hans uppi með 6
börn, flest í ómegð, farin að
heilsu og við lítil efni. Varð hún
því að bragða búi þegar á næsta
vori. Fór Helgi þá til Jóns Sig-
urðssonar og Sigurbjargar
Bjarnadóttur, sem þá voru
einnig búsett á Ökrum og reynd-
ust þau honum sem góðir for-
eldrar. Þá umönnun mat Helgi
mikils og mun hafa endurgoldið
á margan hátt, þá ér hann hafði
þroska og efni til.
Aðal ævistarf Helga var sjó-
mennska. Tók hann ungur að
aldri að stunda sjóróðra á ára-
bátum, en um 1927 réðist hann
á togara og var við þá atvinnu
æ síðan, — að undanskildum
einum vetri, er hann stundaði
nám við sjómannaskólann og
tók hann þaðan stýrimanns-
próf þá á næsta vori.
Margt bendir til þess að Helgi
hafi reynzt sjómaður góður,
enda átti hann kyn þar til, því
að ýmsir forfeðra hans voru sæ-
garpar miklir. Hann var hraust-
menni mikið og hugrakkur,
skyldurækinn og reglusamur
svo að af bar. Einnig var reynd-
in sú, að hann var um 12—13
ára skeið háseti á sama togara
— „Þórólfi" — með sama skip-
stjóra, eða þar til fyrir 3 árum
að honum bauðst staða sem
stýrimaður fyrst á togaranum
„Skutli“ frá ísafirði og síðar á
„Jóni Ólafssyni", er hann fór
með hina síðustu för.
Að Helgi ekki var lengur á
togaranum Skutli mun aðallega
hafa verið af þeirri ástæðu, að
hann taldi sig vera of langt frá
átthögum sínum, er hann hafði
land undir fæti, þar sem að tog-
arinn lagði upp afla sinn á ísa-
firði. En æskustöðvarnar voru
Helga ætíð kærar. Svo kærar, að
flestar af frístundum sínum —
ef tími vannst til — notaði hann
til þess að „koma heim“ eins
og hann orðaði það. Hann lang-
aði ætíð til þess að litast um í
heimahögum, og halda uppi
kynnum og vinfengi við fólkið
þar, — fyrst og fremst ættmenn
sína og þá, er hann sérstaklega
kynntist á uppvaxtarárum sín-
um, og var alltaf reiðubúinn til
þess aö gera þeim greiða.
Helgi var,umfram marga aðra,
vandaður maður og ábyggilegur,
sem óhætt var að treysta. Hann
var vinfastur, frændrækinn og
hjálpsamur, enda nutu margir
góðs af örlæti hans, bæði skyld-
ir og vandalausir, og þó einkum
þeir er lítt voru efnum búnir.
Systkinum sínum reyndist hann
bezti bróðir og lét sér mjög annt
um afkomu þeirra og veitti
stuðning ef með þurfti, þá er
efni hans tóku að aukast, svo að
honum varð það kleift.
Ég, sem þessar línur rita,
þekkti Helga vel, frá því er hann
var barn að aldri, og naut vin-
áttu hans á margan hátt. Sú
viðkynning varð mér á þann
veg, að betri dreng hefi ég ekki
kynnzt, — og munu margir geta
sagt hið sama.
Nú ert þú horfinn, drenglyndi
vinur. Það gerðist fyrr en varði.
Þú stóðst á verði skyldunnar
meöan stætt var, en „enginn má
sköpum renna“. Frændur þínir
og vinir trega þig mjög, en
minningin um þig veitir þeim
hugarhægð, því að hún er á
einn veg: minning unv góðan
dreng.
Sigurður Einarsson.
beztu „tillögur með greinargerð
um framtíðarskipun landbún- j
aðarmála hér á landi og áætlun j
um framkvæmd hennar.“ Gert |
er ráð fyrir að veita verðlaun
fyrir þrjár ritgerðir, alls 10 þús.
kr., og eiga ritgerðirnar að vera
komnar til félagsstjórnarinnar
fyrir 7. jan. næsta vetur. Þetta
hefir verið auglýst í blöðunum,
og er þar ýmislegt fleira sagt
um það, hvernig ritgerðirnar
eigi að vera. Sjálfsagt verða
ýmsir til að reyna að vinna
verðlaunin, en sumir þeir, sem
ekki ætla sér það, væru kannske
til með að taka þátt í baðstofu-
hjali um þessi mál. Það er vel-
komið, og auðvitað er þeim líka
velkomið að taka til máls, sem
ætla sér að skrifa verðlaunarit-
gerðir. — En mér kemur í hug í
þessu sambandi svipuð verð-
laun, sem auglýst voru fyrir
80 árum. Þau verðlaun voru
veitt fyrir beztu ritgerð um
„framfarir íslands“, og gáfu
enskir menn mikinn hluta af
peningunum, en Bókmenntafé-
lagið dæmdi. Verðlaunin fékk
Einar Ásmundsson bóndi í Nesi
í Höfðahverfi, og var ritgerðin
prentuð sem sérstök bók í Kaup-
mannahöfn árið 1871, en hún
hefir verið lengi að seljast, þtí
að ennþá er eitthvað til af
henni hjá Bókmenntafélaginu.
Bókin er 82 bls., en kostar eina
krónu, ö^ þó er þetta ein bezta
bók, sem ég hefi lesið. Ég minn-
ist kannske á hana seinna.
Verðlaunin, sem Einar fékk,
voru 100 ríkisdalir = 200 kr.
Einar í Nesi sat á þingi um tíma
og var í stjórn Gránufélagsins.
Hinn nýi Hólabiskup kaþólskra
manna, Jóhannes Gunnarsson,
er sonarsonur Einars í Nesi.
Ljúkum við svo þessu tali í dag.
Heimamaður.
KAUPENDUR
TlMANS!
Tilkynnið afgreiðslunni strax,
ef vanskil verða á útsendingu
blaðsins.
Afgreiðslusíminn er ,
2323
Stúlkur
vanar í eldhús Lands-
spítalans. — Húsnæði
fylgir.
Upplýsingar hjá matráðskon-
unni.
Áskriftargjald
Tímans
utan Reykjavíkur og Hafnar-
fjarðar er kr. 30.00 árgangur-
inn.
Meðal útskúfaðra
NIÐURLAG
Enn átti hann þó eftir að lifa fagnaðarár. Árið 1888 flutti hon-
um heila sveit hjálparliðs. Fyrst kom landi hans, séra Convardy,
sem biskup Sandvíkureyja hafði kvatt til starfs í Kalavaó.
En séra Convardy var nýkominn til eyjanna, svo að tilnefning
hans vakti áköf mótmæli reyndari klerka, er gjarna vildu helga
sig líknarstarfinu. Hvers vegna áttu þeir þess ekki kost að taka.
við af séra Damien? Biskupnum kom þetta mjög á óvart, að svo
margir skyldu vera reiðubúnir til þessa starfs. Hann ákvað því
að senda annan mann til nýlendunnar og valdi í þetta skipti Hol-
lending, séra Moellers. Litlu síðar kom til sögunnar írskur munk-
ur, Jakob að nafni, er kom alla leið frá Ástralíu til þess að bjóða
sig fram til líknarstarfa í Kalavaó, og að lokum þrjár nunnur
frá Honolúlú, Maríanna, Vincent McCormick og Leopoldína Burns.
Þær komu til Kalavaó í nóvembermánuði 1888 og tókust á hend-
ur umsjá heimilis fyrir telpur og ungar^ stúlkur, auk þess sem
þær veittu aðstoð sína við hjúkrun sjúklinga almennt.
*
Séra Damien fæddist í janúarmánuði. Á 49 ára afmæli sþru var
hann orðinn mjög aðframkominn, og þótti honum sýnt, að
skammt myndi ólifað. En það var honum huggun mest, að vel
var séð fyrir hjálp og hjúkrun til handa hinum voluðu vesaling-
um, er hann hafði einn svo lengi helgað alla krafta sína. í byrj-
un marzmánuðar voru heijdur hans svo eyddar af sjúkdóminum.að
hann fékk ekki lyft þeim upp til þess að blessa söfnuð sinn. 28.
marzmánaðar lagðist hann venju fremur snemma til hvíldar og
reis aldrei aftur á fætur. Honum þyngdi æ með degi hverjum.
Líf hans var að fjara út. Mikill og djúpur harmur ríkti meðal
sjúklinganna í nýlendunni, og dag hvern biðu hópar manna við
kofadyr hans. Þeir voru komnir þangað til þess að biðja fyrir
honum og leita frétta af líðan hans.
Páskar voru snemma þetta ár, og það var hinzta löngun séra
Damiens að fá að lifa enn eina páskahátíð í þessum heimi. Hon-
um varð að ósk sinni.
15. aprílmánaðar lét hann kalla beztu vini sína að beði sínum.
Hann talaði til þeirra veikum rómi og þrýsti hönd þeirra eftir
því sem geta leyfði. Meðan hann var að kveðja þá, tók hann allt
í einu andvörpin og var þegar örendur. Hið litla ríki útlaganna
holdsveiku drúpti í sorg.
Hann var lagður í jörð, þar sem hann hafði sjálfur vísað til,
undir trénu, þar sem hann lagðist til hvíldar, er hann kom fyrst
til Kalavaó. Steinn var reistur á leiði hans, og var höggvið á
hann annars vegar „Séra Damien“, en hins vegar „Damien
Deveuster.“
27. janúarmánaðar 1936 voru bein séra Damiens tekin upp og
lögð í veglega kistu. Voru þau flutt til San Franciskó og Pan-
ama og þaðan heim til Belgíu. í Antwerpen stóðu konungur
Belgíu og erkibiskupinn í Malínes á bryggju og biðu heimkomu
þessa ágæta sonar ættlandsins, er hvílzt hafði í 48 ár í moldu lít-
illar eyjar vestur í Kyrrahafi, eftir unna sigra, sem miklu meiri
eru þeim, er herkonungar hafa unnið. í móttökuræðunum var
hann nefndur „hinn dýrðlegi hermaður Krists“, „hjálpræði
Sandvíkureyja", „sómi Belgíu“, „dýrðarkrans kirkjunnar" og
„ljómi guðs“.
Enn hefir þó séra Damien ekki verið hafinn í tölu dýrðlinga.
Það bíður síðari tíma.
Aðalfundur
/ W
verður haldínn í húsi bankans í
Reykjavík iöstudaglnn 11. júní
1943 klukkan 2 e. h.
DAGSKRÁ:
1. Skýrsla fulltrúaráðsins um starfsemi Útvegsbankans síðast-
liðið starfsár.
2. Framlögð endurskoðuð reikningsuppgerð fyrir árið 1942.
3. Tillaga um kvittun til framkvæmdastjórnar fyrir reikn-
ingsskil.
4. Kosning tveggja endurskoðunarmanna.
5. Breyting á samþykktum hlutafélagsins.
6. Önnur mál.
f
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir í skrifstofu
bankans frá 7. júní n. k. og verða að vera sóttir í síðasta lagi
daginn fyrir fundinn. Aðgöngumiðar verða ekki afhentir nema
hlutabréfin séu sýnd. Útibú bankans hafa umboð til að athuga
hlutabréf, sem óskað er atkvæðisréttar fyrir, og gefa skilríki
um það til skrifstofu bankans.
Reykjavík, 7. maí 1943.
f. h. fulltrúaráðsins.
Stcfán Jóh. Stefánsson.
Lárus Fjeldsted.
1AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA.Í
+ ÚTBREIÐIÐ TÍMANNf
Sgm&awl ísl. tamvinMntélaga
\
\
Samvinnumenn:
Hafið eftirfarandi í huga:
Tekjuafgangi kaupfélags er úthlutað til fé-
lagsmanna í hlutfalli við viðskipti þeirra.
Blautsápa
frá sápuverksmiðjunni Sjöfn er almennt við-
urkeimd fyrir gæði. Flestar húsmæður nota
Sjaínar-blautsápu
Auglýsing
um skoðun bifreiðajog^bílhjóla í
Gullbringu- og Kj ósarsýslu og
Hafnaríjarðarkaupstað.
Samkvæmt bifreiðarlögunum tilkynnist hér með, að hin ár-
lega skoðun bifreiða og bifhjóla fer á þessu ári fram sem hér
segir:
\
1 Keflavík:
Mánudaginn 7. júní, þriðjudaginn 8. júní og mið-
vikudaginn 9. júní kl. 10—12 árdegis og kl. 1—6 síð-
degis daglega (alla dagana).
Skulu þá allar bifreiðar og bifhjól úr Kaflavík,
Hafna-, Miðness-, Gerða- og Grindavíkurhreppum
koma til skoðunar að húsi Einars G. Sigurðssonar
skipstjóra, Tjarnargötu 3, Keflavík.
í Rafuarfirði:
Fimmtudaginn 10. júní, föstudaginn 11. júní, þriðju-
daginn 15. júní og miðvikudaginn 16. júní n. k. kl. 10
—12 árdegis og 1—6 síödegis.
Fer skoðun fram við Strandgötu 50 og skulu þangað
koma allar bifreiðar og bifhjól úr Hafnarfirði, Vatns-
leysustrandar-, Garða- og Bessastaðahreppum, svo
og bifreiðar og bifhjól úr Kjósarsýslu.
Þeir, sem eiga farþegabyrgi á vörubifreiðar, skulu koma með
þau til skoðunar ásamt bifreiðum sínum.
Vanræki einhver áð koma bifreið sinni eða bifhjóli til skoð-
unar verður hann látinn sæta ábyrgð samkvæmt bifreiðalög-
unum.
Bifreiðaskattur, sem fellur í gjalddaga þann j. júlí n. k.
(skattárið frá 1. júlí 1942 — 1. júlí 1943), skoðunargjald og ið-
gjöld fyrir vátryggingu ökumanns verður innheimt um leið og
skoðun fer fram.
Sýna ber skilríki fyrir því, að lögboðin vátrygging fyrir hverja
bifreið sé í lagi.
Þetta tilkynnist hér méð öllum, sem hlut eiga að máli, til
eftirbreytni.
Sýslnmaðnrlim í Gullbringu- og Kjósarsýslu
og hæjarfógetinn í Hafuarfirði 28. maí 1943.
Bergur Jónsson.
Fyrir síðustu jól
kostuðu egg allt að 20,00 krónur kílóíð
í heildsölu.
Nú kosta þau 11,40.