Tíminn - 17.08.1943, Blaðsíða 2

322
TÍMIM, þrlgjndaginn 17. ágúst 1943
81. blag
Þorbjorn á Geitaskarðis
Hínn „laxneskí“ prestur
Tíminn hefir áður gert að umtalsefni hið óvirðulega hlutverk,
sem séra Jón Thorarensen hefir valið sér með því að hlaupa fram
úr fylkingu embættismanria til að kasta steinum að íslenzkum
bændum og öðrum þeim, er vilja efla ræktun landsins og stuðla
að gengi sveitanna. Þess skal getið til verðugs lo<'s forstöðumönn-
um „Sjómannadagsins“, að þeir neituðu að birta grein séra Jóns
í Sjómannadagsblaðinu.
I grein þeirri, er hér birtist, þakkar Þorbjörn bóndi á Geita-
skarði séra Jóni kveðjuna eins og hann hefir til unnið.
Baðsiofuhjal
^ttninn
Þri&judagur 17. ágúst
Vélaverzlun
sjávarútvegsins
Það er nú talið ekki fjarri
lagi, að um 70 tegundir mótor-
véla séu í notkun í bátaflota
landsmanna. Allir útvegsmenn
og sjómenn munu sammála um,
að þessi mikli tegundafjöldi
valdi miklum óþægindum og
tjóni fyrir útveginn. Liggja til
þessa fjölmargar ástæður, og
ekki sízt sú, hversu miklum erf-
iðleikum er bundið að hafa ætíð
aðgang að varahlutum í þessar
mörgu vélategundir. Þá veldur
hinn mikli tegundafjöldi mikl-
um vandkvæðum við alla með-
ferð vélanna. Það væri ólíkt
meiri trygging fyrir því að rétt
væri farið með vélarnar og að
þær nýttust til fulls, ef færri
væri tegundirnar. Það er ekki
lítið tjón, sem af því leiðir á
ýmsar lundir, að menn þurfa
stöðugt að vera að þreifa sig
áfram um meðferð nýrra og
nýrra vélategunda. Auk þess
eru gæði vélanna ákaflega mis-
munandi og erfitt fyrir útvegs-
menn að átta sig á því, hvaða
ráð er bezt upp að taka þegar
velja skal vél í bát.
Nokkuð er það að sjálfsögðu
útvegsmönnum til stuðnings, að
Fiskifélagið hefir í sinni þjón-
ustu vélfræðiráðunaut, — en
flestir munu þó álíta, að gera
þurfi einhverjar öflugri ráð-
stafanir til þess að tryggja
mönnum góðar vélar og nægar
birgðir varahluta í þær.
Fleira en eitt úrræði geta
komið til greina. Sumir hafa
stungið upp á einkasölu á báta-
vélum, og er margt, sem mælir
með þeirri hugmynd. Sumir
hafa látið sér detta í hug að
setja mætti á stofn mótorvéla-
verksmiðju í landinu, er fram-
leiddi þær ^vélar, sem báta-
flotinn þyrfti, — og má vel
vera, að þetta sé framtíðarúr-
ræði. Enn aðrir hafa bent á,
að heppilegast myndi að leyfa
ekki verzlun nema með nokkrar
úrvalstegundir véla og skuld-
binda umboðsmenn þeirra til
þess að hafa jafnan nægar
véla- og varahlutabirgðir.
Þetta er nú allt til athugunar,
en ég vildi fyrir mitt leyti varpa
fram til yfirvegunar, hvort
ekki væri rétt að setja á fót
öfluga mótorvélaverzlun, annað
hvort á vegum ríkisins eða al-
mennra verzlunarsamtaka, og
hefði verzlun þessi vélfræði-
ráðunaut Fiskifélagsins sér til
aðstoðar sérstaklega, og væri
öll tilraunastarfsemi með vélar
1 sambandi við hana. Þessi verzl-
un ætti auðvitað að hafa á boð-
stólum aðeins góðar og hentug-
ar vélar og ætíð nægar birgðir
varahluta.
Útvegsmenn myndu tvímæla-
laust, ef vel tækist með verzl-
un þessa, snúa sér fyrst og
fremst til hennar í framtíðinni.
Menn myndu finna, að þeir
gætu treyst henni, átt þar vís-
ar góðar vélategundir og örugg-
an aðgang að varahlutum til
þeirra, sem er eitt hið allra
stærsta atriði í þessu sambandi.
Verzlun þessari yrði að sjá
fyrir nægilegu fjármagni og
yrði Alþingi að hlaupa undir
bagga í því efni, enda yrði vafa-
laust að setja löggjöf um slíka
stofnun.
Ef til vill kemur það í ljós við
þá athugun þessa máls, sem nú
fer fram eða við reynslu síðar,
að vélainnkaupum til landsins
verði ekki komið í skipulegt
horf nema öll innkaupin verði
á einni hendi og yrði þá að veita
verzluninni einkarétt á inn-
flutningi véla.
Milliþinganefndin í sjávarút-
vegsmálum hefir nú þetta mál
til áthugunar ásamt öðrum
vandamálum útvegsins.
Væri mjög æskilegt, að sem
allra flestir útvegsmenn létu
nefndinni í té bendingu um
þetta mál og önnur þau, sem
þeir telja aðkallandl að leysa.
E. J.
Við erfiði hásumarsannanna í
hita hádegissólar hins annaríka
dags, hefir hafgolan verið mér
kærkomin sending frá guði
hafsins til íslenzkra dalbyggða,
til að veita' svölum sveittum
ennum og lúnum limum okkar,
sem meira höfum af erfiði en
hvild. Hún hefir verið mér í-
mynd þeirrar velþóknunar og
þess bróðurhugs, sem hin miklu
máttarvöld vildu ríkja láta milli
hinna vinnandi erfiðislúnu
manna inn til dala og út til
hafs. —
Nú í seinni tíð hefir til okkar
landbúenda borizt goluþytur frá
ströndu og hafi, goluþytur and-
fúll og illspár og að öllu ó-
skyldur hafgolunni. Það er út-
ræna þess ógerðarskapar, sem
kasta vill stríðshanzka úlfúð-
ar og stéttarígs í andlit okkar
bænda og sveitalýðs.
Um nokkurt skeið, þó einkum
síðan ófriðarbylgjan skall yfir
veröld alla með hvers kyns
hörmungum og dýrtíðarböli,
hafa íslenzk blöð, tímarit, út-
varp og fleiri menningartæki
verið notuð til birtingar niðr-
andi ummæla, ósannra sleggju-
dóma og algerlega skilnings-
lauss þvættings um íslenzkan
landbúnað og íslenzka land-
bændur, enda ekki að undra,
þótt illa og óhönduglega til tæk-
ist, þegar menn, sem aldrei hafa
ærlegt handtak unnið til lands
eða sjávar og snúa mundu
handarbökum saman, ef til
verklegra starfa skyldu ganga,
fara að ræða og skrifa um bú-
skap og landbúnaðarmál með
myndugleik, en imynduðu viti
og þekkingu, — enda eru glap-
farir þessara manna stórar.
í síðasta tbl. „Sjómanna-
blaðs Víkings" birtist grein eft-
ir séra Jón Thorarensen með
yfirskriftinni „Tvær Ieiðir“. Það
er engin nýjung, áð Sjómanna-
blaðið -Víkingur flytji úlfúðar-
fullan skæting til okkar bænda,
sem við gjarnast látum ekki á
okkur festa og höfum að engu.
En nú geri ég þá undantekn-
ingu, að hrlpa niður nokkrar
línur til andsvara, af þvl að hér
stendur að verki prestur, sem
gæddur ætti að vera meiri sann-
Það var í fyrradag, sem ég
kom við á Neðri Sámsstöðum í
Fljótshlíð. Þann dag var þurrk-
ur og fagurt veður, en þurrk-
dagar hafa annars verið fáir þar
á þessu sumri. En nú naut sín
útsýnið út um stóru gluggarúð-
una í Sámsstaðahúsinu, en rúð-
an sú myndar eins og ramma
utan um eitt af hinum dásam-
legu málverkum, sem máluð eru
á móður jörð, sem sé útsýnið
fram Hlíðina, með Þórsmörk og
Eyjafjallajökul í baksýn.
Á Neðri-Sámsstöðum er margt
að sjá og margt að læra. Þar er
tilraunastöð Búnaðarfélags ís-
lands, og henni stjórnar Klem-
ens Kristjánsson, sem allir
kannast við. Kornræktin á
Sámstöðum er nú orðin lands-
kunn. Hitt er ekki víst að menn
viti eða geri sér ljóst, að þar
eru nú seytján dagsláttur, sem
korn vex á, eða að kornakrarnir
á Neðri-Sámsstöðum eru í sum-
ar stærri en meðal tún. Kornið
hefir þegar náð þeim þroska, að
sýnt er, þrátt fyrir kolt vor og
seina sáningu, að það nær eðli-
legum þroska i þessum og næsta
mánuði, komi ekkert sérstakt
fyrir.
Garðmatinn, kartöflurnar og
rófurnar, er hætt að rækta í
görðum á Neðri-Sámsstöðum.
girni og skilningi en almennt
gerist. Að öðru leyti tel ég grein
hans einhvðrja fáránlegustu,
ósanngjörnustu og óirökstudd-
ustu árás á hendur íslenzkra
bænda og landbúnaðarins, sem
ég hefi lesið, og er þá langt til
jafnað.
Höfuðpaur eða framherji
þessarar níðstefnu á hendur ís-
lenzku bændaliði og landbúnað-
armönnum, Halldór Kiljan Lax-
ness, (sem hinn hempuklæddi
maður hefir'nú tekizt í hendur
við), hefir þrátt fyrir glöp sin,
fálmað fyrir sér til úrlausnar
þeim vandkvæðum, sem hann
telur á vera, þótt úrræði hans
séu hvort tveggja í senn, hlægi-
leg og fjarstæð. En þá tilreynd
forðast -presturinn. Hann tekur
sér vald hins kröftuga herra-
manns og sjáanda, hann skip-
ar sauðum til hægri og höfrum
til vinstri. Það eru sjómenn og
og útgerðarmenn, sem eiga að
erfa lífið, landið og framtíðina,
en við landbændur erum hismið,
án kjarnans, sem kasta má til
hliðar. Presturinn segir svo í
byrjun greinar sinnar:
„Það eru til tveir vegir, bæði
í andlegum og veraldlegum mál-
um. Önnur leiðin er sú, að binda
hugann við aukaatriðin, við
það, sem ekki byggir upp og
eflir, en sundurdreifir og ber
ekki ávexti, jafnvel niffurrífur
og eyffileggur. Hin leiðin er sú,
að' sjá aðalatriðið, greina það
ávalt frá því, sem litlu máli
skiptir, beina lífi og kröftum
inn á þá braut, svo vegurinn til
framtíðarinnar megi verða
bjartur, svo kraftarnir megi
eflast og sjálfstæðið, og yfir-
leitt gildi lífsins.
íslenzka þjóðin, sem aldrei
frekar en nú, þarf að byggja
upp sjálfstæði sitt og þjóðar-
meðvitund, þarf að gera sér
þetta Ijóst. Við henni blasa tvær
leiðir. Önnur leiðin er sú, sem
farin hefir verið undanfarið,
aff sjá ekkert nema landbúnaff-
inn, sem samanborið við sjáv-
arútveginn hefir ávallt verið
hinn litli og veiki bróðir, og í
samanburffi viff sjávarútveginn
óarðbær, og nú á seinustu tím-
um borinn uppi meff rúmlega
Það er ræktað á ökrum. Kart-
öfluakrarnir eru nú þrjár dag-
sláttur, en rófanakrarnir tvær.
Enginn minnsti vafi er á því,
að þau héröðin, sem bezta hafa
aðstöðurta til slíkrar ræktunar,
eins og Hornafjörður, Upphérað,
Barðaströnd o. fl. eiga ein-
göngu að rækta garðmatinn á
ökrum og láta mannshöndina
snerta sem minnst á því, heldur
nota vélarnar og hestana, sem
aftur er stjórnað af mannshend-
inni og mannsvitinu.
Klemens gerir margs konar
tilraunir með kornrækt og kart-
öflur. Um þær lesið þið árlega
í skýrslum Klemensar í Búnað-
arritinu, en þó vil ég benda á,
að frá honum getið þið á hverju
vori fengið nokkrar kartöflur af
þeim tegundum, er gefa þar
bezta raun, sett þær niður hjá
ykkur og borið saman, hvernig
þær reynast samanborið við út-
sæðið, sem þið hafið. Reynslan
er alltaf ólýgnust, og enn eru
margir Tómasar, sem þurfa að
reyna sjálfir, þreifa á, eigi þeir
að trúa.
En þótt kornakrar og garð-
matstilraunir Klemensar séu ó-
metanleg leiðarmerki á þroska-
braut kornræktarinnar og sigl-
ingunni úr gömlu arfagörðun-
um inn á kartöflu- og rófna-
tveim tugum miljóna úr ríkis-
sjóði. Hin leiðin er, að sjá það
og viðurkenna, að íslenzk út-
gerð og íslenzkir sjómenn hafa
aflað og flutt inn í landið svo
að segja allt það fjármagn, sem
valdiö hefir gerbreytingu lands
og lýðs, byggt landið upp, eflt
það og gefið því sæti meðal
framfaraþjóða.
Svo mörg eru þau, og miklu
fleiri, ég segi ekki hin heilögu,
heldur stóru orð prestsins.
Hvaðan tekur presturinn sér þá
heimild að fullyrða, að íslenzk-
ur landbúnaður hafi verið og sé
algert aukaatriði, er engu máli
skipti til uppbyggingar íslenzku
hagsmuna- og menningarlífi?
Hvaðan er honum komin vissa
sú, að þeir menn, sem beita sér
fyrir bættri aðstöðu og batn-
andi hag íslenzkrar bænda-
stéttar, séu refilstiga börn eða
eins og presturinn kemst að
orði, „að sjáandi sjái þeir ekki
og heyrandi heyri þeir ekki“? —
Hvaðan hefir presturinn fengið
þá vitrun, sem hann kallar „ó-
hrekjandi staðreyndir", að
framtíð þessa lands og þjóðar sé
algerlega bundin viff íslenzku
sjómannastéttina og ekkert
annað? Allir þeir, sem ekki sjá
þetta og skilja strax, segir
presturinn að séu að hætti
strútsins með höfuðiö á kafi í
sandinum. Það lá menn gjarn-
ast öðrum, sem sjálfa hendir,
og líklega ekki síður prestar en
aðrir menn. Mér finnst prestur-
inn með höfuð sitt og herðar á
kafi í sandi misskilnings og for-
dóma í garð íslenzks landbúnað-
ar.
Hvaðan tekur presturinn sér
rétt til þeirrar fullyrðingar, að
sjómannastéttin sé þýðingar-
mesta stétt þjóðarinnar, og að
allar aðrar stéttir og störf þeirra
séu lítils virði til þjóðarþrifa,
og hvar hefir hann fengið vissu
fyrir því, að þeim einum pen-
ingum sé vel varið, sem lagðir
séu í skip og útgerð? Þangað
skuli hverjum eyri stefnt, segir
hann. Presturinn leyfir sé þá |
fullyrðingu, að íslenzkur land-
búnaður geti varla lifað í skjóli
stríðs og hörmunga, hvað þá á
venjulegum tímum. Þetta er
sagt um þann atvinnuveg ísl.
þjóðarinnar, sem lifað hefir
lengst allra íslenzkra atvinnu-
vega og staðið Æf sér þrenging-
ar elds og ísa, hungur og heljar-
pestir og skapað þjóðinni and-
legan lífsþrótt og heilsustyrk í
gegnum aldanna raðir.
Er það ekki íslenzkt sveita-
og dalalíf, íslenzkt sveitafólk,
(Framh. á 3. siOuJ
akra framtíðarinnar, þá var það
ekki vegna þeirra, sem ég tók
penna i hönd, heldur vegna tún-
ræktarinnar, og þess, að Neðri-
Sámsstaðir eru fyrsta býlið í
sveit hér á landi, þar sem svo
er komið, að öllu fóðri handa
öllum bústofni búsins er aflað
á ræktuðu landi, og þó raunar
meira til. Þar er kominn rækt-
arbúskapurinn eins og ætla má,
að hann verði almennt síðar
meir í öllum aðalatriðum.
Sámsstaðabærirnir voru þrír,
Vestur-, Mið- og Austurbær.
Miðbærinn var kirkjueign, og
þar settist Klemens fyrst að
með tilraunir sínar. Síðar
fékkst Austurbærinn keyptur,
og við það skapaðist aðstaða til
að skipta óræktarlandinu svo,
að annar bærinn fékk allt land-
ið neðan við gömlu túnin, og
k|allaðist Neðri-Sámsstaðir, en
hinn bærinn fékk allt ofan við
og öll gömlu túnin, og var kall-
aður Efri-Sámsstaðir. Síðan var
byggt nýtt íveruhús á Neðri-
Sámsstöðum, sem stendur þar
neðan við gamla túnið. Landið,
sem fylgir Neðri-Sámsstöðum,
er liðlega 71 ha. Það var mest
hálfdeigar og blautar mýrar, en
einnig nokkuð valllendi. Gamla
túnið var 230 hesta tún. Það
fylgir nú Efri-Sámsstöðum, og
þar býr bóndi, sem rekur gott
bú, (10 kýr, 70 fjár og 16 hross).
Nú hefir meginið af mýrlend-
inu verið ræktað. Mikið af því
er brotið land, sem nú eru akr-
ar eða tún, en nokkuð stendur
„ÞÚ VILT FARA MEÐ MIG
INN í BAÐSTOFU" stendur í ný-
komnu bréfi (27. júlí), „en ég er
ekki sparibúinn eins og þú sérð.
Kem «úr svarðargröf í dag (gerir
ekkert, góði, það er ekki svo fínt
hérna inni). Hefi enn ekki lokið
vorverkum, þó að nú séu bráð-
um 11 vikur af sumri“. Og svo
heldur gesturinn áfram:
„Ég BÝ Á EINUM NYRSTA
ÚTSKAGANUM“, segir hann.
„Ég man sjö verulega hörð vor.
Þetta vor er eitt af þeim. Um
sólstöður var úthagi allur grár
yfir að líta og varla kominn
sauðgróður, enda var hitinn ekki
nema eitt til tvö stig um há-
daginn vikum saman. Einu sinni
í júní var tveggja stiga frost að
degi til.
ÉG LÉT ÆRNAR MÍNAR
BERA SNEMMA, og þó tel ég að
öllu samanlögðu réttara að láta
bera seint. Ærnar vex-ða að vísu
magrari að haustinu, af því að
þær mjólka meira. En þær verða
hraustari, af því að þær taka
ekki eins nærri sér vorkuldana.
Ef ær bera seint, verða lömbin
að vísu smærri, einkum þar sem
landlétt er, en þau verða feitari
og hraustari til lífs. — Þú spyrð,
hvers vegna ég léti þá bera svona
snemma. Það gerði ég af því, að
ég vil fylgjast með hverri á um
burð, en á ekki hæfilega stóra
girðingu til að geyma ærnar í.
En annir vaxa um allan helm-
ing, þegar líður á maí. Þú mátt
segja bóndanum, sem þú nefnd-
ir, og eins yfirlækninum fyrr-
verandi, að ef þeir hafi sleppt
áixum sínum um burð undanfar-
ið, þá skuli þeir ekki gera það
oftar. — Já, ég sá nú reyndar
eftir því að láta bera snemma í
vor. Fyrsta ærin mín bar 8. maí.
Það var fjórði stórhríðardagur-
inn af sjö, sem komu hver á
eftir öðrum. Þessi fyrsta ær mín
þurfti að vísu ekki nema annan
spenann til að fæða bæði lömb-
in fyrst í stað. Samt voru þau
ekki vel sælleg, þegar frá leið.
Voru of lengi í húsi. Það var
lengi frost og gaddur yfir allt,
þó að hríðina birti.
LÓAN KOM UM SUMARMÁL.
Hún hélt sig mjög í hópum og
vildi auðsjáanlega vera við öllu
búin, enda hvarf hún aftur al-
veg og sást ekki lengi. Stelkur-
inn kom um líkt leyti og lóaix.
Hann hélt sig í fjörunum þar
norður frá og treysti á elju sína
og áhuga, en hvorugt dugði nú
móti „vordauðans sigð“. Síðasta
stórhríðarmorguninn var óvenju
mikið af stelk í fjörunni, og var
hver einasti dauður.
í DAG VELLUR SPÓINN eins
og ekkert hafi í skorizt, en svo
óhreyft síðan það var þurrkað.
Skurðir eru þéttir, lokræstir, 1,1
til 1,35 m. djúpir með 7 metra
millibili. Nú má sjá mýrar, er
þurrkaðar voru fyrir einu til sjö
árum og má mjög glögglega sjá,
hvernig gróðurinn hefir smá-
breytzt úr mýrargróðri í mikið
til valllendisgróður. Ennþá, eft-
ir sjö ára góða þurrkun, er þó
það mikið af mýrgresi, að kýr
mundu ekki éta töðuna græna
og ekki mjólka af henni einni.
Senilega þarf að líða 12—16 ár
áður en graslagið breyttist til
fulls í valllendisgróður. Enn er
nokkurt valllendi óræktað eftir.
Það er hólfað sundur, borið á
það, og kúnum beitt á það til
skiptis, en líka að nokkru á
ræktað land. En kornið og
hálmurinn, sem af ökrunum
fæst, gefa miklum mun meira
fóður en kýrnar sækja að surnr-
inu á óræktaða beitilandið, svo
segja má með réttu, að skepn-
urnar lifi alveg á ræktaða land-
inu. Það voru komnir inn nokk-
uð á sjötta hundrað töðuhesta,
og eftir úti mikið sætt, svo mik-
ið, að öll verður taðan um 750
hestar. Og öll er hún sprottin
á nýrækt, mest gerðri síðustu
ellefu árin, eftir að jörðinni var
skift eins og nú er.
Sýnir þetta dæmi ekki stefn-
una? Þarf ekki að skifta jörð-
unum, bæði þeim, sem óskift
land eiga , eins og Sámsstaðir
áttu, og hinum, sem mikla ó-
notaða landið eiga og sem ekki
er notað? Og þarf ekki að ræsa
hnípinn var hann í vor, að ég
ætlaði ekki að þekkja hann. Ég
sá hann í hópum að næturlagi
á skarjum frammi. Þá var líka
hvergi snjólaust nema þar.“
ÞAÐ ER ÝMISLEGT FLEIRA
í þessu bréfi af „útskaganum".
Þar eru t. d. nokkur orð um
Laxness, Árna í Skógarseli,
Stefán Jónsson frá Kambi og
Guðmund Inga Kristjánsson.
Það eru víst margir á því, að
Laxness hefði getað valið sér
heppilegra stílsefni en land-
búnaðarmál. Ég skal taka það
fram til skýringar, að það kvað
hafa komið svar frá Stefáni, en
Tímanum þótti það of langt, og
svo var það prentað í Alþýðxx-
blaðinu. Bréfið endar á þessa
leið: „Einfaldasta og sjálfsagð-
asta r.áðið til þess að sveitirnar
blómgist og byggist að nýju er,
að fólkið, sem unir þar ennþá,
eigi kost á að búa við sem allra
bezt kjör að svo miklu leyti, sem
það er á valdi þjóðfélagsins. Það
skaltu segja Alþingi og ríkis-
stjórn, ef þeir háu herrar líta
inn til þín. Segðu þeim, að því
betur, sem búið er að bóndan-
unx, því betur muni hann eftir
fi'amtíðinni áður en hann
„hverfur og skundar á skóga“.
. ÉG SKILA ÞESSÚ HÉR MEÐ.
Og ef bréfritarinn vill koma
með tillögur til umbóta á land-
búnaðinum og lífskjörum
sveitafólksins, verða þær áreið-
anlega teknar með i baðstofu-
hjalið. Ég vona, að hann líti
inn aftur um gangnaleytið, og
segi okkur nýjar fréttir að norð-
an.
ÚR ÖÐRU BRÉFI: „ — Hvað
er eiginlega hæft í þvi, að nám-
ur séu í jörð á íslandi? Ég hefi
sérstaklega heyrt talað um það
á síðustu árum, að hér muni
vera járn, og að einhverjir út-
lendingar hafi komið hingað
rétt fyrir stríðið og viljað fá að
vinna þetta járn úr jörðinni.
í útlöndum eru víst oftast not-
uð kol til að bræða járnið eða
járnsteininn. En er ekki hægt
að nota rafmagn til þess líka?
Ef hér eru járnnámur, og ef
hægt er að bræða járn við raf-
nxagn, skilst mér, að ísland sé
áreiðanlega eitthvert bezta land
í heimi.“
ÞVÍ MIÐUR GENGUR MÉR
ILLA að svara þessum spurn-
ingum. En ég hygg, að menn
hafi yfirleitt ekki gert ráð fyrir,
að ísland væri mikið námuland.
Af einu verðmætu jarðefni hafa
menn þó lengi vitað hér á landi,
en það er brennlsteinn. Hann
var unninn úr jörð og talsvert
flutt út af honum snemma á
öldum, en aldrei hefir þar orð-
(Framh. á 4. síOui
mýrarnar? Nú vanta beinlínis
margar jarðir kúa-haga, af því
að valllendi vantar, þó mýr-
lendið sé nægjanlegt? Og þurfa
ekki allar jarðir að eignast vél-
slæg tún í góðri rækt, svo fram-
leiðslan verði ódýrari? Ég held
að Neðri Sámsstaðir verði næstu
árin fyrirmyndin, sem að verði
stefnt og að eigi að stefna.
Stefna að því, að þurka mýr-
arnar, skifta býlunum skipu-
lega, og gera á hverju býli, bæði
þeim gömlu og nýju, 500 hesta
góð vélslegin tún, svo fram-
leiðslan verði ódýrari en hún
er nú.
Að endingu vil ég svo geta
þess, að þó stöðin á Neðri Sáms-
stöðum hafi árlega haft styrk
til starfrækslu sinnar, þá má
segja, að sá styrkur saman-
lagður í öll árin, sé ekki meiri
en xiemur verði bygginganna,
sem þar hafi verið gerðar. Ný-
ræktin hefir því verið borin uppi
af arði búsin's.
Kemur okkur ekki öllum sam-
an um, að tún allra jarða lands-
ins þurfi að verða lík Neðri-
Sámsstaða túninu, Sé svo,
hvernig verður því marki þá
fljótast náð? Hvernig fást bezt
samtök um það? Um það þarf
að fa,ra að hugsa i alvöru, þvi
tíminn líður og framundan er
samkeppni við aðrar þjóðir,
sem eins og stendur framleiða
samskonar vörur og við mikið
ódýrara.
8. ágúst 1943.
Páll Zóphóníasson.
Psill Zópliónlasson:
Á Nedrí-Sámsstöðum