Tíminn - 09.10.1943, Side 2

386
TÍMXN, langardagiim 9. okt. 1943
97. blað
.....
^imtnn
Ltmgardugur 9. oht.
Baráttan við
kommúnista
Það heyrist alltaf hærra og
hærra í þeim röddum, að óáran
stjórnmála- og fjárhagslífsins
verði aðeins útrýmt með ofbeldi.
Annað hvort verði kommúnistar
að hefjast til valda eða and-
stæðingar þeirra að taka hönd-
um saman til að beita þá þeirri
meðferð, sem þeir hafa hugað
öðrum.
Það er næsta furðulegt að
heyra þessar raddir um líkt
leyti og þjóðin ætlar að ráða
fullveldismáli sínu til lykta.
Hver myndi verða tiltrú hinna
voldugu lýðræðisríkja til íslend-
inga, ef þeir grundvölluðu harð-
svíraða ofbeldisstjórn á sama
tíma? Mundu þau telja rétt að
viðurkenna sjálfstæði smáþjóð-
ar, er eigi héldi betur á málum
sínum en það, að annar helm-
ingur hennar héldi hinum
helmingnum í heljargreipum
kúgunarinnar?
Það er áreiðanlega óhætt að
segja það strax, að leið ofbeldis-
ins verður aldrei leið björgunar-
innar, heldur enn meiri ófarn-
aðar og álitsleysis.
Ein helzta orsök ríkjandi öng-
þveitis er vaxandi vegur þeirra
manna, sem tigna kúgunar-
skipulagið rússneska og vilja
taka það til fyrirmyndar hér á
landi. Með lævísum áróðri hefir
þessum mönnum tekist að ná
yfirráðum í verkalýðsfélögunum
og að skapa um sig allsterkan
flokk. í seinustu kosningum
voru þeir eini flokkurinn, er
bættu verulega fylgi sitt.
Þessi fylgisaukning kommún-
ista hefir orðið til þess, að
margir andstæðingar þeirra
hafa ekki séð, nema tvö úrræði
til að vinna gegn þeim.
Annað úrræðið er að haga
málflutningi sínum eins og
kommúnistar, bjóða sumu yfir-
boðin og þeir og reyna að vinna
sér fylgi á þann hátt. Vegna
þessarar samkeppni við komm-
únista hefir Alþýðuflokkurinn
og stór hluti Sjálfstæðisflokks-
ins ekki þorað að gera neitt á
Alþingi, sem var andstætt
kommúnistum. Það er aðalorsök
aðgerðarleysisins þar.
Hitt úrræðið er að blása í
mikla herlúðra og heimta mynd-
un einnar breiðfylkingar, þar
sem bændur samfylgtu með
strðsgróðavaldinu, til að taka
kommúnista sömu fantatökum
og þeir hafa hugað öðrum. Þetta
heróp eykur aðeins liðstyrk
kommúnista, því að stríðsgróða-
valdið yrði uppistaða slíkrar
breiðfylkingar og margir óska
allra sízt eftir harðstjórn þess.
Það er hvorugt þessara úr-
ræða, sem gildir. Þekktur brezk-
ur stjórnmálamaður bað ný-
lega hina afturhaldssamari
landa sín^ að láta ekki kom-
múnistahræðsluna spilla sam-
búð Breta og Rússa. Hann
sagði: Óttist ekki kommúnism-
ann. Ef við komum húsi okkar 1
lag, reynist hann óskaðlegur.
Það er þetta, sem Framsókn-
arflokkurinn hefir haldið fram
og barist fyrir. Það, sem þarf til
að kveða niður kommúnismann,
er að gera nægar umbætur,
verklegar og félagslegar. Það
þarf starfhæft, framsýnt stjórn-
skipulag, sem tryggir hverjum
manni atvinnu og sæmilega af-
komu. Það þarf að jafna að-
stöðumuninn í þjóðfélaginu,
svo að enginn þurfi að finna til
þess að hann sé í einskonar
undirstétt og verði að eiga brauð
sitt og rétt sinn undir náð ann-
ara.
Það, sem næst liggur fyrir að
gera, er að leysa dýrtíðarmálin
á heilbrigðan hátt. Stéttirnar
hafa nú það mál til meðferðar.
Nái þær ekki samkomulagi,
verður Alþingi að leysa málið,
án tillits til þess, hvort yfirboð
kommúnista ganga í þá eða
aðra átt. Þessi lausn verður að
ná mjög róttækt til stríðsgróða-
valdsins, svo að alþýða manna
þurfi ekki að óttast að verið sé
að hlúa að því. Lausn dýrtíðar-
málsins þurfa síðan að fylgja
miklar verklegar og félagslegar
Eysicinn Jónsson:
Eíga vinnandi Sramleiðend-
ur og verkamenn að berjast?
(Fyrri greín)
ÞINGFRÉTTIR TÍMANS
Mínkairv. visað frá
Neðri deild hefir með rökstuddri dagskrá vísað frá frumvarpi
Péturs Ottesens um bahn gegn minkaeldi. Dagskráin var sam-
þykkt með 17:8 atkv.
Þess er eigi sjaldan minnzt,
hve stórfelldar framfarir hafa
orðið á íslandi síðustu áratug-
ina.
Það er ekki óalgengt að heyra
menn, sem hamast hafa gegn
mörgu því, sem mest er til
framfara talið og menningar-
auka, hafa það eftir útlending-
um, að þeir hafi fallið í stafi,
er þeir urðu þess áskynja,
hverju 120 þús. menn í strjál-
býlu landi gátu áorkað á tiltölu-
lega fáum árum.
Hvað sem líður vitnisburðum
erlendra manna um þetta, þá
er það víst, að þegar ísl. menn
ræða þessi efni á þann hátt, að
eigi á úr að verða ádeila á ná-
unganum, þá kemur þeim sam-
an um að til stórvirkja verði að
telja framfarir þjóðarinnar í
verklegum og félagslegum efn-
um.
Um það er tæpast hægt að
deila, að hraðstígastar voru al-
mennar framfarir í landinu
síðasta hálfan annan áratug
fyrir styrjöldina og þó raunar
nánar tiltekið síðustu 12 árin
áður en ófriðurinn brauzt út.
Þó var síðari hluti þessa tíma-
bils eigi hentugur landsmönn-
um til stórátaka, þar sem yfir
skall hin versta viðskiptakreppa,
sem bitnaði geysi-hart á okkur
íslendingum sérstaklega á þann
hátt, að við misstum á örstutt-
um tíma bezta markaðinn fyr-
ir aðalútflutningsvöruna. Eigi
að síður voru verklegar fram-
farir í landinu á þessum árum
meiri en nokkru sinni fyrr.
Nú er það fjarri mér að rekja
allar framfarir beint til stjórn-
málaafskipta. Eigi að síður er
það þó staðreynd, að stefna sú,
sem fylgt er í stjórnmálum,
verður áhrifaríkust um það,
hversu sækist um framfarir með
þjóðinni.
Allar mestu framfarir í lög-
gjöf og stjórnarframkvæmdum
athafnir, sem tryggi öllum góða
afkomu.
Þetta er leiðin, sem þarf að
fara. Um þessa stefnu þurfa
allir að sameinast,sem ekki vilja
láta breiðfylkingarnar til hægri
og vinstri, stríðsgróðamennina
og kommúnistana, skapa enn
meira öngþveiti og glata frelsi
og virðingu þjóðarinnar til
fullnustu. Það þarf sterkan, um-
bótasinnaðan miðflokk. Leiðin
úr ógöngunum eru miklar verk-
legar og félagslegar umbætur á
lýðræðisgrundvelli en ekki of-
beldi og harðstjórn. Þ. Þ.
síðustu ára eiga rætur sínar að
rekja til þess samstarfs, sem
tekizt hefir tvívegis um nokkur
ár 1 hvert sinn með samvinnu-
mönnum í landinu og umbóta-
sinnuðum verkamönnum. Sam-
starf þetta hefir orðið fyrir for-
ystu Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins og var burðar-
ásinn í stjórnmálum landsins
fram til ársins 1938.
Verður hér eigi rakin sú mál-
efnasaga, en hægurinn hjá að
gera slíku nokkur skil í tómi.
Því fór víðs fjarri, að sam-
starf þessara flokka væri óá-
talið af öðrum, og er slíkt ekki
tiltökumál, ef í hóf er stillt. Um-
bótabarátta þessi sætti full-
komnum ofsóknum úr tveimur
áttum, til jafns við það, sem
þær hafa mestar orðið hér í
landi, og er þá mikið sagt. Ann-
ars vegar stóðu forkólfar sam-
keppnisstefnunnar í landinu
og börðust gegn tekjuöflun og
því, að allt yrði „skipulagt“
eins og það var kallað. Hins
vegar stóðu forkólfar kommún-
ista og buðu verkamönnum í
landinu sína forsjá, boðuðu
fjandskap við umbætur á lýð-
ræðisgrundvelli og trú á niður-
rifsstarfi, sem enda ætti í bylt-
ingu og einhliða valdatöku
verkamanna.
Samkeppnismenn lögðu fyrst
áherzlu á að kljúfa samstarfið
með því að boða nauðsyn þess,
að bændur hefðu einhliða sjón-
armið atvinnurekenda og ættu
að snúast gegn verkamönnum í
stað þess, að starfa með þeim.
Um stundarsakir varð það á-
gengt, að þeir moluðu utan úr
Framsóknarflokknum, en eigi
leið á löngu unz reynslan sýndi
ótvírætt, að bændastétt lands-
ins gat eigi leyst brýnustu
nauðsynjamál sín í samstarfi
við þá, er stefnunni réðu í
flokki samkeppnismanna. Leið-
réttist þá sá glundroði í fylk-
ingu samvinnumanna, er orðið
hafði um skeið.
Eins og áður er að vikið, urðu
hinir stórfelldustu fjárhags-
örðugleikar á vegi þjóðarinnar
nokkrum árum fyrir styrjöldina.
Þótt allt væri gert, sem fram-
kvæmanlegt var talið, til þess
að brjótast yfir örðugleikana,
gat enginn mannlegur máttur
komið í veg fyrir, að þjóðin yrði
þeirra tilfinnanlega vör.
Þessa örðugleika notuðu and-
stæðingar umbótaflokkanna sér
(til fullrar hlítar og náði sá leik-
ur jafnvel út fyrir landsteinana,
svo sem því miður er ekki eins
dæmi í stjórnmálasögu lands-
ins.
Hámarki sínu náði þessi bar-
átta þegar forkólfar kommún-
ista og samkeppnismanna sam-
éinuðust um að vinna gegn for-
vigismönnum umbótasinnaðra
verkamanna innan verklýðsfé-
laganna, sameinuðust um að
fá verkalýðinn með verkföllum
til þess að trufla atvinnulíf
landsmanna, þegar mest á reið,
og gera þannig stjórninni ó-
kleift að hafa vald á atvinnu-
og fjárhagsmálum þjóðarinnar.
(Hafnarfjarðardeilan fræga er
gott dæmi' um þetta.).
Þegar hér var komið höfðu
fulltrúar samkeppnismanna al-
veg snúið við blaðinu. Nú
lögðu þeir ekki lengur megin-
áherzlu á, að bændur gætu ekki
átt samleið með verkamönnum,
eins og gert var meðan þeir
höfðu von um að geta komið
samstarfi umbótaflokkanna fyr-
ir kattarnef með því að kljúfa
Framsóknarflokkinn. Nú voru
þeir allt í einu orðnir verka-
mannaforkólfar sjálfir og léku
það hlutverk af jafnmiklum á-
kafa og hið fyrra.
Umbótasinnuðum verka-
mönnum tókst eigi að standast
áhlaup þessi, enda voru þeir
beittir tangarsókn fullkomlega,
þar sem kommúnistar sóttu
fram á aðra hönd og forkólfar
samkeppnismanna á hina, og
eigi var vandað til vopnanna.
í þessum átökum klofnaði Al-
þýðuflokkurinn, stjórnarsam-
starfið rofnaði og síðan hefir
eigi staðið stundinni lengur á
Alþingi nokkurt samstarf um
ákveðna stefnu í innanlands-
málum þjóðarinnar. Hefir það
sýnt sig áþreifanlega, að ekki
hefir tekizt að leysa vandamál
landsmanna í heild sinni þann-
ig síðan, að nokkur telji viðun-
andi.
Þjóðstjórnin var nauðsyn
eins og komið var og vann ýms
þörf verk, ekki sízt í sambandi
við hernám landsins og yiðskipt-
in við aðrar þjóðir, sem án efa
verða að verðleikum metin síð-
ar. Framan af vann hún vel að
nauðsynlegum ráðstöfunum
vegna erfiðleika atvinnuveg-
anna, en þegar að því kom að
leysa innlandsmál þau, sem að-
kallandi urðu vegna áhrif ófrið-
Samkvæmt dagskránni var
frv. vísað frá í trausti þess að
ríkisstjórnin gerði þessar ráð-
staf anir:
„1. Láti fræðimenn rannsaka,
hver áhrif það mundi hafa á
dýralíf landsins og gróöurfar, ef
minkar yrðu villt dýr á íslandi.
2. Láti þegar endurskoða lög-
gjöfina um loðdýrarækt með
það fyrir augum að fyrirbyggja
betur en nú er gert, að minkar
sleppi úr haldi, með því m. a.
að heimilað sé að svipta menn
loðdýraræktarleyfum og drepa
minkastofn þeirra fyrirvara-
laust, ef búr og girðingar eru
ekki nægilega tryggilegar eða
þeir gæti ekki ýtrustu varkárni
í því að láta dýrin ekki sleppa,
fyrirskipa merkingu aliminka
og setja strangari refsiákvæði
við að láta minka sleppa úr
haldi.
3. Geri auknar ráðstafanir til
að útrýma villimink.
Þeir, sem greiddu atkvæði
sitt með dagskránni, munu m.
a. hafa byggt afstöðu sína á því,
að ósannað væri, hvort villi-
minkar gætu þrifizt hér til
langframa, t. d. í hörðum árum,
en ef svo reyndist, væri ósannað,
hvort þeim villiminkum, sem hér
væru nú, yrði útrýmt og væri
þá lítill hagur í því að fella
minkastofninn, ef villiminkur
yrði hér hvort eð er. Þess vegna
vildu þeir ekki fallast á frv.
fyrr en meiri reynsla lægi fyrir.
Umræðnr um nýbýla-
málið.
Þingsályktunartillaga Fram-
arins, varð engin stefna fundin,
er starfhæfur meirihluti gæti
myndast um, og svo stendur enn
í dag.
Framsóknarflokkurinn reyndi
sem miðflokkur í landinu að
eiga hlut að myndun slíks meiri-
hluta um vandasömustu verk-
efnin með Sjálfstæðisflokknum,
þegar fyrir lá að eigi var unnt
að fá slík samtök gerð með full-
tingi Alþýðuflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins saman.
Allir vita, hvernig á því starfi
var haldið af hálfu Sjálfstæðisfl.
Allir þekkja og afleiðingar þess.
Niðurrífsöflin í landinu unnu
sigur árið 1938 undir forustu
kommúnista og margra af for-
kólfum samkeppnismanna, og
það er þýðingarlaust að loka
augunum fyrir því, að þau hafa
færst í aukana síðan og þó sér-
staklega við síðustu kjördæma-
breytingu, og þau halda enn
velli á Alþingi. . Frh.
sóknarflokksins um rannsókn á
skilyrðum til nýbýlamyndunar
er komin til 2. umræðu í sam-
einuðu þingi. Tillagan og grein-
argerð hennar hefir áður ver-
ið birt í blaðinu.
Sveinbjörn Högnason fylgdi
tillögunni úr hlaði við fyrstu
umræðu. Hann gat þess, að
síðan 1936, er nýbýlalögin voru
sett, hafi verið stofnuð 300 ný-
býli. Sum þeirra hefðu senni-
lega ekki nóg land og væru
ekki heldur á hinum ákjósan-
legustu stöðum. Stafaði þetta af
því, að ekki væri alltaf auð-
velt að fá hin hagkvæmustu
lönd. Tillagan gerði því ráð
fyrir, að nýbýlastjórn gerði
heildarrannsókn á því, hvar
væri bezt að stofna nýbýli og
nýbýlahverfi og yrði síðar við
stofnun nýbýla byggt á þeirri
rannsókn.
Þau tíðindi gerðust við þessa
umræðu, að fulltrúi kommún-
ista, Þóroddur Guðmundsson,
réðist gegn tillögunni með
miklu offorsi. Kvað hana að
vísu líta sakleysislega út, en
markmið hennar væri aðeins
að skapa möguleika fyrir
Framsóknarflokkinn til að gera
kröfur um ný miljónaframlög
til landbúnaðarins Jafnframt
bar hann Framsóknarflokkinn
hinum mestu svívirðingum.
Allir þingmenn kommúnista
sátu hjá við atkvæðagreiðslu
um að vísa tillögunni til 2. um-
ræðu. Sjást hér enn sem fyrr
heilindi kommúnista. Þeir þykj-
ast vera með stofnun nýbýla-
hverfa, en þegar rannsaka á
skilyrði fyrir _þau, snúast þeir
öndverðir á móti.
Ákvæðisvinna.
Efri deild hefir samþykkt
samhljóða þingsályktunartillögu
frá Jónasi Jónssyni um að skora
á ríkisstjórnina að afla frá
Rússlandi og Bandaríkjunum
sem allra ýtarlegastra heimilda
um skipulag ákvæðisvinnu í
þessum löndum í öllum aðal-
greinum framleiðslunnar og
leggja niðurstöður þeirrar at-
hugunar fyrir Alþingi.
Ýms fruinvörp.
Eysteinn Jónsson flytur frv.
um lendingarbætur í Stöffvar-
firffi.
Ríkisstjórnin flytur frv. til
laga um innheimtu skatta og
útsvara. Samkvæmt því skal ný
stofnun, innheimtustofnun rík-
isins, annast innheimtu skatta
og útsvara í Reykjavík. Stofn-
un þessi skal hafa sérstakan
yfirmann, er nefnist innheimtu-
stjóri.
Yllhelm Keilliau:
Daumörk
Grein þessi birtist nýlega- í „Norsk Tidend“. Höfundurinn er
er norskur háskólakennari í hagfræffi, sem hefir unniff sér álit
fyrir ritgerffir um alþjóffamál. -
fram í þessari grein mun þykja
Danmörk hefir skipað heið-
urssess "í sögu síðustu aldar:
Danmörk var fyrsta landið, sem
reis upp til varnar með vopn í
hönd, er Þjóðverjar hófu hina
nýju landvinningastefnu síná.
Danmörk háði tvö stríð ein síns
liðs gegn árásarliðinu sunnan
að. Herfarir Þjóðverja 1848 og
1849 urðu árangurslausar. Danir
héldu velli. En árið 1864 urðu
þeir að láta undan ofureflinu.
Á því ári myndaðist sú van-
máttarkennd eða „trúin á ósig-
urinn“, sem smitaði franska
herinn undir forustu Bazaines
1870 og herskara Gamelins 1940.
í Danmörku var þessi vanmátt-
arkennd orðin svo sterk, að
Danir gengu undir böðulsöxina
9. apríl 1940, án þess að gera
teljandi tilraun til að beita
vopnum til varnar.
Við þessa uppgjöf var brotið
nýtt blað í sögu Danmerkur.
Þetta land, sem fyrir þremur
- Hugmynd sú, er hann varpar
nýstárleg og djarfleg.
aldarfjórðungum hafði boðið
Þýzkalandi byrginn eitt síns liðs,
gerðist nú fyrst til að gefast
upp baráttulaust. Danir höfðu
sterk rök sér til afsökunar. Eng-
inn hefir heldur orðið til þess
að áfellast þá í raun og veru.
En uppgjöfin 1940 var næsta
dapurleg í samanburði við minn-
ingarnar um hetjubaráttuna í
Slésvíkurófriðnum. Það var éngu
líkara en saknaðarstef Björn-
sons, er hann kvað 1864, hefðu
allt í einu rætzt í þessari síð-
ustu og verstu heimsstyrjöld:
Da siden du sejlte í Kattegat,
det var sá tyst.
Der lá kun en tysk admiralfregat
under Skánes kyst.
Atburðir þeir, sem orðið hafa
síðustu vikurnar, hafa óvænt og
snögglega rofið þögnina. Fregn-
irnar um verksmiðjur, sem
sprengdar hafa verið í loft upp
víðs vegar um landið, og dönsku
herskipin, sem var sökkt, er þau
gátu ekki komizt undan, hafa
sýnt gervöllum heiminum, a.ð-
enn lifir í gömlum glæðum í
Danmörku. Það er ef til vill of
snemmt að gera sér grein fyrir
því, hve harðsnúin og langvinn
hin nýja andstaða muni verða
í Danmörku. En óhætt er að
fullyrða, að með atburðunum í
ágúst 1943 hafi á nýjan leik orð-
ið þáttaskipti í sögu dönsku
þjóðarinnar. Alþýða manna hef-
ir sagt hinu þýzka stórveldi
stríð á hendur bæði í orði og
verki. Enda þótt Danmörk taki
í orði kveðnu ekki þátt í stríð-
inu, hefir danska þjóðin skipað
sér í fylkingu.
Þessi nýja afstaða, sem Danir
hafa tekið, mun hafa mikla
þýðingu fyrir stjórnmálin á
Norðurlöndum, að lokinni styrj-
öldinni. Það eru engar líkur til,
þess framar, að Danir láti
blekkjast til fylgis við þá, sem
halda því fram, að Norðurlönd
eigi að stofna nýtt samband sín
á milli á grundvelli hlutleysis-
stefnu þeirrar, er svo illa heíir
gefizt. Það ætti líka að vera al-
veg óhætt að gera ráð fyrir því,
að Danmörk muni vilja vígbú-
ast eftir ófriðinn og danska
þjóðin muni fús til þess að
leggja sinn skerf til landvarna
bandalagsþj óðanna.
En jafnframt þessu verður aö
hafa það hugfast, að Danmörk
mun jafnan verða veikur liður
í varnarkerfinu gegn Þýzka-
landi, ef það fær bolmagn til
hefndarstríðs á nýjan leik. Enda
þótt Danmörk vígbúist eftir
föngum, verður þessari stað-
reynd ekki haggað, nema með
því móti að breyta hinni land-
fræðilegu afstöðu. Það verður
því eitt af höfuðúrlausnarefn-
um bandalagsþjóðanna, áður
en fullur friður er saminn, að
finna ný úrræði til að tryggja
Danmörku gegn árásum.
í því sambandi er réttmætt að
rifja það upp, að Bismark og
Moltke völdu einmitt Slesvík-
Holstein sem fyrsta fórnar-
lambið, er þeir hófu landvinn-
ingastefnu sína. Landránið 1864
var fyrsti hornsteinninn að
þýzka heimsveldinu. Fram til
1864 var allt veldi Prússlands
bundið við meginlandið. Eftir
innlimun Slesvík-Holsteins gat
þýzka herveldið einnig teygt
hramminum ógnandi út á hafið.
Með því að svipta Þýzkaland
Slesvík-Holstein, verður land-
fræðileg afstaða þess allt önnur
og óhægari líkt og Prússlands
til forna.
Nú má ekki gera ráð fyrir því,
að Danmörk hafi nægilegt bol-
magn til að ráða yfir Slesvík-
Holstein. Það er ekki heldur
hægt að benda á þjóðernisleg og
stjórnarfarsleg rök til að sam-
eina hin fornu hertogadæmi
Danmöfku. Úrræðið, sem grípa
verður til, er því að gera Sles-
vík-Holstein að yfirráðasvæði
bandalagsþjóðanna í samein-
ingu.
í grein, sem nýlega birtist frá
minni hendi í þriðja bindi af
„Solidarity", hefi ég vakið máls
á þessu úrræði. Ég hefi stungið
upp á, að Slesvík-Holstein verði
gert að verndarríki undir stjórn
bandalagsþjóðanna. Tillaga mín
gengur líka út á það, að her-
togadæmin verði skýrð upp,
og nefnd hinu fornsögulega
nafni Kímbría, enda verði þar
aðalbækistöð fyrir væntanlegan
alþjóðaher, sem mundi fá þar
hina æskilegustu hernaðarlega
aðstöðu. Ef horfið væri að þessu
ráði, myndi það veita nægilega
tryggingu gegn þýzkum tilraun-
um til að hrinda af stað þriðju
heimsstyrjöldinni. Það mundi
einnig leysa hið danska vanda-
mál, sem bandalagsþjóðirnar
yfirleitt, en einkum Norðurlönd,
mættu vel við una.
Til þess að koma í veg fyrir
misskilning, skal það tekið fram,
að þessi hugmynd um Kimbríu,
er algerlega frá eigin brjósti
runnin. En mér virðist hún vera
þannig vaxin, að hún sé þess
verð að vera athuguð og rædd
af öllum þeim, er láta sig nokkru
skipta hin miklu viðfangsefni
um frið og öryggi á ókomnum
tímum.