Tíminn - 28.07.1944, Blaðsíða 4

292
TÍMIRÍX, íöstudagiim 28. júlí 1944
73. blaS
1
Á víðavangi.
(Framh. af 1. síðu) ,
því, að meirihluti hlutabréfa-
eignarinnar eða umboð fyrir
hana sé í höndum fárra manna.
Full ástæða er líka til þess að
efast um, að hlutahafatalan sé
svona há, því að þess munu
þekkjast dæmi, að menn, sem
eru búnir að selja hlutabréf sin,
eru skráðir hluthafar hjá
félögum. En jafnvel þótt hlut-
hafatalan 13274 sé rétt, þá sýnir
hún ekkert annað en að nær
13700 menn ráða nær engu, því
að völdin eru í höndum hina
fáu útvöldu.
SLEIFARLAGIÐ Á REKSTRI
EIMSKIPAFÉLAGSINS.
Eimskipafélagið er átakanleg
sönnun þess, hvernig „óskabarn
og þjóðþrifafyrirtæki“ getur
lent á villugötum. Það er ekki
nóg, að félagið hafi komizt í
hendur fárra manna, er noti það
til að skapa sér sérréttindi og
völd. Slíkt gæti átt sér nokkur-
ar málsbætur, ef það væri rekið
með dugnaði, sívakandi áhuga
og framsýni. En slíkt virðist all-
mjög hafa skort og í stað þess
hefir Eimskipafélagið reynt að
hreiðra um sig í skjóli skatt-
fríðinda og annara opinberra
hlunninda. Lítið dæmi um það,
hve framsýni forráðamanna fé-
lagsins er lítil og þeir fylgjast
illa með á sínu sviði, er það, að
þegar ríkið lét byggja Ægi með
olíuvélum, lét Eimskipafélagið á
sama tíma byggja skip með kola-
vélum. Annað dæmi um það,
hve forráðamennirnir miða lít-
ið við heildarhagsmuni er
skemmtiferðaskipið til Dan-
merkurferða, sem þeir vildu láta
byggja fyrir stríðið, í stað vöru-
flutningaskips til Ameríkusigl-
inga, eins og Framsóknarmenn
börðust fyrir. Ef framtak for-
ráðamanna Eimskipafélagsins
hefði verið meira, hefði félagið
áreiðanlega getað endurnýjað
eitthvað af skipastól sínum fyrir
stríð, líkt og Skipaútgerðin gerði,
er gamla Esja var seld og nýja
Esja byggð. í stað þess hafði
Eimskipafélagið nær eingöngu
gömul skip og þurfti að hafa há
fargjöld og útlendingar gátu svo
rekið siglingar hingað í skjóli
þess.
Þannig mætti lengi telja. Það
hefir vantað líf og fjör í rekst-
ur Eimskipafélagsins lengi. Það
hefir gleymt heildarsjónarmið-
inu. Það hefir verið rekið eins og
búralegt einkafyrirtæki. Það
þarf að koma í það krafti, fjöri
og framtakssemi. Það gerir sigl-
ingarnar aldrei innlendar eins
og það er rekið nú. Það verður
að hrífa það úr fjötrunum, sem
gróðamennirnir hafa lagt á það.
Það verður að gera það „óska-
barn“ aftur undir bættu skipu-
lagi og þróttmeiri forystu. Það
verður eitt af hinum stóru verk-
efnum þings og stjórnar að
vinna að því.
SKIPULAG FLUGMÁLANNA.
Eins og margsinnis hefir verið
bent á hér í blaðinu, er engin
trygging fyrir því, hvernig Eim-
skipafélagið muni ráðstafa hin-
um mikla gróða sínum. Það at-
riði eitt er nægilegt til þess, að
ríkisvaldið getur ekki látið um-
rædd mál afskiptalaus. Heyrst
hefir, að forráðamenn þess ætli
að verja nokkru af gróðanum til
gistihússreksturs og flugvéla-
kaupa. Slíkt væri full fjarstæða.
Hér eru þegar fyrir tvö flugfé-
lög, sem vonandi taka upp ná-
ið samstarf, og þau ættu að
vera þeim vanda vaxin, að ann-
vast í samráði við ríkisvaldið
flugsamgönfurnar bæði út á við
og inn á við, að svo miklu leyti,
sem íslendingar reka þær. Það
væri aðeins til að skapa aukinn
glundroða og skaðlega sam-
keppni við flugfélögin, ef Eim-
skipafélagið ætlar að hefja ein-
hver afskipti af þessum málum.
Það verður að starfa á sínu upp-
runalega starfsáviði og flugfé-
lögin á sínu. Rikisvaldið þarf
síðan að hafa það samráð við
báða þessa aðila, er tryggir að
heildarhagsmununum sé bezt
þjónað.
Ffölsótt skemmtun
(Framh. af 1. síðu)
Hreppamanna söng undir stjórn
Sigurðar Ágústssonar, Birtinga-
holti, fimleikaflokkur úr Ár-
manni sýndi leikfimi undir
stjórn Jóns Þorsteinssonar og
íþróttakeppni var milli ung-
mennafélaga í Hrunamanna- og
Gnúpverjahreppum. Lauk henni
ÖLLU >VÍ ÁGÆTA FÓLKI,
ER SÝNDI MÉR VINSEMD
OG HLÝHUG FIMMTUG-
USI, ÞAKKA ÉG INNILEGA.
STEFÁN JÓH. STEFÁNSSON.
• ----------—-----——
t R B/ENUM
Olafsökan 1944,
blaðið, sem færeyski blaðamaðm'inn
Sámal Davíðsson gefur út í tilefni af
Ólafsvökuhátíðinni, hefir borizt Tím-
anum. Það flytur minningargrein um
Dahl prófast eftir Sigurgeir Sigurðs-
son biskup, Hugvekju á Ólafsvöku eftir
séra Jakob Jónsson, Ólafsvaka og 17.
júní eftir Sigurð Magnússon, Noröur-
landamót eftir Jón H. Guðmundsson,
í dag er hátíð eftir Danjál í Beitini,
Gestur í Maríugarði eftir Gunnar M.
Magnúss, Heilir Færeyingar eftir Her-
stein Pálsson, Nú líður fram til kláran
dag eftir Sig. Guðmundss, Grindadráp
eftir Ríkarð Jónsson og loks Ijóð eftir
Óskar Þórðarson. Margar myndir prýða
ritið og er það hið vandaðasta.
Vatnsleysi
er nú tilfinnanlgt á ýmsum stöðum
í bænum. Bæjaryfirvöldin hafa gert
sérstakar ráðstafanir til að reyna að
draga úr því, eins og sést á auglýs-
ingu á öðrum stað í blaðinu.
Ægir,
mánaðarrit Fiskifélags íslands nr.
6—7 37. árg. er nýkominn út, fræðandi
og vandaður að efni. Af greinum rits-
ins má nefná: Síld og hungraðar þjóð-
ir, Bretar undirbúa skipulagningu sild-
veiðiútvegsins, Sjómannadagurinn 4.
1944, Ræða Kjartans Thors á sjó-
mannadaginn, Stærsta síldarniður-
suðuverksmiðja heimsins, Um vélgæzlu,
Botnvörpuskjp framtíðarinnar, Mat-
sveinanámskeið á Norðfirði og margt
fleira smærri greina.
Maður hverfur.
Rannsóknarlögreglan 1 Reykjavík
auglýsir um þessar mundir eftir manni,
sem ekki hefir spurst til í 8 mánuði.
Hann heitir Jóhann Björnsson, fæddur
8. sept. 1925 og á heima á Akuryri.
Jóhann var sklpverji á erlendu skipi,
er var í siglingum hingað. Þann 18.
des. fyrra árs fór Jóhann frá heimili
sínu og ætlaði um borð í skipið, sem
fara átti þennan dag, en er síðast
fréttist af skipinu hér á höfninni, var
Jóhann ekki enn kominn um borð. Þó
er mögulegt, að Jóhann hafi komið út
i skipið eftir að siðast var farið út í
það hér, því að það lá nokkurn tíma
úti á ytri höfn og beið skipalestar, sem
það átti að hafa samflot við. Skip
þetta hefir ekki komið hingað síðan.
Leiðrétting.
Það er rangt, að Færeyingar séu
boðnir til Vífilsstaða á Ólafsvökuhá-
tiðinni, eins og sagt var frá í seinasta
blaði. Heimildin, sem blaðið hafði fyrir
fréttinni, reyndist ekki rétt.
Skípaáfgerð ríkísins
(Framh. af 1. síðu)
koma hjá flestum, og þó sér-
staklega hjá þeim aðilum, sem
burftu að annast viðkomur á
smáhöfnunum.
Það fyrirkomulag hefir verið
hér í allmörg ár, að einstakir
aðilar hafa haft sérleyfi til
fólksflutninga á ákveðnum
landleiðum. Samkeppnin hefir
ekki verið talin eiga þar við.
Þetta skipulag virðist hafa líkað
vel og verið öllum aðilum til
hags. Niðurstaðan yrði hin
sama, ef strandsiglingarnar
væru allar á einni hendi.
Annars tel ég ekki rétt á þessu
stigi, segir Pálmi að lokum, að
ræða nánara um einstök fram-
kvæmdaatriði ý framtíðarskipun
þessara mála. Ég á sæti í milli-
þinganefnd, sem hefir stsand-
ferðamálið til athugunar og mún
hún væntanlega skila áliti sínu
áður en langt líður. Þar mun
ég koma tillögum mínum á
framfæri og álít því ekki rétt
að ræða einstök atriði nánar að
svo stöddu. —
Tíminn vil eindregið taka
undir þær tillögur Pálma, sem
hann hefir hér minnst á. Til-
lögum þeim, sem milliþinga-
nefndin í strandferðamálum
mun bera fram, verður áreiðan-
lega mikil athygli veitt og ber
þess að vænta, að þar verði
stefnt að því að koma þessum
málum í sem haganlegast og ör-
uggast horf.
með sigri Gnúpverja. Lúðrasveit-
in Svanur úr Reykjavík lék nokk
ur lög. — Að lokum var stiginn
dans.
Skemmtunin fór hið bezta
fram.
Rit um búnaðarmál
(Framli. af 3. síðu)
og hefir ritstjórinn, Ingólfur
Davíðsson, samið hvorttveggja.
Einnig minnist hann lýðveldis-
stofnunarinnar í formála ritsins.
Hann minnist þar á hlutverk
garðyrkjunnar í þágu-þjóðar-
sjálfstæðisins á komandiiv ár-
um. „Efling atvinnuveganna",
segir hann, „og efnalegt sjálf-
stæði, er nauðsynlegt, ef vel á
að fara. Gott er að geta búið
sem bezt að sínu og þar á garð-
yrkjustéttin að leggja til drjúg-
an skerf í þjóðarbúið. „Garður-
inn er heilsulind heimilins," og
heimilismenningin mótar kyn-
slóðirnar meira en flest annað“.
Efni Garðyrkjuritsins er að
öðru leyti á þessa leið:
Klemens Kristjánsson á Sáms-
stöðum skrifar um kartöfluaf-
brigði, val útsæðis, stöngulsýki.
Þar segir frá tilraunum um
þessi efni, er gerðar hafa verið
á Sámsstöðum undanfarin ár.
Tilraunirnar sýna, að miklu
skiptir að velja rétt útsæði og
þarf þá að hafa sem fyllsta hlið-
sjón af uppskerumagni, matar-
gæðum og viðnámi afbrigðisins
gegn sjúkdómum. Þegar ^ru not->
uð hér allt of mörg kartöfluaf-
brigði og ætti að mega að gera
kartöfluræktina stórum arð-
meiri og árvissari með frekari
tilraunum á þessu sviði.
Þegar tilraunirnar eru komnar
á það stig, að örugglega má
fullyrða um árangur, verður að
vinna vel að því, að kartöflu-
framleiðendur hagnýti hann.
Þessa ætti ekki að vera mjög
lengi að bíða, en hins vegar má
heldur ekki hrapa að neinu í
fljótræði og allar tilraunir þurfa
sinn tíma.
Niels Tyberg skrifar um gróð-
urhús — garðyrkjumenningu.
Hún er hvatning til hinnar sí-
vaxandi garðyrkjumannastéttar
að gera sitt ítrasta til að reyn-
ast hlutverki sínu vel vaxin, og
er hún hin þarfasta hugvekja.
Anna Sigurðardóttir skrifar
um austfirzka ræktun'arfrömuð-
inn Guðnýju á Bakka í Eski-
firði og lýsir garðinum hennar.
Guðný hefír unnið mikið og
merkilegt starf og sem að ýmsu
leyti er einstætt.
Jónas Kristjánsson læknir
skrifar snjalla hugvekju um
garðrækt og manneldi. Hann
segir þar öllum eiturlyfjum
stríð á hendur og minnist þess
m. a„ að eitt nýtt eiturlyf hafi
enn komið hér til sögunnar, „þar
sem sé Kóka-kóla, sem gerir
menn hjartveika og tauga-
veila“. Hann rökstyður nauðsyn
aukinnar neyzlu á garðávöxt-
um og grænmeti og bendir jafn-
framt á þá uppeldislegu þýð-
ingu, ef borgarbúar hefðu allir
eitthvað af slíkri ræktun til að
hugsa um. í niðurlagi hug-
vekju sinnar segir hann: „Það
hefir verið sagt, að sveitin væri
vagga mannkynsins, en borg-
in gröfin. í borgum verða menn
hóglífir og sællífir og þar af
leiðandi kvillasamir. Þar venjast
menn á iðjuleysi og illa siði,
sem spilla þeim siðferðilega,
heilsufarslega og andlega. Þar
hrörnar allt líf, þrátt fyrir auð-
ævi og allsnægtir, óhóf og
skraut, vegna þess, að þar lifa
menn ekki í samræmi við hið
gróandi líf“.
Ingólfur Davíðsson skrifar um
grasbletti og limgarða, þar sem
hann lýsir réttri hirðingu gras-
bletta og nytsemi og fegurðar-
auka limgirðinga. Ole P. Peder-
sen skrifar uhi vetrargarða —
gróðurskála, þar sem hann lýsir
þeim möguleika að hafa vetrar-
garða (gróðurskála) í sambandi
við íbúðarhús, en hann telur það
tiltölulega auðvelt í Reykjavík
síðan hitaveitan kom til sög-
unpar. Arnaldur Þór skrifar um
riddarastjörnu, þar sem lýst er
ræktun þessarar fögru jurtar,
August Möller skrifar um hort-
ensiur, þar sem lýst er meðferð
þessarar fallegu innijurtar.
Bjarni F, Finnbogason skrifar
um trjágarða, þar sem veittar
eru margar ágætar upplýsingar
um skipulag þeirra o^ ræktun.
Gunnlaugur Ki'istmundsson
skrifar um melgrasið, sem reynst
hefir hin gagnlegasta jurt hér-
lendis til að hefta sandfok og
græða upp sandfokssvæði. Ing-
ólfur Davíðsson skrifar um
gúrkukvilla, en gúrkurækt fer
hér óðum vaxandi í gróðurhús-
um og eykst neyzla þeirra stöð-
ugt. Ingólfur Davíðsson skrifar
ennfremur um fræ og spírun,
.>~-o_k_k> TJARNARBÍÓ o—. Kossaflens (Kisses for Breakfast) Bráðfjörugur gamanleikur. DENNIS MORGAN, JANE WYATT, SHIRLEY ROSS. , Sýnd kl. 5, 7 og 9. > > Leyndarmál Rommels (Five Graves to Cairo). FRANCHOT TONE, ANNE BAXTER, AKIM TAMIROFF, ERICH von STROHEIM sem Rommel. Sýnd kl. 7 og 9. Bönnuð yngri en 14 ára. YNGISSVEINAR (Little Men) JACK OAKIE, Sýnd kl. 3 og 5. • NÝJA EÍÓ-o-_—, Ég á pig einn (You Belong to Me). Rómantísk og fyndin hjú- skaparsaga. Aðalhlutverk: BARBARA STANWYCK, HENRY FONDA. Sýnd kl. 9. MÚSIK OG MÁLAFERLI („How’s about it“) Skemtil. söngvamynd með ANDREWS SYSTRUM. Sýnd kl. 5 og 7.

Fyrsta óratóríó (söngdrápa), sem gefin er ót á íslandi:
Friðnr á jörðn
eftir BJÖRGVIN GU»MUNDSSON. Söngtextinn er tekinn úr samnefndum ljóðaflokki eftir GUÐ-
MUND GUÐMUNDSSON skólaskáld.
Þetta er óður til friðarins, samstilltur i orðnm og’ tónum. Mikið og
giæsilegt tónverk merkasti viðburður í tónbókmenntum þjóðar-
inar að svo komnu.
©11 söngelsk heimili landsins þnrfa að eignast þessa sérstæðu bók.
Friður á jörðu fæst í öllum bókaverzlunum.
Bókaútgáfan Aordri h.f.
Aðalútsala: Frakkastíg 7 — Reykjavík - Sími 3987.
Mínar innilegustu þakkir til allra nœr og fjœr, er glöddu
mig á sjötugsafmœli minu með gjöfum, heillaskeytum,
heimsóknum eSa á annan hátt.
SÆMUNDUR ÓLAFSSON.
Kraftbrauð
Þar eð óvíst er, hvenær hveitiklíðið kemur til landsins
höfum við undanfarið gert tilraunir með aðrar kornteg-
undir til kraftbrauðgerðar, og getum nú boðið fólki brauð,
sem sízt eru lakari en kraftbrauð úr hveitiklíði. Korn það,
er vér notum er knúsað maltkorn og verða brauð úr því sér-
lega bragðgóð og yfir höfuð mjög áþekk kraftbrauðum.
Læknirinn Jónas Kristjánsson hefir fylgst með lögun
þessara brauða og er meðmælandi þeirra,
Eins og áður verða brauðin seld í öllum matvörubúðum
KRON.
Reynið þessi ágætu brauð, og þér munuð sannfærast um,
að hér er góð vara á ferðinni.
F. h. Sveinabakarísins,
Karl Þorsteinsson
Tílkynning
Samkvæmt 86. gr. lögreglusamþykktar Reykjavíkur er
óheimilt að skilja eftir eða geyma á almannafæri muni,
sem valda óþrifnaði, tálmunum eða óprýði.
Hreinsun og brottflutningur slíkra muna af bæjarsvæð-
inu er hafinn og fey fram á ábyrgð og kostnað eiganda,
en öllu því sem lögreglan telur lítið verðmæti í verður
fleygt.
Næst verður hreinsað af svæði, er takmarkast af Lækj-
argötu, Frikirkjuvegi og Sóleyjargötu annars vegar og
Njarðargötu, Frakkastíg og Laugavegi hins vegar..Verða
þá fluttir af því svæði slíkir munir, er að ofan getur, hafi
þeim eigi verið ráðstafað af eigendunum fyrir 29. júlí n. k.
/
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 25. júlí 1944.
Agnar Kofoed-Hansen
Orðseudíng
(Framh. af 3. síðu)
búkka hefir aldrei verið væður
sjór. Fyrir rriitt leyti tel ég tryggt
og víst, að öll þessi ár hafi aldrei
kind farið í gegn á fjörunni við
sjóinn.
Það fé, sem hittist hið fyrsta
ár er varzla var, norðan lín-
unnar, og átti hehna sunnan
hennar, hefir tvímælalaust far-
ið. yfir við daladrög, eða á há
heiði um vorið, rétt áður e'n lín-
an var byggð.
Ég tel, að nú hafi greinarhöf-
undurinn fengið sannar og þarf-
legar upplýsingar og honum
treysti ég til réttrar athugunar
og drengskapar, að því hefi. ég
reynt hann fyrr.
Hólum viö Steingrímsfjörð 3. marz 1944
Magnús Steingrímsson.
Erlent yfirlit
(Framh. af 1. síðu)
stjórnin í London sé aðeins arf-
taki einræðisstjórnar þeirrar,
sem fór með völd í Póllandi fyr-
ir stríðið og að hún hafi ekkert
fylgi í Póllandi. Sannleikurinn
er sá, að helztu stuðningsflokk-
ar pólsku stjórnarinnar í Lond-
on, bændaflokkurinn og jafn-
aðarmenn, voru í andstöðu við
pólsku einveldiss^jórnina og voru
fjölmenmístu flokkar Póllands.
Allar fregnir benda líka til þess,
að Pólverjar standi örugglega
að baki þeirri stjórn og komm-
únisminn hefir alltaf átt lít-
inn jarðveg hjá þeim og þó allra
helzt, þegar honum er þröngvað
upp á þá af erlendu stórveldi.
Það sást m. a. á því, að Rússar
höfðu flutt mörg hundruð þús-
und Pólverja, sem bjuggu í hér-
uðunum, er þeir tóku 1939, til
Síbiríu. og annarra fjarlægra
staða Rússlands.
Meðal Bandamanifa hefir við-
urkenning Rússa á leppstjórn-
irini í Póllandi skapað mikinn
óhug. Núverandi styrjöld hófst
vegna þess, að Pólverjar vildu
ekki beygja sig undir erlent ok.
Getur ekki ný tilraun til að kúga
Pólverja orðið undirrót nýrrar
styrvaldar?
Þessi framkoma Rússa virðist
marka þá stefnu, að þeir þoli
ekki frjálsar, óháðar stjórnir í
nágrannaríkjum sínum. Þeir
vilja, að þær séu Rússum háðar.
Fleiri vandamál í líkingu við
betta geta því skapast næstu
mánuðina.
mjög fróðlega grein. Þá er
hitt og þetta eftir Ingólf Davíðs-
son, molar eftir Niels Tyberg,
bjarkaljóð og blómavísur eftir
Ingólf Davíðsson, mjög laglegur
kveðskapur, og loks frásögn um
sölufélag garðyrkjumanna og
Garðyrkjufélag íslands.
Ritið er | prentað á góðan
pappír og er allur frágangur
vandaður. Ritið er ritstjóra sín-
um og útg. til sóma. Þ. Þ.
GÆFAN
fylgir trúlofunarhringunum
frá
SIGURÞÓR, HAFNARSTR. 4.
Sent mót póstkröfu.
Sendið nákvæmt mál.
Askriftar^iald Tímans
utan Rvíkur og Hafnarfjarðar
er kr. 30.00 árgangurinn.
Dregíð hefír verið
í happdrætti U. M. F. Grund-
firðinga og komu upp þessi
númer: 341 (reiðhestur), 1691
(skíði), 6268 (saumavél), 1908
(kvenarmbandsúr), 6779 (kaffi-
stell).
Munanna sé vitjað fyrir 15.
október.