Tíminn - 02.03.1945, Blaðsíða 6

6
TÍMINiy, föstndagiim 2. marz 1945
17. ÍBlað
8 5 á r as
Guðríður Guðmundsdóftir
ljósmóðír í Stóra-Bóli
Guðríður Guðmundsdóttir í
Stóra-Bóli varð 85 ára í haust.
Hún fæddist að Steinsmýri í
Vestur-Skaftafellssýslu 11. okt.
1859.
Hún lærði snemma listina þá,
að neyta síns brauðs í sveita síns
andlitis. 12 ára gömul fór hún
í vinnumennsku til vandalausra
og var á fyrstu árum meðal
annars smali á hinum víðlendu
og grösugu heiðum Vestur-
Skaftafellssýslu. Hún var hjarð-
mey.
23 ára var Guðríður, er hún
fluttist sem vinnukona að
Rauðabergi hér á Mýrum 1882.
Eigi löngu síðar byrjaði hún
búskap með elskhuga sínum,
Halldóri Sæmundssyni að Rauða
bergi. Þaðan fluttu þau að
Bakka, síðan að Viðborði ,þá
aftur að Bakka og svo síðast
að Stóra-Bóli. Keyptu þau síðar
þá jörð.
Þau hjón, Guðríður og Halldór
bjuggu lengstaf við erfiðan fjár-
hag fremur en almennt gerð-
ist hér á þeim tíma. Þó virtust
þau alltaf veitandi, þegar mann
bar að garði, enda var hjálp-
semin framúrskarandi.
Þau hjón eignuðust 8 börn,
er upp komust, og auk þess hefir
Guðríður, með aðstoð manns
síns og Sigríðar dóttur sinnar,
alið upp 2 barnabörn sín, og
fleiri á tímabilum. Það má nærri
geta, hvort ekki hafi oft verið
þungur róðurinn með þenna
stóra barnahóp og lítil efni.
En það var róið á bæði borð með
forsjá og dugnaði, og guðs bless-
un fylgdi starfinu. Ekki sá ég,
á mínum yngri árum, stærri
mjólkurfötu borna undan einni
kú annars staðar en hjá þeim
hjónum; og svo var með afurðir
annarra þeirra fáu gripa, enda
var Halldór annar bezti gripa-
hirðir, er ég kynntist á þeim
tímum. Það var aðdáunarvert
að sjá þegar Halldór heitinn var
að hirða hestinn sinn í hest-
húsinu að vetrarlagi, þegar
hann kom einhv’ers staðar að
á honum og hélt að hann
væri þreyttur. Það var gaman
að sjá, þegar Halldór var að
jafna því þurrasta af taðinu
um hesthúsgólfið, svo að hest-
urinn gæti lagzt og látið fara
sem bezt um sig.
Árið 1917 missti Guðríður
mann sinn. Einnig hefir hún
mátt sjá á bak þremur börnum
er upp komust. Öll voru börnin
hin mannvænlegustu. Þau, sem
enn eru á lífi, eru þessi: Sæ-
mundur póstur og bóndi að
Baldurshaga, Elín saumakona
á Höfn, Sigríður húsfreyja að
Stóra-Bóli, Ragnar líkkistusmið
ur í Reykjavík og Guðlaugur út-
gerðarmaður í Vestmannaeyjum
Pósturbörnin eru: Halldór Sæ-
mundsson bóndi að Stóra-Bóli
og Sigurbjörg Sæmundsdóttir,
húsfreyja á Hólmi.
Veturinn 1904—’5 fór Guðriður
til Reykjavíkur að læra ljósmóð-
urstörf. Þá voru börnin enn ung,
en Guðríður þó orðin 45 ára.
Var hún svo Ijósmóðir hjá okk-
ur hér og tók^t með afbrigðum
vel — í 25 ár eða þar til hún var
70 ára. En þá var hún farin að
missa sjónina. Þau 15 ár, sem
hún er búin að vera blind, hefir
hún unnið miklð að tóskap„
bæði spunnið — oft fyrir marga
í sveitinni — og einnig tvinnað
og prjónað. Og enn er hún furðu
ern, heíir oftast fótavist og fer
út þegar gott er veður. Hún er
hress í anda og fylgist vel með
útvarpi og einnig öðru því, sem
hún hefir spurn af.
Þetta er í fáum dráttum ævi-
atriði Guðríðar í Bóli. Við ger-
um ekki ráð fyrir því, að nafn
hennar verði fært inn á nafna-
reg'istur veraldarsög'imnar, en
við, sem höfum kynnzt starfi
Guðríðar og lifað með henni,
erum full aðdáunar og þakklæt-
is fyrir það mikla líknarstarf
fyrir okkur öll, íbúa þessarar
sveitar, er hún hefir unnið.
Það er mikið starf að ala upp
10 börn í mikilli fátækt og koma
þeim til manns, þótt ekki væri
nema það eitt. En um leið og
við þökkum það starf fyrir hönd
þjóðfélagsins, þá þökkum við
sveitungarnir Guðijíði fyrir allt
hitt, sem hún hefir gert. Hún
hefir annazt heimi,lin okk'ar,
oft á erfiðustu stundum. Hún
hefir annazt börnin okkar sem
hvítvoðunga, og hún hefir ann-
azt konurnar okkar á örlaga-
ríkum stundum með þeim kær-
leika, lipurð og heppni, að við
dáumst að.
Nú situr hún á friðstóli heima
hjá Sigríði dóttur sinni í Bóli
og lætur hugann dvelja við liðna
tíma. Hún minnist erfiðleik-
anna starfanna, sigranna og
sólskinsblettanna, sem sá einn
getur hlýjað sér við, sem unnið
hefir til þess. Hún situr á frið-
stóli umvafin umhyggju vanda-
manna og hlýju þakklætis frá
okkur öllum hinum.
Fyrir hönd sveitunganna.
K. B.
Bókmeimtir og' lisíir
(Framhald af 3. síöu)
tveimur stórum bindum árin
1941 og 1943. En þar eð hér er
eingöngu um eldri sögur að
ræða, verður ekkert af henni
ráðið um áframhaldandi þróun
höfundarins. Hins vegar gefa
sögurnar nokkurt yfirlit um
rithöfundárferil Þórunnar frá
því Dætur Reykjavíkur komu
út' og þar til Draumurinn um
Ejósaland komst á pappírinn.
Þessar átta smásögur eru
snoturlega gerðar, og yfirleitt
því betri sem lengra kemur
fram í bókina, og sýnir það
hvernig höfundur hefir stig af
stigi náð vaxandi tökum á yrk-
isefnum sínum á þessum árum.
Verður næstu bókar Þórunn-
*
ar beðið með talsverðri eftir-
væntingu. En því miður mun
hún eiga við heilsuleysi að búa,
svo að afköst verða eigi sem
skyldi.
Evudætur er 250 blaðsíður að
stærð og kostar 25 krónur ó-
bundin og 35 krónur í bandi.
DÁNARMIMIIVG:
Sæmundur Bjarnason
frá Lambadal.
Á síðastl. jóladagsmorgni tók
út háseta af togaranum Karls-
efni, er hann var staddur út
af ísafjarðardjúpi. — Hásetinn
var Sæmundur Bjarnason frá
Lambadal í Dýrafirði.
Hann var fæddur 18. maí 1913
á Fjallaskaga í Dýrafirði. For-
elörar hans, Bjarni Sigurðsson
og Gunnjóna Vigfúsdóttir,
bjuggu þar á annan tug ára og
voru síðust búendur þar, en
Skagi, eins og jörðin er kölluð
nú, var sauðjörð góð og útræði.
Þau hjón áttu 14 börn, 7 syni
og 7 dætur, og eru öll uppkomin
og mannvænleg, og öll á lífi
nema Sæmundur. Hann stund-
aði sjó frá barnsaldri og var
viðbrigða duglegur og harðfeng-
ur maður. Bjargaði hann eitt
sinn sér og samskipverjum sín-
um, er vélbátur, sem hann var
á, strandaði, með því að brjótast
i land með línu í brimi við urð
undir vestfirzkum núpi.
Sæmundur var góðum gáfum
gæddur og bókelskur. Stundaði
hann mjög sjálfsnám með bók-
lestri til þess að bæta sér, að
hann fór á mis við skólanám í
uppvextinum.
Er hinum aldurhnignu for-
eldrum hans, systkinum og
sveitungum hin mesta eftirsjá
að slíkum dugnaðarmanni í
blóma aldurs síns. Minningar-
guðsþjónusta var haldin í Mýra-
kirkju sunnudaginn 7. janúar
að viðstöddu fjölmenni, til að
kveðja hinn nýlátna sveitunga.
16. febrúar 1945.
J. D.
REYKJANES
Nú geng ég- út að njóta góðrar nætur,
því nú er ðimmt, svo enginn maður les.
En gegnsætt rökkur vorið leggjast lætur
sem iéttan hjúp um Reykjanes.
Af lífsins dýrð um laugar finnst mér anga,
og Ioftið sjálft er undur hlýtt og rótt.
Tvær stúlkur heim til húss úr sundi ganga
á hinni þöglu maí-nótt.
En ég fer út í gleði góðra kynna
og gæfusögu úr manndómsverkum les,
og sál mín hrifin fær að sjá og finna
hinn fagra draum um Reykjanes.
Þann draum, er sést í sigri góðra verka,
en sveif þó aðeins fyrst í gufu og reyk,
en varð í hönd og hugsun aflið sterka,
sem hófst í fagran veruleik.
Hér var þó oft við örðugleika að búa,
en unnið bezt, er harðast móti blés.
Því er hér gott á framtíð fólks að trúa
og fagna með þér, Reykjanes.
Reykjanesi, 12. maí 1944.
GUbMUNDUR INGI KRISTJÁNSSON.
Varhugaverður tekfustofn
(Framhald af 3. síðu)
lega: „Jón Sigurðsson var aldrei
bindindismaður". Rétt eins og
ritið vilji segja: Þarna er fyrir-
myndin. Þetta rit, sem lætur sér
mjög annt um hundahreinsun,
veggjalýs, göturyk ' og gerist
dómari um meðferð mjólkur,
hefir ekki annað að segja um
áfengið og áhrif þess fyrir heilsu
og velferð manna.Áhrif þess fyr-
ir þjóðfélagið virðast ekki vera
umtalsverð á meðan ríkissjóður
uppsker 28 miljónir í hreinan
gróða af áfengissölu á einu ári
og vitað er, að margir menn
glata heilsu sinni og lífsham-
ingju vegna óhóflegrar áfengis-
notkunar.
Nei, menningin ver íslendinga
aldrei fyrir áfengisbölinu. Við
getum rætt endalaust um meiri
þroska og menningu, um sið-
lega drykkjutízku, um skömmt-
un á áfengi, um bindindis-
fræðslu, um drykkjumannahæli
og haldið bindindismálasýningu,
sem skýrir á einfaldan hátt ægi-
legar staðreyndir. Allt eru þetta
smáskammtalækningar á alvar-
legu og djúptæku þjóðfélags-
böli, sem heldur áfram að grafa
um sig eftir ótal leiðum, meðan
við, skammsýnir menn, erum að
bollaleggja um ýms haldlítil úr-
ræði gegn vágesti þessum.
Baimlög.
Hér er aðeins eitt ráð, sem
dugar. Það er bann án allrar
undanþágu og framkvæmt sem
önnur lög. Allar hrakspár bann-
manria fyrir 1935 hafa rætzt og
meir en það. Bruggið hefir ekki
lagzt niður. Það dafnar ágætlega
í skjóli hinna löglegu vína. Slys
af bráðdrepandi áfengi hafa
orðið stórfelldari en nokkru
sinni áður, einnig í skjóli hinna
lögvernduðu vína. Niðurlæging
drykkjuskaparins er komin í al-
gleyming með þjóðinni og birt-
1 ist stöðugt í nýjum og nýjum
myndum. Hér á mest á hættu
'sú kynslóð, sen; er að vaxa upp
og mótast. En öll þjóðin mun
' gj'alda mikið afhroð.
! Bannlög verða brotin, segja
ýmsir. Víst getur svo farið. En
hvaða lög eru ekki 1 þeirri
hættu? Og hverjum dettur í
hug að afnema þau þess vegna?
Spurningin er aðeins þessi: Eru
j íslendingar menn til þess að
bægja þessum óvini mannkyns-
ins frá sér eða eru þeir dæmdir
til þess að lúta honum?
j Það væri vegleg gjöf nýstofn-
■ uðu lýðveldi að gera þáttaskipti
1 í áfengismálunum, skapa siði
og lífsvenjur að hætti fram-
sýnna manna og draga örugga
og óumdeilanlega merkjalínu
!milli lýðveldisins og ríki Bakk-
usar, skapa lög, sem verður
nægileg landvörn og öryggi fyr-
ir þjóðina á ókomnum árum.
Áhugamenn um bindindi eiga
skilyrðislaust að taka upp kröf-
una um bann og vinna henni
fylgi, þar til sigri er náð. Það
er eina leiðin, sem að gagni
kemur. Um það er reynslan ó-
lygnust. Væri vel, ef umræður
yrðu strax teknar upp um það
mál, svo að þeirri smán yrði létt
af þjóðinni, að fjórðá hver
i króna, sem kemur í ríkissjóð, sé
af áfengisgróða, eins og var síð-
astliðið ár og stefnt er að á
þessu ári.
Samband ísl. samvinnufélaga.
SAMVINNUMENN:
Vöruvöndun er eitt af stefnuskráratriðum
samvinnufélaganna.
Sfainar tannkrem gerir
tennurnar mjallhvítar
Eyðir tannsteini og himnu-
myndun. Hindrar skaðlega
sýrumyndun í munninum og
varðveitir með því tennurn-
ar. Inniheldur alls engin
skaðleg efni fyrir tennurnar
eða fægiefni, sem rispa tann-
glerunginn. Hefir þægilegt og
hressandi bragð.
JVOTID SJAFNÆR TANNKREM
KVÖLDi OG MORGWA.
Sápuverksmiðjan Sjoín
Akureyrí
Tilkynning
Samkvæmt lieimild í lögum m*. 34
12. febniar 1945, um breytingn á lög-
nm nr. 106, 1936, hefir bæjarstjórn
Mnfnarf jarðar samþykkt, að upp í út~
svar yfirstandandi ár beri gjaldskyld-
um útsvarsgreiðendum aö greiða fyr-
irfram sem svarar 40% af útsvari
þeirra árið 1944, tneð gjalddöguaa 1.
marz, 1. apríl, 1. maí og 1. júní n. k.,
sem nsest 10% af útsvarinu 1944
hverju sinni og að allar greiðslur
skuli standa á hálfunt eön heiluna tug
króna.
Reykjavík. Sími 1249. Símnefni: Sláturfélag.
Reykhús. — Frysihús.
Mðursuðuverksmiðja. — Bjúgnagerð.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásölu: Niður-
soðið kjöt og fiskmeti, fjölbreytt úrval. Bjúgu og alls
konar áskurð á brauð, mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávallt nýreykt, viðurkennt fyrir gæði.
Frosið köt alls konar, fryst og geymt í vélfrystihúsi
eftir fyllstu nútímakröfum. .
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar
um allt land.
♦ Ú T B R E I Ð I Ð TIMANN4
Hufnarfir&U 26. febrímr 1945.
-RAFVEITA HAFNARFJARDAm.
Raívirkjar
Verkstjórastaðan við útikcrfi Maf-
veitu Mafnarfjarðar (spennistöðvar,
línur og inntök húsa) er laus til tam-
sóknar.
Kaup samkvæmt launasamþykkt
Hafnarfjarðarbæjar, en frekari ispp-
lýsingar gefur rafveitustjórinn.
Umsóknarfrestur til 10. marz n. k.
Bæjarsijóriiaai.