Tíminn - 09.03.1945, Blaðsíða 6

Tíminn - 09.03.1945, Blaðsíða 6
6 TÍMCVN, föstudagiim 9. marz 1945 19. blalS DÁNARMlMmG: Guðg’eir Jóhannsson kennari * „Tíminn“ hefir beðið mig að ritá nokkur minningarorð um Guðgeir Jóhannsson, vin minn og samverkamann. Er mér það ljúft og skylt, sem stend hér nú einn eftir fyrstu kennaranna við alþýðuskólann á Eiðum. Til hinna tveggja, Benedikts og Sigrúnar Blöndal, hugsa ég einnig með mikilli virðingu og vinarhug. — Guðgeir varflfædd- ur á Nesjavöllum í Grafningi 16. maí 1886. Bjuggu þar for- eldrar hans, Jóhann Grímsson og Katrín Guðmundsdóttir. Tveggja ára gamall fluttist hann þaðan að Fífuhvammi í fóstur-til Þorláks alþingismanns Guðmundssonar, móðurbróður síns, og Valgerðar Ásmunds- dóttur konu hans. Gengu þau hjón honum að nokkru leyti í foreldra stað, og naut hann þar mikils ástríkis. Eftír lát fóstra síns fluttist hann með fóstur- móður sinni til Reykjavíkur og dvaldist þar með' henni, unz hún lézt, vorið 1912. Urfi sama leyti útskrifaðist hann úr Kenn- araskólanum að loknu þriggja ára námi. Ekki KSngu síðar réðst hann í nokkurra mánaða utan- för,.m. a. til Þýzkalands og Eng- lands, en þar dvaldist hann lengst. Haustið 1913 gerðist Guðgeir kennari við unglinga- skólann í Vík í Mýrdal, og þar kenndi hann samfleytt í þrjá vetur. Á 1. vetrardag 1916 gekk hann að eiga Láru Guðjónsdótt- ur í Vík, ágæta konu. Hafa þau eignazt tvö börn, Gerði og Birgi. Veturinn 1916—1917 var Guð- geir kennari við unglingaskóla í Þykkvabæ í -Landbroti. Næsta ár dvaldist hann við ýmiss kon- ar störf í Reykjavík, en vetur- inn 1918—1919 varð hann aftur kennari við unglingaskólann í Vík. Þegar Alþýðuskólinn á Eið- um hóf störf sín haustið 1919, varð Guðgeir þar fastur kenn- ari og kenndi samfleytt til vors 1930. Veturinn 1930—1931 var hann kennari við Kennaraskól- ann, en 1931—’32 aftur á Eiðum. Vorið 1932 kom hann til Reykja- víkur alkominn. Starfaði hann þar fyrst við Kaupfélag Reykja- víkur, en síðar við Áfengisverzl- un ríkisins. Sumarið 1934 bauð hann sig til þings í Vestur- Skaftafellssýslu móti Gísla sýslu manni Sveinssyni, en náði ekki kosningu. Lengst af þessi ár hafði hann á hendi tímakennslu i Gagnfræðaskóla Reykjavíkur. Síðastliðið vor tók hann að kenna mikillar vanheilsu og lá í Landspítalanum allan síðari hluta sumars, unz hann lézt 24 október. Ég kynntist Guðgeiri ekkert fyrr en haustið 1919, er Alþýðu- skólinn á Eiðum hóf störf sín. En kennari hans, séra Magnús Helgason, hafði áður lýst hon-. um fyrir mér. Taldi hann Guð- geir einna fremstan allra nem- enda (sinna að gáfum og mann- kostum, og kennari hafði hann þótt -frábær þessi ár, sem hann væri búinn #ð kenna. Hugði ég því gött til samvinnunnar og varð sannarlega ekki fyrir von- brigðum. Trúrri né dyggari sam- verkamann gat ég vart hugsað mér, og munum við allir, Eiða- menn, sammála um það, að þátt- ur Guðgeirs í sögu skólans sé merkur og ágætur. Brautryðjendastarfið fyrir skólann var að sönnu í erfiðasta lagí, en Guðgeir hopaði hvergi á hæli fyrir erfiðinu. Hann skoraðist aldrei undan neinum vanda, og þurfti oft ærið þrek og fórnfýsi til þess að ráða fram úr. Hann fagnaði mjög hverju þvi, sem á vannst, og smám saman efldist skólinn. Hann var sannmenntaður og góður kenn- arí og laðaði nemendur þannig að sér með Ijúfmennsku sinni, að þeim mun undantekningar- laust þafa þótt vænt um hann. Svo uirðu áhrif hans varanleg og djúp. Nemendahópurinn óx, og þessi mannvænlega og prúða sveit sló hrlng um skóla sinn honum til þroska og gengis. Kennarar og nemendur eldri og yngri mynduðu Eiðasambandið sín í milli og héldu á hverju sumri mót í Eiðahólma. Varð mörgum hugsað heim að Eið- um, þótt þeir ættu þar ekki lengur dvöl. Guðgeir tók þátt í þessum samtökum af lífi og sál, flutti erindi í Eiðahólma og fagnaði gestunum, sem að garði bar. Kennarastarfinu á Eiðum undi hann hið bezffca, og mun hafa talið það aðallífs- starf sitt. Festi hann djúpar rætur eystra, nærri því eins og hann væri borinn þar og barn- fæddur. Hann plantaði skógar- hríslur umhverfis kirkjuna á Eiðum og hlúöi að nýgræðingi, sem tók að vaxa þar, sem forð- um stóð Eiðaskógur. Guðgeir Jóhannsson Guðgeir tók einnig mikinn og góðan þátt í málum sveitarinn- ar og stofnaði Samvirkjafélag Eiðaþinghár til eflingar sam- vinnu, líknarmálum og félags- þroska. Vann það undir forustu hans, hvers konar nytjastörf og blómgaðist svo, að það lifir og starfar ehn í dag. Ástsældir hans uxu með hverju ári, og duldist engum, að gróandi fylgdi verkum hans fyrir sveit, heim- ili, skóla. Með störfum Guðgeirs hér í Reykjavík hin siðari ár fylgdist ég miður, þótt vinátta okk- ar héldist jafnan hin sama. En ég veit, að hann hefir unnið þau af frábærri skyldurækni, og hann naut fyllsta trausts starfs- bræðra sinna. Bezt hefir hon- um vafalaust fallið kennslan, og þótti méí- leitt, að hann skyldi ekki geta stundað hana meir. Ástsældir hans af nem- endum héldust sem fyrr. Þótt unglingar ættu í hlut, mjög mis- jafnir að þroska, kunnu þeir að meta kennslu hans og ljúflyndi. Við, sem kynntust Guðgeiri mest, geymum mynd hans minningu okkar til sálubóta. Hitt er annað mál, hvernig okk- ur gengur að lýsa honum fyrir öðrum. Hann var allra manna hóg- værastur og lítillátastur, vildi þjóna hverju góðu málefni, er hann mátti, já, mér liggur við að segja, hverjum mánni, sem þarfnaðist hans. Jafnframt bar hann manna ríkastan metnað í brjósti, fyrir hönd ættjarðar sinnar og alls þess, er hann vissi fagurt, satt og gott. Hann var, að minni hyggju, listamaður að eðlisfari, hefði að líkindum geta2\ orðið afburða náttúrufræðingur — og skáld. Hann var ágætlega ritfser, eins og sjá má af bók hans um Kötlugosið 1918, og vel máli far- inn. Það var unaðslegt áð hlýða á hann lýsa íslenzkri náttúru- fegurð, er saman fór nákvæmni og snilld. Hann gat horft hug- fanginn á menjar fyrri alda jarðsögunnar og lesið okkur hinum þær rúnir, og hann var glaður eins og barn við barm Huldu lands okkar. Hann þekkti sveitasæluna og friðinn flestum fremur. Lítt mun hann hafa gjört að því að fella hugsanir sínar 1 ljóð. Þó vissi ég til þess.'Yfir beim ljóðum var bjart af heið- ríkju og sól, og lagði á móti eins og fjallablæ og bjarkarangan. Síðasta ljóð hans var kveðja til jarðlífsins. Það heitir Moldin og er á þessa leið: Vagga lífsins, moldin milda, mjúk og hlý af regni og sól, öllum tengda, öllum skylda, öllum jafnt þú veitir skjól. Melðar stærstir, minnstu feróin máttínn hlutu fyrst hjá þér. Skrifstoíur J Eftirlíts bæjar- og sveítarfélaga Framiærslumálaneindar ríkisíns eru iluttar í Tjarnargötu 10, 4. hæð. i m HKjm om Sjafnar tannkrem gerir ■ y tennurnar mjallhvítar Eyðir tannsteini og himnu- myndun. Hindrar skaðlega sýrumyndun í munninum og varðveitir með því tennurn- ar. Inniheldur alls engin skaðleg efni fyrir tennurnar eða fægiefni, sem rispa tann- glerunginn. Hefir þægilegt og hressandi bragð. NOTIÐ SJAFNAR TANNKREM KVÖLDOG MORGNA. * Sápuverksmiðjan Sjöfn Akureyri Ódýrt V # / Matskeiðar, plett 2,65 Matgafflar, piett 2,65 Mathnífar, plett 2,40 Teskeiðar, plett 1,25 Ávaxtahnífar, plast. 1,25 Kökuhnífar, plast. 3,25 Kökuspaðar, plast. 3,25 Sykursett, gler 240 Smjörkúpur, gler 2,65 Bollapör, góð 3,00 BoIIar, stakir 1,80 K. EINARSSON & BJÖMSSON Bankastræti 11. TÍMINN Þeir, sem fylgjast vilja með almennum málum verða að lesa Ýímann. Frumskógar og frosnu tóin finna jafnt, hvað moldin er. Allra landa míð og merkur moldarinnar eru gjöf, eins og iífsins straumur sterkur stefnir gegnum loft og höf. Blómin fyrstii, börnin ungu brosa þínum grunni frá. Eilíf ljóð á unaðs tungu um þig syngja loftin blá. Guðgeir var% trúmaður mikill, kreddulaus og frjálslyndur, treysti Guði skilyrðisláust og sigri hins góða að lokum eftir harðat fæðingarhríðir þessarar veraldar. Með trú og hugprýði hefir hann horft á dauða sinn eins og fæðingu nýs lífs. Hvér hann var í hvívetna nán- ustu ástvinum sínum, skal ekki fjölyrða. En viðkvæmari ást og umhyggju heimilisföður hefi ég aldrei þekkt. Það var þeim arfur, sem hvorki grandar mölur né ryð. , Þeir, sem áttu Guðgeir að vini, urðu við það ríkari og betri. Minningu hans í hugum þeirra fylgir mild bifta, en hvergi ber skugga á. Hann var íslandi í öllum greinum ^óður sonur. Ásmundur Guðmundsson Hngleiðiogar (FramhalcL af 3. síðu) ein. ‘Því fleiri, sem hverfa frá þeim störfum, sem skapa tekjur þjóðarbúsins, til annarra meira eða minna nauðsynlegra starfa, því minna hefir þjóðin í heild til þess að bíta og brenna, og því þrengri verða lífskjör henn- ar. Þegar svó tiltölulega fáum einstaklingum og fyrirtækjum hefir liðizt fyrir aðgerðaleysi máttlítilla og stefnulausra stjórnarvalda að nota óvenju- lega möguleika ófriðaráranna til þess að draga í eigin vasa mikinn hluta þjóðarauðsins, er ekki að undra, þótt ískyggilega horfi fyrir þessari þjóð. Stéttastríðið og ójöfn skipting þjóðarauðsins milli borgaranna eru meinsemdir á þjóðarlíkam- anum, sem verða að læknast, ef ekki á illa að fara. Og til þess duga engin lausatök. Nýsköpun- ar- og friðarhjal rikisstjórnar- innar er auglýsingaskrum eitt, eins konar sjónhverfingablæja, sem lögð er yfir meinsemdirnar til þess að hylja um stundar- sakir ófr-iðarólguna og ranglætið í þjóðfélaginu. í því felast engin ráð til lausnar eða lækninga- máttur. Framfarir og aukin tækni á sviði framleiðslumál- anna er að sjálfsögðu ekki að- eins æskileg heldur knýjandi nauðsyn. En á þeim auknu af- köstum, sem af þeim munu leiða, verður ekki flotið meðan framfarirnar og hin aukna tækni eru ekki annað en orð og hugsmíðar. Efnahagslegt og stjórnarfars- legt sjálfstæði íslenzku þjóðar- innar í framtíðinni veltur á því, að hún hafi manndóm til þess að hefja réttlætið til vegs innan þjóðfélagsins. Að leiðtog- um hennar lærist að setja hags- muni þjóðarheildarinnar yfir hagsmuni einstakra manna og stétta. Að þeir beiti vitsmunum sínum og yaldi til þess að skera úr hagsmunadeilum stétta á réttlátari hátt, en ekki til þess að ala á þeim deilum og efla þær. — Þeir tímar eru skammt undan, að framkoma fjölmargra núverandi leiðtoga þjóðarinnar þolir’ sinn dóm, og sá dómur verður þungur, ef þeir ekki breyta þegar um stefnu og ger- ast fulltrúar réttlætisins, én eyðendur spillingarinnar. Samband ísl. samvinnufélaga. SAMVINNUMENN: Látið aðeins vandaðar framleiðsluvörur frá yður fara. Munið að vöruvöndun borgar sig. SAVON de PARÍS mýhir húðina og styrkir. Gefur henni yndisfagran litblœ / og ver hana kvillum. / [ . ' : ■. - - . ' ■ ./ ; ■ NOTIÐ SAVON Anglýiing um skömmtun á crlcndu smjöri. • |amkvæmt reglugerð útgefinni í dag löggildist hér með stofnauki nr. 1, sem fylgdi skömmtunarseðlum fyrir tímabilið 1. janúar til 1. apríl, sem innkaupa- heimild fyrri tveim pökkum (453'gr. X 2) af erlendu smjöri, og gildir hann sem innkaupaheimild fyrir þessu magni til 1. júlf n. k. Verð þess smjörs sem selt er gegn þessari innkaupa- * heimild er ákveðið kr. 6,50 hver pakki í smásölu. Viðskiptamálaráðuneytið, 3. marz 1945. Pétur Magnússon Torfí Jóhamisson. Tr| áræktar- aámskelð verður, ef þátttaka fæst nægileg, á Hallormsstað í vor komandi, fyrir stúlkur frá 20. maí til 20. júní. Ouk uppi- halds verður nemendum gr^iddur styrkur. Raítækj avinnustoían Selíossi framkvæmir aUskonar rafvlrk jastört. ORÐSENDING TIL KAUPENDA TÍMMS. Ef kaupendur verða fyrir vanskilum á blaðinu, eru þeir vin- samlega beðnir að gera afgreiðslunni þegar aðvart. y

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.