Tíminn - 23.11.1945, Side 2

2
TÍMIM, föstndaginn 23. nóv. 1945
89. blað
Á ðíiaðangi
Erlent yfirlit
Þrennar kösningar
Föstudafíur 23. nóv.
Uppbótin til kjöt-
salanna
Það mun álit almennings, að
niðurfærsla, dýrtíðarinnar eigi
fyrst og fremst að vera fólgin
í því að lækka milliliðakostnað-
inn, en ekki beri að skerða hlut
framleiðenda og neytenda fyrr
en í seinustu lög.
Núverandi rikisstjórn er hins
vegar annarrar skoðunar.
Stefna hennar er bersýnilega
sú að þrengja kost framleiðenda
og neytenda, en auka hlut milli-
liðanna.
Fyrir þessu er hægt að færa
fjölmargar sannanir.
Ein gleggsta sönnunin fyrir
þessu eru ráðstafanir stjórnar-
innar í kjötsölumálunum.
Þær ráðstafanir þrengja sér-
staklega hlut framleiðenda og
þær þrengja einnig hlut neyt-
enda nokkuð. Framleiðendur fá
nú einni kr. minna fyrir kjötkg.
en í fyrra og kr. 2.80 minna en
þeir eiga að fá samkvæmt sex-
mannanefndarálitinu. Stór hóp-
ur neyte'nda hefir verið sviptur
kjötstyrknum með öllu, en aðrir
fá aðeins styrk til að kaupa 40
kg., en áður var styrkurinn
veittur á ótakmarkað magn.
Milliliðirnir hafa hins vegar
aðra sögu að segja.
í fyrra fengu kjötkaup-
mennirnir að leggja 85 aura
á hvert kjötkg. Nú fá þeir
að leggja kr. 1.33 á hvert
kjötkg. Þeir fá m. ö. o. að
leggja 48 aurum meira á
hvert kjötkg. en í fyiya.
Fyrir þessari hækkun er ekki
hin minnsta réttlætanleg á-
stæða.Enn óréttlætanlegri verð-
ur hún þó, þegar þess er gætt,
að hlutur bænda hefir verið
stórlega skertur á sama tíma og
hlutur neytenda nokkuð.
Fyrir ríkissjóð hefir þessi
hækkun sínar afleiðingar. Sé
reiknað með, að ríkissjóður
greiði styrk á 3200 smál. á kjöti,
eins og stjórnin gerir ráð fyrir,
verður ríkið að greiða rúmlega
iy2 milj. kr. til kjötsalanna,
vegna þessarar hækkunar. Sé
reiknað með sömu' kjötsölu og
í fyrra, 5100 smál., nemur þessi
hækkun til kjötsalanna saman-
lagt, hvorki meira né minna en
2i/2 milj. kr.
Hér hafa framleiðendur og
neytendur sannarlega lærdóms-
ríkt dæmi fyrir augunum um
afstöðu núv. ríkisstjórnar til
dýrtíðarmálanna og hinna ýmsu
stétta þjóðfélagsins. Hlutur
framleiðendanna og neytend-
anna er skertur, en hlutur milli-
liðanna aukinn. Þetta er þó að-
eins eitt dæmi af mörgu.
Fyrir alla alþýðu landsins er
fullkomin ástæða til að marka
sér glögga afstöðu til slíkra
stjórnarhájtta. Er milliliðaokrið
ekki orðið nógu tilfinnanlegt og
milliliðagróðinn nógu mikill,
þótt ekki sé unnið meira að
því að auka hvort tveggja? Og
er fólksstraumurinn frá aðalat-
vinnuvegunum í hvers konar
milliliðastarfsemi svo eftirsókn-
arvert fyrirbrigði, að ástæða sé
til að ýta undir hann ? Er á-
stæða „til þess fyrir alþýðu-
stéttir landsins að viðhalda
stjórn, sem lætur sig mestu
skipta að hlynna að milliliðun-
um og bætir hlut þeirra á sama
tíma og hún skerðir hlut ann-
arra?
Afkoma útvegsins
Miklar umræður hafa orðið
í sameinuðu þingi um þá tillögu
Eysteins Jónssonar, að reksturs-
afkoma útgerðarinnar verði
rannsökuð með það fyrir aug-
um, að upplýst verði, hve hátt
fiskverðið þurfi að vera til þess
að útvegsmenn og sjómenn beri
ekki lakari hlut frá borði en
aðrar stéttir. Hafa ýmsir stjórn-
arsinnar snúizt öndverðir gegn
tillögunni og þó einkum þeir Jó-
hann Jósefsáon og Lúðvík Jós-
efsson. Svo langt gekk mótstaða
kommúnista, að þeir greiddu
atkvæði gegn því, að tillagan
færi til annarar1 umræðu og
Þegar ríkisstjórnin bjargaði
máli úr höndum Nýbygg-
ingarráðs.
Jóhann Jósefsson, formaður
Nýbyggingarráðs, hefir nýlega-
sent blöðunum athugasemd í
tilefni af skrifum Tímans um
afskipti Nýbyggingarráðs af
togarakaupunum. í raun og
veru er þar þó hvorki um at-
hugasemd né leiðréttingu að
ræða, því að Jóhann gerir raun-
ar ekkert, nema að staðfesta
það, sem Tíminn hefir haldið
fram, en það er í höfuðatriðum
þetta:
Nýbyggingaráð' sendi utan
þriggja manna nefnd síðastl.
sumar í þeim erindagerðum að
semja um togarasmíðar fyrir
íslendingá. í nefnd þessa vóru
valdir menn, sem ekki höfðu
neina þekkingu á togurum, og
þeir munu ekki heldur hafa
haft nein skilríki í höndunum
fyrir því, hvernig þeir togarar
ættu að vera, sem íslendingar
óskuðu eftir. Sýnir það vel hina
fálmkenndu og skipulagslausu
starfshætti Nýbyggingarráðs að
hafa ekki undirbúið þetta at-
riði í hendur nefndarinnar og
velja jafnfraint alveg ósérfróða
menn til fararinnar. Niðurstað-
an af utanför nefndarinnar varð
sú, að hún gerði bráðabirgða-
samning um smíði 30 togara, en
þeir voru með þeim hætti, að
íslenzkir útvegsmenn og sjó-
menn, sem voru kvaddir til ráða,
vildu ekki líta við þeim. Ríkis-
stjórnin sá því þann kost vænst-
an að taka málið alveg af Ný-
byggingarráði og fela nýrri
nefnd að gera lokasamningana.
Breytingar þær, sem þurfti að
gera á bráðabirgðasamningnum,
sem nefnd Nýbyggingarráðs
hafði gert, voru mjög stórfelld-
ar og hækkuðu verð togaranna
um mörg hundruð þús. kr.
Sennilegt er, að verð togaranna
hefði orðið mun lægra, ef sam-
,ið hefði verið strax um það, að
gerð togaranna yrði sú, sem ís-
lendingar óskuðu eftir, því að
það er jafnan reynslan, að
breytingar á fyrri samningum
verða mjög kostnaðarsamar.
Það er því ekki dyggð Nýbygg-
ingarráðs að þakka, að þessir
togarar verða sæmileg skip,
heldur því, að ríkisstjórnin -tók
málið af Nýbyggingarráði. Hins
vegar hafa hin klaufalegu af-
skipti Nýbyggingarráðs vafa-
nefndar, en þar er hún nú til
athugunar.
Það er sannarlega lítt skilj-
anlegt í fljótu bragði, að slík
tillaga skuli mæta harðri mót-
spyrnu og það frá þeim, sem
látast allra manna mest bera
hag útgerðarinnar fyrir brjósti.
Þetta verður hins vegar auð-
skilið við nánari athugun.
Vegna framkomu þessara manna
í dýrtíðarmálunum fyrr og síðar
er nú svo komið, þrátt fyrir
margfallt fyrirstríðsverð á fisk-
inum, að vélbátaútvegurinn ber
sig ekki nema um mokafla sé að
ræða. Þetta myndi ekki aðeins
upplýsast með þeirri rannsókn,
sem tillaga Etysteins fjallar um,
heldur myndi það einnig verða
ljóst, að tafarlaust þyrfti að
breyta um fjármálastefnu, ef
útgerðin á ekki að stöðvast til
fulls í náinni framtíð. Með þvi
að halda áfram að auka stöðugt
dýrtíðina, stefna stjórnarsinnar
vitandi eða óvitandi að því að
stöðva útgerðina. Slíkt má vit-
anlega ekki koma í dagsljósið
og þessvegna er barizt gegn því
með fyllsta ofstæki, að fram-
kvæmd sé rannsókn, er stað-
festir það óvéfengjanlega.
Það þarf vitanlega engan að
undra, þótt kommúnistar berj-
ist gegn þessari tillögu. Fyrir
þeim vakir vitanlega fyrst og
fremst, að dýrtíðarstefnunni sé
fylgt áfram, svo að stöðvun at-
vinnuveganna og hrun fjár-
hagsins verði óhjákvæmilegt.
Þess vegna er þeim ekki ver við
neitt annað en örugga rann-
sókn, sem leiðir það í ljós, að
stefnubreyting er óhjákvæmileg.
Þetta ætti hins vegar að horfa
öðruvísi við frá sjónarmiði Sjálf-
stæðismanna. Þeim mætti verða
Ijóst,- að nú verður að fara að
snúa við og þeim ætti því að
laust aukið verð togaranna.
Ríkisstjórnin hefir sjaldan unn-
ið eins hyggilegt verk eins og
þegar hún tók þetta mál af Ný-
byggingarráði. Enn hyggilegra
væri það samt af ríkisstjórninni
að leggja þetta ráð alveg niður,
því að'störf þess hingað til hafa
ekki verið annað en misheppnað
fálm og brask, og til eru fjöl-
margir starfshæfari aðilar, er
geta unnið þau störf, sem því
er ætlað. Áframhaldandi starf
þessa ráðs, eins og forustu þess
er nú háttað, verður áreiðanlega
ekki til annars en aukinna út-
gjalda og aukinna leiðinda og
vandræða fyrir ríkisstjórnina.
Bílaokur ríkisstjórnarinnar.
„Nefnd sú, se\n sér um úthlut-
ún setuliðsbifreiðanna, hefir
nýlega látið fara frá sér plagg
nokkurt og þykist ætla að færa
þar sönnur fyrir því, að þessi
verzlun sé í alla staði hin heið-
arlegasta. Nefndin reynir þó
ekki hið minnsta til að hnekkja
þeim upplýsingum Tímans, að
bílarnir séu seldir með 300—
400% álagningu, og gegn þeim
upplýsingum, að margir bílarn-
ir hafi verið orðnir slitnir og
skemmdir, hefir hún ekki ann-
að fram að færa en vottorð um
að tveir bílar hafi reynzt sæmi-
lega! Greinargerð nefndarinnar
hnekkir því ekki að neinu leyti
því, sem Tíminn hefir sagt, að
hér hefir viðgengizt stórkostlegt
okur og prettir í viðskiptum og
mun það hvergi þekkjast, nema
hér á íslandi, að ríkisstjórn hafi
forgöngu um slíkt.
íhaldsmeirihlutinn og
Tammany Hall.
Þegar Morgunblaðið þrýtur
allar málsbætur fyrir aðgerða-
leysi og slóðaskap íhaldsmeiri-
hlutans í Reykjavík, grípur það
jafnan til þeirrar fullyrðingar,
að það sýni bezt, að Reykja-
vík hafi verið vel stjórnað, að
fleira fólk vilji vera þar en á
nokkrum öðrum stað á landinu.
Með sama rétti hefði hin ill-
ræmda. glæpaklíka, Tammany
Hall, sem um langt skeið réði
lögum og lofum í borgarstjórn-
inni í New York og misnotaði
þar aðstöðu sína til hvers kon-
ar fjárdráttar, getað haldið því
fram, að engri borg í heiminum
væri betur stjórnað, því að
fléira fólk sækti þangað og vildi
vera kærkomið, að framkvæmd
yrði athugun, sem staðfesti
nauðsyn slíkra aðgerða. Það,
sem stendur í vegi þess að Sjálf-
stæðismenn fást ekki til að
styðja tillögu E. J., er vafalaust
ekki skilningsleysi á nauðsyn
hennar, heldur það áhrifavald,
sem kommúnistar hafa náð yfir
nokkrum forkólfa þeirrá.
Til þess að róa útvegsmenn
nokkuð vegna þessa aðgerða-
og sinnuleysis í málum þeirra,
hafa stjórnarsinnar flutt frv.
um aðstoðarlán handa þeim,
sem töpuðu á síldveiðunum í
sumar. Slíkt lán getur átt rétt
á sér í vissum tilfellum. En það
bætir ekki rekstrarafkomuna
né heldur hlut sjórnanna á
komandi vertlðum. Svo getur
meira að segja farið, að þetta
lán verði útgerðinni bjarnar-
greiði, ef henni er ekki jafn-
framt séð fyrir hagstæðari
rekstrarskilyrðum. Þetta að-
stoðarlán leysir því ekki aðal-
vanda útgerðarinnar, heldur
sýnir gleggst, að hann er óleyst-
ur, því að væri henni búin
skapleg rekstursskilyrði, þyrfti
hún yfirleitt ekki á því að halda.
Það er nú útvegs- og fiski-
manna að sýna, hvort þeir sætta
sig við, að ekkert sé gert í þess-
um málum og það meira að
segja hindrað, að það sé upp-
lýst til fulls, hvernig komið er.
Vissulega mættu þeir gera vald-
höfunum Ijóst, að til lítils sé að
þykjast vera að vinna að „ný-
sköpun“ útvegsHns, eí honum
er ekki jafnhliða séð fyrir þeim
rekstrarskilyrðum, að útvegs-
menn og sjómenn beri sízt minni
hlut frá borði en aðrar stéttir
og þannig verði fólksflóttinn frá
útgerðinni stöðvaður, en hann
er nú eitt helzta vandamálið í
mörgum verstöðvum landsins.

vera þar en á nokkrum öðrum
'stað á hnettinum!
Mbl. mætti vera vel ljóst af
slíkum samanburði, að fólks-
flutningar til einhvers ákveðins
staðar eru engin sönnun fyrir
því, að stjórnin sé þar í góðu
lagi. Því geta valdið ýms önnur
skilyrði, og fólkið þeirra vegna
flutt þangað, þrátt fyrir lélega
stjórn, eins og reyndin hefir
verið hér í Reykjavík og í New
York.
Hvað vilja kommúnistar gera
við nýbyggingarsjóði togara-
félaganna?
Þjóðviljinn eyddi nýlega heilli
forustugrein til að skamma
Framsóknarmenn fyrir þá kröfu,
að stórútgerðarfélögin noti ný-
byggingar- og varasjóði sína til
að kaupa eitthvað af togurum
þeim, sem ríkið hefir samið
um kaup á. Ekki verður glöggt
séð, hvað veldur þessu uppþoti
Þjóðviljans, en það skyldi þó
aldrei vera komið á daginn, að
vinátta kommúnista og stórút-
gerðarvaldsins sé orðin svo mik-
il, að kommúnistar vilji hrein-
lega gefa stórútgerðarmönnun-
um þessa sjóði til að koma sér
upp fleiri sumarbústöðum og
skrauthýsum en þeir hafa þeg-
ar byggt! Það væri vissulega
full ástæða til þess, að hinir
óbreyttu liðsmenn heimtuðu frá
þeim skýringu á, því, hvað eigi
að gera við sjóði stórútgerðar-
innar, ef ekki á að verja þeim
til endurnýjunar skipastólsins.
Marklaus áróður.
Morgunblaðið ver nú rúmi
sínu ekki til annars meira en
að lýsa því, hve kommúnistar
séu vondir menn og hættulegt
sé að efla völd þeirra í þjöðfé-
laginu. Þessi áróður stafar þó
bersýnilega ekki af einlægni
hjartans, heldur rekur rætur
sínar til bæjarstjórnarkosning-
anna í vetur, Þetta kemur t. d.
vel í ljós í forustugrein blaðs-
ins í fyrradag, en aðalatriði
hennar er að lýsa því, hve far-
sæl núverandi stjórnarsam-
vinna sé þjóðinni. Slíka ánægju
gæti Mbl. ekki látið 1 ljós, ef
það væri óánægt yfir auknum
völdum kommúnista, því að
stjórnarsamvinnan einkennist
(Framhald á 7. tiOu)
Alþýðublaðið birti 20. þ. m. forustu-
grein. sem nefnist: Hetjur lýðræðis-
ins. í greininni segir:
„Það hefir mikið verið talað og
skrifað um lýðræði hér á landi síð-
ustu vikur og mánuði. — Lýðræðis-
þjóðirnar unnu sem kunnugt er
stríðið, og nú vilja allir vera vinir
lýðræðisins, einnig þeir, sem árum
saman dýrkuðu einræðið og of-
beldið, — annað hvort í mynd
þýzka nazismans eða rússneska
korrimúnismans. Kosningar eru líka
fram undan hjá okkur, fyrst bæj-
arstjórnarkosningar í vetur, svo al-
þingiskosningar í vor; og því þykir
nú ýmsum nauðsynlegt að breiða
yfir sitt fyrra og jafnvel að afneita
sínu núverandi hugarfari með því
að hrópa hátt um fylgi sitt við
lýðræðið. Þeir, sem lesið hafa Þjóð-
viljann og Morgunblaðið undanfar-
ið, vita, hvað við er átt.
Þetta er ekki heldur óþekkt er-
lendis síðan stríðinu lauk. Komm-
únistar og íhaldsmenn, sem langt
frám á ófriðarárin treystu á sigur
einræðisins, fyrst hins þýzka og
rússneska í sameiningu, en síðar
annars hvors þeirra, keppast nú við
að afneita hvoru tveggja og játa
lýðræðinu ást sína. En að *’ísu eru
þessar nýju hetjur lýðræðisins,
„ný-demókratarnir,“ eins og þær
eru kallaðar, hvarvetna hafðar að
háði og spotti; því að menn eru
ekki búnir að gleyma því, með
. hverjum hætti þessir flokkar „frels-
uðust," ef svo mætti að orði komast.
Kommúnistar uppgötvuðu sem
kunnugt er, ekki ást sína á lýð-
ræðinu fyrr en Hitler réðst á Rúss-
land og það þurfti á hjálp lýðræð-
isþjóðanna að halda. En þá urðu
þeir allt í einu hinir áköfustu tals-
menn lýðræðisins, morguninn 22.
júní 1941, þegar klukkan var um
það bil sex. Ýmsir forsprakkar í-
haldsins þurftu hins vegar lengri
tíma til að átta sig, ekki hvað sizt
Fyrir nokkru síðan er lokið
þingkosningum í þremur lönd-
um, sem eru hernumin af Rúss-
um. Þessi lönd eru Ungverja-
land, Jugoslavia og Búlgaria.
Fyrstu kosningarnar fóru fram
í Ungverjalandi. Þar höfðu farið
fram bæjarstjórnarkosningar í
höfuðborginni snemma í októ-
ber og niðurstaðan orðið sú, að
smábændaflokkurinn fékk- þar
meirihluta atkvæða. Þau úrslit
komu Rússum mjög á óvart, því
að þeir munu hafa vonazt eftir
miklum sigri hjá samfylkingu
kommúnista og jafnaðarmanna.
Eftir þessar kosningar kvaddi
líka yífirhershöfðingi þeiirra í
Ungverjalandi, Voroshiloff mar-
skálkur, forvígismenn stjórn-
málaflokanna á fund sinn og
gerði kröfu til þess, að þeir hefðu
aðeins einn sameiginlegan lista
i þingkosningunum. Ungverska
stjórnin mun einnig hafa stutt
þessa kröfu, en flokkarnir, að
kommúnistum undanskildum,
vildu ekki á hana fallast. Stóð
þannig í miklu þófi um nokkurt
skeið og héldu kommúnistar
uppi hörðum árásum gegn smá-
bændaflokknum á þeim tíma.
Einnig urðu bækistöðvar og ýms-
ir foringjar flokksins fyrir marg-
víslegri áreitni. Samkomulag
náðist að lokum á þeim grund-
velli, að flokkarnir lofuðu að
mynda saman stjórn eftir kosn-
ingarnar, en skyldu koma fram
sérstaklega í kosningunum.
Kommúnistar sóttust mjög eft-
ir því, að kosningabandalag
þeirra og jafnaðarmanna héld-
ist áfram, en jafnaðarmenn voru
ófáanlegir til þess. Kosningarnar
fóru svo fram í byrjun þessa
mánaðar og var niðurstaðan ekki
ósvipuð og í bæjarstjórnarkosn-
ingunum í Búdapest. Smá-
bændaflokkurinn fékk rúmlega
helming atkvæöa, jafnaðarmenn
tæpan fjórða hluta, en komm-
únistar voru þeir þriðju í röð-
inni. Auk þess tóku nokkrir smá-
flokkar þátt í kosningunum, en
þeir fengu sama og ekkert fylgi.
Ný stjórn hefir nú verið mynduð
í Ungverjalandi undir forustu
formanns smábændaflokksins.
Stjórn þessi hefir þegar fengið
viðurkenningu Breta, en -þeir
höfðu áður tilkynnt, að viður-
kenning þeirra yrði bundin því
skilyrði, að þingkosningarnar
hér hjá okkur, og héldu áfram að
„setja á“ Hitler, þar til halla fór
undan fæti fyrir honum. En þá
uppgötvuðu einnig þeir sína heitu
umhyggju fyrir lýðræðinu og sigri
þess. Og sem sagt: Nú keppast þeir,
kommúnistar og íhaldsmenn, við,
að fullvissa „háttvirta kjósendur
um það, hve mjög þeir beri lýðræð-
ið fyrir brjósti.
En það er hált á braut hræsninn-
ar og yfirdrepsskaparins, enda hef-
ir kommúnistunum hér á landi nú
þegar skrikað óþægilega fótur á
henni. Þeir ætluðu að yfirtrompa
hinar nýju lýðræðishetjur íhalds-
ins og fóru að lofsyngja sérstaka
tegund lýðræðis, sem þeir kölluðu
„ráðstjórnarlýðræði" og sögðu vera
hið fullkomnasta í heiminum, enda
ríkjandi austru- á Rússlandi. Þá
fór nú ýmsa að gruna margt um
lýðræðisást kommúnista, enda er
nú svo komið, að þeir hafa ekki
þorað annað, en að afneita aftur
„ráðstjórnarlýðræðinu" og fullvissa
kjósendur um fylgi sitt við vest-
rænt lýðræði og mannréttindi. En
slíkum yfirlýsingum sitt á hvað eru
menn að vonum tregir til að trúa;
og virðist flestum sem hinar nýju
hetjur lýðræðisins í hópi kommún-
ista hafi dæmt sig úr loddaraleikiP
um, að minnsta kosti í bili.
En hverjir skyldu þá frekar trúa
fagurgala íhaldsforsprakkanna?
Voru þeir ekki með Mussolini,
Hitler og Franco á sínum tíma?
Og hafa þeir ekki hin síðustu ár
verið í hinu hjartanlegasta banda-
lagi við lærisveina Stalins? í stuttu
máli: Hvað eiga menn yfirleitt að
hugsa um þessar nýju hetjur lýð-
ræðisins, sem árum saman hafa
ýmist elt Hitler eða Stalin, en nú
allt í einu þykjast til þess kjörnar,
að vera á verði um frelsi og lýðræði
í landi okkar?“
Þetta er vissulega allt laukrétt. En
meðal annarra orða: Hvað eiga menn
færu fram með lýðræðlslegum
hætti.
Úrslit þessara kosninga hafa
að vonum vakið mikla athygli.
Smábændaflokkurinn er sá flokk
ur landsins, sem er óháðastur
Rússum. Jafnaðarmenn eru
einnig andstæðir rússneskum
yfirráðum. Kosningaúrslitin
sýna eins glöggt og veröa má,
að ungverska þjóðin vill vera
laus við rússneska yfirdrottnun
og óskar eftir samvinnu við vest-
rænu þjóðirnar. Þess vegna
fylktu flokkarnir sér svo öflug-
lega um þá kröfu, að kosning-
arnar yrðu frjálsar, að Rússum
þótti hyggilegast að láta undan
henni. Með því áunnu Ungverjar
það, að þeir fengu viðurkenn-
ingu Bandamsvnna og gátu tek-
ið upp stjórnmálasamband við
þá.
Kosningarnar, sem fóru
nokkru síðar fram í Júgóslaviu
og Búlgariu, voru með allt öðr-
um hætti. Þar var aðeins leyft
að leggja fram einn lista og
urðu flokkarnir, sem stóðu að
honum, að skipta milli sín þing-
mönnum fyrir fram. Kjósendur
höfðu því raunverulega ekki á
milli neins að velja, heldur gátu
aðeins sagt já eða nei um
listann. Slíkar kosningar geta
vitanlega ekki sýnt neina
mynd af þjóðarviljanum.
Jafnframt var stjórnarand-
stæðingum gert erfitt fyrir
á annan hátt, blaðaútgáfa
þeirra hindruð og þeim torveld-
uð fundahöld. Þeir ákváðu því
að taka engan þátt í kosningun-
um í mótmælaskyni. Samkvæmt
frásögnum valdhafanna í þess-
um löndum hafa kosningaúrslit-
in orðið nokkuð svipuð í þeim
báðum eða 80% þátttaka og
sambræðslulistinn fengið um
70—80% greiddra atkvæða.
Meðal kommúnista er því mjög
haldið á lofti, að þessar kosn-
ingar séu traustsyfirlýsingar til
stjórnanna í þessum löndum,
sem raunverulega eru alveg háð-
ar kommúnistum, þótt þær eigi
að heita sambræðslustjórnir
fleiri flokka. Þeir fréttaritarar,
sem kunnugastir eru, hika hins-
vegar ekki við að lýsa þeirri
skoðun sinni, að þeir telji víst,
að í frjálsum kosningum hefðu
úrslitin orðið svipuð i þessum
(Framhald á 7. síðu)
að hugsa um forkólfa Alþýðuflokks-
ins, sem una sér hið bezta í faðmlög-
um kommúnista og íhaldsins, þrátt
fyrir áðurgreinda afstöðu þessara að-
ila til lýðræðisins fyrr og síðar?
* * *
Þjóðviljinn birtir forustugrein 20. þ.
m.. sem nefnist Samstarf eða sundr-
ung. Segir þar, að allir þeir, sem
gagnrýni Rússland, vilji koma af stað
sundrungu, bæði á alþjóðavettvangi og
innanlands, og því sé þessari gagn-
rýni haldið uppi af stjórnarandstæð-
ingum hér. Að lokum segir blaðið:
„Þessa óhappamenn þekkja allir
og þjóðin forðast þá. Það er ekki
liklegt að sundrungastarf þeirra
beri árangur. En síðustu dagana
hefir þeim bætzt liðstyrkur. Morg-
unblaðið hefir gert hið forna sovét-
níð að sínu megin áróðursefni, það
hefir gerzt liðsmaður, í þeirri sveit,
sem vill spilla samstarfi á alþjóða-
vettvangi en stuðla að stríði. Enn
þá heldur Morgunblaðið sér fast við
þá stefnu að vinna að samstarfi á
innlendum vettvangi, því er ekki
svo ósýnt um að vera sjálfu sér
sundurþykkt. En slæmur félags-
skapur spillir góðum siðum, og ekki
er að vita hve lengi Morgunblaðið
þolir að berjast við hlið Jónasanna,
Vísis, Alþýðublaðsins og Tímans á
alþjóðavettvangi en gegn þeim á
innlendum vettvangi. Þa£ er að
minnsta kosti hæpið fyrir þá, sem
af einlægni vilja stuðla að því, að
núverandi stjórnarsamstrf haldist,
að fylkja sér um blað, sem tekið
hefir stöðu við hlið hinnar harð-
snúnustu stjórnarandstöðu."
Þarna hefir Mbl. það. Ef það vill
vera gott stuðningsblað núv. stjórnar-
samvinnú, má það ekki gagnrýna
Rússa. Að öðrum kosti getur samvinna
rofnað. Á þessu geta menn vel séð,
hverra erindi það er, sem kommúnistar
telja sig helzt hafa að reka.
/?ADD/R NÁ6RANNANNA