Tíminn - 29.01.1946, Page 2

2
TlMEWí, þriðjiidaginn 29. januar 1946
20. blað
Helgi Benediktsson:
Þriðjjudagur 29. jjan.
Kosningaúrslitín
Úrslitin i bæjar- og sveitar-
stjórnarkosningunum, sem fóru
fram á sunnudaginn, eru á
margan hátt lærdómsrík. M. a.
má draga af þeim ýmsar álykt-
anir um þingkosningarnar, sem
fram eiga að fara næsta vor.
Af hálfu stjórnarflokkanna
hefir því jafnan verið haldið
fram, að Framsóknarflokkurinn
sé andstæðingur kaupstaða og
sjávarþorpa. Þessi áróður hefir
þó verið aukinn um allan helm-
ing síðan núv. stjórnarsamvinna
kom til sögunnar. Andstaða
Framsóknarflokksins gegn fjár-
málastefnunni og nýsköpunar-
glamrinu hefir verið túlkuð sem
fjandskapur gegn kaupstöðun-
um og sjávarútveginum. Allir
stjórnarflokkarnir hafa verið
sammála um þennan áróður og
beitt öllum áróðurstækjum sín-
um í þjónustu hans. Framsókn-
arflokkurinn hefir hins vegar
haft mjög takmarkaðan blaða-
kost og óhæga aðstöðu til að
mæta þessum áróðri.
Þrátt fyrir alla þessa miklu
áróðursstarfsemi stjórnarflokk-
anna hefir niðurstaðan orðið
sú, að Framsóknarflokkurinn
hefir haldið í horfinu í kaup-
stöðunum úti á landi, þegar
Vestmannaeyjar eru undan-
skildar. Sums staðar hefir hann
jafnvel aukið fylgi sitt, t. d. í
Ólafsfirði. Til viðbótar kemur
svo hinn glæsilegi kosningasigur
í Reykjavík.
Það spáir vissulega góðu um
framtíð Framsóknarflokksins á
þessum stöðum, að hann skuli
þannig ýmist halda í horfinu
eða auka fylgi sitt, meðan blekk-
ingar stjórnarflokkanna um
nýsköpunina hafa enn ekki af-
hjúpazt tii fulls. Þegar það kem-
ur enn betur í ljós, að flokkur-
inn hefir haft rétt fyrir sér,
munu menn enn betur kunna
að meta þessa aðstöðu hans og
því veita honum aukið’brautar-
gengi.
Andstöðuflokkar Framsóknar-
flokksins munu hafa ýmsa
timburmenn eftir kosningarnar.
Hér í Reykjavík, þar sem
verzlun og ýmis konar spákaup-
mennska situr enn í öndvegi,
tókst ihaldinu að halda áfram
meirihlutanum í bæjarstjórn-
inni, en komst i fullkominn
minnihluta meðal kjósenda. Úti
á landi, þar sem menn eru í
nánari tengslum við framleiðsl-
una, fékk íhaldið hins vegar
að gjalda afleiðinganna af fjár-
glæfrapólitík sinni og kommún-
istanna. Það missti í fyrsta
sinn meirahluta sinn í útvegs-
bæjunum Vestmannaeyjum,
Akranesi og Keflavík og stór-
tapaði í Hafnarfirði, Neskaup-
stað og Ólafsfirði. Þetta fylgis-
hrun íhaldsins á þessum stöð-
um mun enn eiga eftir að vaxa,
þegar fjárglæfrastefna þess
verður enn Ijósari, og það mun
þá ekki heldur lengur verða
vatn á myllu kommúnista, held-
ur mun fylgi Framsóknarmanna
þá vaxa.
Mestu timburmenn eftir kosn-
ingarnar hafa þó kommúnist-
arnir. Þeir unnu að vísu fylgi
frá íhaldinu sums staðar úti á
landi, en biðu hins'vegar eftir-
minnilegan ósigur í Reykjavík,
þar sem þeir fengu tveimur
fulltrúum minna en þeir höfðu
gert sér vonir um. Kommúnist-
um tókst fyrst að ná verulegu
fylgi hér í Reykjavík og því fer
vel á því, að Reykvíkingar verða
fyrstir til að snúa við þeim
Eftir fiskiþingið
Frafnhald.
Þingstörfum mið'ar áfram.
Samþykkt var ályktun í vita-
málum og í sambandi við það
upplýstist, að núverahdi vita-
málastjóri hefir mikið til fellt
niður samstarf við Fiskifélagið.
Verbúðabyggingar.
„Fiskiþingið telur bráðnauð-
synlegt að hvarvetna, þar sem
fiskveiðar eru stundaðar af
landróðrarbátum, þurfi að vera
til rúmgóðar og heilnæmar í-
búöir (verbúðir) handa skips-
höfnum. Til þess að ráða bót á
því ófremdarástandi, sem nú
ríkir í þessum efnum, leggur
fiskiþingið til, að Fiskveiðasjóði
veröi gert að skyldu að lána úr
sjóðnum fé til verbúðabygginga
með sömu kjörum og til nýbygg-
ingar fiskiskipa, eða fiskiðnfyr-
irtækja. Verði lán þessi veitt
einstaklingum, félögum eða
bæjar- og hreppsfélögum, eftir
því sem henta kann í hverju
einstöku tilfelli.“
Fiskveiðasýning.
„Fiskiþingiö ályktar að fela
stjórn Fiskifélagsins að athuga
möguleika á, að haldin verði
fiskveiðasýning í Reykjavík svo
fljótt, sem við verður komið og
heppilegt getur talizt og leiti
stjórnin í því skyni samvinnu
við Alþingi og ríkisstjórn og
enn fremur þau. félagssamtök
og stofnanir aðrar, er starfa að
málefnum sjávarútvegsins.“
Beitumál útvegsins.
„Fiskiþingið telur sjálfsa,gt, að
Fiskifélagið haldi áfram skýrslu-
söfnun um frystingu síldar til
beitu. Hins vegar telur þingið
ekki ástæðu til þess, aö ríkið
stofni eða starfræki frystihús
til beitufrystingar, enda hefir
aðstaða til beituöflunar batnað
við aukningu hraðfrystihúsanna
í landinu. Samtímis vitnar fiski-
þingið til samþykktar síðasta
siðasta þings í beitumálinu og
telur sjálfsagt að Fiskifélagið
veiti þá fyrirgreiðslu um þessi
mál, sem í valdi félagsins er.“
Mat sjávarafurða verði fellt
saman í heildarkerfi.
„Fiskiþingið fellst á fram-
komna greinargerð um nauðsyn
bakinu. Fleiri munu koma á
eftir. Skriðan er komin af stað
og mun vissulega aukast í kosn-
ingunum í vor.
Alþýðuflokkurinn hefir yfir-
leitt fengið sæmilegri kosninga-
úrslit en hann hefir átt við að
búa um margar undanfarnar
kosningar. Kosningaúrslitin
sýna, að Alþýðuflokkurinn hef-
ir jarðveg í kaupstöðunum, þar
sem hann teflir fram ungum og
liðtækum mönnum, t. d. á Ak-
ureyri. Gerði hann.þetta víðar,
og þá ekki sízt hér í Reykjavík,
myndi fráfallið frá kommún-
istum verða enn hraðara. Láti
Alþýðufl. ekki þessi kosn-
ingaúrslit, — sem að vísu geta
ekki talizt sigur, en eru þolan-
legri en hann hefir átt að venj-
ast, — stíga sér til höfuðs eins
og kosningasigurinn 1934, getur
hann haft verulega þýðingu 1
stjórnmálabaráttu íslendinga.
Helzti ósigurinn hjá Alþýðu-
flokknum varð á ísafirði. Hinn
nýi og óvænti vinskapur Finns
Jónssonar og Ólafs Thors, —
sem m. a. hefir lei^t Finn til að i
veitast bæði fíflslega og fólslega |
þess, að mat allra sjávarafurða
sé sett í samfellt kerfi undir
einni yfirstjórn og leggur til að
undirbúningur þeirrar löggjafar
verði gerður af fimm manna
nefnd frá eftirgreindum aðil-
um: Einum frá Fiskifélagi ís-
lands, öðrum frá Landssambandi
ísl. útvegsmanna, þriðja frá
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
og fjórða frá Síldarútvegsnefnd,
en fimmta skipuðum af ríkis-
stjórninni og sé hann formaður
nefndarinnar.“
Verðlaun fyrir bezta hirð-
ingu skipa.
„Fiskiþingið ályktar, aö fela
stjórn Fiskifélagsins að vinna
að því, að veitt verði árlega op-
inber viðurkenning til skips-
hafna fyrir bezta hirðingu á
skipi, vél og búnaði.“
Lækkun veiðarfæraverðs með
sameiginlegum innkaupum.
„Fiskiþingið ályktar að skora
á stjórnFiskifélags fslands, að
beita sér fyrir því í samráði við
stjórn Landssambands ísl. út-
vegsmanna, að útgerðinni verði
séð fyrir ódýrari veiðarfærum,
með sameiginlegum innkaupum
eða með rekstri eigin veiðar-
færasmiðju."
Kynnisferðir útgerðarmanna.
„Fiskiþingið felur félags-
stjórninni aö'vinna að því, að
komið verði á skipulagsbundn-
um kynnisferðum útgerðar-
manna og fiskimanna til þeirra
landa, þar sem fiskiveiðar og
framleiðsla sjávarafurða eru á
hverjum tíma reknar með mest-
um myndarbrag."
Fiskirannsóknaskip.
„Fiskiþingið skorar á háttvirta
ríkisstjórn og Alþingi, að leggja
nú þegar fram nægilegt fé til
kaupa og útbúnaðar á vel hæfu
fiskirannsóknaskipi. Fiskiþingið
telur, að hér sé um aðkallandi
nauðsynjamál að ræða, sem ekki
þoli lengri bið en orðið er, þar
sem auknar fiskirannsóknir séu
líklegár til þess að færa sjávar-
útveginum mikinn beinan arð,
auk óbeins hagnaðar fyrir nútíð
og framtíð.
Fiskiþingið væntir þess að
þing og stjórn leggi ótrauð fram
að Hermanni Jónassyni, er Ól-
afur ’telur aðalfjandmann sinn,
— hefir bersýnilega ruglað ýmsa
ísfirðinga í ríminu. Alþýðu-
flokkurinn, sem hefir gert margt
myndarlegt á ísafirði, hefir því
misst þar meirihlutann. Nú er
það sigurvegaranna, íhaldsins
og kommúnista, að taka við og
sýna hvað þeir geta. Verður á-
reiðanlega fróðlegt að kynnast
þeirri ráðsmennsku.
Um kosningaúrslitin í heild
má það segja, að Framsóknar-
menn mega vel við una. Þrátt
fyrir hinn magnaðasta áróður
andstæðinganna, hefir Fram-
sóknarflokkurinn haldið vel
velli í kosningunum og stór-
aukið fylgi sitt í höfuðstaðnum.
í vor mun árangurinn verða enn
betri, því að þá mun það sjást
greinilegar, að Framsóknar-
menn hafa haft rétt fyrir sér.
Og þá koma sveitirnar líka til
sögunnar. Framsóknarmenn
horfa vonglaðir til þeirrar bar-
áttu, en samt ríður á að hver
flokksmaður geri sitt ítrasta til
að gera sigur flokksins þá sem
beztan og glæsilegastan.
fé til fiskirannsókna, þar sem
völ er hæfra íslenzkra manna til
slíkra vísindastarfa, og hér er
um grundvöll að ræða fyrir að-
alatvinnuveg þjóðarinnar. Verð-
ur á engan hátt við það unað,
að sjávarútvegurinn sé settur
skör lægra um íramlög ríkis-
sjóðs til vísindalegra rannsókna,
en aðrar atvinnugreinar þjóð-
arinnar.
Fiskiþingið telur, að hlutverk
fiskirannsóknaskipsins sé meðal
annars að leita nýrra fiskislóða
kringum landið.
Fiskiþingið þákkar hr. Árna
Friðrikssyni fiskifræðing, ötult
starf og áhuga í þágu fiskiveið-
anna.“
Veðurfregnir.
„Fiskiþingið leggur áherzlu á,
að útvarp veðurfregna verði
rækt eins og vel og framast er
kostur, og skorar á stjórn Fiski-
félagsins að hlutast til um við
hlutaðeigendur að bætt verði
um hið bráðasta í eftirtöldum
atriðum:
1. Talstöðin á Horni verði efld
svo, að hún geti haft beint sam-
band við Reykjavík.
2. Talsamband við Reykjanes-
vita verði gert öruggara en áður.
3. Samningar náist við tog-
araeigendur um aö loftskeyta-
menn sendi veðurlýsingar, er
þeir eru að veiðum, að minnsta
kosti tvisvar á sólarhring.
4. Að veðurfregnum verði á-
vallt útvarpað kl. 1—1,30 eftir
miðnætti á sólarhring hverjum
framvegis.
5. Að getið sé jafnan í veður-
fregnum um veðurhæð á aðal-
annesjum og úteyjum, svo sem
Grímsey og Papey.“
Vélaverzlun útvegsins.
„Fiskiþingið lýsir sig fylgjandi
frumvarpi til laga um mótorvél-
ar 1 fiskiskip og varahlutabirgð-
ir, sem samið hefir verið af
stjórn Fiskifélagsins í samráði
við vélfræðiráðunaut þess.
Hins vegar er Fiskiþingið
mótfallið því, að sett sé
á stofn vélaverzlun ríkisins, svo
sem gert er ráð fyrir í 11. kafla
frumvarps um verzlun með mót-
orvélar í fiskiskip, er meiri hluti
milliþinganefndar í sjávarút-
vegsmálum hefir samið.“
Vélfræðiráðunautur
Fiskifélagsins.
Á Fiskiþinginu var útbýtt
skýrslu vélfræðiráðunauts fé-
lagsins. Skýrslan var aldrei tek-
in á dagskrá til umræðu, og eng-
inn minntist á hana,og ríkir ein-
kennileg þögn um þessa hlið á
starfsemi Fiskifélagsins. Rann-
sóknarstofa Fiskifélagsins virð-
ist aftur á móti hafa gefið mjög
góða raun, og verða að sívax-
andi gagni, og er ánægjulegt til
þess að vita.
Framleiðsluafköst íslendinga
á stríðsárunum.
„Fiskiþingið ályktar að skora
á ríkisstjórnina, að láta nú þeg-
ar fara fram athugun á hver
hafi verið afköst íslendinga í
framleiðslu og flutningum á
stríðsárunum, ennfremur að at-
huga um tjón íslenzku þjóðar-
innar á mönnum og skipum af
völdum styrjaldarinar og verði
skýrsla um niðurstöður birt að
athugun lokinni.“
Starfsfjárskipting milli fjórð-
unga og deilda.
Upphaflega var tilætlun að
Reykjavíkurdeild yrði ekki ætl-
Frá Sambandi bindindisfétaga
í skólum
14. þing Sambands bindindis-
félaga í skólum var haldið í
Menntaskólanum í Reykjavík
dagana 19. og 20. janúar 1946.
Á þinginu voru mættir 44 full-
trúar frá hinum ýmsu skólum.
Eftirfarandi ályktanir voru
samþykktar á þinginu:
14. þing S. B. S. lítur svo á,
að æskulýð landsins sé alvarleg
hætta búin frá hinni stöðugt
vaxandi áfengisneyzlu lands-
manna og vaxandi áfengissölu
ríkisins. Þingið skorar því á
ríkisstjórnina:
1. Að setja nú þegar einhverj-
ar þær reglur um áfengiskaup
landsmanna, er miði að minnk-
andi áfengisverzlun.
2. Að láta lögin um héraðs-
bönn koma til framkvæmda.
3. Að krefjast þess undan-
tekningarlaust, að embættis-
menn ríkisins gefi gott fordæmi,
geri sig ekki seka um drykkju-
skap og óreglu, en leggist miklu
frekar á sveif með þeim kröftum
í þjóðfélaginu, sem vilja útrýma
hinni skaðlegu áfengisneyzlu.
4. Að láta flytja iðulega
fræðandi og hvetjandi er-
indi í ríkisútvarpið um bindindi
og skaðsemi áfengisneyzlu.
5. Að koma á ströngu eftir-
liti með bifreiðastöðvum og
öðrum þeim aðilum, sem vitað
að nema 1000 krónur af fé þessu,
með tilliti til þess, að sú deild
hefði lítið starf með höndum og
hjá henni væri allt heimatækt.
Fulltrúar deildarinnar vildu
ekki una því, og kom
fram tillaga þess efnis að þar
sem allt væri svo dýrt í Rvík
þá fengi Reykjavíkurdeildin kr.
3000. 00 sem starfsfé, og var sú
tilhögun samþykkt.
Heilsuvernd sjómanna.
„Fiskiþingið lætur í ljós á-
nægju sína yfir starfsemi þeirri,
sem rekin er hér á landi til
heilsuverndar almennings, sér-
staklega yfir hinum þýöingar-
miklu aðgerðum Sigurðar Sig-
urðssonar berklayfirlæknis til
útrýmingar berklaveikinni.
Jafnframt skorar Fiskiþingið
á atvinnu- og samgöngumála-
ráðuneytið að nota heimild í 26.
gr. sjómannalaganna nr. 41/
1930 til þess að skipa fyrir um
læknisskoðun skipverja, þar á
meðal gegnumlýsingu, áður en
þeir eru skráðir í skiprúm í
fyrsta sinn ár hvert, og sé
kostnaðurinn við skoðunina
greiddur úr ríkissjóði.“
Sjóvinnuskólar.
„Fiskiþingið metur mikils á-
huga og rífleg fjárframlög Vest-
mannaeyinga og ísfirðinga, til
undirbúnings og stofnunar sjó-
vinnuskóla hjá sér og mælir
með þvi, að ríkissjóður leggi
fram nokkurt fé til stofnunar
áöurnefndra skóla, en starf-
ræksla þeirra ætti að fylgja
sömu reglum og ákveðið er í
fræðslulögum um aðra skóla.“
Skólafræðsla um algengustu
vinnubrögð í sjóvinnu.
„Fiskiþingið itrekar fyrri
samþykkt um nauðsyn þess, að
piltum í efstu bekkjum barna-
og unglingaskóla í öllum sjáv-
arþorpum, verði kennd öll al-
gengustu vinnubrögð í sjóvinnu
og telur að kostnaður við þá
kennslu eigi að greiðast á sama
hátt og lögákveðið er um al-
menna fræðslu samkv. fræðslu-
lögunum."
er um að brjóta áfengislöggjöf-
ina og iðka allvíðtæka leyni-
sölu.
6. Að láta hraða sem mest full-
komnari löggjöf um drykkju-
menn og verndun heimila
þeirra.
14. þing S. B. S. skorar á
fræðslumálastjórnina að styðja
eftir megni starfsemi bindindis-
félaga í skólum landsins og láta
nú þegar hefja bindindisfræðslu
í öllum skólum landsins. Þá
skorar þingið einnig á alla
skólastjóra og kennara að taka
virkari þátt í starfi skólabind-
indisfélaganna en verið hefir.
14. þing S. B. S. skorar á Al-
þingi og ríkisstjórn að hlutast
til um, að U. S. A. hraði sém
unnt er framkvæmd loforða
sinna um brottflutning hers og
hernaðartækja úr landinu og
geri engan þann samning við
erlent ríki, er á nokkurn hátt
skerði sjálfstæði landsins.
14. þing S. B. S. skorar á rík-
isstjórnina og bæjarstjórn
Reykjavíkur að hraða svo sem
unnt er byggingu æskulýðshall-
ar í Reykjavík.
Stjórn S. B. S. skipa nú: Hjálti
Þórðarson, Samvinnuskólanum,
forseti, Erla Guðmundsdóttir,
Kvennaskólanum, gjaldkeri,
Stefán Ólafur Jónsson, Kenn-
araskólanum, ritari.
Minnismerki drukknaöra
sjómanna.
„Fiskiþingið ályktar að skora
á ríkisstjórnina og bæjarstjórn
Reykjavíkur að láta reisa í
Reykjavík minnismerki sjó-
drukknaðra manna. Skal minn-
isvarði þessi vera fyrir land allt.
Ennfremur ályktar Fiskiþing-
ið að skora á háttvirt Alþingi aö
veita til minnisvarða drukkn-
aðra sjómanna við Vestmanna-
eyjar, sem reist verður á næsta
ári, 25 þús. krónur.“
Laun vitavarða.
„Fiskiþingið beinir þeirri á-
skorun til vitamálastjóra, að
vinna að því, að laun vitavarða
landsins séu á hverjum tíma i
sem fyllstu samræmi við aðra
starfsmenn ríkisins fyrir hlið-
stæð störf.“
Viöurkenning fyrir upp-
fyndingu.
„Fiskiþingið skorar á Alþingi,
að veita herra Kristjáni Krist-
jánssyni Leirhöfn á Sléttu við-
urkenningu fyrir uppfyndingu
hans, línurennuna, sem notuð
hefir verið í 20 ár á línubáta-
flota landsins og gjörbreytt af-
köstum flotans.“
Vaxtalaus lán til byggingar
fiskiskipa.
„Fiskiþingið ályktar að skord
á Alþingi að veita rikisstjórn-
inni heimild til að verja á árinu
1946 2,5 milj. kr. til veitingar
vaxtalausra þriðja veðréttar
lá?na vegna byggingar fiski-
skipa.“
Vélgæzluréttindi.
„Fiskiþingið mælir með, aö
vélgæzluréttindi þeirra, sem nú
hafa rétt til að stjórna vélum
150 hestöfl að stærð, verði
hækkuð upp í 260 hestafla-rétt-
indi.
Ennfremur telur þingið það
eðlilega þróun þessa máls, að vél
stjórar, sem stjórna olíumótor-
um eigi þess kost að vinna sig
upp í réttindi eftir ákveðinn
lágmarksstarfstíma, enda sanni
þeir hæfni sína með prófi.“
(Framhald á 3. síðu).