Tíminn - 21.03.1946, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
< PRAMSÓKN ARFLOKKURINN
| Símar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
30. árg.
RITST JÓR ASKRIFETOFUR:
EDDUHÚSI. Lir.dareötu 9 A
Slmar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9A
Síml 2323
Reykjavík, ftmmtudagiim 21. marz 1946
50. blað
Uthlutun styrks til skálda og
listamanna lokiö
Úthlutunarnefnd styrks rithöfunda og listamanna fyrir árið
1946 hefir lokið störfum. Fer hér á eftir skýrsla um skipting þess
f jár, er Alþingi 1945 veitti í þessu skyni, en það var að þessu sinnl
alls kr. 164 þús., eða 5 þús. kr. lægra en á síðasta ári.
Skáld og rithöfundar.
Styrkur til skálda og rithöf-
unda skiptist sem hér segir:
Kr. 4000,00: Davíð Stefánsson,
Guðmundur G. Hagalín, Hall-
dór Kiljan Laxness, Kristmann
Guðmundsson, Tómas Guð-
mundsson og Þórbergur Þórðar-
son. Kr. 3000,00: Jakob Thor-
arensen, Jóhannes úr Kötlum
og Magnús Ásgeirsson. Kr.
2400,00: Guðmundur Böðvars-
son, Guðmundur Daníelsson,
Theodór Friðriksson og Unnur
Bjarklind. Kr. 2000,00: Elínborg
Lárusdóttir, Ólafur Jóh. Sig-
urðsson og Þorsteinn Jónsson.
Kr. 1800,00: Friðrik Á Brekkan
Halldór Stefánsson, Sigurður
Jónsson frá Arnarvatni og
Steinn Steinar. Kr. 1400,00: Axel
Thorsteinsson, Guðfinna Jóns-
dóttir, Guðmundur Ingi Krist-
jánsson, Kristín Sigfúsdóttir,
Sigurður Helgason og Þórunn
Magnúsdóttir. Kr. 1000,00:
Filippía Kristjánsdóttir, Gísli
Ólafsson, Gunnar Benediktsson,
Gunnar M. Magnús, Halldór
Helgason, Jón Björnsson, Jón
Þorsteinsson, Arnarvatni, Ragn-
heiður Jónsdóttir, Snorri Hjart-
arson, Vilhjálmur S. Vilhjálms-
son og Þorsteinn Stefánsson.
Kr. 500,00: Friðgeir H. Berg,
Guðmundur Frímann, Kjartan
Gíslason frá Mosfelli, Óskar
Skíðalandsmótið
Næstkomandi föstudag
hefst á Akureyri Landsmót
skíðamanna. Þátttakendur í
mótinu eru samtals 102. Er
þetta annað fjölmennasta
skíðamót, sem haldið hefir
verið hér á landi.
Hefst mótið á göngukeppni.
Þátt í því taka 25 göngumenn,
þar á meðal allir beztu göngu-
menn landsins.
Eins og að framan er sagt, eru
102 þátttakendur í mótinu. Eru
þeir frá eftirtöldum stöðum: 13
frá Siglufirði, 13 Þingeyingar, 4
Ólafsfirðingar, 5 Strandamenn,
18 Reykvíkingar og 49 Akureyr-
ingar.
Gert er ráð fyrir að mótinu
ljúki næstk. sunnudag. Flestar
keppnirnar fara fram við Ás-
garð, en það er nýr skíðaskáli
við Snæhóla.
Um mótið sér Skíðaráð Ak-
ureyrar að öllu leyti. Formaður
þess er Hermgnn Stefánsson í-
þróttakennari.
Skíðasnjór er nú nægur, og
hyggja menn gott til mótsins.
Á mótinu verða mörg ný verð-
laun veitt, svo sem fimm nýir
bikarar og tvenn skíði, allt til
eignar.
8 bifreiðastjórar
hafa verið teknir fastir undanfarna
daga, eða síðan um helgi, fyrir ölvun
við akstur.
Guðjónsson og Steindór Sig-
urðsson.
Tónlistarineiin.
Styrkur til tónlistarmanna
skiptist sem hér segir:
Kr. 2400,00: Jón Leifs Kr.
1600,00: ..Árni . .KriStjánsson,
Björgvin Guðmundsson, Björn
Ólafsson, Karl Runólfsson, Páll
ísólfsson, Pétur Jónsson, Rögn-
valdur Sigurjónsson, Sigurður
Þórðarson og Sigvaldi Kaldalóns.
Kr. 1000,00: Árni Björnsson, Elsa
Sigfúss, Hallgrímur Helgason,
Helgi Pálsson og Þórarinn Jóns-
son. Kr. 700,00: Eggert Stefáns-
son. Kr. 500,00: Áskell Snorra-
son, Axel Arnfjörð og Ingi T.
Lárusson.
M.yiidllstariiieim.
Styrkur til myndlistarmanna
skiptist sem hér segir:
Kr. 3000,00: Ásgrímur Jónsson,
Ásmundur Sveinsson, Jóhannes
Kjarval, Jón Stefánsson og Rík-
arður Jónsson. Kr. 1500,00:
Finnur Jónsson, Gunnlaugur
Blöndal, Jón Þorleifsson, Kristín
Jónsdóttir, Sigurjón Ólafsson og
Sveinn Þórarinsson. Kr. 1200,00:
Eggert Guðmundsson, Guð-
mundur Einarsson, Gunnlaug-
ur Scheving, Jóhann Briem, Jón
Engilbertz, Kristinn Pétursson,
Magnús Á. Árnason, Snorri Ar-
inbjarnar og Þorvaldur Skúla-
son. Kr. 500,00: Agnete Þórar-
insson, Guðmundur Kristjáns-
son, Gunnfríður Jónsdóttir,
Höskuldur Björnsson, Nína
Tryggvadóttir og Örlygur Sig-
urðsson.
Lelkllstarmenn.
Leiklistarmenn hlutu styrk
sem hér greinir:
Kr. 1000,00: Alda Möller, Al-
freð Adnrésson, Anna Guð-
mundsdóttir, Amdís Björns-
dóttir, Brynjólfur Jóhannesson,
Gestur Pálsson, Gunnþórunn
Halldórsdóttir, Haraldur Björns-
son, Indriði Waage, Jón Aðils,
Jón Norðfjörð, Lárus Pálsson,
Soffía Guðlaugsdóttir, Þóra
Borg Einarsson, Þorsteinn Ö.
Stephensen, Ævar Kvaran,
Valdemar Helgason, Valur
Gíslason. Kr. 800,00: Edda
Kvaran, Inga Laxness, Lárus
Ingólfsson, Regina Þórðardóttir,
Sigrún Magnúsdóttir og Svafa
Jónsdóttir: Kr. 600,00: Tómas
Hallgrímsson og Emilía Borg.
Kr. 500,00: Eyþór Stefánsson.
í úthlutunarnefnd voru þeir
Þorsteinn Þorsteinsson, sýslu-
maður, formaður, Þorkell Jó-
hannesson, prófessor, ritari,
Stefón Jóh. Stefánsson, alþm.,
og Kristinn Andrésson, ritstjóri.
Undir úthlutun þessa hafa
þrír nefndarmenn ritað ája at-
hugasemda, en fjórði nefndar-
maðurinn, Kristinn Andrésson,
hefir skrifað undir með fyrir-
vara vegna úthlutunar til
skálda, rithöfunda og mynd-
listarmanna.
Ölafur Thors hefir afhent kommúnistum
sæti sitt í bankaráði Landsbankans
KALININ fer frá
bætti Sovét-Rússlands um langt skeið,
hefir beðist lausnar vegna sjóndepru.
Svernik, sem var varaforseti, hefir tek-
ið við starfi hans.
FRAMTÍÐARSTJÓRN
FÆREYJA
Fyrirætlanír Flug-
*
félags Islands
Blaðið átti í gær tal við Öm
Johnson framkvæmdastjóra
Flugfélags íslands um starf-
semi félagsins á næstunni.
Hann bjóst ekki við að fé-
lagið myndi að sinni taka
þátt í millilandaflugi, svo j
nokkru næmi, því að til slíkra
flugferða þyrfti stærri vélar
en félagið á nú. Hins vegar
mun það auka flugferðirnar
innanlands.
Flugfélag íslands hefir ný-
lega eignast Katalinuflugbát til
viðbótar við þann, sem fyrir var
og keytur var i fyrra. Er hann
að ýmsu leyti hentugri en hinn
eldri, þar sem hægt er að lenda
honum bæði á sjó og landi.
Unnið er nú að innréttingu þessa
flugbáts og verður hann ekki
tilbúinn til flugs fyrr en eftir
1—2 mánuði. Hann kemur til
MENNTASKÓLI
í SVEIT
Snemma á þinginu var lagt
fram frumvarp um mennta-
skóia, sem milliþinganefndin í
skólamálum hafði undirbúið.
Frumvarp þetta hefir undan-
farið verið til athugunar f
menntamálanefnd neðri deildar
og hefir hún nú skilað áliti um
málið. Nefndin gerir allmiklar
breytingartiUögur við frum-
varpið og meðal annars Ieggur
hún til, að menntaskólamir
verði þrír. Skal stofna þriðja
skólann í sveit, þegar fé er veitt
tU þess í fjárlögum. t frum-
varpinu sjálfu er aðeins gert
ráð fyrir tveimur menntaskól-
unum, í Reykjavfk og á Akur-
eyri.
Það hefir lengi verið bar-
áttumál Framsóknarflokksins,
að stofnaður verði menntaskóli
í sveit, en það ekki hlotið við-
urkenningu annarra flokka fyrr
en nú. En vitanlega er þó ekki
alit fengið með því að fá þetta
samþykkt. Eftir er að knýja
fjárveitinguna fram.
Tillögur dönsku
stjórnarinnar
lagðar fram
Danska stjórnih hefir nú birt
tillögur sinar um framtíðar-
stjórn Færeyja. Leggur hún til,
að 5 manna ráð fari með yfir-
stjórnina í stað amtmannsins
og kjósi Færeyingar 5 þeirra, en
konungur skipar formanninn.
Þá leggur hún til að lögþingið
fái heldur aukið vald, en þó ekki
löggjafarvald nema að mjög
takmörkuðu leyti. Þá leggur
hún til, að Færeyingar fái sér-
stakan fána og eigi íulltrúa I
öllum dönskum viðskiptanefnd-
um, sem að einhverju leyti fjalla
um færeysk mál.
ERLENDAR FRÉTTIR
í STUTTU MÁLI
— Bevin lýsti því yfir i brezka
þinginu í gær, að Bretar myndu
ekki neyða neina pólska her-
menn úr her frjálsra Pólverja
til að hverfa heim til Póllands
aftur, ef þeir vildu það ekki.
— Sviss hefir hafið stjórn-
málasamband við Rússland að
nýju, en slíkt samband hefir
ekki verið milli þessara ríkja í
meira en 20 ár.
— Kolaframleiðslan í Eng-
landi er nú aftur heldur fárin
að aukast og er framleiðslan
nú um 200 þús. smál. á viku.
— Ensku ráðherrarnir, sem
eiga að semja við Indverja, eru
lagðir af stað til Indlands.
— Óeirðir hafa aftur blossað
upp víða á Jövu, þótt stjórn
þjóðernissinna reyni að halda
mönnum sínum i skefjum.
— Wallace verzlunarmála-
ráðherra Bandaríkjanna hefir
flutt ræðu um sambúð Rússa^og
Bandaríkjamanna. Lét hann í
ljós vonir um, að hún mætti
verða hin bezta, en Rússar
mættu hins vegar ekki frekar
hyggja á yfirdrottnum í Austur-
Evrópu, en Bandaríkjamenn í
Suður-Ameríku og Bretar I
Indlandi og Afríku.
með að geta flutt 20 farþega.
Frá því um áramót hefir eldri
Katalínuflugbátur félagsins
verið í viðgerð (klössun), en um
mánaðamótin er gert ráð fyrir
að henni ljúki, og verður þá
væntanlega hægt að koma á
aftur reglubundnum flugferð-
um til Austurlands, en samgöng-
ur hafa verið framúrskarandi
erfiðar við þann landshluta í
vetur, vegna fjarveru Esju.
Flugferðir hafa öðru hvoru ver-
ið til Austurlands, en ekki líkt
því fullnægt flutningaþörfinni.
í allan vetur hefir verið hald-
ið uppi daglegum flugferðum til
Akureyrar, þegar veður hefir
leyft, éinu sinni í viku til Horna-
fjarðar, og einu sinni í viku til
Hólmavíkur. Á næstunni mun
félagið svo taka upp fastar flug-
ferðir til Austurlands.
MÓT BÓKAVARÐA
Norrænt bókavarðamót verð-
ur í Bohusgárden, félagsheimili
Norræna félagsins í Svíþjóð,
dagana 19.—30. maí Haldnir
verða fyrirlestrar um norrænar
bókmenntir og rædd ýms mál-
efni er varða bókasöfn og fyrir-
komulag þeirra. Bókavörðum
frá öllum Norðurlöndum er
boðin þátttaka i móti þessu og
er gjaldið fyrir uppihaldið 100
krónur sv. yfir allan tímann.
Umsókn um þátttöku þarf að
vera komin til Norræna félags-
ins fyrir 1. apríl. Ýms fleiri mót
munu verða á vegum Norrænu
félaganna viðsvegar á Norður-
löndum i sumar þó tilkynning-
ar um þau séu ekki komnar
ennþá.
Skíðamót Reykjavfkur
hélt áfram síðastl. sunnudag hjá
Skálafelli. Úrslit urðu þau, að fyrstur
í göngu varð Helgi Óskarsson Á, en
fyrstur í svigi varð Þórir Jónsson KJR.
Sundmeístaramótið
Sundmeistaramót íslands fer
fram í Sundhöllinni í Reykjavík
dagana 12. og 15. apríl og verður
þar keppt í þessum 16 sund-
greinum:
100 og 400 m. skriðsund karla,
100 m. skriðsund kvenna, 50 m.
skriðsund telpna, 100 m. skrið-
sund drengja, 200 og 400 m.
bringusund karla, 200 m. bringu-
sund kvenna, 100 m. bringu-
sund telpna og 100 m. bringu-
sund drengja, 100 m. baksund
karla og 50 m. baksund drengja.
Þá verður keppt i þrennum
boðsundum, þ. e. 4x50 m. boð-
sundi karla, 3x100 m. boðsundi
karla og 3x50 m. boðsundi
drengja. Sextánda sundgreinin
verður 50 m. björgunarsund
karla.
Sundráð Reykjavíkur stend-
ur fyrir mótinu og tilkynnist
þátttaka til þess.
SÖNGKONA
Á FÖRUM
Guðmunda Elíasdóttir söng-
kona er nú á förum héðan til
Danmerkur til að halda þar á-
fram sönglistarnámi. Frú Guð-
munda hefir haldið hér tvenna
hljómleika og ætlar hún nú að
halda kveðjuhljómleika í Gamla
Bíó í kvöld.
Frúin syngur á kveðjuhljóm-
leikum þessum meðal annars
aríur eftir Hándel og Mozart,
úr Brúðkaupi Figaros og síðan
þrjú Norðurlandalög þar á með-
al Söng Solveigar eftir Grieg. Þá
syngur hún og lög úr óperunni
Drot og Marsk og einnig íslenzk
lög.
Frá fundi Landsbanka
4fel
nefndar í fyrradag
Ólafur Thors hefir nú orðið
að sýna næsta greinilega í
verki, hve dýrt hann verður
að kaupa stuðning kommún-
ista, þar sem hann hefir
orðið að afhenda þeim sæti
sitt í bankaráði Landsbank-
ans, og þar með oddavaldið í
stjórn helztu peningastofn-
unar landsins.
Eins og áður hefir verið frá
skýrt, kaus Landsbankanefndin
nýlega tvo menn í bankaráð
Landsbankans, þar sem kjör-
tímabil Gunnars Viðars og Jón-
asar Guðmundssonar var út-
runnið. í kosningum þessum
gerðust þau tíðindi, að Sjálf-
stæðismenn kusu kommúnist-
ann Jónas Haraldsson í stað
Gunnars Viðars og afsöluðu sér
með því meirihlutanum í banka-
ráðinu og afhentu kommún-
istum oddavaldið þar.
Á fundi Landsbankanefndar-
innar, er kosning þessi fór fram,
vakti það mikla athygli, að Ól-
afur Thors sagði lausu sæti
sínu í bankaráðinu, en ekki
fékkst samt framgengt að láta
kjósa mann í stað hans þá.
Vildu það þó ýmsir til að kom-
ást hjá nýjum fundi.
Nú er komið á daginn, hvers
vegna ekki mátti kjósa í sæti
Ólafs þá, því að á fundi nefnd-
arinnar í fyrradag var Gunnar
Viðar kosinn 1 það. Hefði Gunn-
ar verið endurkosinn á fyrra
fundinum, ásamt Jónasi Har-
aldssyni og Kjartani Ólafssyni,
hefði það komið alveg ljóst fram,
að það var Ólafur' en ekki Gunn-
ar sem veik úr bankaráðinu,
svo að kommúnistar gætu kom-
ið fulltrúa þangað. Með því að
láta kjósa i sæti Ólafs síðar,
átti að gera þetta minna áber-
andi!
Til þess eins og að árétta þuð,
að Ólafur véki til að koma
kommúnistanum að, en tkki
vegna alvarlegra forfalla, var
hann kjörinn varamaður Gunn-
ars i bankaráðinu!
Það gekk engan veginn þegj-
andi fyrir sig í Sjálfst.fl. eins og
reyndar gefur að skilja, að
flokkurinn afsalaði sér meiri-
hlutanum í bankaráði Lands-
bankans og afhenti kommún-
istum oddavaldið þar. Fyrst
eftir að Sjálfstæðisflokkurinn
hafði neitað að láta Gunnar Við-
ar víkja fyrir kommúnistanum,
en kommúnistar hótuðu sam-
vinnuslitum, ef þeir fengju ekki
fulltrúa í bankaráðið, tók Ólaf-
ur þann kost að fórna sjálfum
sér, eins og nú er augljóst orðið.
Til þess að gera þessa niður-
lægingu Ólafs sem mesta, kusu
svo kommúnistar þann mann í
sæti Ólafs, sem Morgunblaðið
hafði lýst sem óreyndum og ein-
földum unglingi, en hins vegar
svo blindum kommúnista, að
(Framhald á 4. slSu).