Tíminn - 26.07.1946, Page 3

133. blað
3
rÍMINrV. föstwdaglim 36. JuU 1946
DANARMMDíG:
RANNVEIG GUÐMUNDSDÚTTIR
á Sólheinium,
fædd 10. júlí 1881 — dáin 1. apríl 1946.
„Margur grger sem grenitrén.“
St. G. St.
Fimmtudaginn 12. apríl síð-
astl. var til moldar borin Rann-
veig Guðmundsdóttir, húsfreyja
á Sólheimum í Húsavík, eftir
nær misseris þungbæra legu.
Rannveig var fædd að Ey-
vindarstöðum í Blönduhlið, dótt
ir Guðmundar Björnssonar og
Lilju Jónsdóttur. Ólzt hún upp
að Kagaðarhóli í Húnavatns-
sýslu til 17 ára aldurs, en flutt-
ist þá til föðurbróður síns séra
Benedikts Kristjánssonar pró-
fasts að Grenjaðarstað í Aðal-
dal. Dvaldist hún þar síðan að
mestu leyti þar til hún giftist
eftirlifandi eiginmanni sínum,
Guðmundi Stefánssyni frá
Hellulandi í Aðaldal. Bjuggu
þau 9 fyrstu. ár búskaparins á
föðurleifð Guðmundar, en þá 4
ár í Árbót í sömu sveit. Þá flutt-
ust þau til Húsavíkur og dvöld-
ust þar fyrst nokkur ár að býl-
inu Hvammi en æ síðan að Sól-
heimum s. st., sem þau byggðu
árið 1925.
Frú Rannveig Guðmundsdótt-
ir var kona, sem markaði djúp
spor í huga hvers þess, sem
henni kynntist, og svo var hún
lítil hversdagskona að sást við
fyrstu sýn. Olli þó ekki það, að
hún væri metorðagjorn eða úr
hófi mannblendin. Hún lifði og
starfaði fyrir heimili sitt og ást-
vini, og oftar en einu sinni lét
hún þau orð falla í mín eyru,
að hún teldi enga þá konu og
móður rækja hlutverk sitt svo
sem vera bæri, sem gæfi öðru
meiri gaum en heimili og ást-
vinum. Rannveig tók aldrei, svo
mér sé kunnugt, þátt í félags-
lífi fram yfir það sem almennt
gerist og tæplega það. Hún
rækti hlutverk ágætrar eigin-
konu og móður af þeirri alúð og
kærleika, sem þeim einum er
gefinn, sem guðirnir elska. Og
því meir, sem menn kynntust
Rannveigu, því betur skildu
menn hve mikið var í hana
frá ferðalagi okkar og frá ís-
spunnið. Menn sáu, að samfara
glæsibrag og tígullegu látbragði
fóru margir þeir stærstu kostir,
sem góða konu prýða, svo sem
fórnfýsi, stórgjöful höfðings-
lund og hjálpsemi, sem aldrei
brást og gekk enda á stundum
svo langt, að litlu var eftir hald-
ið til eigin þarfa. Tryggð hennar
og drenglund í þeirra garð, sem
hún hafði ákveðið vel við að
gera, var svo míkil, að heldur
hefði hún staðið eftir slypp og
snauð sjálf, en bregðast þegar
mikils þurfti með.
Enda þótt Rannveig væri
sjúklingur allmörg síðustu ár
ævi sinnar, var hún ætíð sí-
starfandi og oftast meira en
kraftarnir leyfðu. Samt var það
svo, að þótt hún væri orðin mik-
ill öryrki, var sjúkleika hennar
ekki þannig farið, að búast
þyrfti fastlega við jafnskjótum
endalokum og raun varð á. Kom
þar til nýr vágestur, sem iítil
boð gerði á undan sér. Og víst er
um það, að hvorki æskti Rann-
veið dauða síns né vænti hans
Lífslöngun hinnar langþjáðu
konu var jafnvel óvanalega
sterk og olli þar ekki minnstu
um litli dóttursonur hennar,
sem dvalizt hafði hjá henni frá
hvítvoðumgsaldri, og var yndi
hennar og augasteinn.
Enda þótt ástvinir Rannveigar
syrgi hana með saknaðarfullum
hjörtum, sem horfna hamingju,
er þó lífsskoðun þeirra þann veg
farið, að þeir kviða ekki hennar
vegna.né heldur varanlegum að-
skilnaði.
Hin 'fagra, blómum skrýdda
kista, var verðugar umbúðir
jarðneskra leifa þeirrar konu,
sem unni blómum, fegurð,
sumri og sól -og öllu því, sem há-
leitt er og gott, var alltaf veit
andi en ekki þiggjandi, alltaf
sterkust og stærst er mest
reyndi á, og er öðrum lá við að
leggja árar í bát — konunnar,
sem aldrei bognaði en brotnaði
í „bylnum stóra síðast.“
Biessuð sé minning þín,
„Rannveig á Sólheimum.“
Ásbjörn Stefánsson.
um að fara með grísinn. Bóndi
svaraði fáu, en þegar hermað-
urinn vatt sér eitthvað frá, að
líta eftir öðru, stakk bóndinn
grísinn til bana, kastaði honum
upp í legubekk, vafði rúmá-
breiöu þar utan yfir og flutti
svo grísinn yfir með húsmun-
um, fyrir framan nefið á
Þjóðverjunum.
Þegar við höfðum setið þarna
um stund við samræður og kaffi-
drykkju, vara hringt frá lýð-
skóla, sem var þar skammt frá,
og okkur gerð þau boð, að þar
biði okkar miðdegisverður, ef við
vildum koma og líta á skólann.
Við kvöddum því þessi ágætu
lyfsalahjón og héldum til skól-
ans. — Skólinn starfar aðallega
yfir vetrarmánuðina og þá eru
þar bæði piltar og stúlkur, en
nú var þar vornámsskeið fyrir
stúlkur. Á vetrum eru nemend-
ur milli 60—80, en á þessu vor-
námsskeiði voru aðeins 30 stúlk-
ur.----Við átum þarna miðdeg-
isverð og skoðuðum skólann.
Bæði skólastjórinn og forstöðu-
konan fyrir vornámsskeiðinu
töluðu dálítið sænsku, en fóru
þó ætíð yfir í sitt móðurmál
finnskuna, er þau töluðu við fé-
laga minn.
Finnskan er svo gerólík nor-
rænum málum að maður skilur
þar ekki eitt einasta orð. — Þó
er orðið skeið — vefjarskeið —
til á finnsku og börið mjög líkt
fram og á íslenzku. Líklega hefir
það fylgt vefstólnum frá íbúum
í Skandínavíu til Finnlands.
ísland heitir á finnsku Jáámaa
— Jema — og hefir það enn
kaldari merkingu en nokkurn
tímann íslenzka nafnið á okkar
móðurmáli. — Þessir kennarar
sögðu að það færi hrollur um
sig, er þeir nefndu landið á
finnsku og þetta væri áreiðan-
lega rangnefni, þar sem líka
væru þessar ágætu heitu upp-
sprettur.
Ég sá þarna landafræði á
finnsku og námsstjórinn, sem
með mér var las og þýddi fyrir
mig það sem þarna var sagt
um íslands. — Það var yfirleitt
rétt, það sem þar var, nema
það, að sagt var að ísland væri
í konungssambandi við Dan-
mörku. Félagi minn strikaði yf-
ir þá setningu í þessari bók og
skrifaði inn milli lína með bleki
á finnsku, að ísland væri sjálf-
stætt lýðveldi frá því 17. júni
1944 og forsetinn héti Sveinn
Björnsson, en það nafn sagðist
skólastjórinn kannast vel við
Vonandi kemur þessi leiðrétt
ing í næstu útgáfu. — Það má
ekki minna vera, en það standi
skýrum stöfum í kennslubókum
Norðurlanda að ísland sé frjálst
HANS MARTIN:
SKIN OG SKÚRIR
„Loet er uppi, Janni,“ segir Kóra van Aalsten. „Þú ratar.“
Loet sér undir eins, hve hann er þungur á svip.
„Hvað hefir komið fyrir, Janni?“
„Sómi er veikur — og pabbi er svo áhyggjufullur. Hundurinn
hefir verið yndi hans og eftirlæti í mörg ár.“
Loet tekur utan um höfuðið á Janna og kyssir hann á munn-
inn.
„Hvenær eigum við að segja foreldrum okkar frá því?“ spyr
Janni.
„Hverju?“
„Að við erum trúlofuð."
„Heldurðu, að þau viti það ekki? Við höfum eiginlega verlð
trúlofuð í meira en tólf ár.“
;)Nei — áður vorum við bara skólasystkin og félagar — og ég
er viss um, að foreldrar okkar halda, að enn séum við ekki ann-
að en góðir vinir.“
Loet hlær og horfir stríðnislega á hann.
„Ég er viss um, að mamma veit allt um okkar hagi. Þegar hún
skrifar Occo kallar húri okkur aldrei annað en „Loet og kær-
astann hennar.“ Ég er viss um, að henni finnst við fara óþarf-
lega dult með þetta.“
Janni faðmar hana að sér.
*
Hundurinn llggur á legubekknum og vel að honum hlúð. Janni
segir:
„Það er eitt, sem mig langaði til að minnast á við þig, pabbi.
Væri þér á móti skapi, þótt ég trúlofaðist Loet?“
Wijdeveld virðir yngsta son sinn fyrir sér .... Hann er feimn-
islegur á svipinn og vandræðalegur — svo líkur þvi, sem hann
var, þegar hann var barn. En augun eru björt og skær. Svona
var hann forðum, þegar hann bað hann að gefa sér asnann. En
svo brosir Wijdeveld — þetta var ekki kurteisleg samlíking, sem
honum flaug í hug.
„Auðvitað ekki, Janni,“ segir hann og klappar hundinum.
Hvers vegna ætti ég að risa upp gegn því. Ég hefi eiginlega litið
svo til, að þið Loet væruð trúlofuð.“
„En við höfum ekki verið það,“ segir Janni fyrr en þessar
seinustu vikur.“
„Jæja — en það gleður mig, að þið eruö það nú. — Hvar er
Loet annars?“
„Niðri hjá Hettýju."
„Viltu ekki sækja hana?“
Síminn hringir .... Wijdeveld bendir Janna að fara. Ósjálf-
rátt finnur hann, að sá, sem hringir, á erindi við hann — veit
raunar, hver það muni vera. Og eðlisávisunin bregst honum ekki
— það er rödd Maríönnu, sem honum berst til eyrna.
„Megum við ekki koma í heimsókn til þín á morgun, pabbi?“
„Jú, auðvitað. Þau Janni og Loet eru líka í þann veginn að
opinbera trúlofun sína.“
„Það er gaman að heyra. Fyrst við Hans — svo Janni og Loet.“
„Já, Maríanna .... Nvað segirðu mér annars af Hans?“
Það kemur hik á Maríönnu. „Hann hefir mlkið að gera,“ segir
hún svo, „og launin hans hafa verið lækkuð. Peningaáhyggjurn-
ar liggja þungt á honum . .. .“
„Og þér líka?“
„Já, pabbi — ég dreg ekki dul á þaö.“
„Láttu samt ekki hugfallast, Maríanna. Ég skal reyna að hlaupa
undir bagga. Hvað þarftu mikið?"
„Ég þori ekki einu sinni að orða það, pabbi. Sjálfsagt tvö
hundruð gyllini.“
„Er það svo óttalegt? Nú fer að vora, og þú þarft auðvitað að
fá ný föt. Ég hefi ætlað þér fimm hundruð gyllini. En engar
þakkir, dóttir góð.“
„Ó, pabbi — þú ert svo góður.“
Wijdeveld stendur kyrr við símann, þótt dóttir hans hafi
kvatt. Hann er hugsi .... Maríanna hringir oft í seinni tíð
allt of oft. Þau koma hér um bil á hverjum sunnudegi í heim-
sókn. Hann sér það bókstaflega á henni, hve innilega. hún þráir
meiri fjárráð og lífsnautn. Það er henni um megn að lifa lang-
tímum við þröng kjör.
„Ef við förum austur 1 Indíur, verðum við að halda hljóm
leika og kenna. Á ég að skrifa Sjoerd um þetta?“
Þau Marta og Hugo hafa klukkustundum saman gengið fram
og aftur um göturnar í Meyendelle. Marta er í grábrúnum, snjáð-
um göngufötum. — Hugo magur og fölur, skakktenntur og hvik
ull til augnanna. Hugo er flðluleikari — atvinnulaus og bráðum
heimilislaus.
„Indíur?“ spyr hann. '„Mér gezt ekki að því. Hvers vegna endi-
iega austur í Indíur?"
„Það er ekki hægt að fá neitt að gera hér heima.“
„En hvað getum við fengið að gera þar?“
„Við gætum kannske kennt — og efnt til hljómleika."
Hann þegir — honum ægir að fara langt austur í land — þar
eru skríðandi rándýr, slöngur og hörundsdökkt fólk ....
„Ég er of góður til þess að fara í hundana austur í Indíum
og fullvalda. — Þetta skólahús
var mikil bygging, — nokkuð
gömul bjálkabygging. Aðalsalur
skólans — fyrirlestrarsalur —
var málaður innan, en gangar
og borðstofa ómálaðir og óhefl-
aðir bjálkar að innan, eins og
í Skólahúsi barnaskólans, en að
utan var, húsið allt málað og
trjágróðurinn stór og snyrtileg-
ur, enda voru skólameyj ar þenn-
an dag, að vinna vorverk í
skólagarðnum, raka saman rusli
og laufblöðum frá vetrinum, og
hlynna að blómabeðum og þess-
háttar. Kennsla fór því engin
fram þennan dag og við sáum
aðeins námsmeyjar skólans við
störf sín í -skólagarðinum.
Framh.
VEGGFÓÐUR
Samband ísl. samvinnuf élaga

Islandskort
1— 1

íi£)k!13S)i riS) © V© <sK T®
(Tw ínír![jnlM! © © ©
p| "VV" -Æy- ttt^,
© ©r .© © © ©Á® 1.
(s/D íl$L j j luHuil © ©' © i . ©>
;j04

(21 rín ffi W í .© ©
Dl^u fS prv tw) {) npffi mSjt1 |
1‘llM i
L w . * sr-
Átlasblöð,
mælikvarði 1:100.000. Verð kr. 3.60. Öll blöðin, 87 að
tölu, fást einnig 1 möppum, óbrotin á kr. 313.20 og
brotin á kr. 348.75. Ennfremur fást þau i bók á kr.
369.00.
Aðalkort
yfir ísland á 9 blöðum, mælikvarði 1:250.000. Einkar
hentug fyrir ferðamenn og þá, sem vílja kynnást
. landinu yfirleitt. Sex þelrra eru tll nú þegar, hin þrjú
koma innan skamms. Verð kr. 4.50.
Laudlagskort
yfir allt landið, mælkv. 1:500.000
á kefli — og mælikv. 1:350.000 —
kefli.
— kr. 40.50 upp sett
kr. 109.00 uppsett á
Staðfræðileg yfirlitskort
mælikv. 1:500.000 á kr. 15 óuppsett og kr. 40.50 upp-
sett á kefli: mælikv. 1:750.000 á kr. 11.20 óuppsett; og
mælikv. 1:1.000.000 á kr. 7.50 brotið.
Lppdráttur Ferðafélags Islauds,
mælikv. 1:750.000. Landlagskort. Verð kr. 7.50 óbrotlð
og kr. 9.00 brotið.
Bókaverzlun
Sigfúsar Eymundssonar
Austurstræti 18. Sími 3135.
og
Austurbæjar (B.S.E.)
Laugavegi 31. Sími 3185.
I •«>•«
Alúðarfyllstu þakkir til allra þeirra, sem sýndu hlut-
tekningu og vinarhug við andlát og jarðarför mannsins
míns og föður okkar,
Guðbraudar Björussonar
frá Heiðdalsá.
Ragnheiður Guðmundsdóttir og börn.
Þökkum hjartanlega auðsýnda vináttu og samúð við
andlát og jarffarför okkar ástkæra elginmanns, föður,
tengdaföður og afa,
Björns Jónssonar oddvita,
Dilksnesi f Hornafirði.
Lovísa Eymundsdóttir, börn, tengdabörn og barnabörn.
UTBREIÐIÐ TÍMANN