Tíminn - 23.11.1946, Page 3

216. blað
TÍMIM, langardagiim 23. nóv. 1946
3
Dánarmiiming:
Ingólfur Jóhannesson
Ingólfur Jóhannesson, fyrr-
um bóndi á Litlu-Borg í Víði-
dal, lézt 1. dag aprílmánaðar
s.l. Hann var fæddur 23. ágúst
1874 á Ægissíðu á Vatnsnesi, og
voru foreldrar hans hjónin
Ragnhildur Pálsdóttir og Jó-
hannes Benjamínsson. Shömmu
áður en Ingólfur fæddist, dó
Jóhannes faðir hans, og tveggja
ára gamall fór drengurinn frá
móður sinni. Var hann fyrst hjá
ömmu sinni, til 9 ára aldurs, en
síðan fram yfir fermingaraldur
á Melstað, hjá séra Þorvaldi
Bjarnarsyni. Sextán ára gamall
fluttist hann að Bálkastöðum
ytri við Hrútafjörð, til Jóhanns
Zakaríassonar, er þar bjó lengi.
Var Ingólfur þar í 3 ár, en fór
síðan í Víðidal, fyrst að Auð-
unnarstöðum og síðar að Litlu-
Borg.
Árið 1898 kvæntist Ingólfur
Ingunni dóttur hjónanna Ólaf-
ar Jóhannesdóttur og Jóhann-
esar Jóhannessonar á Litlu-
Borg. Ingunn var væn kona og
vel gefin, en ekki heilsuhraust.
Þau byrjuðu búskap á Deildar-
hól í Víðidal, sem er lítið kot,
nú í eyði. En árið 1901 fluttust
Hann sá aldrei föður sinn, og
umhyggju móðurinnar gat hann
ekki notið lengur en tvö fyrstu
ár ævinnar. Hann varð að vinna
fyrir sér strax þegar hann hafði
til þess aldur og þroska, og um
Ingólfur Jóhannesson.
menntun var ekki að tala, aðra
en þá, sem börn fengu fyrir
fermingu á uppvaxtarárum
hans. En Ingólfur varð nýtasti
maður. Hann ólst upp við
sveitastörf og gerðist sjálfur
bóndi á æskustöðvunum. Á síð-
ari árum, meðan hann átti
þau að Litlu-Borg og bjuggu þar heima á Hvammstanga, stund-
í 14 ár. Ingólfur missti konu 1 aði hann daglaunavinnu, eink-
sína vorið 1915. Brá hann þá j um vegavinnu að sumrinu, en
búi og fluttist að Stóru-Borg | átti þó alltaf nokkuð af skepn-
með einkadóttur sína, Ingi- j um. Hann var aldrei ríkur mað-
björgu, er þá var á fermingar-!ur. en vel bjargálna og galt
aldri. Voru þau þar næstu 6 hverjum sitt, skilvíslega. Það,
árin. sem sérstaklega einkenndi Ing-
Ingibjörg, dóttir Ingólfs, gift- ólf, var frábær samvizkusemi
ist árið 1923, Gunnari Ágúst og trúmennska í öllum stórfum
Halldórssyni. Hjá þeim átti Ing- °S heiðarleiki í viðskiptum.
ólfur heimili ætíð síðan. Þau Hann mátti í engu vamm sitt
ALICE T. HOBART:
Yang og yiri
þeirri fyrirlitningu, sem hafði steypzt yfir hann úr augum Sens.
Hún hafði læst sig í sál hans. Hingað til hafði hann talið það
sjálfsagt, að hin mikla þekking hans skipaði honum á æðri bekk
en þessu gula fólki. En nú skildist honum, að til var önnur þekk-
ing — önnur menning, sem dirfðist að hundsa hann og fyrirlíta
og hafna öllum hinum vestrænu vísindum. í þessu kínverska
húsi, þar sem sjúkdómum var mætt á svipaðan hátt og í Evrópu
miðöldunum, hafði hann verið eins og maður af útskúfaðri og
fótumtroðinni stétt.
Peter tók eftir þetta að leggja í vana sinn að ræða lengi við
Wú, kínverskukennarann. Á þann hátt vonaðist hann til að fá
að vita, hvernig hann hefði aflað sér fyrirlitningar kínversku
yfirstéttarinnar. Af frásögnum Wús fékk hann glögga hugmynd
um höfðingja Sen-ættarinnar. Þessi smávaxni borgmeistari var
einn af frægustu lærdómsmönnum borgarinnar. Sjálfur keisarinn
hafði heiðrað hann fyrir málverk hans og ritskraut, og embætt-
isstörf hans höfðu verið með slíkum ágætum, að honum hafði
verið veitt hver sæmdin af annarri og jafnvel gefið leyfi til þess
að bera kóralhnappinn. En Wú fræd,di hann ekki um það, hvers
vegna hann hefði verið kvaddur að sjúkrabeði sonar þessa tigna
manns. Hann gat þess ekki, að Sen S Mó var tengd þessari miklu
ætt. Og enn síður gat hann sagt þessum vestræna lærisveini
sínum, að þeir eiginleikar, sem höfðu kallað yfir hann fyrirlitn-
ingu lærdómsmannsins, væru einmitt sömu eiginleikarnír og
bjargað höfðu lífi hins dýrmæta einkasonar hans: hin ólgandi
athafnaþrá hans, hinn harðskeyttti baráttuvilji hans.
bjuggu fyrst í sveit, í 8 ár, en
fluttust árið 1931 til Hvamms-
tanga og áttu þar heima til árs-
ins 1945 er þau fluttu sig að
Sólmundarhöfða á Akranesi,
þar sem þau búa nú.
Hér hefir æviferli Ingólfs
verið lýst, í stórum dráttum.
vita. Hann var umhyggj usamur
heimilisfaðir, tryggur í lund og
traustur vinum sinum.
Slíkra manna er gott að
minnast.
Ingólfur var til grafar borinn
að Breiðabólsstað í Vesturhópi.
Sk. G.
gjörður með mynd Tegnérs öðr-
um megin, en erni hinum megin.
Niðjatal Tegnérs hefir verið
birt, og þykir furðulegt að mað-
ur, sem fæddur er fyrir hundrað
sextíu og fjórum árum skuli ekki
hafa átt fleiri en fimmtíu og
sex afkomendur. Af þeim þrjá-
tíu og sex, sem nú lifa bera að-
eins sex nafn hans — Tegnér.
Þannig hefir allt verið rann-
sakað, rifjað upp og dregið
fram, sem snertir Tegnér, hinn
mikla jöfur andans, hina sjúku
sál, sem lifði síðustu ár ævi
sinnar eins og ljós, sem blaktir
á skari og slokknaði nóvembers-
kvöldið fagra fyrir hundrað ár-
um, þegar bragandi norðurljós-
in lýstu honum heim, en haust-
gullið laufið hrundi á gröf hans.
Mesta innleggið í minningu
Tegnérs, er hið stórbrotna verk
Fredriks Bööks, sem mikið hefir
verið skrifað um og lokið miklu
lofsorði á. Síðari hlutinn, sem
kom út á dánarafmælinu, lýsir
ævi Tegnérs frá 1825—1846. í
öllum þessum skrifum fjölda
manna um Tegnér, eru miklar
vangaveltur yfir geðveiki hans
og ástaflækjum. Það er leitað
orsaka, ályktanir dregnar af
líkum, en enn virðist mér allt
tilgátur fremur en vissa um or-
sakir til hinna ömurlegu örlaga
Tegnérs, snillingsins frá Lundi,
sem skáldið Carl Gustaf Leopold
ávarpaði svo, er hann þakkaði
honum Friðþjófssögu: „Ljóð-
listin varð hold og bjó í Lundi.“
Þessi orð þótti Esaías Tegnér
vænt um, þótt hann Wns vegar
þreyttist á hinni miklu Frið-
þjófssögu frægð sinni. Er hann
einhverju sinni dró dár að þess-
ari frægð tók hann svo til orða
um Þjóðverja, að þeir þyrftu
alltaf að hafa eitthvað til að
tilbiðja. Fyrst Göethe sem guð
föður, síðan sig sem soninn og
þar næst Fredriku Bremer sem
heilagan anda. (Fredrika Brem-
er var sænsk skáldkona og
brautryðjandi í réttindamálum
kvenna).
Þrátt fyrir hinar frjálslyncju
skoðanir Tegnérs á ástamálum,
sem á sínum tíma hneyksluðu
marga, var hann þó fyrst og
fremst sál, sem leitaði að þeim
innilega andlega samruna, og
ástúð, sem við öll þráum. Þeirri
þrá hefir Gestur Pálssön lýst
svo fagurlega.
Eftir að Tegnér varð biskup
í Váxjö, átti hann um skeið
ástafundi við frú Emili Selldén,
sem hann næst unnustu sinni og
eiginkonu orti flest ástaljóð til.
Talið er að hann hafi skrifað
henni sex til sjö hundruð bréf,
en þau fórust í eldsvoða og þótti
illur skaði, þvi að bréf Tegnérs
þykja mikill fengur fyrir sænsk
ar bókmenntir. Um þessar
mundir flytur prófessir Anton
Blanck I Uppsölum fyrirlestra-
flokk um bréfritarann Tegnér.
Emili Selldén var ung og fögur,
hún var læknisfrú í Váxjö, er
Tegnér var biskup þar. Allra
augu hvíldu á þeim. Þau hlutu
að skilja — en ástarhamingj a
sú er hún veitti honum — „var
hans stund í Baldurhaga,“ segir
Ivar Harrie.
„Men dyrköpt ár den heligaste
gávan
snart droppas gift i livets
básta vin.
Þórunn Magnúsdóttir.
P
Keðjur í Farmall
dráttarvélar
Samband ísl. samvinnufélaga
ni.
ETER var á leið upp hellustíginn, sem lá að húsi hans, þeg-
ar Berger opnaði aðaldyrnar hjá sér og kallaði til hans:
„Heyrðu Fraser! Líttu hérna inn. Ég ætla að sýna þér dá-
lítið.“
Það var kalt og hráslagalegt í óupphitaðri stofu Bergens. Á
miðju gólfi húkti farandsali yfir einhverju, sem bláu klæði var
vafið utan um. Hann tók það gætilega úr umbúðunum. í Ijós
kom reykelsisker úr bronsi.
„Líttu á lagið á því,“ sagði Berger, hreykinn af þekkingu sinni
á listmunum. „Og hérna — sjáðu rittáknin á hliðunum — sérðu
hvílíkt listaverk þetta er?“
„Hvernig veizt þú nema maðurinn sé að pretta þig?“ spurði
Peter. „Þetta getur verið eftirlíking, sem hann hefir grafið í
jörð til þess að gera ellilega."
„Ég veit, að þessi gripur er ósvikinn," sagði Berger yfirlætis-
lega. „Ég hefi einmitt staðbezta þekkingu á kínversku bronsi.
Þetta yrði mesti dýrgripurinn í öllu mínu safni!“ — Hann vó
kerið í hendi sér og þuklaði á því. Fingurnir titruðu af áfergju.
„En ég hefi ekki efni á því að kaupa það,“ bætti hann við, þeg-
ar frú Berger rak höfuðið inn í gættina. Skelfingin skein út úr
hinu litla fuglsandliti hennar.
„Hvað segir þú um það, Jessie?“ spurði hann svo. „Finnst
þér það ekki fallegt?“
„Jú — en börnin ....“
„Börnin! — Já, auðvitað — börnin .... Vitaskuld — þá töl-
um við ekki meira um það.“ Berger minnti mest á skóladreng,
sem sætt hefir ofanígjöf.
Viku síðar var allt fólkið í trúboðsstöðinni saman komið á
heimili Bergers til þess að ræða ýms vandamál varðandi starf-
semina. Þegar setzt var að snæðingi við stóra, kringlótta borð-
ið í matstofunni, rak Peter augun í reykelsiskerið. Það stóð á
arinhillunni.
Berger sá, hvert hann horfði og bjóst þegar til varnar.
„Já — við urðum sammála um, að þessum peningum væri
hyggilega varið,“ flýtti frú Berger sér að segja. „Við getum selt
það fyrir þrefalt verð í Ámeríku.“
Séra Baker barði í borðið til þess að þagga niður í hinum.
„Við vitum það öll, að við erum hér samankomin í dag til þess
að taka ákvarðanir um, hvort Wang An Fú, skósmiðurinn hérna
í götunni, er þess verður að vera tekinn í söfnuðinn. Við skul-
um fyrst biðja Drottin að leiða okkur við hönd sér í þessu vanda-
máli.“
Jafnskjótt og bæninni var lokið, hóf ungfrú Dyer upp hina
valdsmannslegu raust sína: „Hefir Wang eyðilagt hjáguða-
myndir sínar og töfluna, sem nöfn forfeðranna eru letruð á?“
„Ég held, að hann sé fús til þess,“ svaraði séra Baker.
„Já — en hve fús? Er hann reiðubúinn til þess að gera það að
nábúum sínum ásjáandi?“ hélt ungfrú Dyer áfram, jafn misk-
unnarlaus og áður.
„Þess getum við ekki krafizt af honum,“ flýtti Stella sér að
segja. „Geri hann það, lita allir, sem við götuna búa, á hann sem
útskúfaðan mann — hann á sér hvergi athvarf framar.“
Við þessi orð sló þögn á alla — hér hafði verið hreyft hættu-
legu deilumáli. Til skamms tíma hafði það þótt sjálfsagt, að
Kínverji, sem vildi ganga í kristinn söfnuð, yrði áður að eyði-
leggja guðamyndir sínar og feðratöflu. En á seinni árum höfðu
frj álslyndari og mildari trúboðar gert hatramar árásir á þessa
siðvenju og talið hana allt of stranga og ómannúðlega. Aðrir
snerust til varnar. Þeir sögðu, að shmaskiptin yrðu að vera mikl-
um erfiðleikum háð, því að ella myndu kirkjurnar fyllast af fólki,
sem ekki væri kristið nema að nafninu til. En Stella Perkins hafði
undir eins skipað sér undir merki hinna frjálslyndari. En síðan
hafði hún líka ætíð mætt tortryggni hjá hinum íhaldssamari
starfssystkinum sínum — sérstaklega þó séra Baker og ungfrú
Dyer, sem vöktu yfir hverju fótmáli hennar.
„Stella!“ sagði séra Baker hátíðlega. „Þú ættir að vita það, að
sá, sem dýrkar hjáguði, er ekki þess verður að bera kristið
nafn.“
NýkomftS í bókabúðir og hljóðfæra-
verzlanir:
Sextíu og sex einsöngslög
eftir Björgvin Guðinundsson, tónskáld.
Bókin er 177 bls. Verð kr. 30,00.
Sjötíu og sjö söngvar
handa barna- og kvennakórum. Safnað hefir, raddsett
og búið til prentunar Björgvin Guðmundsson, tónskáld.
83 bls. kr. 12.00.
Norðri hefir nú sent frá sér skrautlega BÓKASKRÁ, 36
bls. í stóru broti, með fjölda mynda af bókum forlagsins
og höfundum þeirra. í henni er stutt lýsing á hverri bók,
auk ummæla blaða og merkra manna um þær. Er því bæði
allmikill fróðleikur og augnayndi að blaða í skránni.
Skrá þessi er kveðja Norðra til hinna fjölmörgu vina
sinna og velunnara um land allt. Fæst hún ókeypis í öll-
um bókaverzlunum, meðan upplagið endist.
Ef þér ætlið að kaupa bækur, munið þér eflaust reyna
að vanda til vals þeirra — náið því í bókaskrá Norðra í
næstu bókabúð, lesið' hana og léttið með því vandann að
velja bækur handa fjölskyldu yðar, vinum
og kunningjum, því að þannig munuð þér
kynnast kostum NORÐRA-bókanna — og
haga vali yðar í samræmi við það.
Getum tekið á móti takmörkuðu magni af pöntunum
frá kaupfélögum, kaupmönnum, búnaðarfélögum og ein-
staklingum til afgreiðslu í vetur.
€» R l€
Sími 7450.
Lindargötn 9.
,DICKIE‘ snúningsvél
Ómissaudi verkfæri á hverju sveitaheiinili
Vinnur á við 5—6 manns, létt í ídrætti fyrir
1 hest. — Fæst einnig fyrir dráttarvél.
Tilkynning frá Menntamálaráði íslandi
Umsóknir um vísinda- og fræðimannastyrk á árinu
1947 þurfa að vera komnar til skrifstofu Menntamálaráðs
íslands fyrir 1. janúar næstkomandi.