Tíminn - 14.02.1947, Blaðsíða 3

31. blað
TÍMINN, föstndajgiim 14. febr. 1347
3
ÓVENJULEGA HREINLEGUR OG
BJÁRTUR blær hefir veriö á Reykja-
vík, það sem af er þessari viku. Göt-
urnar eru hvítar og hreinlegar. Öll
for og ryk er horfið, nema aðeins
reykur og sót, sem nokkur brögð eru
að í úthverfunum.
Oftast nær hefir verið bjart og
heiðskírt veður, svo að sjá hefir mátt
hvítan fjallahringinn í fjarska, sól-
roðinn um daga en silfraðan tungl-
skinsljóma um nætur.
Þeir, sem eru aldir upp norðan-
lands segja jafnan, ef maður segir
við þá, að nú sé fagurt veður: Já,
það er norðlenzk veðrátta.
ÞAÐ HEFIR LÍKA MARGUR stígið
á skíði þessa dagana. Hópar af ungu
fólki fara út úr bænum á bílum til
að nota skíðafærið. Nemendur skól-
anna eru viðraðir upp til fjalla, svo
að heiðaloftið hreinsi blóðið og beri
nýjan þrótt og dáð út í hverja taug,
til nýrra afreka og átaka, þegar aftur
er komið í skólastofurnar.
Á götum .bæjarins er oft fólk með
skíði á öxl og yngsta skíð'afólkið reyn-
ir að finna sér eitthvað friðland í því
nágrenni, sem það nær til. Og í fyrra-
dag sá ég gamlan mann nið'ri á
Hverfisgötu leiða sér við hönd litla
stúlku, sem gekk á skíð'um. Ég hugsa
hún hafi ekki verið meira en 3. ára.
Alla daga, en einkum á kvöldin, er
kvikt af skautafólki á tjörninni.
Veturinn hefir sýnt Reykjavík
björtu og skemmtilegu hliðina á
veti'arveðráttunni. En ef til vill væri
æsku bæjarins hollt að svona vikur
kæmu oftar en þær gera.
RAFMAGN SVERÐIÐ ER OFT
nefnt þessa dagana. Yfirleitt gengur
mönnum illa að skilja þá ráðstöfun
að hækka það, eins og bæjarstjórnin
hefir ákveðið', þar sem því fylgja auk-
in útgjöld fyrir bæjarfélagið og fyrir-
tæki þess, svo að langt slagar upp í
þessar nýju tekjur. Auk þess er gert
ráð fyrir þvi, að öllum hugsandi
mönnum finnist það ærinn ábyrgðar-
hluti að hækka dýrtíðarvísitöluna,
eins og hér er gert. — En af þessu
framtaki Reykjavíkurbæjar leiðir
auknar tekjur fyrir launamenn um
allt land, því að öll launakjör hvíla á
ur, hefðu setjararnir orðið að sitja
auðum höndum um miðdagsleytið, því
að rafmagnið var svo lítið að' það
dugði ekki vélunum. Og þó sýndu
mælarnir sömu eyðslu og venjulega.
Hann sagði, að þetta væri af því að
rafveitan minnkaði spennuna. Með
öðrum orðum: Rafveita Reykjavíkur
selur mönnum og lætur þá borga það,
sem ekki er til og þeir fá því aldrei.
Þetta virðist mér að séu góð bú-
drýgindi eftir því, sem prentarinn lýsti
því fyrir mér. En e. t. v. skýra að-
standendur rafveitunnar þetta öðru-
visi.
Svo mikið er þó víst að rafveitan
hefir tekið að sér að sjá fleirum fyrir
raforku en hún er fær um.
BÁGAR ERU PÓSTSAMGÖNG-
URNAR sums staðar ennþá. Ég hitti
hér á dögunum Dýrfirðing einn, sem
er nýkominn að vestan. Hann sagði
mér, að blöðin, sem út komu hér á
milli hátiðanna hefðu komizt heim
til sín 6. febrúar. Það eru því 40 dag-
ar, sem líða frá því að blöðin koma
út í Reykjavík og þangað til lesend-
urnir þarna fá þau. Og þó eru sam-
göngur afskekktustu héraða við
Reykjavík hátíðlegar hjá þvi, sem er
innbyrðis á milli héraðanna. Það
veitti víst ekki af tvennum 40 dög-
um til að koma bréfi þar á milli.
N ÁTTÚRULÆKNIN GAMAÐUR
sagði mér, að vestur á fjörðum hefðu
þessar stökur m. a. veriö ortar um
hinn „hvíta innbrotsþjóf" eftir að les-
inn hafði veriö Sannleikurinn um
hvíta sykurinn eftir Are Waerland. —
Ég hefi Sannleikann með stórum staf
til að gæta hlutleysis. —
Brýtur hann upp þinn innri múr,
eyðir varnarlínum.
Kauðinn stelur kalki úr
kvarnarsteinum þínum.
Kvarnarsteinar þínir eru auðvitað'
tennurnar. En svo er eftirköstum og
afleiðingum lýst í næstu vísu:
Honurn fylgja heim til þín,
hægar þó að labbi,
tóbak, bjór og brennivín,
berklar, gigt og krabbi.
verðlaginu hér í bæ. »
EN ÞAÐ ER FLEIRA SKRÍTIÐ
í kringum þetta rafmagn. Prentari
nokkur sagði mér í fyrradag, að í
prentsmiðjunni.þ ar sem hann vinn-
Það er nú ljóta föruneytið, en ef
þið kunnið skemmtilegar stökur um
mál dagsins, — eöa hvað' sem er, væri
gaman að heyra þær.
Pétur landshornasirkill.
fyrir aðila um viss atriði. Kemur
hún ”helzt til greina við rhenn,
sem eru fullþroskaðir og hafa
gert sér grein fyrir mismun á
framtaurði máls.
Um samtalsaðferðina er svip-
að að segja.
III.
Þriðji hluti bókarinnar ber
fyrirsögnina Mállýzkur. Fjallar
hann um harðmæli og linmæli,
þ. e. a. s. framburð hljóðanna
p-b, t-d, k-g* Fer skiptingin í
hrepps. Milli þess og linmæhs-
svæðisins eru tvö blendings-
svæði. Það nyrðra hefst við
Sandvíkurheiði og nær suður að
takmörkum Hlíðarhrepps og
Tunguhrepps' Jökuldalurinn
báðum megin ár telzt til þessa
svæðis. Syðra blendingssvæðið
hefst að norðan með Tungu-
hreppi og nær yfir Austurlar.d,
bæði FljótsdaLshérað og firðina
suður að takmörkum Breiðlals-
hrepps og Beruneshrepps.
IV.
harðmæli og linmæli eftir fram-
Það getur ekki leikið á tvehn
ALICE T. HOBART:
Yang og yin
myndi einskis láta ófreistað til þess að koma fram hefndum. Frú
Berger var sýnilega trúgjörn. Sen S Mó ákvað að draga sig heldur
í hlé af frjálsum vilja en þola fyrirsjáanlega niðurlægingu. Ló Shí
óurfti ekki heldur forsjár hennar með. Yngri bróðir föður hans,
er flúið hafði til Szechúan, var kominn aftur. Ló Shí átti athvarf
hjá honum.
Það var því ekkert, sem batt Sen^S Mó lengur við þennan stað —
sízt af öllu þegar systir hennar var nú farin heim til hins fjar-
læga ættlands síns. Ný þrá vaknaði í huga hinnar kínversku konu.
Hún hafði tvívegis gert sig seka um afbrot við hin helgu ættarlög.
Nú ætlaði hún að bæta fyrir þetta — hún ætlaði að fara píla-
grímsferð til hins heilaga fjalls O Mei Shan í Szechúan.
Hún hélt brott um nótt. Það var friður í sál hennar, þegar hún
gekk út um hlið trúboðsstöðvarinnar. Hún hafði brugðizt skyldum
sínum við ættina, þegar hún kom í Veg fyrir, að Ló Shí fyrirfæri
sér, í ofanálag á aðrar syndir, er hún hafði drýgt. Hana hafði
alllengi dreymt um pílagrímsför til hins heilaga fjalls O Mei Shan.
Morguninn eftir fann frú Berger blóm á borði sínu. Undir þeim
var bréf, frá Sen S Mó. Hún sagðist hafa horfið heim til ættmenna
sinna, og væri þess ekki að vænta, að hún kæmi aftur. Frú Berger
dró andann léttar. Hún losnaði þá við að reka þessa konu, sem
Díana hafði spillt með dekri sínu.
VIII.
NÝTT sjúkrahús hafði verið reist uppi við fjöllin. Fátækur
bóndi, er fengið hafði blóðspýting — útlendi læknirinn
kallaði víst þá veiki berkla, — var á leið þangað, er hann
fékk skyndilega botnlangabólgu.
„Við verðum að skera hann upp,“ sagði Peter, er komið var með
sjúklinginn til hans. „En lungun eru svo skemmd, að ég verð að
hafa hraðan á. Hann þolir ekki svæfingu nema stutta stund.
Ló Shí var nú aðstoðarmaður hans við allar skurðlækningar.
Peter hafði jafnvel stundum trúað honum fyrir svæfingunum.
En honum þótti meira gaman að rétta honum lækningatækin,
því að þá gat hann fylgzt betur með handtökum læknisins. Hann
dáðist að skurðlækningum Peters. Hin hröðu og öruggu handtök
hans minntu hann á pensildrætti föður hans. í augum Ló Shí
voru skurðlækningarnar list.
Aðgerðinni var nær lokið, þegar ungfrú Powell, hjúkrunarkonan,
rak upp niðurbælt óp. Peter leit upp, laut jafnskjótt niður að
sjúklingnum, þrýsti vörum sínum að vörum hans og dældi
lofti niður í lungu hans með munni sínum. Eftir litla stund var
andardrátturinn aftur kominn í rétt horf, og Peter gat lokið
aðgerðinni.
Ló Shí var agndofa' af skelfingu. Peter hafði margsinnis sagt
honum, að hver sem „drykki“ anda berklaveiks manns neytti
sjálfra sýklanna, sem sjúkdómnum ollu. Og nú hafði lærifaðir
hans sjálfur gert sig sekan um þetta glappaskot!
Þegar aðgerðinni var lokið, fór Peter með Ló Shí inn í skrifstofu
sína og skýrði fyrir honum gerðir sinar. „í hverju góðu sjúkra-
húsi,“ sagði hann, „verður að vera loftdæla. En slíkt er ekki til
hér. Þess vegna varð ég sjálfur að vinna hlutverk dælunnar, ef
maðurinn átti ekki að deyja í höndum okkar.“
Þessi atburður opnaði augu Ló Shi til fulls. Fraser læknir hafði
hætt lífi sínu til þess að bjarga þessum þýðingarlausa bónda, sem
hann átti engar skyldur við a'ð rækja aðrar en skyldur læknisins
við sjúkling sinn. Konfúsíus lagði mönnum ríkt á hjarta skyldur
sonarins við föður sinn, lærisveinsins við kenniföður sinn og hvers
manns við vini sina. Hér hafði hann kynnzt nýju fyrirbæri —
skyldum læknis við hina sjúku, skyldum verkamannsins við
starfið.
Hingað til hafði Ló Shí íhugunarlaust aðhyllzt þá skoðun al-
mennings, að Peter stundaði lækningar til þess að afla fjár.-Þótt
Ló Shí hefði alizt’upp við auð og allsnægtir, fannst honum margt
benda til þess, að Peter væri ríkur — hin stóru múrsteinshús til
dæmis. Nú fyrst sá hann, að markmið Petei-s var að þjóna öðrum
— hinn lærði maður kau^ að vera þjónn ríkra og snauðra. Þetta
lífsviðhorf var þjóð hans fjarlægt. En í augum Ló Shí hafði hinn
hvíti maður vaxið stórum.
| Getum afgreitt 1111 lieg'ar
handsáðvélar „Nordland”
fyrir grasfræ.
handsáðvélar „Jalco”
fyrir rófur.
Samhand ísl. samvinnuf élaga
H
♦♦
♦♦
»
♦♦
::
♦♦
♦♦
♦♦
|
H
|
::
I

oröm
Dagverðarnes í Dalasýslu er til sölu og laus til ábúðar
í næstkomandi fardögum. Jörðin er vel byggð. Tún stórt
og véltækt. Þar er æðarvarp, silungsveiði og selveiði o. fl.
Þar er í stuttu máli sagt flest sem eina bújörð má prýða,
gefa arð og lifsþægindi.
t
Nánari upplýsingar gefur
Pétur Jakolissuu.
löggiltur fasteignasali, Kárastíg 12, Reykjavík. Sími 4492.
♦
i
♦
♦
♦
f
♦
\
♦
♦
♦

Útsvör 1947
lár.
tP

Samkvæmt heimild í 28. grein útsvarslaganna,'hefir
bæjarstjórn Reykjavíkur samþykkt að innheimta
fyrirfram upp i útsvör gjaldendanna 1947, sem svar-
ar helming útsvars hvers gjaldanda, eins og það
var ákveðið 1946, með gjalddögum 1. marz, 1. apríl,
1. maí og 1. júní næstk., sem næst l/8 hluta (12y2%)
af útsvarsupphæðinni 1946 hverju sinni, þó þannig,
'að greiðslur standi jafnan á heilum eða hálfum tug
króna.
£-11 Þetta tilkynnist útsvarsgjaldendum í Reykjavík.
Borgarritárinn.
I
I
í
,-i
Málverkasýning
K jarvals
í IJstaniaiiiiaskálaiiiiin rr opiu ilagl4“ga
frá kl. II—22.
burði á lokhljóðunum p, t, k. í
innstöðu á eftir löngu sérhljóði.
Niðurstöður rannsóknanna á
þessum atriðum eru þær, að
landið skiptist í sex svæði: lin-
mælissvæði, harðmælissvæði og
fjögur blendingssvæði.
Linmælissvæðið hefst að suð-
austan við takmörk Breiðdals-
hrepps og Beruneshrepps við
norðanverðan Berufjörð og nær
yfir syðsta hluta Austurlands,
Allt Suðurland og Vesturland að
Vestfjörðum meðtöldum og að
takmörkum Strandasýslu og
Vestur-Húnavatnssýslu. Þá taka
við blendingssvæði með mismun-
andi framburði. Hið vestra hefst
við Hrútafjarðará og nær yfir
Húnavatnssýslur báðar. En hið
eystra hefst við takmörk Austur-
Húnavatnssýslu og Skagafjarð-
arsýslu og nær yfir Skagafjörð
vestan Héraðsvatna.
Harðmælissvæðið hefst yið
Héraðsvötn og nær yfir Norður-
land og nyrzta hluta Austur-
lands að takmörkum Skeggja-
staðahrepps og Vopnafjarðar-
tungum, að dr. B. G. hefir gert
merkilegu efni góð skil með
rannsóknum sinum og riti.
Hvergi í víðri veröld hafa verið
gerðar jafn víðtækar rannsóknir
um framburð máls í hlutfalli við
stærð þjóðar, hvergi tekinr, til
prófs jafn stór hluti af þjóðinni.
sem málið talar. Efni bókarinnar
er ekkert léttmeti til lesturs. En
þeir, sem kynna sér það, verða
fróðari en.ella, munu fagna því,
þegar framhaldið kemur — og
finna átæðu til að óska dr. B. Ci.
til hamingju með vísindastarfið
og árangur þess.
JVýsköpunin.
(Framliald af 2. síðu)
málum hennar við. Mikið fé,
sem þjóðin ætlaði henni, hefir
runnið til annars.
Þjóðin verður nú að gera sér
það ljóst, að annaðhvort er ný-
sköpunin búin að vera óðar en
varir, eða hún verður að taka
upp nýja hætti og nýja stefnu
í málum sínum.
Árið var að kveðja, og framtið Ló Shí var þrotlaust samræðuefni
kennara og nemanda. Þeir voru orðnir ásáttir um það, að hann
skyldi læra læknisfræði, en nú reið á að finna þann háskóla, sem
heppilegastur var. Peter hafði ávallt haldið, að það yrði auðvelt
að útvega honum nauðsynlegan styrk til námsins, en raunin varð
önnur. Sjálfur hafði Peter ekkert aflögu handa Ló Shí, því að
hver eyrir, sem hann gat látið af hendi rakna, fór beint til Diönu
og Mei Mei. 1
Dag einn seint um voriö kvað Ló Shí sjálfur’ upp úr um vilja
sinn. „Ég vil verða góður læknir, og ég vil helzt stunda nám mitt
i Ameríku. Vill lærifaðir minn og vinur lána mér það, sem ég þarf
upp í námskostnaðinn?
Það var Peter sár raun að verða að neita þessari bón. En hann
neyddist til þess að segja Ló Shí, að hann ætti enga peninga.
Þá gerði Ló Shí það, sem annars er óheyrt meðal góðra borgara
í Kína. Hann greip fram í fyrir læriföður sínum og talaði hratt.
„Föðurbróðir minn vill lána mér peninga,“ sagði hann. „Þetta
gerir mér þess vegna ekkert til.“ Hann vildi reyna að draga sem
mest úr þeim sársauka, sem það hafði valdið Peter, að verða að
neita fjárbóninni. En hefði hann þekkt betur kenningar Konfús-
íusar, myndi hann hafa vitað, að Ló Shí gerði houm mikinn heiður
með bón sinni.
Ló Shí sagði Peter ekki, hvaða skyldur hann yrði að taka sér
á herðar, ef hann þægi peninga frænda síns. Þessi frændi hans
var barnlaus, en vildi fá Ló Shí kvonfang, svo að ættin gæti haldizt
við. Ló Shí gekk að þessum skilmálum. Lífsskoðanir forfeðra hans
áttu enn sterk ítök í sál hans. Maðurinn varð að beygja sig fyrir
kröfum lífs og dauða, þessu flóði og fjöru alverunnar.

Skrifstofur
I
I
y
I
m
slysatryggingadeildar Tryggingastofnunar rík-
isins eru fluttar í hús Sjúkrasamlags Reykja-
víkur, Tryggvagötu 28, 3. hæð og ber að snúa
sér þangað með allar almennar afgreiðslur
og fyrirspurnir.
Innheimta eftirstöðva slysatryggingarið-
iðgjalda frá árinu 1946 verður þó áfram á sama
stað og áður, í Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Tryggingastofnun ríkisins
WS5SS4S4SSS45SS5SS55SSS5S4SS4545SSSSS4SSSÍSÍ5SSSÍ5SSS5SSSSS4SÍ455SÍS5SSSS45S5S
Viðskiptavinir vorir
eru vinsamlega beðnir að athuga, að’ eftirleiðis
fer útborgun á reikningum fram á miðvikudögum
kl. 10—12 fyrir hádegi, en ekki kl. 2—4 sem verið
hefir.
Luiidssmiilijaii.