Tíminn - 01.03.1947, Blaðsíða 3

42. blað
TÍMLMN. laugardaglnn 1. mraz 1947
3
Helgi Slgurjónsson áttræður.
(Framhald af 2. siOuj
skepnur. Eihnig heyjaði hann
oft á sunnudögum. Árið 1894 til
1895 var hann lausamaður til
heimilis á Helluvaðí. Átti þá
dálítinn fjárhóp og i hest.
Um þetta leyti voru hér miklir
umrótstímar. Fjöldi fólks fór til
Ameríku og jarðirnar gengu
kaupum' og sölu. Á þessu ári
festu þeir bræður, hann og Sig-
finnur kaup á Grímsstöðum,
þegar þaðan var farið til
Ameríku. Þar hefir hann átt
heima síðan. Búskap hóf hann !
á hálfxl jörðinnl; vorið 1895, en
var á fyrstu áfum laus við stað-
inn, sem hann leigði þá stund-
um öðrum öll jarðarafnot af.
Hófst nú merkur þáttur i ævi
Helga þegar hann ferðaðist um
margar sveitir hér i kring til að
bólusetja sáuðfé við bráðafári.
Hann hóf það starf haustið
1901 og hélt þessum ferðum á-
fram þangað til 1917, að bóiu-
setning var orðin almenn og
margir höfðu eignast áhöld til
þess. Helgi var næst fyrsti mað-
ur, sem bólusetti fé hér í Suður-
Þingeyjarsýslu.
Veturinn 1904 fór Helgi fót-
gangandi héðan úr Mývatns-
sveit á búnaðarnámskeið sem
haldið var að Hólum í Hjalta-
dal. Þar var Ræktunarfélag
Norðurlands stofnað og er hann
einn af stofnendum þess. — Á
þessu námskeiði kynntist hann
aðferð til þess að lækna doða í
kúm með innspýtingu. Fékk
hann sér strax áhöld til þess og
fór víða til að liðsinna mönnum
í þeim efnum þangað til þetta
varð líka almenningseign.
Á þessum árum ferðaðist
hann oft um nærsveitirnar á
vorin og keypti kindur, átti þær
yfir sumarið og seldi þær svo
til Akureyrar um haustið. — Á
hann bækur yfir þessa verziun,
sem sýna kaup- og söluverð
hverrar kindar sum árin.
Einu sinni keypti hann all-
stórt fjárbú i Eyjafirði, af manni
sém mun hafa farið til Ameríku,
og rak féð austur i Mývatns-
sveít til sumardvalar.
Á þessum tímum voru ekki
miklar samgöngur úr Mývatns-
sveit, annað en til Húsavikur.
En Helgi fór á hverju ári 2 til
3 ferðir til Akureyrar. Hefir
hann frá mörgu að segja af því
sem hann útvegaði fólki í þeim
ferðum. Margar þessar ferðir
voru aðallega gerðar til þess að
útvega kaupakonur bæði fyrir
sjálfan hann og aðra. Er það
langur nafnalisti, allar þær
stúlkur, sem hann sótti og voru
hjá honum tíma og tima. Sum-
Helgi á Grímsstöðum, miðaidra. -
ar þeirra hafa seinna gifzt
þjóðkunnum mönnum. Þá keypti
hann oft hesta í Eyjafirði fyrir
ýmsa hér og reyndust margir
þeirra vel og sumir ágætlega.
Enda hefir Helgi alla sína ævi
haft yndi af hesturn og oft átt
góða hesta. Mun beztur af þeim
öllum Bleikur sá er hann heygði
í Slútnesi.
Slútnes er eins og margir vita
fegursta eyja í Mývatni og til-
heyrir Grímsstöðum. Er það
höfuðprýði jarðarinnar og sveit-
ariirnar um leið. Þar eiga Gríms-
staðabæxxdur margar yndis-
stundir á vorin í fuglaríkinu
þar, sem alltaf miðlar þeim
miklu af eggjum, þó það hafi
minnkað i seinni tið af því að
svo margir hafa nú tækifæri til
að komast þangaö. að umferð
verður þar meiri en fuglinn kýs.
Helgi hefir alla tíð unnað jörð
sinni mjög og viljað allt fyrir
háira gera. Hóf hann snemma
jarða- og húsabætur. Byggði
hann bæ sinn upp að nokkru
1902 og lagði þá rnikið á sig til
að hafa það myndarlegt í þeim
stíl, sem þá tíðkaðist. Sem dæmi
má nefna það, að hann sótti
hraunhellur á sleða norður i
Bóndhálshraun hjá Gæsafjöllum
14 km. lelð, til að helluleggja
gólf í búri sínu. Hann hefir allt-
(Framhald á 4. síöu)
góðir, háfjallagróðurinn verð-
mætur og bætlefnaríkur, m. a.
vegna birtunnar. Þessi gæði
la,ndsins verða tæplega fullnot-
uð, nema sauðfjárrækt sé stund-
uð áfram i landinu, og það er
ekki hægt, ef byggðin á að fær-
ast saman í þéttbýl hverfi á
mesta láglendinu. Enda mundi
slík samfærzla byggðarinnar
stríðá á móti stefnum öllum og
straumum I heiminum yfirleitt.
Byggja ekki Rússar allt sitt
víðlenda ríki út á yztu skækla,
norður á nyrztu strandir hhrna
miklu fiæra i Síberiu. Tala ekki
Norðmenn um að byggja upp
aftur í Norður-Noregi, og ef ein
kynslóð orkar því ekki, þá taki
sú næsta við.
Leita ekki landnemar sífellt
út frá þéttbýlustu löndum
gamla heimsins I strjálbýlið,
einangrun og erfiðleika hinna
lítt eða ónumdu landa og álfa,
bara ef þeir fá að setjast þar að.
Gæti ekki rekið að þvi, að ein-
hverjir aðrir en íslendingar
gerðu kröfu til að fá að nýta
hina svo nefndu útskækla hér,
ef þjóðin sjálf, sem landið á, og
hefir byggt, yfirgæfi þá, og
hvernig gætum við staðið á
móti þvl, eftir því sem meir og
meir þrengist 1 heiminum. Eru
líkur til þess að nokkur þjóð
verði algerlega svo sjálfráð, á
þessari samábyrgðar, samhjálp-
ar og félagsöld, sem óneitanlega
virðist hilla undir, að nokkurri
þjóð þolist slík sóun á byggi-
legu landi.
Ég held að við verðurn að
gera okkur það ljóst, að full-
komin hætta getur verið á því,
að hin ágæta frjómold íslands
kuiini að freista annarra, sem
verra land eiga en við, ef ekki
er hér fullsetið fyrir. Liklegt er
að hin sívaxandi tækni nútim-
ans I ræktun og vlsindum geti
að verulegu leyti ráðið bót á
þeim agnúum sem hnattstaða og
veðráttufar veldur okkur nú.
Enginn efi er á því, að hið
dásamlega afl nútimans, raf-
magnið, sem nú *er að leggja
heiminn undir sig, eða réttara
sagt, sem heimsbyggðin er nú að
gera sér undirgefið, muni gjör-
breyta öllum högum og háttum
manna, ekki síður í dreifbýli en
í þéttbýli. Hvers við í framtið-
inni eigum af rafmagninu að
vænta, er enn ekki fyllilega
komið í ljós, en þegar sést þar
hilla undir dásamlega og merki-
lega hluti.
Má vera að framleisla raf-
magns til nota handa öllum
landsmönnum, sé mesta nauð-
synja- mannréttinda- og jafn-
réttismálið í náinni framtíð.
Þurfum við sveitamenn og
sveitaunnendur, að halda fast
(Framhald á 4. siöu)
ALICE T. HOBART.
Yang og yin
ínn hjaðnaði, un eftir þetta þorði Ló Shí ekki annað en láta Peter
íramkvæma hættulegustu uppskurðina.
Eftir þetta fór Ló Shí að verða stopulli við starf sitt í sjúkra-
húsinu. Meira og meira ienti á Peter. Ló Shí hafði misst traust
sitt á framtíðinni, oij. hinn nagandi ótti lamaði hann. Hann tók
að leita meira og meira lags við unga yfirstéttarmenn í Shanghai,
og þar eyddi hann tómstundum sínum i skemmtistöðum og veit-
ingahúsunum. Hinar ungu dætur Shanghaiborgar höfðu gengið
á hönd vestrænum hugmyndum um frjálsar ástir, og þær voru
jafnvel enn girnilegri en söngmeýiar gamla timans.
Einn morguninn var Ló Shi á heimleið frá Shanghai. Hann
hállaði sér aftur á bak í sætið á biíreiðinni og lét fara vel um
sig. Það hafði komið sendimaður frá stjórnarvöldunum á fund
hans kvöldið áður og gefið honum kost á að gerast aftur virkur
þátttakandi í flokksstarfinu. Honum hafði verið boðin valda-
mikil staða í hinu nýja heilbrigðismálaráðuneyti. Hann átti kost
á að snúa við — frá útskúfuninni, sem hann hafði átt við að búa.
Hann leit á armbandsúrið sitt. Jú — hann myndi ná Peter
heima. Hann ætlaði að segja honum fyrstum manna, hver breyting
væri orðin á högum hans. Hann myndi sjálfsagt fagna því manna
mest, að nemandi hans átti loks kost á starfi, sem veitti honum
'oetri aðstöðu til að þjóna hinni sjúkdómum hrjáðu, kínvei'sku
þjóð
Peter leit upp, þegar Ló Shí kom inn.
„Ég er kominn til þess að segja þér, að ríkisstjörnin hefir boðið
mér nýja stöðu, mikil völd.“ sagði Ló Shí. Hann hafði ætlað að
oæta þvi við, að hann hefði þegar ákveðið að taka þessu boöi, en
í stað þess sagði hann: „Ég vildi gjarnan ráðgast um þetta við
þig.“
Peter varð seinn til svars, Ló Shí tvisteig um stund og stakk loks
höndunum inn í viðar ermarnar. Á þessu augnabliki skynjaði
hann, að hinn hvíti læknir var þjónn þess málefnis, sem hann
hafði helgað sig, firrtur éigingirni og sjálfselsku. En hann skynjaði
fleira. Læknisaugu hans sögðu honum, að þreyta og sjúkleiki voru
að sliga þennan mann. Andlegur þróttur hans var bara of mikill
til þess, að sjúkdómar næðu tökum á honum.
Loks leit Peter beint framan í hinn kínverska vin sinn. „Þú
vilt ráðgast við mig,“ sagði hann, „en enginn getur tekið ákvarð-
anir fyrir annan mann. Ti'úir þú því, að þú getir betur þjónað
þjóð þinni, þá þiggðu stöðuna. En ef þú heldur, að það sé markmið
þeirra, sem buðu þér hana, þá ertu á villigötum. Til þess liggja
allt aðrar ástæður. Þú átt að borga þessa stöðu dýru verði, og
þú veizt sjálfur, hvað það er.“
Sen Ló Shí mælti ekki orð irá vörum. Hann fann glöggt, að
hann stóð á vegamótum. Léti hann veiða sig i net ópíumkaup-
mannanna, myndi honum aldrei auðnast að losna úr því. Hann
hafði verið kominn að því að ánetjast. En nú sá hann, hvers konar
embættismaður hann átti að verða, ef hann gein við flugunni.
Hann átti að hljóta völd og virðingu á yfirborðinu, en loka aug-
unum fyrir því, sem ekki mátti koma i dagsins ljós. Að launum
átti hann að hljóta peninga — mikla peninga, sem hann gat lagt
í banka i Shanghai og átt þar vísa, á hverju sem gekk í Kínaveldi.
Ef hann hafnaði boðinu, voru allir hans framadraumar að
engu orðnir — þá yrði hann aldrei annað en vesall og umsetinn
læknir í lélegu sjúkrahúsi. Þá beið hans þrældómur, sem var að
litlu eða engu metinn — lýjandi þjónusta við hsaíó ren, hina
smáu. Það yrði hlutskipti hans.
„Ég hefi ráðið, hvað gera skal,“ sagði hann loks. „Ég hafna
boðinu. Þeir finna sjálfsagt marga raenn í Shanghai til þess að
stjórna skrifstofu. Starf okkar er . .. .“
„Já,“ sagði Pe»,er. „Starf okkar .... rannsóknirnar . .. .“
TILKYNNING
frá Verðlagsnefnd
landbúnaðarafurða
Með því að ríkisstjórnin hefir ákveðið að verja til þess
fé úr ríkissjóði að lækka verð á dilka og geldfjárkjöti, hef-
ir Verðlagsnefnd landbúnaðaraíurða i dag ákveðið, að
frá og með 1. marz næstkomandi skuli smásöluverð á
frystu og söltuðu dilka- og geldfjárkjöti (súpukjöti) í 1.
verðflokki lækka í krónur 10.85 hvert kíló.
Jafnframt lækkar útsöluverð á öllum öðrum tegundum
dilka- og geldfjávkjöts um kr. 1.00 hvert kíló.
Heildsöluverð "kal vera frá sama tima:
í 1. verðflokki kr. 9.52 hvert kíló
2. verðflokki kr. 7.62 hvert kíló.
Meðan verð þetta gildir, greiðir Verölagsnefnd landbún-
aðarafurða fyrir hönd ríkissjóðs kr. 0.88 á hvert kíló dilka
og geldfjárkjöts, sem selt er eftir 1. marz af birgðum, sam-
kvæmt mánaðarlegum sölureikningum.
Reykjavík, 28. febrúar 1947.
Verðlagsnefnd landbúnaðarafurða.
Kaupfélög!
FJÖLYRKJ AR
Planet Jnnior nr. 11
Samband ísl. samvinnufélaga
Bensín- og
hráolíuraótarar
„Atlas“ dieselmótorar 6—8 hestöfl
„Atlas“ olíumótorar Zy2—4 hestöfl
„Villiers“ benzinmótorar 2 y2 hestafl
„Villiers" benzínmótorar iy2 hestafl.
€B RII
L%*il
Síinl 7450.
SALA
Kápur og pelsar. Kjólar. Veskí.
Undirföt. Hanzkar. Sloppar.
Barnakápur. og ýmislegt fleira.
Og einnig taubútasala.
KÁPUBÚÐIN
Laugavegi 35.
Sigurður Guðmuudsson.
umtsum:::
Tilkynning
til fisksaltenda
Samkvæmt Ö. gr. reglugerðar um ríkisábyrgð á sölu-
verði fréðfisks, saltfisks o. fl. frá 17. febr. 1947, er hér
með lagt fyrir alla þá, sem fisk salta, að senda Fiskifélagi
íslands 1. og 15. hvers mánaðar tilkynningu um saltað
fiskmagn. í fyrstu tilkynningu skal gefa upp fiskmagn
saltað frá vertlðarbyrjun til 15. íebrúar og síðan hálfs-
mánaðarsöltun. í þessum tilkynningum skal sundurliða
fisktegundir og miða uppgefið magn við fullsaltaðan fisk.
í Reykjavík og Hafnarfirði skal senda þessar tilkynning-
ar i bréíi, annars staðar í símskeyti. Fiskur, sem ekki er
tilkynntur á framanskráðan hátt, fellur ekki undir ríkis-
ábyrgðina.
Þá skal fisksaltendum bent á það, að fiskurinn er í
þeirra vörzlu og á þeirra ábyrgð, þar til hann er fluttur
út, og að einungis matshæfur fiskur fellur undir ríkis-
ábyrgðina. Óheimilt er að salta ýsu, ef unnt er að frysta
hana.
Reykjavlk, 21. febrúar 1947.
FISKABYRGÐ4RN1EFKDI1N
Stúlku eða konu
til hjálpar við matreiðslustörf, helzt vana flatköku-
bakstri, vantar strax.
Upplýsingar á skriístoíu Kron.