Tíminn - 12.06.1947, Blaðsíða 3

106. blað
TtMIIVN. flmmtudagiim 12. júní 1947
3
MINNINGARORÐ:
f*
Aðalbjörg
Grjótnesi
Síðastliðinn vetur lézt að
heimili sínu, Grjótnesi á Sléttu,
fyrrverandi ljósmóðir, Aðal-
®^)jörg Pálsdóttir.
Aðalbjörg sáluga var fædd að
Laugaseli í Suður-Þingeyjar-
sýslu 30. okt. 1870, dóttir hjón-
anna Páls Guðmundssonar af
Brúnagerðisætt og Guðrúnar
Jónatansdóttur frá Ljótsstöðum
í Laxárdal.
Þrátt fyrir fátækt braust Að-
albjörg til náms á Laugalands-
skóla og lauk þar námi 18 ára
gömul, en Laugaland var á þeim
árum helzta athvarf fyrir nám-
fúsar ungar stúlkur í norður-
sveitum. Að loknu námi fluttist
hún til systur sinnar, Borg-
hildar Pálsdóttur húsfreyju á
Oddsstöðum á Sléttu.
Um þær mundir vantaði ljós-
móður í hið strjálbyggða og erf-
iða umdæmi Presthólahrepps.
Varð það að ráði, að Aðalbjörg
færi til Akureyrar til að nema
þar ljósmóðurfræði. Þó þessi
unga stúlka væri talin fínbyggð
og eigi heilsuhraust, þótti það
ekki nema sjálfsögð prófraun,
að hún færi gangandi norðan
af Sléttu til Akureyrar, um há-
vetur. En Aðalbjörg stóðst þá
raun og námið einnig með á-
gætum, kom heim aftur um vor-
ið með full ljósmáðurréttindi,
hófst þá hennar langa og merka
starf, sem lengi mun minnst
norður hér; hún var starfandi
ljósmóðir í 33 ár, og auk víðáttu-
mikils umdæmis, var hennar oft
leitað bæði úr Axarfirði og
Þistilfirði.
Aðalbjörg var mjög skyldu-
rækin í starfi, ávallt ferðbúin á
fáum mínútum, er hennar var
leitað, og spurði aldrei um veð-
ur né færð, hvorki á nótt eða
degi, en hitt bar þó næstum
enn meir af, nákvæmni henn-
ar, öryggi og sálræn áhrif við
hjúkrun sængurkvenna og ann-
arra, er hennar leituðu, enda
vildu konur, er til þekktu ó-
gjarna þurfa annarra að leita í
þeim efnum. Svo mikil gifta
fylgdi starfi hennar sem ljós-
Pálsdóttir
á Sléttu
móður," að engin kona dó af
barnsförum eða eftirstöðvum
fæðingar af öllum þeim fjölda
kvenna^ er hún vitjaði á löng-
um starfstíma, og læknis mun
nær aldrei hafa verið leitað,
enda lítið um lækna hér nær-
lendis á þeim árum.
Árið 1900 giftist Aðalbjörg eft-
^rlifandi mannji sínlum, BHrni
Guðmundssyni á Grjótnesi. Varð
heimili þeirra fljótt orðlagt fyr-
ir rausn og híbýlaprýði, enda
voru* þau hjón samyalin um
mannkosti, svo að til þeirra var
auðsótt öllum nauðleitarmönn-
um, hvort heldur var um hjúkr-
un eða aðra aðstoð.
Þau Björn og Aðalbjörg eign- ;
uðust 5 börn, sem öll eru á lífi,
Guðmund, Gunnar og Baldur,
bændur á Grjótnesi, Jóhönnu,
konu Hólmsteins Helgasonar
oddvita á Raufarhöfn, og Borg- •
þór, skrifstofustjóra í Reykja-
vík. Bera þau öll hinn bezta
vot\ uppeldi og ættar.
Á efri árum tóku þau Grjót-
nes-hjónin til fósturs tvö börn,
sér fjarskyld, sem misst höfðu
móður sína, og veittu þeim það
uppeldi, er þau ávallt muna og :
þakka, að verðleikum.
Aðalbjörg var tekin að eld- |
ast, er kvenfélag voru stofnuð
hér um slóðir, en varð þó þegar
áhugasamur meðlimur í þeim
félagsskap, og skyldi til fulln- ;
ustu gildi þess til þroska og ;
-- (Framhald á 4. síðu)
Úr Rangárvallasýslu
(Framhald af 2. síðu)
urinn af þeim tvíhöfðaða hugs-
anavaðli.
Þá er grein eftir A. J. John-
son um Heklugosið 1845. Það er
' mest ritgerð frá þeim tíma, hvað
öskufall varð mikið í nálægð
Heklu o. s. frv. „Þá datt engum
í hug að flýja“, segir greinar-
höfundur. Það er enn ekki útlit
fyrir, að margir fari eða flýi i
burt. Jú, tveir bændur á Rang-
árvöllum fara í burtu í vor, ann-
ar fer beinlínis vegna öskufalls
og eyðileggingar, en hinn var á-
kveðinn í að hætta áður en
Hekla gaus. Enn fremur fer
einn bóndi úr Fljótshlíðinni. Um
Eyfellinga veit ég ekki, en senni-
lega fara þeir ekkijnarglr.
í niðurlagi áminnstrar grein-
ar, er höfundur harðorður vegna
margs konar vitleysu fólksins,
heldur að mönnum sé ekki sjálf-
rátt o. fl. o. fl. Ég læt hann al-
veg um það, en mér heyrist víða
hafa verið á boðstólum jarðir í
vetur og vor, þó engin aska hafi
verið því valdandi, e*ida er það
mjög eðlilegt, þetta fáa fólk,
sem er enn þá í sveitunum, er
að gefast upp á erfiðleikunum,
víðast eru einyrkjar, sem engan
dag hafa frían til hvíldar hvað
þá meir.
í sambandl við þetta ætla ég
að segja A. J. Johnson eina
smásögu, er skeði hér í Rang-
árvallasýslu fyrir fáum áratug-
um. Sagan er á þesa leið:
í Seljalandsseli við Eyjafjöll
bjuggu ung hjón. Bóndinn hét
Jón Kristjánsson. Á þeim tíma
var árferði líkt og venja er til
hér um slóðir, en talið var, að
búskapur í Selinu hefði ekki
verið meir en í meðallagi og
ekki leið á löngu að bóndi þessi
hætti búskap og flytti að sjó.
Þá var hvorki eldgos eða ösku-
fall og miklu hægara að fá fólk
vil vinnu en nú, þó flúði þessi
maður frá landbúnaði. En það
skyldi nú ekki vera, að það kæmi
úr hörðustu átt, þegar A. J. J.
fer að kasta grjóti að bændum,
þó þeim detti í hug, að erfiðleik-
ar séu framundan og hafi jafn-
vel á orði, að þeir verði að
flæmast frá jörðum sínum.
Nú væri tækifæri fyrir ménn
eins og Á. G. E. og A. J. J. að
fá sér jarðir á öskufallssvæð-
inu og sýna i verki og fram-
kvæmd, að gott sé að búa á
.sandi, sennilegt þætti mér, að
þeir gætu fengið sína jörðina
hvor á Rangárvöllum. Það ætti
að nægja þeim í bili, þó þeir
kunni að vera miklir búmenn.
Dalakarl.

-
i*
í
Gunnar Widegren:
Ráðskonan á Grund
um um leið og hann seig ofurhægt niður á gólfið
með því, sem á honum var. En við þessi síðustu loft-
köst höfðu krabbarnir loks losnað, og húsbóndinn not-
aði líka tækifærið til þess að hypja sig brott.
En ekki var allt búið. Hildigerður rak upp nýtt ang-
istaróp.
— í-i-í-í-í — þessi kvikindi eru líka komin í rúmið
mitt!
Þetta reyndist rétt vera. Undir sitjandanum á
Hildigerði iðaði heljarstór krabbi, og á gólfinu voru
margir á skriði. Við tíndum nú saman alla þessa stroku-
fanga og hentum einum, sem húsbóndinn hafði stig-
ið ofan á, í ruslafatið. Meðan við vorum að þessu,
sagði Hildigerður mér næturævintýr sitt. Hún hafði
náttúrlega steingleymt að láta körfuna niður í kjall-
ara, en í stað þess skilið hana eftir loklausa á eldhús-
gólfinu. Krabbarnir höfðu notað tækifærið og lagt af
stað í skemmtigöngu í tunglskininu. Þrír þeirra höfðu
sennilega skriðið upp horn á lakinu, sem lafði niður
á gólfið, og tveir af þeim flækt sig í hinu mikla hári
Hildigerðar með þeim afleiðingum, sem lýst hefir ver-
ið. Það var í sjálfu sér engin furða, þótt stúlkukind-
inni yrði bylt við, þegar hún vaknaði við þessa krabba-
innrás í hlýtt og friðsælt bólið, þegar hana var að
byrja að dreyma elskhuga sinn, enda hafði hún hlaup-
ið upp í svefnrofunum og æpt allt hvað af tók, rétt
eins og hnífur hefði verið rekinn í hana.
Við bjuggum nú rambyggilega um hina lífseigu
krabba. Hildigerður hreiðraði um sig á gólfinu, og brátt
færðist aftur friður mildrar nætur yfir menn og
krabba á Grund.
Fleira hefir ekki gerzt, sem í frásögur sé færandi, en
;á sunnudaginn kemur ætla Hildigerður og Arthúr að
/setja upp hringana. Þá verður hér hóf mikið. Veizlu-
:gestirnir verða fyrst og fremst sjálf hjónaefnin, en
:auk þeirra foreldrar Hildigerðar, móðir Athúrs og
Hólm, sem ætíð er sjálfsagður eins og prestslambið.
Þessi sunnudagur verður honum þó þungbær reynslu-
•stund, þar eð húsbóndinn mun ekki veita vín né aðra
:áfenga drykki með tilliti til viðhorfs Arthúrs til þess
lífselexírs. Hér verður sem sagt ekki drukkið neitt
Sestaröl.
Það mátti gerla sjá á svip Hólms, hvernig honum
■var innanbrjósts, þegar honum var tjáð þessi ákvörðun,
svo að húsbóndanum fannst tryggara að itreka vilja
.'Sinn:
— :Það verður sem sagt ekkert vin á borðum og eng-
iinn skápur opinn og engir vasapelar heldur, vona ég.
— A-ha, sagði Hólm. En það skaltu vita, bróðir
sæil, ,a@ ég fæ mér ærlega brjóstbirtu, áður en ég fer
:að heimán. \
— E-há, ja-há, sagði húsbóndinn.
Svo verð ég auðvitað að lokum að óska þér góðs
rgengis í nýju stöðunni. En góða vinkona — reyndu
lekki að útvega mér starf. Ég hafði lagt drög að ýmsu
hér og þar, en ég er bara hræddust um, að einhver
verði nógu grunnhygginn til þess að gína við þeim ó-
heillaflugum. Því lengur, sem það dregst, þeim mun
betra. Ég get alls ekki farið héðan í bráð, þvi að nú
fer ávaxtauppskeran í hönd, og einhver verður að
matbúa það, sem blessuð trén gefa af sér. Greinar
þeirra svigna nú undan þunga safaríkra epla og pera —
ef þú vissir bara, hve perurnar eru fallegar i ár! Ég
hefi ásett mér að leggja mig alla fram við að búa til
eplamjöð úr eplunum, sém slitnað hafa niður —
amma kenpdi mér, hvernig fara ætti að því, —, og
svo ætla ég að tæla húsbóndann til þess að brugga
dálítið af ávaxtavíni. Hver heldur þú, að geti hugsað
um kennslukonustöðu og þess háttar hégóma, þegar
;annað eins verkefni er fyrir, höndum hér á Grund?
'Ég er með öndina í hálsinum, í hvert skipti sem Jó-
hann í pósthúsinu kemur, því að kannske ber hann
í tösku sinni bréf, ^em bindur enda á þessa indælu
sumardvöl mína á Grund.
Ég lýk þvi þessum pistli með þá bæn á vörum, að
undirrituð eigi enn eftir að skrifa þér mörg bréf.
• Þln
Anna Andersson.
Hjartans engillinn minn!
5$5S$$$$$555Í$5$$S5555555S5$$555555$5$5$555$5$5$$$555$$5$$$Í5555SÍ5SÍÍ5«»ÍS«ÍS$

555555555S55S5555555555555555555555555555S55555555555555555555555555555S55S5SÍ
Hringurinn hefir ákveðið að gera sérstakar ..ráðstafanir
til að efla barnaspítalasjóð sinn með því safna sem
flestum styrktarfélögum,- Styrktarfélagar - greiða 100 kr.
árstillag í þrjú ár. Ef nógu margir gerast styrktarfélag,ar
rís barnaspítalinn brátt af grunni. Hringurinn heitir því
á alla, unga og gamla, að styðja hann í þessu starfi með
því að gerast styrktarfélagar og hvetja aðra til þess. Þar
sem hér er um velferðarmál barnanna að ræða, fer vel á
því, að foreldrar innriti börn sín sem styrktarfélaga.
Hringkonur annast innritun styrktarfélaga í Soffíubúð
miðvikudaginn og næstu daga frá kl. 10—6.
#
Einnig má alla daga hringja í síma 3146, 3680, 4218,
4224 og 4283, þar sem líka verður tekið við nýjum styrkt-
arfélögum.
R.f Eimskipafélag tslands.
Arður fyrir árið 1946
Aðalfundur félagsins, sem haldinn var 7. þ. m., sam-
þykkti að greiða hluthöfum 4% — fjóra af hundraði — í
arð fyrir árið 1946. Arðurinn verður greiddur í aðalskrif-
stofu félagsins í Reykjavík, og hjá afgreiðslumönnum
þess um land allt, gegn framvísun arðmiða.
Ennþá eiga allmargir hluthafar eftir að-sækja nýjar
arðmiðaarkir fyrir árið 1943—1961. Eru það vinsamleg til-
mæli félagsins, að hluthafar sæki arðmiðaarkirnar hið
fyrsta, en þær eru afhentar gegn framvísun arðmiða-
stofnsins, sem fylgir hlutabréfum félagsins í Reykjavík,
stofnunum er ennfremur veitt viðtaka hjá afgreiðslu-
mönnum þess um land allt.
Þá skal á það minnt, að arðmiði er ógildur, ef ekki hef-
ir verið krafizt greiðslu á honum áður en 4 ár ’eru liðin
frá gjalddaga hans. ö
H.f. Eimskipafélag tslands.
TILKYNNING
Vegna sumarleyfa verður AÐALSKRIFSTOFA Áfengis-
verzlunar ríkisins á Skólavörðustíg 12, ásamt EDNAÐAR-
og LYFJADEILD lokað frá mánudegi 14. júlí til laugardags
26. júlí, að báðum dögum meðtöldum.
Sérstaklega er vakin athygli á lokun iðnaðar- og lyfja-
deildar hina tilgreindu daga, 14.—26. júlí.
Áfeiigisverzlun ríkisins.
Auglýsing
um arðsúthlutun
Samkvæmt ákvörðun aðalfundar verður greiddur 4%
arður af hlutabréfum bankans fyrir árið 1946.
Arðmiðar verða innleystir í aðalbankanum í Reykjavík
og í útibúum hans á venjulegum skrifstofutíma.
Ttvegsbanki tslands h.f.
Nú eru Hildigerður og Arthúr búin að setja upp
hringana, og ég hefi sjaldan séð hjónaefni ljóma eins
;af hamingju. Það var sönn unun að horfa á þau bæði
tvö. Það er áreiðanlega ekki neinn brúðarbeygur í
Hildigerði minni. Foreldrar Hildigerðar ljómuðu líka,
og móðir Arthúrs ljómaði — ekki sízt, þegar húsbónd-
inn stóð upp, mælti fyrir minni hjónaefnanna og
spáði Arthúri hinni glæstustu framtíð og hældi hygg-
indum hans á hvert reipi. Hólm ljómaði, þvi að hann
hafði búið sig rækilega undir þetta áfengislausa hóf,
áður en hann fór að heiman, húsbóndinn ljómaði, að
minnsta kosti rauði lubbinn, Skjöldur ljómaði, því að
hann fékk öll beinin úr hanasteikinni, Ásta-Brandur
Skrifstofur Vatns- og
Hitaveitunnar
verða lokaðar eftir hádegi fimmtudaginn 12. júní vegna
jarðarfarar.
Vatns- «g Hitaveta Reykjavíkur.