Tíminn - 19.08.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
{ ÚTGEFAJSTDI:
PRAMSÓKNARPLOKKURINN
| Símar 2353 og 4373
J PRENTSMIÐJAN EDDA bS.
I .ITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDTJHÚSI. Lindargötu 9 A
> símar 2363 OK 4373
AFGREEÐSLA, INNHEIMTA
OO AUGLÝSDfGASKRIFSTOPA:
' EDDUHÚSI , Llndargöm 9A
: Slml 33» ':______-_^,^.__
31. árg.
Reykjavík, þriðjudagimi 19. ágúst 1947
148. blað'
Skólahúsio að Laugar-
vatni brann í fyrradag
Mesti eldsvoði utan Reykjavíkur hin síðari ár
Einhver stórkostlegasti eldsvoði utan Reykjavíkur hin síðari
ár varð um 3 leytið s.l. sunnudag, er eldur kom upp í skólahúsi
héraðsskólans á Laugarvatni í Árnessýslu. Brunnu tvær efstu
hæðir hússins en skólastofunum var bjargað.
Tíminn átti í gær viðtal við ¦
Bjarna Bjarnason skólastjóra i
og tjáði hann blaðinu að eldsins
hefði fyrst orðið vart um kl. 3 ;
e. h. á sunnudaginn var. j
Slökkviliði frá Selfossi og
Reykjavík var þegar í stað gert
.aðvart um, að eldur væri laus í
skólabyggingunni og kom
slökkvilið frá þessum stöðum
báðum, svo fljótt sem auðið var,
en það dróst þó eðlilega nokkuð
vegna fjarlægðar, að slökkvi-
liðið næði á eldstaðinn.
Bldurinn átti upptök sin í
þakhæð hússins. Varð skóla-
stjóri hans var einna fyrstur
manna uppi undir þakskegg-
inu. Var þegar brugðið við af
heimamönnum og gestum, að
reyna að ráða niðurlögum elds-
ins. Einnig komu menn hvaðan-
æfa úr Laugardal aö Laugar-
vatni til að aðstoða við björg-
unarstarfið og gekk þetta lið
fram af hinum mesta dugnaði
við að ráða niðurlögum eldsins.
En þrátt fyrir það varð ekki
við neitt ráðið. Eldurinn geistist
um alla rishæðina á örskammri
stundu og varð hún alelda nema
burstin yfir austustu álmu
hússins. Henni tókst að bjarga
að nokkru leyti. Tvær hæðir
voru undir risinu og brunnu
þær báðar ásamt íbúð skóla-
stjóra á tæpum tveim tímum
til kaldra kola.
Upptök eldsins
og björgunarstarf.
Vafalaust þykir, að upptók
eldsins hafi stafað frá raf-
magni. Var þó sérstaklega vel
Aðalf undur Skógrækt-
arfél. Reykjavíkur
Aðalfundur Skógræktarfélags
Reykjavikur var haldinn i Fé-
lagsheimili verzlunarmanna
síðastliðinn föstudag, og gerð-
ist þetta helzt á fundinum:
Formaður félagsins, Guð-
mundur Marteinsson verkfræð-
ingur, setti fundinn og kvaddi
Dr. med. Helga. Tómasson til
fundarstjóra, en H. J. Hólmjárn
efnafræðingur skráði fundar-
gerð. Formaður minntist nokkr-
um orðum nýlega látins vara-
stjórnasmeðlims, Árna B.
Björnssonar gullsmiðs, og gat
þess hve einlægan áhuga hann
hefði sýnt málefni skógræktar-
félagsins^ og hve mikinn þátt
ann átti í því, að fjársöfnunin
til Heiðmerkurgirðingarinnar
tókst jafnvel og raun varð ^-
Fundarmenn heiðruðu minn-
ingu hins látna félaga með því
að rísa úr sætum.
Þá gaf formaður stutt yfirlit
yfir störf félagsins á yfirstand-
andi ári, og fyrirætlanir þess,
og er það hvort tveggja aðallega
fólgið í skógrækt í Fossvogs-
stöðinni.
Varastjórnarmeðlimur var
kosinn í stað Árna B. Björns-
sonar og hlaut Daníel Fjeldsted
læknir kosningu.
Tveir menn gengu úr stjórn
en voru báðir endurkosnir.
Þá voru kosnir 10 fulltrúar á
aðalfund Skógræktarfélags ís-
lands sem haldinn verður í
Vaglaskógi 30. og 31. ágúst.
frá öllum raflögnum gengið og
þær allar einangraðar svo sem
kostur var á. Slökkviliðið frá
Selfossi varð fyrr á staðinn en
slökkviliðið frá Reykjavík, þar
sem þ?ð átti skemmri leið að
fara. Var þess fyrsta verk að
hefta frekari útbreiðslu eldsins,
svo sem frekast var unnt. En
ekki leið á löngu, þar til slökkvi-
liðið frá Reykjavík kom á stað-
inn, og tókst þessum slökkvilið-
um í sameiningu að ráða niður-
lögum eldsins en þá voru ris-
hæðirnar brunnar til kaldra kola
og auk þess íbúð skólastjóra.
Ennfremur nokkuð af íbúð
Þórðar Kristleifssonar kennara,
en hann bjó í þakhæð á aust-
ustu álmu hússins.
Tjónið.
Auk þess tjóns, er varð af
völdum eldsins á sjálfu húsinu,
er mun nema fleiri hundruð
þúsunum, varð geisilegt tjón á
innbúum, fatnaði og fleiru: Á
rishæðunum brunnu 32 upp-
búin rúm auk annara innan-
stokksmuna. Þar bjuggu einnig
16 starfsstúlkur. Misstu þær allt,
bæði klæðnað og aðra muni, og
höfðu ekkert eftir nema það,
sem þær yoru í er eldurinn varð
lau*. Þórður Kristleifsson og
kona hans misst allan sinn
fatnað og auk þess urðu
skemmdir á innbúi hans að
öðru leyti af völdum vatns og
reyks. Af sömu ástæðum urðu
einnig skemmdir á innbúi Guð-
mundar Ólafssonar kennara, en
hann bjó á neðstu hæð hússins
í austustu álmu þess. Þar sem
eldurinn komst í íbúð skóla-
stjóra, urðu einnig miklar
skemmdir á innbúi hans. Skóla-
stofunum, k;jallarahæð og
íþróttahúsinu tókst að bjarga
frá eldinum að öllu leyti.
Úrhellisrigning var allan
daginn og orsakaði óveðrið
skemmdir á þeim munum er út
var bjargað.
Slys.
Þar sem eldurinn kom upp að
degi til, voru allir á fótum í
húsinu. Hefði eldurinn hins
vegar komið upp að nóttu til, er
mjög sennilegt að um mikið
stórfeldara tjón og jafnvel
mannskaða hefði verið að ræða,
svo fljótt sem eldurinn breidd-
ist út á rishæðinni, en þar
bjuggu eins og áður er sagt 16
starfsstúlkur. Þótt eldurinn
kæmi upp að degi til varð ein
stúlka samt fyrir mjög alvar-
legu slysi. Hún varð of sein til
að komast út úr herbergi sínu
áður en eldurinn hafði lokað
undankojnuleiðinni. Hún varð
því r»ð bjarga sér á brunakaðli
út um glugga á herberginu. Af
einhverjuni orsökum sleppti hún
kaðlinum of snemma og féll til
jarðar. Handleggsbrotnaði hún
og hlaut auk þess önnur meiðsli.
Líðan hennar var þó ekki lífs-
hættuleg eftir því sem leit út
fyrir í gær.
Skólastarfsemin.
Að sjálfsögðu lamar þessi
bruni skólastarfsemina í vetur
mjög mikið. En samkvæmt því,
er Bjarni Bjarnason tjáði blað-
inu í gær, mun skólinn þó starfa
(Framhald á 4. síðu)
Þaö má ekki verða neinn frekari dráttur á ráð-
stöfunum til að afstýra hruni atvinnuveganna
LAUGARVATNSSKOLINN
Hér sést, er Laugarvatnsskóli tók að brenna. Rishæðirnar eru orðnar
alelda hið innra og eldurinn hefir brotizt. út um tvær af miðburstunum.
og fjárhagsins
Viðtal við Hermann Jónasson um
störf Fjárhagsráðs
Að tilhlutun Fjárhagsráðs og Viðskiptanefndar hefir nú verið
fyrirskipuð skömmtun á allmörgum vörum, en það hefir vakið
nokkura gremju, að þessar skammtanir hafa verið fyrirskipaðar
ímám saman, en ekki allar í einu, og þannig sköpuð skilyrði fyrir
hömstrun, sem var mjög áberandi í búðunum í Reykjavík í síðastl.
viku. í tilefni af því hefur Tíminn snúið sér til Hermanns Jónas-
Konar, sem er annar fulltrúi Framsóknarflokksins í Fjárhagsráði,
og átt tal við hann um þessi mál. Fer það hér á eftir.
Bræðslusíldin orðin 1,290,205
ha., en 1,124,863 ha. á sama
tíma í fyrra
Alls mafa verið saltaðar 42,048 tunnur, en
97,137 á sama tíma í fyrra
í gær nam heildaraflinn á öllu landinu í bræðslu 1,290,205 ha.,
cn 1,124,863 á' sama tíma í fyrra. Alls hafði verið saltað í gær
42,048 tunnur en 97,137 á sama tíma í fyrra. Siðustu daga hefir
engin síld aflast vegna óveðurs á miðunum. Skýrsla Fiskifélags
íslands fer hér á eftir. Talan innan sviga er tunnur í salt.
Bot?ivörpuskip:
Drangey, Reykjavík 4488. Faxi, |
Hafnarfirði 5564. Gyllir, Reykja |
víkl433. Sindri, Akranesi 9954.
Tryggvi gamli, Reykjavík 5477.
Önnur gufuskip:
Alden, Dalvik, 6007. Ármann,
Reykjavík 1996. Bjarki, Akureyri
5717. Huginn, Reykjavík 9707
((430). Jökull,-Hafnarfirði 6800.
Ólafur Bjarnason, Akranesi 6294
Sigríður, ; Grundarfirði 5774.
Sverrir, Keflavík 3934. Sæfell,
Vestm. 7687. Sævar, Vestm. 5107.
Mótorskip: (1 um nótQ.
Aðalbjörg, Akranesi 3143. Á-
gúst Þórarins, Stykkish. 4637.
Akraborg, Akureyri 1864. Álsey,
Vestm 7828. Andey, Hrísey 4359
(434). Andvari, Reykjavík 5752.
Andvari, Þórshöfn 2090. Anglia,
Drangsnesi 642( 140). Anna,
:\fjarðvík 2144 (261). Arinbjörn,
Reykjavík 3853. Ársæll Sigurðs-
son, Njarðvík 1487 (634). As-:j
björn, Akranesi 1326 (90). Ás- '
björn, ísafirði 2104 (107). Ás-
geir, Reykjavík 4599 '(465). Ás-
mundur, Akranesi 767 (133).
Ásúlfur, ísafirði 3313. Ásþór,
Seyðisfirði 4006 (289). Atli, Ak-
ureyri 4133 (214). Auðbjörn,
ísafirði 1955 (178). Auður, Ak-
ureyri 5470 (288). Austri, Sel-
tjarnarnesi 181.
Baldur, Vestmannaeyjum 2879
(346). Bangsi, Bolungavík
1222 (635). Bára, Grinda-
vík 613 (579). Birkir, Eskifirði
1152. Bjarmi, Dalvík 3851 (633).
Bjarnarey, Hafnarfirði 6665
Bjarni Ólafsson, Keflavík 1439
(100). Björg, Neskaupstað 2604
(343). Björg, Eskifirði 4046 (199)
Björgvin, Keflavík 2884 (320).
Björn, Keflavík 2621 (202).
Björn Jónsson, .Reykjavík 2714.
Blátindur, Vestm. 635 (30).
Bragi, Keflavík 1490. Bragi
Njarðvík 1912 (359). Brimner,
Patreksfirði 1598 (118). Bris,
AkUreyri 640. Böðvar, Akranesi
4082 (484).
Dagný, Siglufirði 8530. Dagur
Reykjavk 4630 (322). Draupnir,
reykaupstað 4051 (295). Dröfn
i.sskauPstað 2133 (421). Dux
ITefJavík 3182 (276).
Edda, Hafnarfirði 11794. Egg-
ert Óíafsson, Haínarf. 1133 (54).
Es',1 Ólafs-foh, Hjafnarf. 1849
(447). Einar Hálfdánsson, Bol-
ungavík 1240 (616). Einar Þver-
æingur, Ólafsfirði 3524 (150).
Eiríkur, Sauðárkróki 2459 (23).
E'dborg, Borgarnesi 11034. Eld-
ey, Hrisey 3765 (442). Elsa,
Reykjavík 4107 (111). Erlingur
II. Vestm. 1954 (1020). Erna
Akureyri 3478 (242). Ernir Bol-
ungavík 1555 (276). Ester, Akur
eyri 2446 (485). Eyfirðingur, Ak-
ureyri 4224.
Fagriklettur, Hafnarf. 8745
(444). -Fanney, Reykjavík 3464
(216). Farsæll, Akranesi 5346
(222). Faxaborg, Reykjavík 173.
Fell, Vestm. 5961. Finnbjörn,
ísafirði 2780 (436). Fiskaklettur,
Hafnarf. 2040 (90). Flosi, Bol-
ungavik 1492 (330). Fram, Hafn-
arfirði 2800 (145). Fram, Akra-
nesi 3541 (460). Freydís, ísa-
firði 4182. Freyfaxi, Nesk. 6715
(103). Freyja. Reykjavík 6136
(1289). Friðrik Jónsson Rvík
792. Fróði, Njarðvík 3591 (368).
Fylkir, Akranesi 1468 (109).
Garðar, Rauðuvík 4079 (523).
Geir, Siglufirði 754 (140). Geir
goði, Keflavík 1426 (130). Gest-
ur, Sigluíirði 1404. Goðaborg,
Nesk. 3603 (110). Grindvikingur,
Grindavík 2355. Grótta, ísafirði
6476. Grótta, Siglufirði 2518
(661). Græðir, Ólafsfirði 3881
(439). Guðbjörg, Hafnarf. 3277
(413). Guðmundur Kr.., Kefla-
vík 1536. Guðm. Þórðarson,
(Framhald á 4. síðu)
— Hvers vegna voru ekki
skamtanirnar ákveðnar allar í
einu?
— Meginástæðan er sú,
að Fjárhagsráð er alveg nýtekið
til starfa. Verk þess hingað til
hefir verið að verulegu leyti
fólgið í því að kynna sév ástæð-
urnar í gjaldeyrismálunum og
fjárhagsmálunum yfirleitt. Sú
athugun leiddi strax í ljós, að
ekki yrði komizt hjá víðtækri
skömmtun, og hafa slíkar ráð-
stafanir dregizt alltof lengi. En
það er hins vegar ekkert
áhlaupaverk að koma henni í
framkvæmd. Það tekur minnst
hálfan mánuð að prenta seðla
og koma þeim út um land og
mikill vandi að gera bráða-
birgðaráðstafanir, sem komi að
haldi. Auk þess eru jafnan
nokkuð skiptar skoðanir um,
hvernig skömmtun skuli hátt-
að. Við Sigtryggur Klemensson
lögðum fram fyrra miðvikudag
ákveðnar tillögur um skömmtun
á mörgum vörutegundum. Pess-
ar tillögur fólu það í sér, að
okkar áliti, að svo að segja var
útilokað, að verzlanir seldu vör-
ur, meðan verið var að koma
skömmtuninni í framkvæmd.
Sas;kvæmt þeim skyldu inn-
flutningsleyfi til verzlana vera
í samræmi við þá - upphæð i
•skömmtunarseðlum, sem þær
afhentu viðskiptanefnd. Með
því að selja vörur áður en
skömmtunin gekk í gildi, rýrðu
verzlanirnar því möguleika sinn
fyrir viðskiptum í framtíðinni.
Jafnframt var það ákvæði
í tillögum okkar, að kæmi í ljós
við vörutalningu, þegar skömmt-
unin gengi í gildi, að einhverj-
ar verzlanir hefðu litlar birgðir
með tilliti til fyrra innflutnings
síns, skyldi viðskiptanefnd
heimilt að veita þeim fyrirfram-
leyfi, er greiddust síðar með
skömmtunarseðlum. Meirihluti
Fjárhagsráðs taldi sig ekki geta
tekið afstöðu til þessara tillagna
á því stigi, enda eru þær mikil
breyting frá gildandi innflutn-
ingsreglum. Niðurstaðan varð
því sú, að meirihlutinn ákvað
skömmtun á skófatnaði, en
dráttur varð á öðrum fram-
kvæmdum. Við Sigtryggur
Klemensson tókum ekki þátt í
þeirri ákvörðun, þar sem við
vildum strax láta ákveða víð-
tækari skömmtun, og taka upp
bráðabirgðareglur samkvæmt
því.
— Var fallizt á reglu ykkar
Sigtryggs, þegar skömmtunin á
vefnaðarvörum, búsáhöldum
og hreinlætisvörum var ákveðin?
— Seint í fyrri viku bar
Finnur Jónsson fram miðlunar-
tillögu, þar sem tillögur okkar
Sigtryggs voru teknar upp í að-
alatriðum, en bætt við þær því,
að úttekt manna á þeim tíma,
þegar beðið væri eftir skömmt-
unarseðlum, skyldi skráð, og
síðan dregnir frá seðlar, er
henni svaraði. Með þessu var
ætlast til, að enn tryggilegar
væri komið i veg fyrir hömstrun.
Við Sigt^'ggur Klemensson féll-
umst á þessa tillögu og var hún
því samþykkt í fjárha^sráði.
Minnihlutinn undi ekki þessari
afgrv.ðslu og skaut málinu til
ríkisstjórnarinnar, eins og heim-
ilt er samkvæmt Fjárhagsráðs-
lögunum. Meirihluti ríkisstjórn-
arinnar vildi ekki fallast á til-
lögu Finns að öllu leyti, en setti
þær bráðabirgðareglur, sem við-
skiptanefnd hefir auglýst. Enn
er því ekki séð, hver niðurstaðan
verður viðkomandi því að út-
hluta innflutningsleyfum eftir
skiluðum skömmtunarseðlum.
— Hverjir eru aðalkostirnir
við að tengja þannig saman
skömmtunarseðlana og inn-
flutningsleyfin?
— í lögunum um Fjárhagsráð
er ákveðið, að viðskiptanefnd
veiti innflutningsleyfi til þeirra
verzlana, sem selja ódýrast og
fara bezt með gjaldeyririnn.
Jafnframt er svo ákveðið, að
kappkostað skuli, „að neytendur
geti haft viðskipti þar, sem þeir
telja sér hagkvæmast að verzla."
Ég efast um að fundnar verði
betri reglur til að fullnægja
þessum ákvæðum en þær, sem
hér um ræðir. Með skömmtun-
arseðlunum afhendir viðskipta-
nefnd þá raunverulega hverjum
þjóðfélagsþegn þann gjaldeyri,
sem hún getur látið honum í té
fyrir tilteknar vörur, og hann
felur þeirri verzlun innkaupin,
sem hann treystir bezt. Hafi
húu ekki vöruna til, getur hann
lagt seðilinn inn hjá henni og
falið henni að kaupa vöruna
fyrir sig. Til þess að fyrir-
byggja, að fyrirtæki séu mis-
jafnlega sett vegna misjafnra
vörubirgða í upphafi, eru veitt
fyrirframleyfi, eins og áður er
skýrt frá. Yrði þetta fyrirkomu-
lag tekið upp, myndu þær verzl-
anir fljótlega fá mest af
skömmtunarseðlum og þá jafn-
framt mest viðskipti, er fójkið
finnur að veita því bezt
kjör fyrir þann takmarkaða
gjaldeyri, sem hægt er að veita
því til umræddra vörukaupa.
— Hafa ekki komið fram
fleiri tillögur, sem ganga í þá
átt að tryggja rétt neytend-
anna?
— Þær hafa ekki verið lagðar
fram í Fjárhagsráði. Það skal
tekið fram, að ég vil engan veg-
(Framhald á 4. siöu)