Tíminn - 06.09.1947, Blaðsíða 2

2
TlMlNN, lawgardagmii 6. sept. 1047
161. blað
Þorkell krafla skrifar:
„Öllu er snúið öfugt þó”
Laugardagur 6. sept.
■nii' i iimiMi ■in rir irnirr i-r~
Skrif Alþýðublaðsins
um afurðaverðið
í Alþýðublaðinu birtist í gær
furðuleg forustugrein um nýju
landbúnaðarvísitöluna. Kemur
þar fram slíkur hugsunarhátt-
ur, að óhjákvæmilegt er að
mótmæla honum tafarlaust.
í grein þessari er mjög býsn-
ast yfir þeirri verðhækkun, sem
verður á landbúnaðarafurðun-
um samkvæmt nýju vísitölunni.
Segir blaðið, að það lýsi lítilli
ábyrgðartilfinningu hjá bænd-
um að knýja fram slíka hækk-
un nú, enda muni leiða af þessu
nýjar hækkunarkröfur hjá öðr-
um stéttum.
Til þess að sýna tóninn í
greininni, þykir rétt að birta
þetta sýnishorn:
„Málsvarar bændastéttar-
innar á vettvangi stjórnmál-
anna fjölyrffa í ræffu og riti
um nauffsyn þess aff stöffva
verðbólguna og dýrtíffina. En
þegar þeir eiga aff marka
raunhæfa afstöffu í þessum
málum og gefst kostur á því
aff sýna I verki, aff þeir séu
samkvæmir orffum sínum og
skrifum, bregst þeim ábyrgff-
artilfinningin. Stéttardekriff
og flokkshagsmunirnir villa
þeim þá sýn.“
í grein Alþýðublaðsins er
gengið vandlega fram hjá þeirri
staðreynd, hvernig landbúnað-
arvísitalan er fundin, enda væri
ekki hægt að brigsla bændum
og fulltrúum þeirra um ábyrgð-
arleysi, nema þeirri staðreynd
væri leynt. Landbúnaðarvísital-
an er byggð á þeim grundvelli,
að bændum séu tryggðar svip-
aðar tekjur og öðrum vinnandi
stéttum. Lagt er til grundvallar
það kaupgjald, sem hliðstæðar
launastéttir hafa þegar tryggt
sér, og verðlag landbúnaðarvara
síðan miðað við það, að bænd-
ur geti notið svipaðra tekna.
Það er því alrangt, að með á-
kvörðun landbúnaðarverðsins
séu bændur látnir fara fram úr
öðrum stéttum og þeim þannig
gefið tilefni til nýrra kaup-
krafna, heldur er aðeins verið
að tryggja bændum svipaðar
tekjur og aðrar stéttir hafa
þegar fengið.
Sú ábyrgðartilfinning, sem
Alþýðublaðið er að heimta af
bændum og fulltrúum þeirra, er
því í stuttu máli sú, að þeir
eigi að falla frá kröfum sínum
um jafnrétti við aðrar stéttir
og láta skammta sér miklu
minni tekjur en aðrar stéttir
hafa þegar fengið. Bændurnir
eiga einir allra stétta að færa
fórn, svo að hægt sé að fleyta
fjármálaóstjórninni áfram enn
um stund.
Það er sannarlega undrunar-
vert, að slík krafa skuli koma
fram í blaði, sem kennir sig við
hinar vinnandi stéttir. Það er
sannarlega undarlegt, að það
skuli geta hugsað sér, að dýr-
tíðarmálið verði fyrst og fremst
leyst á kostnað fjölmennustu
vinnustéttarinnar í landinu. Og
það eykur ekki hróður blaðsins,
sem gerir þessa kröfu um lakari
og verri kjör til handa bænda-
stéttinni en öðrum stéttum
landsins, að það skuli aldrei
bera fram kröfur um minnkað-
an óhófsgróða heildsalanna og
annarra meiriháttar fjárafla-
manna, heldur virðist þvert á
móti leggja fyllstu blessun sina
yfir hina gegndarlausu fjáröfl-
un þessara manna á undan-
I.
Framsóknarflokkur og Al-
þýðuflokkurinn fóru með völd
árin 1934—1939. — Vitanlega
mátti um stjórnarstefnu þeirra
ára deila — þótt afrek stjórn-
arinnar og björgunarstarf væri
aðdáunarvert. — En aldrei mun
nokkur hafa átt þá hugkvæmni
að kenna stjórnarandstöðunni,
Sjálfstæðisflokknum, um
stjórnarstefnuna eða afleiðing-
ar hennar, kosti og galla. —
Engum hefir komið til hugar
að kenna aðallega þjóðinni um,
heldur þeim, sem leiddu þjóð-
ina. Engum hefir annað til hug-
ar komið en að þakka eða van-
þakka, sýkna eða sakfella þá
stjórn, sem með völdin fór,
barðist fyrir stefnu sinni meðal
kjósendanna og fékk samþykki
þeirra.
Þetta hefir verið og er frá
sjónarhól andlega óbrjálaðra
manna, svo sjálfsagður hugsun-
arháttur um stjórnina 1934—39,
sem og allar aðrar ríkisstjórn-
ir, að ekki hefir þótt umtals-
vert.
Stjórnmálamaður eða flokk-
ur berst fyrir stefnu sinni með-
al þjóðarinnar. Ef stefnan, sem
hann álítur rétta, sigrar — þá
stjórnar hann og ber ábyrgðina
(sbr. fyrrverandi stjórnar-
flokka). Ef stefna manns eða
flokks bíður ósigur, stjórnar
hann ekki og ber þá auðvitað
ekki ábyrgð á þeirri stefnu, sem
sigrað hefir, en hann hefir bar-
ist gegn (sbr. Framsóknarflokk-
inn).
Engin ríkLsstjórn á rétt til að
stjórna degi lengur en hún er
samþykk og vill bera ábyrgð á
þeirri stefnu, sem farin er. Sé
stjórnin ósamþykk stefnunni
ber henni að lýsa því yfir með
því að segja tafarlaust af sér.
Sérhver ríkisstjórn ber því
með tilveru sinni einni saman
ábyrgð á þeirri stefnu, sem ríkir
meðan hún er við völd.
förnum árum. í þessum efnum
skapar Alþýðublaðið sér áreið-
anlega sérstöðu meðal jafnað-
armannablaða heimsins.
Það er lika ómaklegra að
brigsla bændastéttinni um á-
byrgðarleysi í dýrtíðarmálunum
en nokkurri stétt annarri.
Bændur sýndu bezt vilja sinn
í verki haustið 1944, þegar þeir
gáfu eftir 9.4% af afurðaverð-
inu í trausti þess, að aðrar
stéttir gerðu það sama. Hvernig
brugðust forkólfar Alþýðu-
flokksins við þeirri framréttu
hönd bændanna? Þeir gengu í
bandalag við Ólaf Thors og
kommúnista um að hækka laun
allra annarra stétta og leiddu
nýtt verðbólguflóð yfir þjóðina.
Sú reynsla hefir gert bændurn-
ar aðgætnari og varfærnari í
þessum efnum.
Það er samt óhætt að full-
vissa Alþýðublaðið um það, að
bændurnir munu ekki skorast
undan að bera sinn hluta af
þeim ráðstöfunum, sem gera
þarf til að lækka dýrtíðina, ef
þær eru gerðar á réttlátan hátt
og látnar ná hlutfallslega jafnt
til allra. En hitt er Alþýðu-
blaðinu líka bezt að gera sér
ljóst, að bændur munu ekki
þola að ranglega verði gengið
á rétt þeirra og það munu
verkamenn ekki heldur þola.
Réttlátlega verða dýrtíðarmálin
ekki leyst, nema byrðar niður-
færzlunnar verði fyrst og fremst
bornar af þeim, sem mest hafa
grætt á dýrtíðinni.
II.
Seinustu árin hefir sú stefna
verið sköpuð um margt, „að öllu
er srjúið öfugt þó aftur og fram
í hundamó ... “ Fyrirhyggju-
leysi og gaspursháttur hefir ver-
ið kallað bjartsýni og dirfska.
Fyrirhyggja og forsjálni; — þær
dyggðir sem beztar hafa þótt,
hafa verið uppnefndar og kall-
aðar svartsýni og hrunspá.
Fólkið var hellt fullt af and-
vara- og fyrirhyggjuleysi — og
því talin trú um, að það væru
dyggðir. Fyrrverandi stjórn
hagaði sér eins og fjárplógs-
menn alræmdir, sem drekka
menn fulla og ginna þá í því
ástandi til að skrifa á glæfra-
víxla. —
Nú er sá fjárglæfravíxill, er
þjóðin var ginnt til að skrifa á,
fallinn í gjalddaga. Þessi ginn-
ing var rekin með þeirri ó-
skammfeilni og áfergju að sein-
ast í vetur hélt Pétur Magnús-
því fram að fjármálin og gjald-
eyrismálin stæffu meff mesta
blóma og Ólafur Thors sagði
aff útlitiff hefði aldrei veriff
bjartara, gjaldeyris tekjur árs-
ins 1947 yrffu um 600 miljónir.
(Þær munu reynast 250—300
miljónir og geta aldrei farið yfir
400 miljónir,hve vel sem síld
veiddist).
Þessir herrar voru því ánægð-
ir með stjórnarstefnuna fram á
síðustu stund, sem og vera bar.
Sögðu þeir ekki, að vaxandi dýr-
tíð væri kjarabót, að dýrtíðin
dreyfði auðnum til fátækling-
ana, allt var þetta auðvitað
gert fyrir þá. Hin nýju tæki
þoldu svo sem þessa dýrtíð o.
s. frv.
Þegar og ef þyrfti að lækka
Það eru ekki ýkja mörg ár
síðan að við íslendingar viss-
um, hvernig ætti að standa að
því að rækta gras — rækta það
hvar sem var. Hér er ekki átt
við heimilisiðnaðinn, túnin
kringum bæina, sem koma eins
og af sjálfu sér, vegna þess að
bænum var, þar sem því mátti
við koma, valinn þurrlendur
staður. Heldur er átt við hitt,
hveifnig standa átti að því að
rækta mýrina, melinn, sandinn,
og breyta þessu í tún.
Og ekki er það fyrr en nú,
sem einstöku menn hafa öðlast
vitneskju um það, hvernig
standa ber að því að rækta
gagnskóg á íslandi.
Árið 1930, alþingishátíðarár-
ið, beittist Sigurður Sigurðsson
búnaðarmálastjóri fyrir stofn-
un Skógræktarfélags íslands.
Félag þetta varð þó í fram-
kvæmdinni aðallega skógrækt-
arfélag Reykjavíkur.
Á síðasta ári var stofnað sér-
félag fyrir höfuðstaðinn, en
Skógræktarfélag fslands gjört
að sambandsfélagi skógræktar-
félaganna í iandinu.
Þetta nýja sambandsfélag
hélt sinn fyrsta eiginlega aðal-
fund að Brúarlandi í Vaglaskógi
um síðustu helgi.
Á þessari samkomu gjörðist
margt markvert.
í fyrsta lagi fengu menn, sem
dýrtíðina mundu þeir sannar-
lega gera það framleiðendur
(sjálfstæðismenn) og verka-
menn (kommúnistar) og manni
skij£iist að þetta yrði álíka auð-
velt og að draga saman málara-
stiga. —
Og efndirnar eru þær, að
stjórnarflokkarnir eru hlaupnir
sundur með hárreitingum,
pústrum og öðrum tilburðum,
er slíkum hæfir — en dýrtíðar-
súlan stendur eftir, og aldrei
hærri sem einskonar minnis-
varði þeirrar stjórnar auðnu-
leysis og eyðileggingar, er sat
að völdum undanfarin ár. —
Og eftir að fjármálahrun er
löngu augljóst öllum hugsandi
mönfium, labba þeir Pétur og
Ólafur niður úr stólunum, en
utan úr myrkrinu heyrast hróp
þeirra um „blóma“ og „birtu“
stjórnarstefnu þeirra. Þetta er
nú að vera blekkingunum trúr
til hinztu stundar.
III.
En nú er líka tónað nýtt lag
(Morgunbl. 3. sept.) Nú er ekki
talað um „blómann“ og „birt-
una“. Nú er talað um ískyggi-
legt útlit. Nú er það fólkið, sem
var svo vitlaust að þaff vildi
þessa dýrtíð! Nú er hún fólkinu
að kenna! Stjórnin vildi þetta
ekki — fólkiff var óviðráðanlegt.
Og eiginlega voru líka allir
flokkar á móti gerðadómslög-
unum, nema Sjálfstæðisflokk-
urinn! Nú sýnir það sig að
Sjálfstæðisflokkurinn hafði á
réttu að standa. Gerðadómslög-
in eru aftur orðin góð! —
Manni hrís hugur við þeirri
trú á heimsku fólksins, sem
þarna voru, allgreinilegt yfir-
lit yfir starf hinna ýmsu skóg-
ræktarfélaga, framkvæmdir
þeirra og örðugleika.
í öðru lagi var þarna skýrt
frá staðreyndum, sem sanna
það, að ýmsar barrviðartegundir
geti þrifLst hér á landi.
í þriðja lagi var samþykkt
einskonar stefnuyfirlýsing, sem
skógræktarfélögin munu fara
eftir, og jafnframt gjörðar
bráðabirgðatillögur um verka-
skiptingu milli hins opinbera
og einstaklingsframtaksins,
eins og það kemur fram fyrir
milligöngu skógræktarfélaga.
í fjórða lagi voru heimsóttir
og skoðaðir ýmsir staðir, er
bera framkvæmdamöguleikun-
um vitni.
Þá upplýstist það einnig á
þessum fundi, að nú hefir verið
fundin aðferð við uppeldi á
birkiplöntum að minnsta kosti,
sem kalla mætti stóriðjuaðferð,
í stað annarar seinvirkarl, sem
notuð hefir verið fram til þessa,
og valdið því, að ekki hefir
verið hægt að fullnægja eftir-
spurninni og því í raun og veru
staðið í vegi fyrir framkvæmd-
um.
Skal nú vikið að þessum at-
riðum nokkru nánar.
Eftir öllum sólarmerkjum að
dæma, er nú að rísa mikil á-
fram kemur í þessum ósannind-
um og rangfærslum.
Sömu mennirnir, sem börðust
fyrir þeirri stefnu, sem fyrrver-
andi stjórn hafði, sátu í stjórn-
inni og báru ábyrgð á stefnunni
og töluðu um „blóma', hennar.
og „birtu“, þykjast nú hvergi
hafa nærri komið.
Allir þeir, sem nokkuð þekkja
til málanna, vita það, að Ólaf-
ur Thors var ginntur til þess
af kommúnistum og jafnaðar-
mönnum fyrir forsætisráð-
herratign og peningalegan á-
vinning nokkurra fjölskyldna
að samþykkja á Alþingi vorið
1942 breytingu á kjördæma-
skipun landsins. Áður hafði Ól-
afur lofað þeim Hermanni Jón-
assyni og Eysteini Jónss. því að
viðlögðum drengskap, þegar
samið var um gerðardómslögin,
að breyting á kjördæmaskipun-
inni skyldi ekki ganga fram á
því þingi. Þessu drengskapar-
loforði brást Ólafur en mynd-
aði stjórn með yfirlýstum and-
stæðingum gerðardómslaganna.
Þar með var öllum ljóst, að
gerðardómslögin voru úr sög-
unni. Þau voru óframkvæman-
leg með mönnum, sem höfðu
sett sér sem aðalmark að eyði-
leggja þau. Og forsætisráðherr-
ann, sem átti pólitískt líf sitt
undir kommúnistum, varð verk-
færi þeirra, enda réðu þeir og
jafnaðarmenn þegar ferðinni í
dýrtíðarmálinu eftir að Ólafur
hafði myndað stjórn.
Heitrof Ólafs 1942 er nú aðal-
orsök þess, að þjóðin er nú
gjaldleyrislaus og fátæk í stað
þess að vera fjárhagslega vel á
vegi stödd. Vorið 1942 urðu al-
ger straumhvörf í íslenzkum
stjórnmálum.
IV.
Engum, sem rétt vill vita,
dylst að brigðmælgi Ólafs
Thors 1942 urðu bani kaup- og
verðfestingarinnar — og opnaði
hugaalda um trjárækt og skóg-
rækt.
Skrúðgörðum fjölgar óðfluga
við heimilin, bæði í þéttbýli og
dreifbýli. Suður-Þingeyingar
hafa komið á hjá sér athyglis-
verðu skipulagi, þar sem félags-
lega er unnið að því, að upp
rísi bæjarskógur á sérhverri
jörð í héraðinu. Á skömmum
tíma hefir þetta félagsfyrir-
komulag leitt til þess, að i
sýslunni hefir þegar verið kom-
ið upp girðingum á 47 jörðum,
flestar eru þær um hektari að
stærð, og innan þessara girð-
inga er tekið að gróðursetja
hinn væntanlega „bæjarskóg."
Yfirleitt fer árleg gróðursetn-
ing fram á einum og sama degi,
skógræktardegi, og er samhjálp
innan hverrar sveitar um hana.
En hlutkesti ræður hverjir hljóti
styrkinn, sem fyrir hendi er, til
þess að koma girðingunni um
bæjarskóginn í framkvæmd.
Flest hafa skógræktarfélögin
hafizt handa um verklegar
framkvæmdir, samhliða hvatn-
ingar- og leiðbeiningarstarfi. í
Eyjafirði og á Fljótsdalshéraði
hafa verið girt svæði, þar sem
skógarleifar hafa leynzt í jörð,
og er nú furðulega margar trjá-
plöntur vaxnar á legg innan
þessara girðinga. Þá er vert að
geta þess, að félagið í Eyjafirði
girti land fyrir nokkrum árum
við svonefnt Garðsárgil, en í því
lifðu birkihríslur sem búsmali
náði ekki til. Innan þessarar
girðingar breiðist nú björkin
óðfluga út. Þá lýsti því Jón
Rögnvaldsson, hinn kunni garð-
yrkjumaður í Eyjafirði, hvern-
ig listigarðarnir á Akureyri,
Gróðrastöðin, Grundarstöðin og
Leyningshólareiturinn ysu fræ-
inu út yfir héraðið, og einkum
þá flóðgátt fyrir aukna dýrtíð,
sem kommúnistar og jafnaðar-
menn höfðu barist fyrir. Verkn-
aður Ólafs hefir breytt vel-
gengni í vesaldóm, meðan
nokkrar fjölskyldur hafa rakað
saman fé og flutt það til út-
landa í skjóli stjórnarstefn-
unnar.
Fyrsta þætti þessarar harm-
sögu er nú að verða lokið. Hann
er saga um eina mestu glæfra-
mennsku, sem veraldarsagan
þekkir. Eða hvar munu póli-
tískir glæfrar hafa orkað því að
gera eina auðugustu þjóð heims-
ins, að tiltölu við fólksfjölda,
að vanskila- og bónbjargarþjóð
á jafn skömmum tíma?
Ég spyr það fólk, sem rétt-
lætistilfinningu hefir: Hverjir
hafa unnið stærri afbrot í þessu
landi en þeir, menn, sem að
þessu eru valdir, — og er það
ekki að hengja bakara fyrir
smið, þegar menn eru teknir
fastir fyrjr smáþjófnaði, en
þessir menn ganga lausir? Ég
spyr ennfremur: Nú þegar ár-
angurinn af stjórnarstefnunni,
sem var tekin upp eftir heitrof
Ólafs Thors 1942, liggur fyrir,
er þá fært að stjórna áfram,
án þess að gefa þjóðinni tæki-
færi til að þvo af sér þann
smánarblett að hafa látið ginn-
ast af þessum mönnum. Geti
hún ekki þvegið þann smánar-
blett af sér, er ekki mikil von
um björgun hennar.
Ragiuir Jónsson
hæstaréttarlögmaffur
Laugavegi 8.
Sími 7752.
Lögfræðistörf og eignaum-
sýsla.
Vinnið ötullega fprir
TínwNN.
Auglýslð í Tímaimm.
í stefnu til norðausturs, og
hversu ánægjulegt það væri,
þegar skógurinn yxi af sjálfu
sér. Ennfremur skýrði hann frá
að komnar væru fjórar girð-
ingar um bæjarskóga, í Eyja-
firði, hin stærsta 10 ha.
Ketill bóndi Indriðason á
Fjalli í Aðaldal sagði frá því á
fundinum, hvað honum fannst
mikið um þegar hann, lítill
drengur, sá skógartré i fyrsta
sinr.. Nokkru síðar áttaði hann
s:g á því, að lágvaxið kjarrið í
heimahögum jarðarinnar þar
sem foreldrar hans bjuggu, væru
systur bjarkarinnar miklu, sem
hann hafði séð. Og litli dreng-
urinn fékk heimild foreldra
sinna til þess að mega freista
að friða þennan unga skóg fyr^
ir búsmalanum. Og þetta gerði
hann, með aðstoð hunds, í 20
ár, en þá fyrst hafði heimilið
efni á því að girða skóginn og
friða með þeim hætti. Oft fór
litli drengurinn ofan um miðj-
ar nætur til þess að reka féð úr
skóglendinu. En nú er þarna
ein fríðasta skógarhlíðin i
byggðarlaginu.
Þe.»si maður hafði margt til
mála að leggja. Hann taldi
grisjun ófriðaðra skóga víta-
verða og þyrfti að banna hana
með lögum. Taldi fóðurbæti, út-
lendan áburð og auknar vélar
hleypa upp fénaði en á kostnað
landsnytja, svo að áratugir
gætu eytt skógarleifum og
nytjalendum meir en aldir áð-
ur. Vildi að skógræktarfélög
aðstoði við skóggæzlu, en ríkis-
valdið herði sig við friðunina á
gömlum skógarleifum. Að girð-
ingar um skóglendi til nýrækt-
ar njóti sama jarðræktarstyrks
og túngirðingar. Skóglendi á
(Framhald á 4. síBu)
Guðlirandiir Magnússon:
Kapítulaskipti í
skógræktarmálunum
Fyrsta g'rein.