Tíminn - 25.09.1947, Blaðsíða 3

174. blað
TÍMIIVIV, flmmtudaglim 25. sept. 1947
3
QJLÆ
ctup
María Þorgrímsdóttir, Vigfús Jónsson, Dvergasteini, Reyðarfirði.
Hi?/n 5. júlí s.l. áttu þau 50
ára hjúskaparafmæli. Margir
ættingjar þeirra og vinir heim-
sóttu þau þá. Var að vanda
glatt, hlýtt og bjart umhverfis
gullbrúðhjónin. Þau eru við
góða heilsu, glöð og ánægð og
njóta nú þeirra launa, sem
jafnan fylgja vel unnu dags-
verki.
í 74. tölublaði Tímans 1943 er
getið helztu æviatriða þeirra,
en það ár urðu þau hjón bæði
sjötug.
Knllað tit kveima
(Framhald af 2. síðu)
eymd og mikilli spillingu á
neðstu stigum mannfélagsins.
Þessum þræði verður að svipta í
sundur og nema hann broft.
Hér þarf bætta samkvæmis-
siði og réttast og bezt er að rík-
isvaldinu sjálfu verði beb.t svo,
að bót sé að í þeim málum.
Porysta þess og fyrirmynd gæti
miklu áorkað. Um þá kröfu
verður vel að standa.
Hvers eiga hjólaknæpurnar
að njóta?
Allir vita að áfengi er selt í
Reykjavík utan við lög og rétt.
Bílstjórar fara um bæinn og
gera sér vínhneigð manna og
v<^ikleika að féþúfu öllum
kvöldum og endilangar nætur.
Þar fá þeir ábæti með upp-
sprengdu verði, sem langar í
meira, þegar þorstinn er vak-
inn og búnar eru birgðirnar úr
áfengisverzlun ríkisins.
Það væri verkefni fyrir góð-
gerðafélög að veiða þessi var-
menni, sem þá verzlun reka. En
ekkert er auðveldara en að tor-
velda skemmdarstarf þeirra með
lögum. Friðunarlögum æðar-
fugla er fylgt eftir, svo að hver
sá er sekur er sést með dauðan
fugl, þó að kafnað hafi í neti
t. d. Botnvörpuskipum er bann-
að að koma í landhelgi, nema
með vissum, löglegum frágangi
á veiðarfærum sínum. Þetta er
gert til að auðvelda eftirlitið.
Eins mætti banna alla geymslu
og flutning áfengis í bílum,
þegar áfengisverzlun ríkisins er
lokuð. Ég sé ekki neina nauðsyn
á þeim. Þar með væri ekki úti-
lokað að færa það til fótgang-
andi eða á reiðhjólum. Væri
þessu fylgt gæti götulögreglan
hæglega hreinsað burtu hjóla-
knæpurnar úr bænum og væri
það ómetanleg landhreinsun.
Liggur dáff þín og orffstír
og drengskapur viff.
Nú er það ykfcar, konur í
Reykjavík, að fylgja óskum
ykkar og kröfum eftir og knýja
það fram, að við þeim verði
orðið. Látið nú sjá að ykkur sé
alvara. Ekki skyldu þeir lengi
eiga sigri að hrósa, sem ætla
íslenzkar konur skaplausar dul-
ur, sem óhætt sé að einskisvirða.
Sé ekki hægt að knýja Alþingi
til einhvers, sem kalla má heið-
arlega tilraun og ekki einu sinni
að taka fyrir vínveitingar í
veizlum ríkisins, er ekki nema
eitt ráð til, en það hafið þið
iíka í hendi ykkar. Það er að
svipta þá menn, sem gegn um-
bótunum standa kjörfylginu.
Þið skuluð neita, ákveðið og af-
dráttarlaust, hvar í flokki sem
þið standið, að styðja kosningu
þeira manna, sem ganga nú
gegn óskum ykkar, og standa
vel við þá neitun. Þannig eigið
þið opna leið til sigurs og sæmd-
ar. En án þess að fylgja nú
fast eftir getið þið ekki haldið
virðingu ykkar og áliti í opin-
berum málum. Því er þetta bæði
almennt menningarmál, sið-
gæðismál og réttlætismál eins
og öll bindindisbarátta, en
jafnframt liggur álit og sæmd
ykkar sjálfra við.
Annað er það, sem ekki má
lieldur gleymast. Verið sjálfar
hollar og trúar hugsjónum
ykkar. Veitið aldrei vín. Látið
aldrei áfengisnautn flekka
heimili ykkar með ykkar vilja.
Látið þar aldrei undan. Og
látið ekki leiða ykkur til að sitja
með svallandi mönnum í sam-
kvæmum, svo að þeim verði af-
sökun í.
Gætið þið hvors tveggja að
gera miklar kröfur inn-á við til
ykkar sjálfra og út á við til
þeirra áhrifamanna, er þið hefj-
ið til valda með atkvæði ykkar.
Gangið djarft fram og hafið
hreinan skjöld. Þá mun það
sýna sig, að konan kemur og
bjargar, þar sem meinin svíða
sárast og verst er við að eiga.
Þá verður konan verndardís ís-
lands og lyftir karlmönnunum
til meiri menningar.
Reykvískar konur!
Hvorir reynast nú réttspárri,
þeir, sem ætla ykkur dáðlausar
dulur, sem hæfilegast sé að
hundsa og forsmá, eða hinir,
sem treysta ykkur til hjálpar,
þar sem helzt þarf með, af
alvöru og einlægri festu?
Enn skal það sjást, að íslenzk-
ar konur eiga gott hjarta, göf-
ugar kenndir og sjálfstætt sið-
ferðisþrek.
Erich Kástner:
| Gestir í Miklagarhi ]
— Polter bað mig að skila kveðju til gistihússtjór-
| ans, sagði hann. Frú Kasparíus ætlar að fara með
\ kvöldlestinni.
Gistihússtjórinn stundi aðeins.
— Hún kemur aldrei framar í Miklagarð, sagði
Polter, bætti léttadrengurinn við. Og Lenz ætlar að
fara líka.
) Gistihússtjórinn gróf höfuðið niður í rúmfötin, svo
að hann heyrði ekki meira.
; í
NÍTJÁNDI KAFLI.
Fleiri en einn |
Doktor Hagedorn átti sex stunda viðdvöl í Múnchen.
Hann útvegaði sér viðskiptaskrá frá Berlín og notaði
tímann til þess að leita að nafni Eðvarðs Schulze. En
hann fann ekki neinn Eðvarð Schulze auglýsinga-
mann. Hann leitaði einnig í flokknum kaupsýslumenn,
ef hann kynni að hafa látið skrá sig undir þeim titli,
og skrifaði heimilisfang þeirra á minnisblað. Hvað
Hildi snerti var hann í enn meiri vanda. Hann vissi
ekki einu sinni skírnarnafn föður hennar og því síður,
hvað hann starfaði. Það var óvinnandi vegur að leita
uppi alla Berlínarbúa, sem hétu Schulze, og spyrja þá,
hvort þeir ættu dóttur, er héti Hildur. Þetta varð hann
þó að gera.
Síðasta hálfstímann reikaði Hagedorn um járn-
brautarstöðina.
Það voru fremur fáir farþegar í lestinni í þetta sinn,
og Hagedorn lenti einn í klefa. Loks sofnaði hann.
Hann dreymdi, að þeir Brúsaskeggur væru að leita
að Hildi Schulze. Þeir voru staddir í skráningarskrif-
stofu Berlínarborgar.
— Ég er að leita að ungfrú Hildi Schulze, sögðu þeir
Brúsaskeggur báðir einum rómi.
Skrifstofumaðurinn leitaði lengi í mörgum spjald-
skrárkössum. Loks kinkaði hann kolli.
— Hér er hún, sagði hann. Bjó áður í útvarpsturn-
inum. Er nú farin suður í Alpa, samkvæmt skipun
ríkisst j órnarinnar.
— Hún er kominn hingað aftur stundi Hagedorn.
— Það veit útvarpsturninn ekkert um sagöi maður-
inn ströngum rómi, og það er ekki með leyfi yfirvald-
anna.
Svo leiddi hann þá Brúsaskegg niður í dimman
kjallara með löngum göngum. 'Þar var fólki raðað á
hillurnar — það voru þeir, sem höfðu gleymt, hvar þeir
áttu heima. Allt í einu kom Hagedorn auga á hana bak
við eina hurðina. Hann rak upp fagnaðaróp.
— Hérna er hún, sagði hann.
— Getur ekki verið, sagði maðurinn. Þessi heitir
Greta — skipun frá ríkisstjórninni.
Og Hildur horfði á þá tárvotum augum, en maðurinn
skellti í lás. Svo greip hann i hárið á Hagedorn, hristi
hann og skók. ]
í þessari andrá vaknaði Hagedorn.
Eftirlitsmaðurinn í lestinni stóð fyrir framan hann.
— Má ég sjá farmiðann yðar? sagði hann.
Það var tekið að birta.
Dyrabjöllunni í íbúð frú Hagedorn var hringt. —
Gamla konan ambraði til dyra. Lilli, sonur Kuchen-
buch slátrara, stóð úti fyrir.
— Hvað er nú á seyði, sagði frú Hagedorn. Ætlar
sonur minn að tala við mig aftur.
Lilli hristi höfuðið.
— Nú er enn meira á seyði, sagði hann. Og nú máttu
ekki verða hrædd.
Gamla konan varð auðvitað dauðskelkuð.
En þá heyrðist hljóð úr horni. Hún þekkti strax
röddina. Hún hljóp niður þrepin — og þarna sat son-
ur hennar í stiganum.
Hún breiddi út faðminn.
— Hvað ert þú að gera til Berlínar? hrópaði hún.
Þú átt að vera í Bruckbeurn. Komdu undir eins inn
— það er svo kalt hérna í stiganum.
Hann reis seinlega á fætur og skáskaut sér fram-
hjá henni með tösku sína. Hann sagði móður sinni
sögu sína meðan hann drakk kaffibolla, og að síðustu
las hann bréf Hildar upphátt.
— Það eru einhverjir maðkar í þessari mysu, sagði
móðir hans áhyggjufull. Þú hefir hætt þér út á hálan
ís — eins og í Sviss forðum.
— Nei, svaraði hann, en þó gleðilaust.
— Þú heldur alltaf, að þú sjáir undir eins, hvernig
fólk er, sagði móðir hans. En þú ert á villigötum, son-
ur minn. Það sést ekki á ásjónu fólks, hvern mann það
hefir að geyma.
— Nei, sagði sonur hennar aftur. Eðvarð var hrak-
inn burtu, og hann hefir ekki viljað kveðja mig, af
þvi að þá vissi hann, að ég hefði farið líka Hann hefir
haldið, að ég myndi verða hér í Bruckbeuren, ef hann
gæfi mér ekki kost á því að verða sér samferða brott.
— Hvers vegna lét hann þig þá ekki vita, hvar hann
ætti heima í Berlín? Og stúlkan kvaddi þig ekki held-
»*
mmmmtaum
LUMA
RAFMAGNSPERUR
eru beztar
Seldar í öllum
kaupfélögum landsins.
Samband ísl. samvinnuf élaga

Beztu þakkir færum við ættingjum og vinum, sem
heiðruðu okkur og glöddu með heimsókn sinni, skeytum,
blómum og gjöfum á gullbrúðkaupsdegi okkar hinn 5.
j.úlí s.l.
MARÍA ÞORGRÍMSDÓTTIR,
VIGFÚS JÓNSSON,
Dvergasteini, Reyðarfirði.
Af söguspjöldum
Sjálfsíæðisflokksins
(Framhálá af 2. síðu)
ast hér til þessa. Þeir, sem þess-
ari stefnu fylgja í öðrum lönd-
um kalla sig íhaldsmenn en eru
löngum nefndir af mótstöðu-
mönnum sínum afturhalds-
menn. íhaldsmenn semja í öll-
um löndum stefnuskrár sínar
þannig, að þær ganga sem bezt
í augu almennings, því að á því
veltur fylgið. Þess vegna segja
þeir ekki: Við viljum enga nýja
vegi, ekki talsíma, ekki járn-1
brautir, ekki hafnir, kærum
okkur ekki um alþýðuskóla o.
s. frv.; ef þeir segðu þetta
fengju þeir sem sé lítið fylgi. —
Það eru venjulega hinir efnaðri
borgarar í hverju þjóÖfélagi,
sem fylla íhaldsfl.; þeir eru
ánægðir með sinn hag og finna
þess vegna ekki að þörf sé
breytinga eða bóta á hag þjóð-
arinnar og vilja ekki láta
heimta af sér skatta í því skyni.
Framfara- og umbótaflokkana
skipa aftur þeir efnalitlu, sem
finna, að þjóðfélagið þarf að
gera margt og mikið til þess að
bæta lífsskilyrði alþýðunnar;
sömu stefnu fylgja þeir meðal
efnaðri manna, sem einblína
ekki á sína eigin pyngju, heldur
hafa hag alþýðunnar í heild
fyrir augum.“ Og enn: „Þetta
er eyrnamark reglulegs aftur-
haldsflokks hverju nafni sem
hann kýs að nefna sig, vantrú
á landinu, að það svari auði,
ef synir þess vilja kosta upp á
að hlynna að því, og vantrú á
þjóðinni, að hún sé fær um að
nota sér þær lyftistengur, á
leiðinni til hagsældar og sjálf-
stæðis, sem aflmestar hafa
reynzt annars staðar.“ Lögrétta,
10. tbl., 1908.
Ég hygg, að um þessa lýsingu
verði vart bætt.
„Sjálfstæðismennírntfrf' okk-
ar blessaðir munu nú tæpast
telja þessa lýsingu eiga við sig.
„Við, sem erum frjálslyndir um-
bótamenn fram í fingurgóma,“
eins og einn þeirra sagði eitt
sinn við mig. Við skulum láta
sjálfslýsingu þessara manna
liggja milli hluta en hyggja
heldur að verkum þeirra. Og
eftir þá athugun þykir mér ekki
ólííklegt, að þegar þú, lesandi
góður, heyrir „Sjálfstæðis-
menn“, telja flokk sinn frjáls-
lyndan og af allt öðrum toga
spunninn en íhaldsflokkinn
gamla þá komi þér í hug orð
þjóðskáldsins frá Bægisá:
„Vakri-Skjóni hann skal heita,
honum mun ég nafnið veita
þó að meri það sé brún.“
Auj^lýsið í Timannm.
BÆKUR
Milliþinganefnd Bún-
affarþings 1943.
Búnaðarfélag íslands hefir
gefið út allmikið rit undir nafn-
inu Milíiþinganefnd Búnaðar-
þings 1943. Það er í tveimur
bindum, A og B, 232 og 282 bls.
23x14 sm. og kostar kr. 50.00
óbundið.
Þau eru tildrög þessarar út-
gáfu, að Búnaðarþing 1943 kaus
2 menn í milliþinganefnd með
stjórn Búnaðarfélags íslands.
Skyldi sú nefnd vinna að „rann-
sókn á framleiðslu landbúnað-
arins og markaðsskilyrðum fyrir
landbúnaðarafurðir. Sé í því
sambandi athugað hverjar
framléiðslugreinar sé nauðsyn-
legast að efla og hvort hag-
kvæmt væri að draga saman
aðrar einstakar greinar, svo að
framleiðsla landbúnaðarins
verði sem bezt samræmd neyzlu-
þörf þjóðarinnar og erlendum
markaðsskily rð um.“
Jafnframt efndi Búnaðarþing
til opinberrar verðlaunakeppni
um „tillögur með greinargerö,
til framkvæmdaáætlunar fyrir
íslenzkan landbúnað. Skulu til-
lögurnar miðast við það fyrst
og fremst, að þeim breytingum
verði á komið í búrekstri, bún-
aðarháttum, verzlunarháttum
og skipulagsmálum landbúnað-
arins, að hann verði samkeppn-
isfær atvinnuvegur í þjóðfélag-
inu.“
Skyldu ritgerðirnar dæmdar
af milliþinganefndinni.
í þessum bókum eru svo rakin
' störf nexndarinnar, athuganir
; og skýrslur, og síðan birt nokkur
j lagafrumvörp, sem samin liafa
verið á grundvelli þeirra rann-
sókna. Auk þess eru birtar þarna
þær ritgerðir, sem markverðast-
ar þóttu.
! Af þessu yfirliti má nú sjá,
| að þetta er fróðlegt rit og girni-
legt fyrir þá, sem láta sig varða
landbúnaðarmál. Nefndin gerði
m. a. rækilega athugun á því,
, hver vera muni þörf íslendinga
fyrir landbúnaðarvörur til mat-
I
ar. Komst hún að þeirri niður-
stöðu, að míkið vanti enn á, að
þeirri þörf sé fullnægt svo vel sé.
Samkeppnisritgerðirnar, sem
birtar eru hér, eru eftir þessa
: menn: Guðmund Jónsson,
Hvanneyri, Guðmund Jósafats-
son, Brandsstöðum, Ólaf Sig-
Urðsson, Hellulandi, Jón Sig-
' urðsson, Yztafelli, Gisla Krist-
jánsson, ritstjóra, Halldór Stef-
ánsson, forstjói’a og Jónas Pét-
! ursson, Hranastöðum.
Ekki verður fjölyrt í þessu
(Framhald i 4. slðu)