Tíminn - 10.10.1947, Blaðsíða 3

185. blað
TÍMIM, fösÉndagÍnn 10. okt. 1947
3
Flmmtngiir:
Tobías Sigurjónsson
Á. J. Cronin:
bondl í Geldingaliolti
Ge^dingaholt 1 Skagafirði er
eitt af hinum fornfrægu höfuð-
bólum héraðsins. Þegar farið er
veglnn út Langholtið frá
Varmahlíð, blasir Geldingaholt-
ið við til hægri handar, þar
sem það rís upp af hinu fagra
undirlendi Skagafjarðar. Bær-
inn stendur austanvert í holt-
inu, svo að einungis sér á húsa-
þökin frá þjóðveginum. Þegar
heim er komið, mætir auganu
víðáttumikið, velræktað tún og
reisuleg hýbýli. Er þar staðar-
legt og fagurt um að lítast.
Leynir sér ekki, að þar hefir
verið unnið með atorku, dugnaði
og þó jafnframt fyrirhyggju
síðustu áratugi, og á þann hátt
heíir verið á öllum verkum
haidjð í Geldingaholti, að í fullu
samræmi er vlð fegurð og kosti
jarðarinnar og forna frægð
hennar.
Tobías Sigurjónsson bóndi í
Geldingaholti er fimmtugur í
dag. Hann er sonur hinna al-
kunnu og gagnmerku heiðurs-
hjóna, Sigrúnar Tobíasdóttur
bónda í Geldingaholti, og Sigur-
jóns Helgasonar. Tobías yngri er
fæddur í Geldingaholti og hefir
dvalið þar allan sinn aldur að
undansWCdum tveim árum, sem
foreldrar, Jians bjuggu að Gili í
Svartárdal. Tobías hóf búskap í
Geldingaholti árið 1925. Bjó
hann fyrstu árin á móti foreldr-
um sínum, en síðan á allri jörð-
inni.
Tobías Sigurjónsson er búinn
öllum beztu kostum hinnar ís-
lenzku bændastéttar. Hægur í
framkomu, fremur hlédrægur og
lætur lítið yfir sér við fyrstu
sýn. Prýðilega gefinn, gjörhug-
ull og prúðmenni hið mesta.
Athafnamaður mikill. Tobías
rekur búskap af hinum mesta
myndarskap, en þó með gætni
og fyrirhyggju. Má með fullri
vissu telja Tobías í flokki þeirra
íslenzkra bænda er bezt búa og
til mestrar fyrirmyndar eru.
Ég kynntist Tobíasi í Geld-
ingaholti fyrst fyrir tæpum 20
árum. Kynni mín a,f honum
hafa orðið á þann veg, að því
oftat sem fundum hefir borið
saman og þess oftar, sem ég
hefi þurft til hans að leita með
ýmis konar aðstoð og ráðlegg-
ingar, því meira traust hefi ég
til hans borið — og svo mun
öðrum hafa farið, sem kynnzt
hafa Tobíasi í Geldingaholti, að
þeim hefir þótt gott að leita til
hans og eiga samstarf við hann.
Tobías er frjálslyndur um-
bótamaður í félags- og lands-
málum. Hann hefir frá önd-
verðu verið einn öruggasti og
óhvikulasti foringi Framsóknar-
flokksins í Skagafirði. Hann er
samvinnumaður ákveðinn. Hef-
ir hann átt sæti í stjórn Kaup-
félags Skagfirðinga um langt
skeið og verið formaður félags-
ins síðustu 8 árin. Þau störf sem
önnur hefir hann rækt ágætlega
og r#unnið sér traust félags-
manna. Tobías gegnir ýmsum
trúnaðarstörfum öðrum, bæði í
sinni sveit og héraði. Gætir þar
sömu ágætu eiginleika í starfi
hans og annars staðar, ágæt
hyggindi, lægni að koma málum
fram og trúmennska, er lýsir sér
í því að vinna jafn vel, þótt
starfað sé fyrir aðra og eingöngu
væri unnið fyrir sjálfan sig.
Tobías er kvæntur Kristínu
Gunnlaugsdóttur frá Bakka í
Vallhólmi, hinni ágætustu konu.
Eiga þau hjón hóp mannvæn-
legra barna, sem alast upp í
skjóli ággetra foreldra og föður-
foreldra og fá þannig hin beztu
skilyrði til þess síðar meir að
taka við hinu fagra óðali feðra
sinna og feta í þeirra spor, sem
fyrirmyndar bændur og sveita-
höfðingjar.
Tobias * Geldingaholti er ung-
nr maður enn, þótt fimmtíu ár
séu að baki og á hann vafalaust
eftir að skila miklum störfum
enn, að nokkíru leyti á jörð
sinni og að nokkru leyti sem
áhrifamaður í félagsmálum
sveitar sinnar og héraðs. Þetta
má því á engan hátt skoðast
sem æviminning. Það eru aðeins
örfá kveðjuorð frá mér með
miklu þakklæti fyrir allt, sem
ég hefi þegið í samskiptum við
Tobías.
Ég flyt hjónunum í Geldinga-
holti, börnum þeirra og öllu
heimili beztu óskir. En íslenzk-
um landbúnaði óska ég þess að
innan íslenzkrar bændastéttar
verði ávallt sem flestir bændur
á borð við Tobías í Geldinga-
holti, þá mun íslenzka bænda-
stétt aldrei skorta mannval til
mikilla framkvæmda og heilla-
ríkra áhrifa í þjóðlífi voru.
Steingr. Steinþórsson.
Nefndir á AlfDÍngi
Síðastliðinn laugardag fóru fram kosningar á nefndum í sam-
einuðu þingi og deildum. Úrslit nefndarkosninganna fara hér
á eftir:
Nefndir í sameinuðu þingi:
Fjárveitinganefnd: Helgi Jón-
asson, Halldór Ásgrímsson, Sig-
urjón A. Ólafsson, Ásmundur
Sigurðsson, Lúðvík Jósefsson,
Gísli Jónsson, Ingólfur Jónsson,
Pétur Ottesen og Pétur Magn-
ússon.
Utanríkismálanefnd: Her-
mann Jónasson, Páll Zóphónías-
son, Ásgeir Ásgeirsson, Einar
Olgeirsson, Ólafur Thors, Pétur
Magnússon og Gunnar Thor-
oddsen. Varamenn voru kosnir
í utanríkismálanefnd: Eysteinn
Jónsson, Bjarni Ásgeirsson,
Stefán Jóh. Stefánsson, Bryn-
jólfur Bjarnason, Bjami Bene-
diktsson, Jóh. Þ. Jósefsson og
Jóh. Hafstein.
Allsherjarnefnd: Jörundur
Brynjólfsson, Jón Gíslason, Ás-
geir Ásgeirsson, Sigfús Sigur-
hjartarson, Ingólfur Jónsson og
Jón Sigurðsson.
Þingfararkaupsnefnd: Páll
Zóphóníasson, Hannibal Valdi-
marsson, SJgfúiS Sigurhjartar-
son, Sigurður Kristjánsson og
Sigurður Hlíðar.
Nefndir í neðri deild:
Fjárhagsnefnd: Skúli Guð-
mundsson, Ásgeir Ásgeirsson,
Einar Olgeirsson, Ólafur Thors
og Hallgrimur Benediktsson.
Samgöngumálanef nd: Jón
Gíslason, Barði Guðmundsson,
Lúðvík Jósefsson, Sigurður
Bjarnason og Stefán Stefáns-
son.
Landbúnaðarnefnd: Stein-
grímur Steinþórsson, Ásgeir Ás-
geirsson, Sigurður Guðnason,
Jón Pálmason og Jón Sigurðs-
son.
Sjávarútvegsnefnd: Halldór
Ásgrímsson, Finnur Jónsson,
Áki Jakobsson, Pétur Ottesen
og Sigurður Kristjánsson.
Iðnaðarnefnd: Páll Þorsteins-
son, Gylfi Þ. Gíslason, Hermann
Guðmundsson, Sigurður Hlíðar
og Ingólfur Jónsson.
Heilbrigðis- og félagsmála-
nefnd: Helgi Jónasson, Gylfi Þ.
(TramJuM * 4. HMu)
Þegar ungur ég var
Fyrsti hluti
Ég staulaðist af stað með bakkann upp hina bröttu,
ókunnu stiga, sem allir voru lagðir gljáandi vaxdúk, er kom
mér hjákátlega fyrir sjónir. Dálitla skímu lagði niður um
þakglugga hátt uppi.
Ég nam staðar uppi á efri stigapallinum og litaðist um.
Þar var þvottaskál grópuð í vegginn og tvær hurðir. Ég tók
í annan hurðarhúninn. En sú hurðin var læst. Þá reyndi ég
hina. Hún opnaðist þegar í stað.
Herbergið, sem ég kom inn í, vakti undir eins athygli mína.
Þar var allt á rúi og strúi. Úti í einu horninu var hátt og
mikið járnrúm, sem sýnilega var komið til ára sinna. í því
var dyngja af teppum, sem fengið höfðu að liggja eins og
gamli maðurinn skildi við þau, þegar hann fór á fætur, við
arininn var bjarnarskinn, sem orðið var skorpið og skitið,
og handklæðið, sem hékk yfir óhreinu þvottaborðinu, hafði
sýnilega ekki verið hengt upp af neinni sérstakri natni. En
einkum varð mér þó starsýnt á gamla klukku, sem lá á
hliðinni mitt í alls konar skrani á arinhillunni, öll brotin
og brömluð. Undarlegt sambland af tóbakssvælu og matar-
þef fyllti vit mín, auk annars dauns, er myndast í litlum
herbergjum, þar sem fólk dvelur mestan hluta sólarhrings-
ins.
Afi minn kúrði í stórum og ellilegum hægindastól með
hrosshársáklæði framan við blakkan arininn. Hann var í
þrautslitnum vaðmálsfötum og pjeð græna, skælda flóka-
skó á fótum. Hann grúfði sig fram yfir lágt borð með gul-
grænum dúki, og hægri hönd hans var kreppt um heljar-
stóra pennastöng. Hann var sýnilega að afrita eitthvert skjal,
sem lá fyrir framan hann. Öðrum megin við sig hafði gamli
maðurinn heilt safn af göngustöfum, en til hinnar handar-
innar ruslakörfu, sem búin var til úr blaðapappír, og langa
grind, er mörgum krítarpípum hafði verið stungið í. í allar
þessar pípur hafði verið troðið tóbaki, svo að ekki þurfti
nema rétta út höndina og kveikja í þeim.
Þetta var þreklegur maður, vel meðalhár, á að gizka sjö-
tugur. Hann var rjóður í kii^num og hressilegur á svip, og
ljósrautt hárið féll í lokkum niður á herðar. Þetta hár hafði
sjálfsagt verið fagurrautt á sinum tíma, en nú var það tekið
að fölna, án þess þó að verða grátt. Hann var bæði með
vangaskegg og snúið yfirskegg, sem minnti á herforingja,
og allt var þetta mikla hár ljósrautt. Hvítan í augum hans
var alþakin skrítnum, gulum deplum, en sjáöldrin voru blá
og skær — ekki fölblá eins og augu mömmu, heldur djúp og
leiftrandi og heillandi. En sérkennilegast var þó nefið. Það
var stórt og þrútið nef, dimmrautt og svipað lauk í laginu.
Ég stóð þarna á miðju gólfi og starði forviða á þetta frábæra
nef og gat ekki munað eftir, að ég hefði séð neitt, sem líktist
þvi, nema stór, fullþroska jarðarber. Liturinn var áþekkur,
og áferðin á því minnti mig á örðurnar á jarðarberjunum.
Þetta mikla nef bar alla aðra hluta andlitsins ofurliði.
Ég hafði aldrei á ævi minni séð þvílíkt furðuverk og gat
ekki ímyndað mér, að til væri nef, sem kæmist í hálfkvlsti
við það.
Eftir langa mæðu hætti gamli maðurinn að skrifa, stakk
pennastönginni bak við eyrað, sneri sér við í sæti sínu og
virti mig fyrir sér. Það brakaði ferlega í brotnum fjöðrunum
í stólnum, enda þótt þær væru allar vafðar með mórauðum
umbúðapappír til þess að deyfa ískrið. Þetta var eins og
voveiflegur fyrirboði þess, sem kunningsskapur okkar átti
að bera í skauti sínu. Við horfðumst þegjandi í augu, og
snöggvast gleymdi ég alveg nefinu, sem hafði heillað mig.
Ég stokkroðnaði við tilhugsunina um það, hversu lítilmót-
legur ég hlyti að vera í augum hans, þarna sem ég stóð í
svörtu búðarfötunum mínum, tekinn og grátbólginn og með
kálfsfætur, óreimaða skó og eldrautt hár.
Hann þagði enn um stund, sópaði skjölum sínum til hliðar
og benti svo á auða blettinn á borðinu. Ég lét bakkann þar,
sem hann vísaði mér til.
Hann leit varla af mér meðan hann mataðist. Hann var
mjög fljótur að borða, og það var eitthvað heimsmannslegt
skeytingarleysi í borðsiðum hans. Hann bragðaði til skiptis
á ostinum og ávaxtamaukinu, braut brauðið saman, deyf
skorpunni niður i teið og saup á því með hverjum munnbita.
Þegar hann hafði matazt, sneri hann dálítið upp á yfir-
skeggið og strauk vangaskeggið niður með snöggum hand-
tökum. Loks seildist hann eftir einni tóbakspipunni, rétt
eins og máltíðin hefði aðeins verið undanfari þess, að hann
kveikti í henni.
„Jæja — svo þetta er þá Róbert Shannon?“
Rödd hans var lág, en þó vingjarnleg.
„Já, afi,“ sagði ég með erfiðismunum. Það var greinilegur
afsökunarhreimur í þessum orðum mínum, en ég gleymdi
samt ekki, að ég mátti ekki kalla hann langafa.
„Ferðalagið hefir gengið vel?“
„Já — það fannst mér, afi.“
„Já — þetta eru góðir bátar, bæði „Naðran“ og „Slangan“.
Ég man eftir þeim úti á legunni, þegar ég var í tollinum. Það
er hvít rönd á borðstokknum á „Nöðrunni“ — það er eini
munurinn á þeim. Kanntu að tefla damm?“
„Nei, afi.“
Hann kinkaði glaðlega kolli framan i mig, en það var
sýnilega af lítillæti gert að kjá þannig íraman i sveinstaula,
sem ekki kunni damm.

Spamaður
er svaril gegn verlbélgo og dýrtíð.
Verzlið vil kavpfélögm og sparið
þamdf fé ylar.
Sambmd ísl. samvínnuf éjaga

Sænskt hús
til sölu við Langholtsveg 202. Félagsmenn hafa for-
kaupsrétt samkvæmt félagslögum. Umsóknir um
húsið sendist skrifstofu Sambands íslenzkra bygg-
ingafélaga, Garðastræti 6, fyrir 12. þ. m.
BYGGINGARSANVIMrFÉLAG
REYKJAVlKFR
TILKYNNING
frá húsaleigunefnd
Að gefnu tilefni vill Iiúsaleigunefnd
taka fram, að samkv. 5. gr. luTsa-
leigulaga, er nefndinni Iieimilt að
að taka autt húsnæði leigunámi og
ráðstafa því til handa húsnæðis-
lausu innanbæjarfúlki.
Hafi únotuðu húsnæði I bænum
ekki verið ráðstafað til íbúðar
handa innanhéraðsfúlki fyrir 15.
okt. n.k., mun nefndin að þeim
tíma liðnum taka það leigunámi án
frekari aðvörunar.
Jafnframt vill nefndin beina því til
þeirra, sem kyimu að vita um autt
húsnæði I bænum, að skýra nefnd-
inni frá því nú þegar.
Qheimilt er að leggja niður íbúðar-
húsnæði í bænum án leyfis nefnd-
arinnar.
Húsaleigunefndin
í Reykjavík
Unglmgavantar
til að bera út Tímann víðsvegar um
bæinn. Gott kaup. — Talið við af-
greiðsluna strax. - Síinl 3333.