Tíminn - 03.04.1948, Síða 8

Reykjavík
3. apríl 1948.
74. blaff
Mörg félagasamíök
bindast samtökum
um að reisa minnis-
varða um stofnun
lýðveldisins
Á s. 1. sumri hófst nokkur
hreyfing í þá átt meöal ým-
issa íélaga aö efna til samtaka
meöal allra landsmanna í því
skyrý að reisa þjóðlegt og
tát;nr?ent minnismerki um
stofáun lýöveldis á íslendi.
Ræddu fulltrúar tíu lands-
samtaka málið á nokkrum
fundum og var síðan boöað til
fundár meö fulltrúum 50 fé-
lagsajntaka í Reykjavík. Varð
árangurinn sá, aö nálega öll
þessi félagasambönd sendu
frá sér .sameiginlegt ávarp til
þjóðarinnar varðandi þetta
máí.
Jafnfamt hafa þessi fé-
lagasamtök komið sér saman
um að efna til hugmynda-
samkeppni um gerð og stað-
setningu minnismerkisins. Er
frestur til að skila hugmynd-
um. að merkinu til 10. maí-
mánaðar næstkomandi.
Pá er gert ráð fyrir því aö
vel'ja stofndag lýðveldisins, 17.
júní n. k. sem fjársöfnunar-
dag um land - allt í þessu
áugnamiði, og verði 17. júní í
sumar fyrsti fjársöfnunar-
dagTirinn, og verði að því
stefnt að minnisvarðinn verði
kominn upp á 10 ára afmæli
lýðveldisins.
Þekktur stjórnmála
maður ræðir við
blaðamenn á Kefla-
* .Vf'ffT <
víkurflugvelli
•Nýlega kom við á Keflavík-
urflugvelli merkur pólskur
stjórnmálamaöur. Var það
Jþsef .Winiewicz, sem er sendi-
fulltrúi Póllands í Bandaríkj-
unum'.' Sendíherrann var á
Ieiðíuni frá Póllandi til Was-
hington með AOA-flugvél og
var |jetta 25. ferð hans yfir
hafíð. Lét hann svo ummælt
við blaðamenn, að land hans
vildi stuðla að „friði og vax-
ancli, samvinnu meðal allra
þjöðá heims“.
Hann bætti því við, að Pól-
vgrýan sem hefðu misst sex
miíljónir manna í stríðinu,
gerð.u sér það ljóst, að friður
g£gti. ekki haldizt til lengdar,
néma með samvinnu
Hamidagði áherziu á það, að
Pólverjar vildu bæði beina
viðskiptum sínum og menn-
ingarsamböndum til austurs
og vesturs og gat þess í því
£&3þbandi, að Pólverjar gerðu
vloskiptásamninga viö Breta
og.Erakka og fleiri Vestur-
Evröþuríki.
'Sehdiherrann sagðist dást
að hinni löngu baráttu íslend-
ihgá fil að viðhalda þjóðerni
sinu og endurheimta frelsið.
Þótti honum allmikið koma til
hinna öru framkvæmda hér á
landi,- eftir að þjóðin varð
frjáls. Hann gat þess ennfrem
ur, að pólskur sendiherra
væri væntanlegur til Reykja-
víkur innan fárra vikna.
Loftleiöir sækja um leyfi til
áætlunarflugs til Banda-
ríkjanna og Suður-Ameríku
Seimilcgt, að leyfið fáist fyrirstöðialaust
Flugfélagið Loftleiðir er nú I þann veginn að festa kaup á
annarri Skymasterflugvél í Bandaríkjunum Er. þó ekki enn
búið að ganga fyllilega frá kaupunum. Félagið hefir í hyggju
að auka mjög starfsemi sína og ætlar að hefja millilandi-
fiug til austurs og vesturs yfir Atlantshafið frá íslandi.
ísland liggur vel við
flugsamgöngum.
Það er álit sérfróðra manna,
að ísland liggi sérstaklega
vel við flugsamgöngum, og ís-
lendingar hafi mikla mögu-
leika til að verða mikil loft-
siglingaþjóð, sakir legu lands-
ins. Flugfélag á íslandi á hægt
með að taka að sér flutninga
bæði til austurs og vesturs, og
norðurflugleiðin yfir Atlants-
hafið virðist verða fjölfarnari
með hverjum mánuðinum
sem líður, og sýnir hin stór-
aukna umferð um Keflavíkur-
flugvöll það einna bezt.
Koma fyrstu millilandaflug-
vélarinnar hingað til lands í
fyrra markaði því að nokkru
leyti .tímamót í flugmálum
okkar, og síðan hefir komið í
ljósr að frá íslandi er hag-
kvæmt að réka flugflota til
millilandaflugs sakir legu
landsins.
Tilboð, sem ekki er hægfc
að sinna.
Hekla hefir ekki getað ann-
að nærri öllum þeim flutning-
um, sem boðizt hafa. Tilboð
hafa félaginu boðizt um flug
til nokkurra Suður-Ameríku-
ríkja og auk þess til Ástra-
líu. Þessum tilþoðum hefir
ekki verið hægt að sinna
vegna þess, að félagið hefir
ekki mátt missa flugvélina' svo
lengi, vegna hinna' föstu á-
ætlunarferða, sem haltiið er
uppi til Englands og Dan-
merkur.
Þó hefir í vetur verið unnið
merkilegt brautryðjendastarf
með Heklu. Flugvélin hefir
annazt flutninga á farþegum
fyrir aðrar þjóðir heimsálf-
anna á milli, og hefir samtais
farið fimm ferðir til Venezú-
elu í Suður-Ameríku með far-
þega frá Ítalíu og Frakklandi.
Hefir það komið berlega í ljós
í sambandi við þessar ferðir,
| að hagkvæmt er fyrir flugvél-
jina að eiga heima hér í þjóð-
! braut á milli heimsálfanna.
Sótt um leyfi til áætlunar-
flugs vestur um haf.
Loftleiðir hafa nú sótt um
leyfi til áætlunarflugs vestur
um haf héðan, en leyfi eru
veitt til þess í Bandaríkjun-
um. Ef leyfið fæst, verður
komið á fót föstum áætlunar-
ferðum milli íslands og Banda
ríkjanna, og er til vill einnig
milli íslands og Súður-Ame-
ríku og Suður-Ameríku og
Evrópu, með íslandi að á-
fangastaö. Hefir 'félagið sótt
um leyfi til áætlunarflugs
suður i álfu frá Bandaríkjun-
um.
Þessi leyfi eru að vísu ekki
fegin enn, en senjiilega verða
þau veitt, því að ólíklegt er, að
Bandarikin vilji spyrna gegn
framþróun íslenzkra flug-
mála, þar sem íslendingar
hafa sýnt mikinn skilning á
þörfum amerískra flugfélaga
um viökomu hér á landi.
Paasikivi hótar að
segja af sér
Paasikivi Finnlandsforseti
ræddi í gær við þá tvo fulltrúa
finnsku sendinefndarinnar,
sem kvaddir voru heim frá
Moskvu. Er talið, að Rússar
hafi neitað þeirri kröfu
Finna, að þeir fái sjálfir að á-
kveða hvenær þeir telja sér
ógnað af styrjöld. Taliö er að
j afnaðarmenn og. frj álslyndi
flokkurinn hafi skorað á for-
setann að ganga ekki að nein-
um samningum við Rússa, sem
fullnægi ekki þessum lág-
markskröfum Finna. Lausa-
fregnir herma, að Paasikivi
jhafi hótað að segja af sér, ef
.þingið meini honum að sam-
þykkja samninga, sem hanri
| teldi viðunandi fyrir Finna.
Rússar halda áfram
ýfingum við Vestur-
veldin í Berlín
A fundi, sem haldinn var
með hernámsyfirvöldum
Rússa, Breta og Bandaríkja-
manna 1 gær um árekstra þá,
sem orðiö hafa í Berlín, lýstu
Rússar því yfir, að þeir mundu
ekki taka þátt í störfum
nefnda, sem starfa áttu á her-
námssvæðunum til viðreisnar
fjái’málum, heilbrigðismálum
o. fl. Báru þeir Breta oð
Bandaríkjamenn ýmsum sök-
um varöandi herstjórn Berlín-
ar, svo sem, að þeir hefðu
stolið ýmsum verðmætum
hlutum. Bretar og Bandaríkja
menn sögðu hins vegar, að
ekki hefði verið um auðugan
garð að gresja, þegar þeir
komu til Berlínar, því að Rúss-
ar hefðu verið búnir að hirða
flest, sem fémætt fannst þar.
í gær höfðu milli 20—30 flug
vélar flogið til Berlínar með
vistir á vegum Bandaríkja-
manna. Amerískur hervörður
heí'ir verið settur um hús á
hernámssvæði Bandaríkja-
manna í Berlín, en Rússar
höfðu tekið sér þar stöðu. Verð
ur Rússum ekki leyft að nota
húsið framar.
Montgomery marskálkur er
væntanlegur til Berlínar á
! næstunni. Rússar halda enn
áfram að stöðva lestir og stöðv
! uöu til dæmis í morgun lest,
sem var á leiðinni frá Potsdam
Itil Berlínar.
íslenzkt rjómabús-
smjör skammtað
Viðskiptanefndin hefir á-
kveðið að taka upp skömmt-
un á íslenzku mjólkur- og
rj ómabússmj öri og fellur slíkt
smjör því inn í hina fyrri
smjörskömmtun og er aðeins
heimilt að selja það gegn
spmu stofnum og innkaups-
heimildum og danska smjörið.
Þetta gildir þót ekki um
bögglasmjör. En rjómabús-
smjörið verður greitt niður og
selst á sama verði og annað
skammtað smjör.
Enn allgóður afli í
Þorlákshöfn
í morgun reru þeir þrír
trillubátar, sem gerðir eru út
frá Þorlákshöfn. Ekki var vit
að um afla þeirra nokkru fyr
ir hádegi í dag. í gær gaf
þar ekki á sjó, en róið var á
þriðjudag, miðvikudag og
fimmtudag. Aflabrögð voru
allgóð, en þó hvergi nærri
3ins mikill afli og í aflahrot-
unni, sem kom dagana fyrir
páskahátíðina.
Palestínunefnd mun
halda áfrain störfnm
Palestínunefnd S. Þ. heíir
samþykkt með öllum atkvæð-
um gegn einu að halda áfram
störfum sem áður, þótt þing
S. Þ. hafi verið lcvatt saman
vegna þessara mála hinn 16.
þ. m. Heyrzt hefir, að vara-
formaður æðstaráðs Araba
muni koma til London bráð-
lega og er það talinn fyrsti
undirbúningur að viöræðúm
um vopnahlé í Palestínu.
Leikflokki Sauðár-
króks vei fagnað á
Siglufirði
Hefir sýní Gnllna
hliðið sev siniiiuu
Fi-á fréttaritara Tímansv
á Siglufirði.
Leikfélag Sauðárkróks hef_
ir nú sýnt Gullna hliðið eftir
Davíð- Stefánsson sex sinn-
um á Siglufirði við ágætar
undirtktir áhorfenda og jafn
an fyrir fullu húsi. Hafa leik-
sýningar þessar þótt takast
sérstaklega vel og leikendur
margir hverjir gera hlutverk
um sínum afbragðsgóð skil.
f gærdag hélt bæjarstjórn
Siglufjarðar leikflokknum
kveðjusamsæti og hafði fyrir
hann hádegisverðarboð á
Hótel Hvanneyri. Síðar um
daginn hélt Skagfirðingafé-
lagið í Siglufirði leikflokkn-
um kaffisamsæti. En flokk-
urinn hélt heimleiðis sið-
degis í gær.
Stúkan í Siglufirði hélt
leikflokknum einnig kaffi-
gamsæti 1. apríl.
Leikfélagið á Sauðárkróki
heldur uppi merkilegri menn
ingarstarfsemi og sýna þeir,
sem að málum þess standa,
mikinn kjark og dugnað við
að færast í fang að sýna erf-
ið leikrit við þau erfiðu skil-
yrði er leikfélagið þar á við
að stríða. Einnig er það
undravert, hve jafn fámenn-
mennur bær og Saúðárkrók-
ur er á mörgum góðum leik-
kröftum á að skipa, og er það
ef til vill ekki sízt því að
þakka, að leiklistarstarfsemi
þar er orðin rótgróin og fast-
ur liöur í félagslífi bæjarbúa.
Brezkur togari sökkviöÁlfta-
nes í gærmorgun
SkspslfiflífiiBBa hjargaðist í tos'arann Julí frá
Ilafnarfirði
Um klukkan níu í gærmorgun strandaði brezki togarinn
Lord Ross út af Álftanesi. Togarinn Júlí frá Hafnarfirði
bjargaði allri áhöfn brezka togax-ans, samtals 17 mönnum,
og flutti þá til Hafnarfjarðar. En brezki togarinn sökk svo
að segja samstundis eftir strandið.
Fyrstu fregnir, sem bárust j
! af strandi brezka togarans,
! voru þær, að annarr brezkur
; togari, sem hér var í höfn,
; heyrði í hinu strandaða j
! skipi. Taldi skip/itjórinn áj
j Lord Ross skipið vera strand- ;
að út ■ af Gróttuvita. Var
Slysavarnafélaginu þegar
gert aðvart um strandið og j
Þrengt að snikju-
dýrunum
Brezka stjórnin hefir á-
kveðið að þrengja kosti
; þeirra fyrirtækja, sem ekki
þykja rekin rneð almennings
heill fyrir augum.
Að öðrum fyrirtækjum
verði reynt að hlú eftir
1 föngum.
ráðstafanir gerðajr, til að
koma skipinu til aðstoðar.
Togarinn Júlí frá Hafnar-
firði var að koma af veiðum
er hann kom auga á hið
strandaða skip út af Álfta-
nesi. Skipbrotsmennirnir voru
þá komnir í björgunarbáta
og bjargg§i Júlí mönnunum
úr þeim. Skipstjórinn á Júlí
er Benedikt Ögmundsson.
Skipverjar á brezka togar-
anum höfðust við í skipinu
fyrsta hálftímann, en fóru þá
í bátana, þar eð mikill sjór
var kominn í skipið. Skömmu
seinna sökk það, svo siglu-
trén ein stóðu upp úr.
Skipið var á leið til Reykja
víkur með slasaðan mann, er
það strandaði, en éljaveður
var og mikið brim í gær-
morgun.