Tíminn - 09.04.1948, Blaðsíða 6

6
TÍMINN, föstuda'ginn 9. apríl 1948
79. blað
GAMLA BlÖ
NÝJA BIÖ
Erlent yfirlit
A. J. CrorLLn:
“Tilavörðiiriim
(Tliunder Rock)
Ensk úrvalskvikmynd, byggð á
leikritinu „Á flótta“ eftir Ro-
bert Ardrey, er leikfélagið sýndi
hér fyrir nokkrum árum.
Aðalhlutverkin leika:
Michael Redgrave
Lilli Pahncr
James Mason
Sýnd kl. 5 og 9.
TRIPOLI-BÍÖ
Fölnuð blóm
(Broken Blossoms)
Afbragðsvel leikin amerísk stór-
mynd um ofdrykkjumann og
illmenni gerð eftir frægri skáld-
sögu eftir Thomas Burke.
Dolly Haas
Emlyn WiIIiams
Sýnd kl. 9.
Bönnuð börnum innan 12 ára.
Angnayndi
(Easy to I.ook at)
Gloria Jean
Kibby Grant.
Sýnd kl. 5 og 7. — Sími 1182.
ÆBI
(Mani)
! Sýnd kl. 9.
,j Erfðaskráin
ij (Home in Oklahoma)
' Mioe- spennandi og skemmtileg
Roy Rogers og
Trigger.
•Bönnuð börnum innan 12 ára.
Sýnd kl. 5 og 7.
Óþörf Icyml um
utanríkismálin
(Framhald af 5. síðu)
glögg skýrsla um málavext-
ina myndi verða til þess að
kveða bezt niður þann róg,
sem hafður er í frammi í sam
bandi við þetta mál. Jafn-
framt þarf að læra af þessu
til frambúðar og hverfa frá
hinu óþarfa — og oft skað-
lega — pukri, sem undanfarið
hefir átt sér stað um ýms
utanríkismál.
X+Y.
Gerviálmrðnr
: (Framhald af 3. síðu)
an „mætti bíða“ verksmiðju-
by’ggingin. Dýpra hefi ég eigi
tekið í árinni. Stb. J. færir
úr lagi orð mín þar að lút-
andi.
Þótt torfhúsarústir og ösku
haugar séu nú „undir grænni
torfu,“ eru það beztu námur
til áburðardrýginda, á flest-
um fornum býlum, eins eyði-
jörðum, forði til margra ára.
Afstaða mín til gerviáburð
armál/sins er óbreytt.
5./4.—’48.
Björn Bjarnarson.
Grafarholti.
Anglýsið í Tímaimm.
Fb*ú Mnit* og lainn
firaniliðiii.
(The Ghost and Mrs. Muir)
Hin mikið umtalaða stórmynd.
Gene Tierney. Rex Harrison.
Sýnd kl. 9.
Konan mcð
köngulæfnar.
Dularfull og spennandi saka-
málamynd. — Gale . Sönder-
gaard. Brenda Joyce. Sýnd kl.
5 og 7.
Bönnuð börnum yngri en
16 ára.
TJARNARBIÖ
Glæsileg framtið
(Great Expectations)
Ensk stórmynd eftir sam-
nefndu snilldarverki Oharles
Dickens.
JOHN MILLS
VALERIE HOBSON.
'. Sýnd kl. 9.
Regnliogaeyjan
Litmyndin skemmtilégá með
Dorothy Lamour, Eddie Brack-
. en og Gil Lamb
Sýnd kl. 5 og 7.
IIIIIIIIIII..
| Minnist skuldar yðar við |
| landið og styrkið 1
' Landgræðslusjóð í
1111 ■ 111 ii 111111 ii i ii 1111111111111111111111 ■ 11111 ■ 1111 ii ii 111111111111
3£öfun<lur Njálu
(Framh'ald af 4. siðu)
ungi? Ég man ekki eftir neinu
Ein saga hefir gerzt á þessum
slóðum, Hrafnkelssaga, og
hún er að því einkennileg, að
þar er engin vísa til. Svo
kemur fram á þessum slóð-
um, hvorki meira né minna en
eitt mesta skáld fornaldarinn-
ar, alveg eins og fjandinn úr
sauðárleggnum.
Barði gerir meira en rugla
1 öllum sögulegum staðreynd-
' um. Hann ætlar líka aö
hnekkja þeim 19 alda gamla
sannleika, aö vont tré geti
ekki borið góðan ávöxt, og
hyggst að lesa vínber af þyrn-
um í þessu sambandi. Skyldi
það ekki vera all álitlegúr
hópur af íslendingum, ekki
sízt þeim, sem rosknir eru,
sem taka Njálu fram yfir flest
eða allt, sem þeir lásu í æsku.
Nú vil ég spyrja þessa menn,
hvort þeir séu ánægðir með
það, að einni 'dýrustu perl-
unni í bókmenntum okkar 'sé
kastað fyrir svín? Hvað segja
t. d. Rangæingar um þessa
méðferð á óskabarni þeirra?
Ekki kippir þeim þá í kyn for-
föður sins, Jóns Loftssonár, ef
þeir halda að Barði Guð-
muhdsson viti betur eða vilji,
en þeirra forfeður, Sæmundur
fróði og synir hans.
Ég hefi nú haft þá skoðun,
að Rangæingar hafi átt þeim
mönnum á að skipa óslitið frá
landnámstíð og fram yfir
þann tíma að Njálá er rituð,
að þeir þyrftu ekki að sækja
óþokka austur á Fljótsdals-
hérað til þess að rita um at-
burði, sem gérast í Rangár-
þingi. Framh.
Útbreiðið Tímnnn.
(Framhald af 5. síðu)
fjalla um efnalega samhjálp þeirra
innbyrðis og gera um það sérstak-
an heildarsamning. Skiptingin mun
verða ákveðin af stjórn Bandaríkj-
anna eða þeirri stjórnarstofnum,
sem verður falið að sjá um fram-
kvæmd þessarar lánveitingar. Er
talið, aö þegar sé hafið strangt
kapphlaup í Washington milli full-
trúa þeirra ríkja, sem mest eru
þurfandi fyrir aðstoöina, því að öll
vilja þau fá sem mestan skerf.
Verulegur hluti fjárveitingarinnar
mun látinn af hendi í vörum, eink-
um þó vélum, en eitthvað mun þó
greitt í dollurum. Getur þannig kom
ið til greina, að einstök lönd innan
Marshallssamtakanna geti aflað
sér dollara, án þess að taka lán eða
þiggja gjöf, og yrði það þá með
þeim hætti, að land, sem fær Mars
hallslán, noti það að einhverju
leyti til að kaupa véiar eða mat-
væli frá öðru landi innan samtak-
anna. Þannig ætti ekki að vera ó-
hugsandi, að fiskurinn, sem íslend-
ingar selja til Þýzkalands, fengist
að einhverju leyti greiddur með
dollurum.
Áróður kommúnista.
Eins og kunnugt er, hafa Rússar
og kommúnistaflokkarnir utan
Rússlands hafið harða sókn gegn
Marshallhjálpinni. M. a. halda þess
ir aðilar því fram, að skilmálarnir,
sem settir séu af Bandaríkjamönn-
um, ■ séu óaðgengilegir fyrir frelsi
viðkomandi landa og geri þau háð
Bandaríkjunum. Því verður ekki
neitað, að það sé óvenjulegt að gera
samning við annað ríki,. þar sem
lofað er ákveðinni fjármálastefnu
og framkvæmdum innanlands. Af
háifu þeirra, sem eru fylgjandi
Marshallshjálpinni, er því hinsveg-
ar haldig fram, að þéssi skrfyrði
geri viðkomandi ríki ekki að neinu
ieyti háðari Bandaríkjunum, nema
síður sé. Heilbrigð fjármálastefna
sá fyrst og frestm í þágu þeirra
sjálfra, og komi því til leiðar að
þau þurfi ekki að leita erlendrar
aðstoðar til frambúðar og geri þau
þannig sjálfstæðari í framtíðinni.
Marshallshjálpin sé hjálp til sjálfs-
bjargar og sjálfstæðis, en ekki vegur
til ófrelsis og undirokunar. Áróður
kommúnista sé ekki heldur sprott-
inn af umhyggju fyrir sjálfstæði
Vestur-Evrópuríkjanna, heldur vilji
þeir hamla gegn endurreisninni
þar, því að þeir telji fjármálaöng-
þveiti og neyð vatn á myllu sína.
Bandaríkjamenn réttlættu skilmála
sína jafnframt þessu með því, að
þeir verði að fá tryggingu fyrir því,
að hjálp þeirra komi að notum, en
eyðist ekki til einskis. í því sam-
bandi benda þeir m. a. á reynslu
sína í Grikklandi, þar sem stórfeld
framlög þeirra hafa komið að ó-
verulegu gagni vegna fjármálaó-
stjórnar og öngþveitis í landinu.
Enn verður engu spáö um það,
hvernig Marshalishjálpin muni
gefast. Hún er stórfeldasta til-
raun, sen enn hefir verið gerð til
þess að leysa efnahagsmálin með
samhjálp margra þjóða. Ef hún
heppnast vel, getur hún orðiö upp-
haf að varanlegri alþjóðlegri sam-
vinnu um efnahagsmálin, sem leysi
af hólmi óheilbrigða samkeppni í
skiptum þjóðanna, skaðlegar við-
skiptahömlur og tollmúra. Slík sam
vinna kann að hafa í för með sér
einhverja skerðingu á hinu form-
lega sjálfstæði þjóðanna, enda gerir
allt milliríkjasamstarf það á ein-
hvern hátt. En takíst ekki slík alþj.
leg efnahagsleg samvinna á þenn-
an eða annan hátt, mun annað
samstarf þjóðanna reynast hald-
lítið til að skapa frið og velmegun;
Misheppnist því Marshallsáætlunin
mun hún skilja eftir aukið trú-
leysi á raunhæft samstarf þjóð-
anna og hafa fært þær nær þeirri
hættu, sem allir óttast;
Þegar ungur ég var
SJÖTTI KAFLI.
Þaö voru frost í maí, en þegar leið á mánuðinn tók aö rigna,
svo allt breyttist á skömmum tíma í argasta foraö. Eitt
kvöldið, þegar ég kom heim, sá ég, að brumhlífarnar á runn-
unum í garðinum voru teknar að bresta. Þýður vorblærinn
lék um kinnar mér. Lísa var komin heim, og við höfðum á-
kveðið að fara saman til Ardencaple. Ég hlakkaði ákaflega
til þeirrar ferðar.
Þegar ég kom inn í eldhúsið, fann ég undir eins, að eitt-
hvað óvenjulegt var á seyði. Amma stóð við borðið, mjög
hnuggin, í bragöi, og pabbi var sýnilega að reyna að hug-
hreysta hana.
„Þú getur hugsað um mat handa þér sjálfur, Róbert,“
sagði hann og leit dapurlega til mín. „Soífía er farin sína
leið.“
Þessi tíðindi höfðu ekki ýkjamikil áhrif á mig. Ég lét nest-
iskassann minn á stól, þvoði mér um hendurnar í þvotta-
klefanum og kom síðan inn í eldhúsið á eftir. Að því búnu
tók ég matinn minn út úr ofninum og fór að spyrjá ömmu,
hvaö gerzt hefði.
„Hún ísr, án þess að inna að því einu orði, eftir allt, sem
ég var búin að gera fyrir hana,“ sagði hún. „Ég get ekki
skilið, hvernig þessu víkur við.“
„Við fáum aðra fljótlega,“ sagði pabbi hógværlega. „Hún
var líka svo hræðilega eyðslusöm — og hreinasti mathákur
í þokkabót.“
„Ég anna ekki heimilisverkunum ein,“ sagði amma. .
„Við Robbi hjálpum þér,“ sagði pabbi brosandi. Mig grun-
áði, að hann tæki sér ekki nærri, þótt einhver bið yrði á því,
að ný vinnukona fengist. „Ég get vel búið um mig sjálfur.
Mér þykir bara gaman að gera eitt og annað á heimilinu.“
Þaö leyndi sér ekki lengur, að hann var feginn, að stúlk-
an var farin. Við það spöruðust útgjöld.
Þegar ég hafði matazt, tók ég til brauð og ost og kókó
handa afa. Mér fannst ég verða að létta undir með ömmu.
Hann sat í frakkanum við arininn, þegar ég kom inn.
„Þakka þér fyrir, Róbert,“ sagði hann vingjarnlega. „Hvar
er Soffía?“ spurði hann svo.
„Farin,“ sagði ég og lét bakkann fyrir framan hann.
„Farin fyrirvaralaust."
„Jæja ....“ Hann leit undrandi á mig, líkt og hann hefði
orðið fyrir talsverðum vonbrigðum. „Það þykir mér skrítið.
En það er ekki hægt aö botna í fólki nú á dögum.“
„Það kemur sér illa,“ sagði ég.
„Ég þykist vita það,“ svaraði hann. „Og mér gazt sæmi-
lega að henni. Hún var ung og þægileg.“
Mér var það ánægjuefni, að afi skyldi tala svona skyn-
samlega um þetta. Það var fariðBð renna út í fyrir honum
annað veifið. En mér sýndist hann samt venju fremur
mæðulegur. Ég dokaði dálítið við. Gamli maðurinn rak
brauðsneiðina niður í kókóið til þess að mýkja hana.-
„Hvernig ertu í fætinum?“ spurði ég. Hann hafði verið
slæmur í fæti upp á síökastið og haltur, svo að hann átti
bágt með hreyfingu.
„Ágætur,“ svaraði hann. „Ég hefi bara misstigið mig.
Ég hefi allj;af verið heilsuhestur, og það er ekkert svikið
í mínum skrokk.“
Þegar ég kom.í verksmiðjurnar morguninn eftir, veittí
ég því fljótlega athygli, að Galt, faðir Soffíu, horfði eitt-
hvað einkennilega á mig. Við áttum að vinna saman við
nýja vél, og hann kom hvað eftir annað til mín til þess
að hjálpa mér. Svo bar þannig til, að Jimmi brá sér frá.
Þá sagði karl:
„Mig langar til þess að tala við þig í kvöld, þegar vinnu
er lokið.“
Mér fannst alltaf óhugnanlegt að vera í námunda .við
Galt. Mér var ömun að grágulu, órökuðu andliti hans og
sljóum augum.
„Um hvað?“ spurði ég.
„Það segi ég þér seinna. Við skulum hittast í matstof-
unni.“
Ég ætlaði að segja honum, að hann skyldi ekki hafa fyrir
að bíða mín. En í þessum svifum kom Jimmi aftur til okk-
ar, og Galt tók til við vinnu sína. Mér var órótt. Hvað vildi
■karlinn mér? Ég gerði skakt, að tala ekki við hann. En samt
sem áöur fór svo, að ég reikaði inn í matstofuna að vinnu
lokinni. Forvitnin rak mig þangað inn. Galt sat við lítiö
borð úti í einu horninu.
Hann brosti smeðjulega framan í mig. „Hvað viltu?“
spurði hann.