Tíminn - 20.02.1949, Qupperneq 4

4
TÍMINN, sunnudaginn 20. febrúar 1949
39: blað
Fjármál Reykjavíkurbæjar:
urinn viö stiórn bæiarins
hefur tólffaldast á 10 árum
Svo sem alkunnugt er hef-
lr Sj álfstæSisflokkurinn nú
Att sseti í ríkisstjórninni í 10
ár og allan þennan tíma far-
:ið með embætti fjármálaráð-
herra og mörg önnur hin
þýðingarmestu embætti í
ríkisstjórninni. En þegar á
það er bent, hversu hörmu-
lega er nú komið fjármálum
ríkisins, bera blöð Sjálfstæð-
'isflokksins jafnan fram þá
afsökun, að flokkur þeirra
hafi ekki verið einráður í rík-
' isstjórninni á þessum tíma og
hafi meira að segja ráðið
mjög litlu um fjármálastjórn
' :ina.
„Nei, okkar menn hafa ekki
ráðið stefnunni í fjármálum
ríkisins“, segja Sjálfstæðis-
blöðin, „en þið skuluð kynna
ykkur búskap Reykjávíkur-
bæjar. Þá sjáið þið bæjar-
íélag, sem er stjórnað af okk
ur Sjálfstæðismönnum, og
þar eru nú hlutirnir aldeilis
i lagi. Útsvörin lækka um
eina milljón frá því í fyrra,
gjöldum er haldið í skefjum,
framkvæmdir eru miklar og
cekjuafgangur hjá bæjarfé-
láginu“.
Þessi skrif Sjálfstæðisblað-
anna minna óneitanlega nokk
að á grobbna strákinn, sem
skrapp frá Danmörku til Nor
egs og ýkti síðan mjög fyrir
föður sínum allt, er hann
hafði séð í ferðinni, en síðan
er máltækið: „Kom til Norge
Par--------“.
Sjálfstæðismenn segja hins
vegar: „Sjáið hvernig við bú-
um í Reykjavík!" og treysta
því, að málið verði ekki kruf-
:ið frekar til mergjar. En sann
ieikurinn er sá, að búskapur
Sjálfstæðismanna í bæjar-
Samanliurðiii'
stjórn Reykjavíkur hefir að
flestu leyti hin sömu einkenni
og búskapur þeirra í ríkis-
stjórninni, sem sé þau, að
álögur og útgjöld fara stöð-
ugt vaxandi langt umfram
það, sem dýrtíðarvísitala og
fólksfjölgun í bænum gefur
tilefni til.
Skal í þessu sambandi á
það bent, að á árinu 1938 var
niðurjöfnun útsvara sam-
kvæmt efnum og ástæðum kr.
4.347.387.18, en í ár (1949) er
gert ráð fyrir, að samsvar-
andi niðurjöfnun verði kr. með skatti til Reykvíkinga,
52.070.000.00, — eða sem næst og hingað kom næstum all-
12-falt hærri. Er þetta ekki ur heildsölugróðinn og gróði
nokkuð svipuð hækkun og á af iðnaði.
álögum til ríkissjóðs, þegar
frá eru taldar þær álögur,
niðri reksturskostnaði bæjar-
ins og skattaálögum á borg-
arana. Þetta er það, sem þeir
hafa af að státa! En ástæð-
an til þess, aö Reykjavíkur-
bær er enn ekki fjárhagslega
sokkinn í sama fen og ríkis-
sjóður, er sú ein, að hingað
söfnuðust á stríðstímanum
næstum allar tekjur frá hinu
erlenda setuliði (í hundruð-
um milljóna króna), næstum
öllum vörum, sem fluttar
voru til og frá útlöndum á
sama tíma, var umhlaðið hér
Ef Sjálfstæðismennirnir,
sem beinlínis hafa gengiö til sem stjórna Reykjavíkurbæ,
þess að- halda niðri dýrtíð í
landinu.
geta þakkað sér styrjöldina
j og hernámið, þá má til sanns
o- ■, „ 1 vegar færa, að þeir hafi ver-
Se vikið að gjoldunum verð .g umsvifamiklir og aðdrátta
ur fyrst fyrir sa hður sem samir bustjóraI- en hætt er
kallast „s jórn kaupstaðar- j yið ag fáir muni líta svo &
ms og felur í ser ernyorð- að b£Éjarstjórnin hafi miklu
ungu reksturskostnað Sa hð- 'm þessa atburði raðið> en
ur hehr emmg nærn 12-fald- stjórnvizkan og ráðdeiidin á
astemsogmeðfylgiandiyfir- m stað yirðist að ögtu
lit sýmr, og þessi liður er allt
Góa kemur með gæðin sín,
gefst þá nógur hitinn,
fáir sakna Þorri þín,
þú hefir verið skitinn
segir í vísunni gömlu og munu
margir vilja taka sér í munn þetta
eftirmæli Þorra að þessu sinni.
Víst er það, að hann hefir verið
með verra og leiðara móti í vetur,
eins og raunar veturinn allur það
sem af er. En hitt er líka gamalla
mál, að grimmur skyldi góudagur-
inn fyrsti, annar og hinn þriðji,
þá mun hún góa góð verða, hver
sem nú veröur reyndin að þessu
sinni. En hvort sem veðráttan verð
ur bl’ð eða stríð, þá vona ég að
við getum rabbað saman okkur til
yndis og hressingar.
Fyrir skömmu flutti kunnur mað
ur í norska hernum erindi, sem
vakið hefir nokkurt umtal. Hann
heldur því fram, að nú sé svo kom-
ið, að rétt sé að byggja verksmiðj-
ur inni í fjöllum. Að vísu sé bygg-
ingarkostnaður nokkru meiri í
fyrstu, en viðhaldskostnaður sé líka
minni. Starfsskilyrði séu hin beztu.
Lýsing og loftræsting geti verið
hin hollasta á allan hátt og hægt
að hafa fullkomið vald á hitastigi
; af að hækka, t. d. er áætlað,
að hann hækki um meira en
600 þús. kr. frá 1948 til 1949.
Bifreiðakostnaður i sam-
bandi við skrifstofu borgar-
stjóra og bæjarverkfræðings
fer hraðvaxandi ár frá ári og
virðist nú kominn upp i 170
þús. kr. á ári. Sýnist það mik-
ið, samanborið við allan bif-
reiðakostnað lögreglunnar,
sem áætlaður er 200 þús. kr.,
en þörf lögreglunnar fyrir
bifreiðar virðist ólíkt meiri.
Svona er það þá, sem Sjálf-
stæðismennirnir i bæjar-
stjórn Reykjavíkur halda
leyti hafa verið mjög með
sama marki brennd og hjá
ríkinu.
Hér á eftir fer skýrsla, sem
sýnir, hvernig kostnaðurinn
við stjórn bæjarins sjálfs
hefir aukizt ár frá ári og það
augsýnilega án þess að hægt
sé að rekja það til almennra
grunnkaupshækkana eða
hækkandi dýrtiðarvísitölu.
Skriffinnskan hefir aðeins
verið aukin og starfsfólkl
fjölgað. Tölurnar sýna, að
hjá forustumönnum bæjarins
hefir ekki örlað fyrir því, sem
nefnist hagsýni og ráðdeild.
á kostnaði við stjórn Reykjavíkur-
kanpstaðar.

Gjöld í þús. kr.
Samkv. reikningum
Gjöld í þús. kr.
Skv. áætlun
1938 1945 1946 1947 1948 1949
Bæjarstjórn og nefndir 15 50 90 86 70 100
Bæjairáð 10 53 60 82 80 100
Niðurjöfnun útsvara 34 241 297 363 430 430
Laun á skrifst. borgarstjóra 132 669 879 1079 1000 1000
Laun á skrifst. bæjarverkfr. 742 956 1086 1070 900
Laun á skrifst. húsameistara 280
Laun á skrifst. byggingafulltr. 120
Laun á endurskoðunardeild 3 97 109 150 160 270
Innheimtukostnaður 49 41 46 59 100 100
Manntalsskrifstofan 25 208 264 273 280 280
Hagskýrslur 8 81 33 39 50 50
Mistalningsfé 1 4 4 7 6 10
Bifreiðakostnaður 4 15 33 99 120 170
Talsímar 7 31 41 42 50 100
Húsaleiga 20 36 36 37 40 100
Ræsting, hiti og ljós 11 55 59 77 80 100
Pappír, ritföng og prentun 52 49 66 50 80
Burðargjöld 20 25
Kaffistofur 20 35
Skipulag og mælingar, annað en kaup 30 30
Viðhald innanst.muna og skrifstofuvéla 20
Ýms gjöld 47 134 135 116 34 30
366 2509 3108 3661 3690 4350
Endurgreiðslur, áður sumpart færðar
öérstaklega með tekjum 179 90 140
366 2509 3108 3482 3600 4210
og rakastigi loftsins, og þar með
hægt að komast hjá óheppilegum
áhrifum, sem of mikill loftraki hef
ir á hús og vélar og vörubirgðir,
svo að allt geymist þarna bptur
en úti í húsum, sem byggð eru
undir beru lofti.
Svo þegar stríðshættan bætist
við, er það vitanlega meginatriði,
að hægt sé að láta nauðsynlegan
iðnað fara frsyn á öruggum stað
og jafnframt eiga þá menn, sem
dýrmætasta verklega kunnáttu
hafa, þar sem þeir eru ekki í hættu,
en þá er ekki um annað að ræða,
en grafa verksmiðjumar inn í fjöll
in. — Þetta er að vísu aðeins frá-
sögn af einni ræðu eins manns,
en frá henni er sagt í blöðum merð
áberandi hætti og flutningsmaður
er kunnur iðnrekstri, svo að menn
hlusta á þetta.
Ef til vill fer nú sá tími i hönd,
að byggðin færist af yfirborði jarð-
arinnar, eins og gert var ráð fyrir
í sögu Karenar Boyes, þeirri sem
Guðmundur Hagalín sagði frá á
jólunum og frægt er orðið.
Hér hef ég smápistil um andleg
mál. Höfundur vill ekki láta nafns
síns við getið og segir, að til þess
liggi skiljanlegar ástæður en þetta
segir hann:
„Það er vist alveg rétt, sem prest
urinn segir í Játningum, að menn
eru feimnir við að tala um and-
lega reynslu eða að minnsta kosti
þegar kemur á svið trúariífsins og
hins dulyœna. Þetta er ekki gott,
því að það myndi geta orðið til
góðs, ef menn gæfu almennt meiri
gaum þeim efnum og hugsuðu
meirá um samband okkar við hinn
ósýnilega heim. Það er staðreynd
að í kringum okkur er sitt af
hverju, sem við ekki sjáum og því
síður skiljum, en verðum þó fyrir
áhrifum af með ýmsum hætti, því
að það grípur inn í líf okkar. Og
mér virðist, að við getum stillt
huga okkar og sálarlif eins og
útvarpstæki er stillt á mismun-
andi byigjulengd, þannig að við
tökum á móti ýmiskonar áhrifum
frá hinni ósýnilegu veröld.
Þrátt fyrir alla okkar menntun
eru ýmsir, sem engan veginn virð-
ast viðurkenna þessa hlið tilver-
unnar. Þeir vilja því byggja lífs-
skoðun sína upp án tillits til henn
ar. En það er allt annað en heppi-
legt, því að það freistar manna
oft til að svindla sig einhvernveg-
inn gegnum lífið í trausti þess,
að aldrei komi að reikningsskilum.
Og þó að ég vilji enga hræða með
huldum refsivendi, og fallist á að
þetta líf ætti að geta vakið menn
til ábyrgðartilfinningar, verð ég þó
að viðurkenna að reynslan sýnir
og sannar, að menn hugsa öðruvísi
mar'gir hverjir, hollar og betur,
ef þeir gæta þess, að þeir lifa undir
réttlátu lögmáli orsaka og afleið-
inga, sem nær út yfir gröf og dauða.
Ég kann ýmsar sögur um dul-
ræna reynslu fólks, fallegar sögur
og fróðlegar allar, en ég má ekki
segja þær, þvi að þetta eru trún-
aðarmál. En ég vil vekja athygli
á því, að fólk á að segja opinber-
lega frá slíkri reynslu."
Ekki þætti mér nema gott, ef
einhverjir vildu svo vel gera, að
segja okkur frá draumum, fyrir-
burðum og annarri andlegri reynslu
sinni. Um þá hluti hefir ævinlega
verið talað í baðstofum íslenzkra
manna.
Starkaður gamli
iiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiniiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiMnni'imiiiuiiiiiniiiiiiumiiiiiniinnimiiniiuiiiiiiimiiniMiliiiiilniiiiiniií
f Stúkunni Víking nr. 104, framkvæmdanefnd Stórstúku |
| íslands, einstökum stúkum og félagsdeildum, utan 1
I Reglu sem innan, ásamt fjölda einstaklinga um land |
= allt, færi ég mínar innilegustu þakkir, fyrir heimsóknir, |
I hlýleg ummæli, blóm, skeyti og gjafir í tilefni af 70 ára 1
I aímælinu. i
Reykjavík, 15. febr. 1949.
Jóh. Ögm. Oddsson.
IIIUIIIlllUllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllUlllltlllllllHlllllllllHlllHllllllllllllllllllllllUlllllllltlllllimillllllll

§ S
1 Rafmag ns-stei nbora (
« |
« útvega ég. frá U. S. A. gegn nauðsynlegum leyfum. í|
« Með steinborum þessum eru fáanlegar litlar benzín- «
vélar með dynamóum á hjólum, þannig að hægt er.að ::
« nota sama borinn við bæjarstrauminn hér og úti á ::
♦ ♦ «»
« landi, þar sem rafmagn er ekki fyrir hendi. «
♦♦ ♦•
Leitið upplýsinga, sýnishorn fyrirliggj andi. «
Haraldur Sveinbjarnarson
Hverfisgötu 108.
♦♦«♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦1
»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦'♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦••♦♦♦♦♦4