Tíminn - 14.06.1949, Blaðsíða 8

„ERLEJVT YFIRLIT“ t DAG:
„Hreinsanir“ í kommúnista-
fl&kkunum.
33. árg.
Hjálparstöð fyrir
drykkjusjúklinga
Áfengisvarnanefnd Reykj a-
víkur og Áfengisvarnanefnd
kvenna í Reykjavík og Hafn-
arfirði hafa aö undanförnu
athugað möguleika á því aö
koma upp hjálparstöð fyrir
drykkjusj úkt fólk, en það er
álit" þeirra að slík stöð sé
náuöáynlegur liður í heldar-
ráöstofunum sem gera þurfi
til þe-ss að baráttan gegn á-
fengisböiinu beri þann árang
ur, sem .bindindismenn og
bancamenn þeirra vilja ná.
Er þeta byggt á tillögum
þeiin' sern' Alfreð Gíslason
læknir hefur gert og birtar
hafa verið ásamt greinargerð
hans.
Undirbúningi að stofnun
hjálparstöðvar er nú það vel
á veg komið, að húsnæðis-
vandræðin ein virðast standa
í vegi fyrir því að hafist verði
handa.
Nefndirnar- urðu einróma
ásáttar um að það væri ekki
óeolilegt að húsnæði Stór-
stúlíú íslands yrði tekið til
noíkunar fyrir starfsemi
þessa og gerðu því svofellda
ályktun:
„Fundurinn óskar þess ein-
dregið, að nú þegar verði
rýmt- húsnæði það, sem Stór-
stúka íslands á, Fríkirkjuveg-
ur 11 í Reykjavík og að þar
verði starfrækt hj álparstöð
íyrir drykkjusjúkt fólk.“
Ályktun þessi var gerð á
sameiginlegum fundi nefnd-
anna þann 3. þ. m. og hefur
nú verið send dómsmálaráðu-
neytinu og Stórstúku íslands.
Munu nefndirnar fylgja máli
þessu eftir svo sem verða má,
og vænta þess að nj óta stuðn-
ings allra þeirra, sem hafa
augun opin fyrir þeirri þjóð-
félagslegu hættu sem stafar
af því að horfa aðgerðarlaust
á allt það margvíslega böl,
sem af áfengisneyzlunni
hlýzt.
„Á FÖRISÍUM VEGI“ t DAG:
Hvað heitir bterinn?
12. júní 1949.
124. blað
mg nyrrar
ndurvarpsstöðvar á Eiðum
KiSasíöSSiii verður Íiiilí til Hornafjarðar.
Vegna elli eg slits útvarpsstöðvanna og vegna ákvarð-
ana Evrópuráðstefnunnar í Kaupmannahöfn sumarið 1948
um orku og ai^kiiíngu útvarpsstöðva, hefir ekki orðið hjá
því komizt að'£öí®falivíðtækar ráðstafanir til endurbóta og
aukningar útvar^|s^öðva Ríkisútvarpsins.

Júgóslavar beina
viðskiptum sínum
vestur á bóginn
Júgóslavar hyggja nú á
aukin viðskipti við Bandarík-
in og Bretland og hafa þeg-
ar sent fulltrúa til undirbún-
ingsviðræðna við þessi lönd.
Jafníramt eykst stöðugt and-
staða Kominformríkjanna
gégh Júgóslövum. Viðskipti
hafa verið allmikil milli
þeirra og Tékka til þessa, en
nú virðast öll merki benda til
þess, að Tékkar ætli að hætta
eða draga mjög úr viðskipt-
um sínum við Júgóslava.
Ráðgert að utanrík-
isráðherr af undinum
ljúki í þessari viku
Gert er ráð fyrir, að fundi
utanrikisráðherra fjórveld-
anna i París Ijúki í þessari
viku. Lítill sem enginn árang
ur hefir orðið af fundunum,
! > O ■> 2 3 * i k f & 9 v , t. .. f
, :>■: .>:<-y-:;*-.<<;y •:•-(■ ■ >-~<4-''<->-<« ■ ■ ■' - • -’ 1 .1; I .1 ‘ Vi iVi i ■ |
Mynd þessi sýnir uppdrátt af fyrirhuguðu rafveitujserfi um Flóann. i
^eröa eins-fass
rafveitur fieim
Cireinargerð í’5*íb rafmiagiisveiíwm rikisiias
mn ff’afveitwr í sveitims.
Eins og almennt mun kunnugt, hafa rafmagnsveitur
ríkisins á undanförnum 3—4 árum lagt háspennuveitur til
ýmissa kauptúna og þorpa. Nú í sumar verður byrjað að
Ieggja veitur til einstakra sveitabæja í nokkrum sýslum, og
eru þær framkvæmdir þegar hafnar í Árnes- og Rangárvalla-
sýslum og í Borgarfirði. Til álita hefir komið, hvort sveita-
veiturnar skuli vera 1-fasa eða 3-fasa. Rannsókn um þetta
atriði hefir leitt í ljós, að 1-fasa veitur eru mun ódýrari, og
hafa þær því orðið fyrir valinu. Veiturnar eru í aðalatriðum
ráðgerðar þannig, að lögð er 3-fasa lína frá aðalspennistöð
áleiðis inn í sveitina og því næst lagðar 1-fasa línur frá
henni til einstakra bæja.
I Til almennrar heimilisnotk-
Sem dæmi ma nefna veit- | unar> hitunar 0. fi. er 1-fasa
una um Flóa í Árnessýslu. herfig heppilegra í sveitum,
Hún er ráðgerð þannig, að þar sem ei!-ki þarf jafna álagn
frá aðalspennustöðinni við irigU nigur & fasana eins og
Selfoss verður lögð 3-fasa : nauðsynlegt er þegar um litl-
lína til Gaulverjabæjar. Frá ar 3_fasa spennistöðvar er að
ræða. Hisvegar eru 3-fasa
Tilraunir Ríkisji?Éyarpsins í
þessa átt hóíust' á'.siðastliðnu
ári, og heimilaði^Jíjárhagsráð
þá yfirfærzíu '.aU'byrjunar-
greiðslu vegna -kaíúpa á 20
kw. varastöö til \ÍÁngbylgju-
stöðvarinnar á :-Vatnsenda-
hæð. Á þessu - ecÚ' heimilaði
fjárhagsráð yfirfærzlu á við-
bótargreiðslu vegna þessara
kaupa. Enn freirnir yeitti fjár
hagsráð með bjgl||; dags. 11.
apríl s.l., RíkisútvÚrþinu fyr-
irheit um yfirfærslu 130 þús.
kr. byrjunargreiðslu vegna
kaupa á 5 kw. endurvarps-
stöð að Eiðum. Var fyrirheit
þetta bundið því skilyrði, að
Ríkisútvarpinu tækist að fá
lán hjá Marconifélaginu, er
svaraði eftirstöðvum andvirð
is beggja þessara stöðva.
Útvarpsstjóri fór utan 29.
apríl þ. á. til þess í umboði
menntamálaráðuneytisins að
ná samningum í þessa átt, og
nokkru síðar fór verkfræðing
ur útvarpsins til þess nánar
að ræða og ákveða um ýms
teknisk atriði í sambandi við
þessar fyrirhugúðu ráðstaf-
anir.
Samningar við Marconifé-
lagið í Englandi -tökust á þá
leið, að eftirstöðvar af verði
beggja stöðvanna eiga að
greiðast með jöfnum afborg-
unum á fjórum árum, og fer
fyrsta afborgún' fram árið
j 1951. Lánið stendur því af-
: borgunarlaust árið 1950.
þeirri línu verða lagðar tvær
3-fasa álmur, önnur til Sand-
Afhendingarfrestur félags-
ins er ákveðinn 18 mánuðir.
Það happ vildi Ríkisútvarp
inu til, að kaup á 5 kw. sendi
þeirrar tegundar, er það þarfn
ast að Eiðum, höfðu gengið
til baka um þær mundir, er
samningar stóðu yfir, og var
Ríkisútvarpinu gefinn kostur
á að kaupa þessa sendistöð
með 1550 sterlingspunda af-
slætti. Þar að auki er þessi
sendistöð tilbúin til afhend-
ingar eftir að hún hefir að
nýju verið athuguð og yfirfar
in af félaginu. Standa því von
ir til, að framkvæmdir á Eið-
um geti hafist fyrr en ætlað
hafði verið.
Vegna mikilla truflana er-
lendis frá á Austur- og Suð-
austurlandi, og sem ætla má
að fari vaxandi, þegar hin
nýja skipun útvarpsstöðva í
Evrópu kemur til fram-
kvæmda, hefir verið ákveðið
að flytja 1 kw. sendistöð þá,
sem nú er á Eiðum, og setja
hana niður í Hornafirði.
Loks ber nauðsyn til að
kaupa 5 kw. sendi til Akureyr
ar, og þykir mega vænta, að
þau kaup geti fengist með
sams konar vildarkjörum um
greiðslufrest og vexti af láni.
En heimildir fjárhagsráðs fyr
ir þeirri ráðstöfun eru enn
ekki fengnar.
Vegna kaupa á varasendi
til Vatnsendastöðvarinnar
verður ekki hjá því komist að
Vextir eru ákveðnir 3 af stækka stöðvarhúsið og um-
hreyflar ódýrari en 1-fasa
víkur og hin austur á móts hreyflar og 3-fasa kerfið að
við Bollastaði. Frá þessum 3- , þvi ieyti heppilegra. Þess ber
fasa línum verða svo lagðar þó ag gæta ag hreyflar í heim
1-fasa línur heim á bæina.
í eftirfarandi töflu er til sam
anburðar sýndar kostnaðar-
áætlanir fyrir það kerfi um
hundraði.
Verði greiðslufall á vöxtum
eða afborgunum, reiknast
vextir 6 af hundraði yfir þann
tíma, er greiðsludrættinum
nemur.
ilistækjum, svo sem þvotta-
vélum, ísskápum, hrærivélum
o. s. frv. eru einfasa.
Sem dæmi um verðmuninn
Flóann, sem hér hefur verið á :_íasa og 3_fasa hreyflum,
lýst og 3-íasa kerfi. Er þá [ 1400 snun/mín.t er her til_
reiknað með að kerfið nái til greint tiihog fra ensku fyrir
um 140 bænda.
Heildar- Þar af erl.
Kerfi kostnaður gjaldeyrir
kr. kr.
1-fasa 3.270.000 1.070.000
3-fasa 4.060.000 1.430.000
3-fasa kerfið er samkvæmt
þessu 25% dýrara en 1-fasa
kerfið og gjaldeyrisþörf þess
sem næst 35% meiri. í kostn-
aðinum eru taldar með há-
spennulínur, lágspennulínur,
spennistöðvar, inntök og mæl-
ar, en aftur á móti ekki inn-
anhússlagnir og lagnir milli
húsa á sama bæ.
en þó er talið, að samkomu-
lag muni nást um einhver at-
riði varðandi viðskipti milli
Austur- og Vestur-Þýzka-
lands. Búizt er við, að ráð-
herrarnir komi saman til
fundar aftur í dag.
tæki, dagsett 13. des. 1948.
Tilboðið er þannig:
Hreyfill
Fob-verð í kr.
hö. 1-fasa 3-fasa
y4 242 177
V2 255 204
1 458 275
2 576 342
3Ú2 786 425
5 885 505
7 y2 1040 635
10 150 740

Afgreiðslutími var 2- —3 vik-
r og kostur gefinn á 10%
afslætti, ef keyptir yrðu marg
ir hreýflar.
Enda þótt 3-fasa hreyflar
séu ódýrari en 1-fasa, vegur
verðmunurinn hvergi nærri á
móti þeim kostnaðarmun,
sem er á 1-fasa og 3-fasa
kerfi í sveitum. Til þess að
svo yrði þyrfti hreyfilnotkun
bæta það aö öðru leyti. Hefir
fjárhagsráð þegar veitt fjár-
festingarleyfi til þessara
framkvæmda, og standa vonir
til, að þær geti hafist i sum-
ar, ef ástæður leyfa.
Samkvæmt áætlun verk-
fræoings útvarpsins, Gunn-
að verða margfalt meiri en *au®s Briem, munu allai þess
líklegt er að til greina komi. ar framkvæmúir til aukning-
(Framhald d 7. síðu)
Eins og þegar er getið, er
hluti af háspennulínunum 3-
fasa, jafnvel þótt um 1-fasa
kerfi sé að ræða. Reynt er að
haga svo til að þessar línur
liggi í námunda við þá staði,
sem sérstaka þörf hafa fyrir
3-fasa straum (þorp, iðnað-
arfyrirtæki o. f 1.), svo unnt
sé að láta í té slíkan straum
ef nauðsyn krefur, en á sveita | ■
býlum er yfirleitt gert ráð ivar emi flokksformaðurinn,
fyrir 1-fasa spennistöðvum. I sem mætti við afmælis-
Þar sem svo hagar til, að j hátíð dönsku stjórnarskrár-
nokkrir bæir standa nálægt mnar á hvítasunnudag. Var
Er Axel Larsen
fallinn í ónáð?
Axel Larsen, formaðúr
danska kommúnistaflokksins
hver öðrum við....3-fasa línu,
kemur þó til greina að leggja
til þeirra 3-fasa kerfi. Nauð-
synlegt er því að rafvirkjar,
sem taka að sér raflagnir í
sveitum, snúi sér til rafmagns
veitna ríkisins varðandi þetta
atriði, og sama á við um inn-
flytjendur. Ennfremur er á-
ríðandi að bændúr gæti þess,
hvort um 1-fasa eða 3-fasa
kerfi er að ræða, áður en þeir
láta leggja í hús sín eða festa
kaup á tækjum.
borið við veikindum. En s.l.
sunnudag segja Nationaltid-
ende, að Larsen hafi lagt af
stað til Prag á laugardaginn
fyrir hvítasunnu samkvæmt
fyrirmælum og til ráðagerða.
Blaðið segir ennfremur, að
danskir kommúnistar búist
ekki við því, að Larsen snúi
heim aftur sem formaður
danskra kommúnista, og bera
þeir mikinn ugg í brjósti um
að Larsen sé fallinn í ónáð
hjá húsbændunum.