Tíminn - 04.08.1949, Blaðsíða 4

Tíminn - 04.08.1949, Blaðsíða 4
4 TÍMINN, fimmtudaginn 4. ágúst 1949 161. blað Áhrif kvikmynda á börn Niðurlag. Arine Margrethe var þrett- | án ára. Móðir hennar er þvottakona, og faðirinn verka maðtir. I íbúðin: eitt herbergi og eld- ' hug.'- 1 Aiine Margrethe hafði oft stólið'. Síðast stórri upphæð i frá kennslukonu í skólanum. ! Varð sá þjófnaður til þess, að itiái* Önnu kom fyrir barna- vóbndarnefnd. Stelpa þessi líktist Nils á ýmsan hátt Var t. d. dul og fárriálug. Foreldrar hennar báru ekkert skyn á barnasál- | fræði. Anne hafði oft verið barin. Hún hafði enga kyn- lífsfræðslu fengið. i Eftir að sex viðræður höfðu fram farið fór Anne að segja nokkuð af högum sínum. Hér er aðeins tilgreint það, sem i hún sagði í sambandi við1 kvikmyndir. f Hún mælti: „Það var svo leiðinlegt heima síðari hluta ; dagsins, og húsvörðurinn svo andstyggilegur. Það mátti ekki hreyfa sig án þess að hann kærði það. Ekki hoppa | ofurlítið í paradís eða kallast á. Samstundis og það var gert, j var fyrirskipað að hætta leikn um og þegja. Það var enga skemmtun hægt að fá.“ Svo fór Anne að stela pen- ingum og kaupa sig inn á kvikmyndir. Hún sagðist fyrir skömmu hafa séð ágæta kvikmynd. Hún minntist á Shirley Temple, og dáðist mjög að kjólum hennar. Hún sagði út- drátt úr kvikmyndinni Ching Ching. Þar voru fínar dömur og herrar með peninga eins og sand. Anne kvaðst vilja fara til A.meríku og ná í milljóna- eiganda. Þarna var sama sagan: Vöntun á frístundavinnu og skemmtunum, dagdraumar og nautnasýki. Á kvikmyndun- um komst hún í annan heim, þar sem allsnægtir ríktu. Auk þjófnaðanna, sögðu for eldrar hennar, að hún væri úti á þekju í skólanum. En kennararnir teldu hana hafa göðar námsgáfur. Ef hún riennti að iesa myndi hún standa sig vel. En Anne Mar- grethe dreymdi um það, að veroa fínt klædd og glæsileg eins og Shirley Temple. Per var tólf ára. Hann var meölimur í flokki óknytta- s'tráka. Var tekinn fyrir rétt. Foreldrar hans höfðu farið til taugalæknis, vegna þess að drengurinn varð -svo undar- Tegur eftir að þjófnaðirnir komust upp. Eftir að foreldrarnir höfðu k’omist að því að Per stal, var hánn barinn heiftarlega. Bar hann merki þess á bakinu. Svo ógnuðu þau honum með lög- réglunni. ‘ En drengurinn lét ekki segj- ast, Hann hélt áfram að stela. Aðrir strákar fengu hann til ite'ss að vera á verði á meðan þéír voru að stela. Þannig koirist hann út á þjófnaðar- b'ráutina. Eíílt* Jólisaiass Selieviiag Foreldrarnir þorðu ekki að láta Per í hæli fyrir vandræða börn, vegna taugaveiklunar. Annar sonur þeirra, Friðrik . var þar. Hann var hraustur, og beit hælisvistin á hann. Á hæli þessu var strangur agi. , Sagði Friðrik vöndinn geymd- an í saltpækli, fyrir allra aug- um, til þess að vara drengina við því að hegða sér illa. Því- líkt myndi Per ekki þola. Ekki var hægt að láta Per segj a frá þvi er hann sá úti á síðkvöldum, né gefa upp nöfn félaga sinna. Þegar Per kom til rannsókn ar reyndist ekki erfitt að fá hann til að segja allt af létta innan skamms. í fyrstu brast hann í grát er minnst var á þjófnað við hann, og sektar- meðvitundin lýsti sér ótvírætt á svipnum. Per sagði Hoel ýmislegt, sem hann engum hafði öðrum sagt. ÞaÖ var regla í þjófa- klíku þessari, að meðlimirnir vörðust allra frétta af félög- um sinum. Þeir höfðu for- mann og framkvæmdastjóra. Þjófar þessir héldu sig eink um í skemmtigörðum, og stálu frá kærustupörum eða öðrum elskendurn. Allir reyktu þeir, og átu mikið sælgæti. Svo frömdu þeir innbrot. Hið síð- asta var gert á sama hátt og þeir höfðu séö í kvikmynd. En þetta innbrot misheppn- aðist. Verðir höfðu verið settir, og þeir sem ætluðu að ná í pen- ingakassann, eftir að hafa skriðið inn um glugga, fengu hættumerki áður en það tókst að grípa kassann. Drengirnir flýðu og komust undan. Per varð hræddur, og sagði mömmu sinni, er heim kom, frá þessum atburði. En for- eldrar hans kærðu fyrir lög- reglunni. Per gerði félögum sínum aðvart. En þá voru þeir staddir í útihúsi nokkru. — Þarna ríkti reglan: einn fyrir alla, allir fyrir einn. Þeir eyddu peningunum í félagi. Þeir voru á öndverðum meið við fullorðna fólkið, og þráðu ævintýri. Af kvikmyndunum lærðu þeir ýmis brögð, sem komu þeim að haldi. T. d. hvernig hægt er að leika á lögregluna. Ola, 17 ára, var tekinn til rannsóknar. Hann var af betra fólki kominn. Hann sagði meðal annars: „Við hvað eiga strákar að fást? Það eru allt of fáir knattspyrnuvellir, og of fá tækifæri til þess aö iðka í- þróttir. Fáir drengir hér hafa efni á því að ferðast í.spor- vagni út úr borginni." Ola hafði stolið, pantsett annara muni og falsað nöfn í hagsmunaskyni. Hann vildi allt fyrir vini sína gera. Mikill hluti þeirra peninga, sem hann stal fór fyrir veitingar handa vinum hans, og fyrir aðgöngumiða að bíó. Striðs- og bardagamyndir voru þeim félögum mest að skapi. Hoel segir frá fleiri drengj- um, er hann hafði til rann- sóknar. Meðal þeirra voru strákar, sem ílúið höfðu úr barnahæli, og hugðust leggj- ast út þó um hávetur væri. Hugmyndina höfðu þeir fengið úr kvikmynd. Skýrir einn drengjanna frá þessu í all löngu máli. í einræðisríkjunum eru margar kvikmyndir, sem eink um eru ætlaðar börnum, hreinar áróðurs myndir. Svo var því farið í Þýzkalandi í stjórnartíð nazista. í Sovétríkjunum hefir verið komið upp mörgum kvik- myndahúsum fyrir börn, rann sökuð áhrif kvikmynda á þau, og ritað um þetta mál. En ekkert af því mun að finna á öðru máli en rússnesku enn sem komið er. Rússar láta búa til margar barnakvikmyndir, og er það gert í samráði við skólana. Hefir nefnd manna yfirstjórn þessara mála. Víðtækustu rannsóknir, um áhrif kvikmynda á börn, hafa verið gerðar í Ameríku. For- stjóri „The Motion Picture Research Counsil," hefir stað ið fyrir rannsóknum þessum, og haft marga hjálparmenn, úr hópi kennara, þjóðhags- fræðinga og annara lærðra marina. Rannsóknir hafa ver- ið styrktar með fjárframlög- um úr „The Payne Fund.“ — Ýmsar stofnanir veittu aöstoö sína, sem óþarft er upp að telja. Árangur þessara rannsókna var birtur i tólf heftum, er út voru gefin. Aðalverkefnið var þetta: ‘ Hvaða áhrif hafa kvikmyndir á tilfinningalíf, heilsufar, þekkingarforða, ímyndunar- afl, hugmyndir, hugsjónir, skoðanir og hegðun barna? Hafa ljótar kvikmyndir hvetjandi áhrif á börn til glæpá? Hve oft fara börn í bíó? Með hverjum fara þau? Úr hvaða stétt, eru þau, og við hvaða lífskjör búa þau? Hvert er aðalefni kvik- mynda þeirra er þau sjá? Hvað í myndunum nefir mest áhrif á börnin? Hve lengi vara áhrifin? Miklu fleiri spurningar en þessar var um að ræða. Rannsóknirnar leiddu í Ij ós, að kvikmyndir hafa mikil á- hrif, bæði til ills og góðs. Börnin fá töluverðan fróð- leik af kvikmyndum. Sumt er þeim til gagns, sumt til ó- gagns. Kvikmyndir hafa mikil á- hrif á framkomu og hugsana- lif barna. Meiri hluti á’nrif- anna eru óheppileg. Það er of mikið í myndun- um, af afbrotum, óheilbrigð- um ástarmálum, æsandi við- burðum og óeðlilegum. Margt af fróðleik þeim, sem þar er að fá, er ekki rétt með farinn. Einkum eru sögulegir viðburð ir og náttúrufræðilegur fróð- leikur rangfærðir. Hættulegastar eru afbrota- myndir, kúreka-, hernaðar- og sumar ástamálakvikmyndir. Hér verða nefnd dæmi: í hæli fyrir afbrotadrengi kom í ljós við rannsókn, að 45% drengjanna höfðu feng- ið löngun eftir að fá meiri peninga handa á milli, eftir að hafa séð glæpamynd. — Myndin leiddi í Ijós að það væri létt verk. 40% drengja þessara höfðu beitt sömu brögðum og sýnd voru á mynd inni. Af brögðum þessum voru 80% glæpsamleg. • Við umræðurnar kom það á daginn, að brögð þessi þóttu drengjunum sniðug, og þeir álitu rán og skothríð spenn- andi. Til þess að vera ræningi og þjófur þyrfti hugrekki. — Byggðist þetta álit þeirra á hetjudýrkun þeirra. Er þeir komu úr bíó, eftir að hafa horft á glæpa- eða kú- rekamyndir voru þeir ólmir (Fravihald á 7. síöu) Ferðalangur skrifar: „Ég var að tala við bóntla á Suðurlandi. Þar í sveit eru áber- andi vandræði með gúmmístíg- vél, og það er allt annað en þægilegt um sláttinn, þar sem engjar eru blautar og þar að auki oftast rigningar það sem af er slættinum. Á heimili þessl bónda eru 5—6 manneskjur, sem ganga á engjar að staðaldri. — Einn maður á heimilinu var á vertíö og náði þá í sjóstígvél, fullhá, og annað er ekki til. Kaupfélagið hefir engin gúmmí- stígvél fengið, og engin leið að fá neitt nema með því að gera út umboðsmenn í Reykjavík til kaupa þar, og ræður þá hending, hvort tekst. Svipað má raunar segia um vinnuföt. Þaö sem framleitt er af þeim, virðist ekki ætlað sveita fólki, a. m. k. fær kaupfélagið þau ekki. Ég held, að full þörf væri á að eftirlit með því, hvern- ig vinnuíatagerðirnar úthluta þeirri vöru, og gott væri að vita, hvort ekkert slíkt eftirlit er til. Sveitafólkið veit, að ástandið í gjaldeyrismálunum er erfitt, en þegar það fréttir í blöðum og útvarpi, að stöðugur straumur sé af ferðafólki til útlanda með er- lendan gjaldeyri í vasanum, og að íslenzkar flugvélar, sem líka þurfa stórfé í gjaldeyri, eru önn- um kafnar við að flytja þetta fólk, bregður mörgum í brún. — Það þykir mönnum líka hlálegt, ef satt er, að fyrirhugað sé að flytja inn fjölda af fólksbílum á næstu-mánuðum.“ Þetta skrifar ferðalangurinn og er það þakkarvert af honum að minnast á þetta. Vandræði sveitafólksins með vinnuföt og verjur eru mikil og bagaleg, og að líkindum mun meiri en í kaupstöðum. Það er þó sannar- lega ámælisvert, að fólk það, sem vinnur við landbúnaðarstörfin skuli ekki eiga jafnan kost við aðra um nauðsynlegustu vinnu- klæði, og hlutur sveitafólksins er varla of góður, þótt það eigi kost á sæmilegum vinnufatnaði og verjum við störf sín, getur hver : sem er ímyndað sér, hve nota- (legt það sé að standa á voturn engjum án gúmmístígvéla. Og sums staðar verður að sækja engjarnar fast í sumar. Heyöflunin verður erfiðari en nokkru sinni fyrr. í uppsveitum Þingeyjarsýslu er ástandið til dæmis þannig á sumum bæjum, ' að varla verður slegið högg í j túnum í sumar, svo eru þau kal- (in og rotin. Ætli þeim bændum ’ ætti að vera of gott að geta feng- ið gúmmístígvél á. fæturna á votengið? Heimamaður. Hjartanlega þakka ég öllum þeim, er auðsýndu samúö og vinarþel við fráfall mannsins míns ÓLAFS II. JÓNSSONAR, Ásta Jónsdóttir, Stóragerði. •viiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiiiiiiaaiaiiiiiiBiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiKiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiisiiiiiiii Hvalkjöt Hraðfryst hvalkjöt er samkvæmt rannsókn At- vinnudeildar Háskólans NÆRINGARMIKIL, HOLL og ÓDÝR fæða. Athygli skal vakin á því, að í sumar hefir einungis úrvals hvalkjöt verið hraðfryst í 2 lbs pökkum. Bezt er að nota hvalkjöt, — MEÐ LAUK, í allskonar steikta kjötrétti, t. d. gullasch, buff, saxað buff og barið kjöt. Rétt er að krydda hvalkjöt nokkru meira en annað kjöt og eins er nauðsynlegt, að það sé vel steikt, þannig að kjötstykkin séu aldrei hrá að innan. Heildsölubirgðir til innanlandssölu hjá Niður- | suðuverksmiðju S. í. F. í Reykjavík. jniiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiia nmjjjjriíujuímujujjun:: juuuuuuu Lokað til 9. ágúst vegna sumarleyfa. Kjötbúðin Borg

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.