Tíminn - 18.08.1949, Síða 3

173. blað.
| 1
# i!
TIMINN, fimmtudaginn 18. ágúst 1949
I Þ R O T T ! R
unnnnnnnjnnnnni
Keppnin milli
Svíþjó&ur oej
hinna TMor&ur-
landunna.
Strax eftir að keppnin milli
U. S. A. og Norðurlanda var
lokið, byrjaði fólk á Norður-
löndum að tala um keppnina
milli Svíþjóðar og hinna Norð
urlandanna í frjálsum íþrótt
um, sem fer fram i Stokk-
hólmi 9.—11. september.
Fyrsta keppnin fór fram 1947
og unnu þá Svíar með 35 stiga
mun. Eins og menn muna
kepptu þá tveir íslendingar
Haukur Clausen, sem vann
200 m. hlaupið og Finnbjörn
Þorvaldsson, sem varð 2. í
100 m. og 4. í langstökki. Þá
tóku 36 frá Finnlandi, 11 frá
Noregi, 8 frá Danmörku og 2
frá íslandi. þátt í mótinu. Nú
má búast við að hlutur ís-
lendinga verði mikið meiri
og jafnvel talan frá 1947 fimm
faldist, og íslendingar hljóti
4—5 Noröurlandameistara.
Keppt verður í öllum grein-
um, sem keppt var í í keppn-
inni milli U. S. A. og Norð-
urlanda, nema 4x1500 m. boð
hlaupi. Sænska íþróttablaðið
býst við að helmingurinn af
keppendum Norðurlandanna
verði frá Finnlandi og Sports
manden, norski, telur fram
14 Norðmenn, sem þeir telja
líklega þ. á. m. spretthlaup-
ai’ana Peter Bloch og Henry
Johansen, svo ekki reikna
þeir mikið með íslandi eða
vilja viðurkenna íslenzka
spretthlaupara. Sportsmand-
en bendir.einnig á að Norður
landasveitin sé mjög ójöfn
og spyr hverjir eigi að hlaupa
400 og 800 m. hlaup. Ef til
Keppni tlássa og
Téfcfoea.
Börnin í Þýzkalandi
Eítir lliltgunt Zassenhaus
Nýlega fór fram keppni
í frjálsum íþróttum milli
Rússa og Tjekka. Keppnin
endaði með sigri Rússa.
Skemmtilegasta képpni móts
ins var milli Zatopeks og Rúss
ans. Kazantesev í 5000 m.
hlaupi. Zatopek vann hljóp á
14:29,0 en Rússinn var með
sekúndu lakari tíma. í öðrum
greinum náðist einnig ágæt-
ur árangur. Karakulov R.
vann 100 m. á 10,7 sek. Vee-
tysum vann 1500 m. á 3:51,4,
sem er nýtt rússneskt met.
110 m. grindahlaup vann
vill geta íslenzku 400 m. hlaup Bulaihnik á.14,5 sek. 400 m.
ararnir gefið Sportmanden grindahlaup vann Lunev R.
svar eftir meistaramótið, sem á 53,1 sek. og Karakulov R.
hefst n. k. sunnudag. 1 vann 200 m. á 21,7 sek.
Garnaveikissmitun og lamba-
ásetningur í haust
Það er nú öllum kunnugt, en þó svo sé má ætla að arð-
að garnaveikin smitar frá urinn, sem bóndinn hefði af
kind til kindar gegnum saur- lömbunum, sem hann setti á
inn. Með honum berst bakter í haust, yrði smár, ef þau
ian frá kindinni og við það, hefðu smitast í vor. Þá er
að önnur kind jeti hana með betra að lofa ánum að verða
fóðrinu, smitast hún. árinu eldri og jafnvel fækka,
Vegna hinna einstæöu kulda ef svo stendur á, en eiga á
í vor neyddust fjáreigendur a® ala UPP löm °S
til að hýsa lambfé um sauð- mlssa Þau strax sem vetur-
burðinn. Húsvistin var mis- 8'amlar kindur eða tvævetlur,
jöfn, víða bæði þröng og °g hafa Þeirra Utti eða engin
blaut og því illmögulegt að 110
haida fénu hreinu. Það má Þel;ta ði® ég bændur þá,
því ganga út frá því nokkuð sem llafa garnaveiki í fé sinu,
gefnu, að þar sem garnaveik ^ugsu °S hugsa vel. Ekki
veldur sá, er varir, þó ver
Hvergi myndu barnasálar-
fræðingar fá meira viðfangs-
efni nú á dögum en í Þýzka-
landi. Það eru einkum börn
á aldrinum tíu til fjórtán ára,
sem eru athyglisverð.
Elztu börnin muna eftir
því, er þau voru í Hitlersæsku
lýðshreyfingunni. Öll börn á
þessum aldri voru oft lang-
dvölum í loftvarnabyrgjum.
Þau hafa ekki gleymt því að
þau árum saman. biðu með
eftirvæntingu og ótta eftir að
heyra í loftvarnaflautunum.
Og þessi ár, sem liðin eru
frá stríðslokum, hafa ekki ver
ið þannig, að mótun þessara
barnssálna gæti talist heppi-
leg. Það er fróðlegt að bera
saman börn eftirstriðsáranna
í sambandi við hinar tvær
miklu heimstyrjaldir.
Ef við tökum Hamborg til
dæmis, þá er það staðreynd
að 38% af börnum þar voru
föðurlaus að stríðslokum.
Hundruð þúsunda barna reik
uðu um á þjóðveginum, og
hundruð þúsunda voru í flótta
mannabúðum. í þessum búð-
um voru börnin árum saman
án foreldra, eða fráskilin
þeim.
Það er langt frá því, að öll
þýzk börn hafi enn fundið
foreldra sína. Er það eðlilegt,
því að margir foreldrar eru
dánir.
Það hefir verið lögð mikil
vinna í þessar eftirgrennslan
ir, eða sameiningu barna og
foreldra, og útvegun húsnæð-
is.
Rauði krossinn í Þýzka-
landi, með hjálp erlendra
mannúðarstofnana, hefir unn
ið mikið og þarft verk.
Þúsundir þýzkra barna hafa
fundið foreldra sína, og þús-
undir þeirra hafa fengið vist
á hælum og barnaheimilum,
þúsundir barna hafa verið
tekin í fóstur af sveitafólki.
Mjög hefir borið á óknytt-
um barna hin síðari ár.
kind hafi verið í húsi, þar
hafi þau unglömb, sem í hús- fari-
inu voru smitast, sérstaklega
þegar þess er gætt, að ungviði
öll eru næmari fyir smitun
en sömu skepnur uppkomnar
og fullorðnar.
Vegna þess tel ég, að bænd
ur eigi ekki að setja á lömb
í haust ef þeir hafa ástæðu
til að ætla að garnaveik kind
eða kindur hafi verið í fénu
um sauðburðinn í vor.
Að vísu er vitað að kindin
getur gengið nokkuð lengi
með veikina áður en veruleg
sjúkdómseinkenni koma í Ijós
14. ágúst 1949
Páll Zophoníasson
Eldurinn
gerlr ekxi boð á undan sérl
Þelr, sem eru hyggnir,
tryggja straz hjá
Samvinnutryggingum
Eg ætla fyrst að segja frá
Adolf litla. Hann er fjórtán
ára. Uppgjafardagana man
hann greinilega. Þá voru eng-
ir lögregluþjónar til þess að
halda uppi reglu.
Þessa daga felldu þeir Adolf
og félagar hans tré, er stóðu
við göturnar og höfðu til eldi-
viðar. Síðar varð óhægra með
að útvega nægilegt eldsneyti.
Adolf fór daglega með vagn
og safnaði spýtum meðal rúst
anna. Svo varð lítið um pen
inga á heimilinu. Faðir Adolfs
og bróðir voru i fangabúðum
óvinanna. Móðir hans fékk
engan styrk. Adolf og félag-
ar hans klifruðu upp í bila
hernámsmanna í leit að vind
lingabútum. En það fékkst
ekki mikið herfang af þessu
tagi. Fyrir hundrað stubba
fengust aðeins þrjú möiík. En
eitt brauð kostaði fjörutíu
mörk á svörtum markaði.
Adolf tók tóbaksskömmtun-
arséðil móður sinnar, seldi
hann og skilaði helmingi sölu
verðsins. Hinn hlutann hafði
hann sem höfuðstól, þess
að geta stundað brask.
Smám saman óx honum
fjárhagslegur fiskur um
hrygg. En mikið varð hann
að hafa fyrir því að eignast
þúsundir marka.
Fyrsti veturinn eftir strið-
ið var harður.,
Drengirnir fóru á hvérju
kvöldi á flutningavagnastöð-
ina til þess að stela kolum.
Adolf varð brátt leikinn í
því að smjúga milli faraftækj
anna án þess að verða fyrir
slysi.
Hann var fljótur að hlaupa,
enda þurfti hann oft að taka
til fótanna til þess að komast
ekki undir manna hendur.
Vitanlega stálu strákarnir
litlum kolapokum, og á því
sáu menn að kolaþjófarnir
voru börn.
Adolf þurfti daglega að
standa í biðröð til þess að fá
mjólk. Svo gekk hann í skóla.
Hann varð góður í ensku. Tal
aði hana betur en fullorðnir
Þjóðverjar. Verzlun hans á
svörtum markaði gaf honum
mikla æfingu í ensku. Þá átti
hann samræður við marga
hermenn úr enskumælandi
löndum.
Þegar hann kom og bauð
vörur sínar með barnslegri
rödd var andlit hans eins og
á lífsreyndum fullorðnum
manni. Bros hans var kulda-
iegt.
Annan veturinn eftir ósig-
ur Þjóðverja, stal Adolf sjálf-
ur ekki kolum. Hann lét aðra
stela þeim fyrir sig. Hann
átti peninga til þess að borga
með ómakslaunin.
Hann stundaði því betur
skólanámið, og fékk hærri
einkunnir, og kennararnir
hældu honum.
Þriðja veturinn talaði Adolf
eins og reyndur verzlunar-
maður um gengissveiflur og
annað þvílíkt.
Hann stofnaði blaða og
tímarita umboðssölu, er móð-
ir hans annaðist.
Þegar hér var komið höfðu
þau nóg fyrir sig að leggja.
Er faðir Adolfs og bróðir
komu heim, hældu þeir
drengnum mjög fyrir dugn-
að hans. Engum gat til hug-
ar komið, að Adolf væri orð-
inn fjórtán ára. Hann minnti
að stærð á ellefu eða tólf
ára dreng. Andlit hans er elli-
legt, og ber vott um lífs-
reynslu en samsvarar aldri
hans.
Hann hafði ekki haft tíma
til leika eða bóklesturs svo
teljandi væri.
Þegar þetta er ritað geng
ur Adolf til prestsins til undir
búnings fermingar. Og hann
verður að sækja kirkju. Að
öðrum kosti fær hann „nótu“.
Fermingarárið verður hann
að sækja kirkju þrjátíu sinn-
um.
Adolf er illa að sér í kristn-
um fræðum, og fer margt fyr
ir ofan garð og neðan hjá
honum. Hann segir að prest-
urinn viti vel, að mikið af
starfi hans sé unnið fyrir gýg.
Það er engum efa undir
orpið, að þýzkir prestar ná
ekki þeim tökum á börnum,
sem æskilegt væri. Liggur
það orð á störfum kirkjunnar
þjóna, að þeir hafi ekki lagt
sig fram svo sem verða mætti.
Kirkjan hefir leyst mikið
verk af hendi í mannúðar-
málum, en minna hugsað um
sálgæzlu, eða hina andlegu
hlið mannlegs lífs.
Ef prestar eru ekki starfi
sínu vaxnir, veður að vænta
þess að heimili og skólar
bregðist ekki skyldu sinni í
þessu efni.
En það er beizkja í sálum
margra foreldra.
Mest traust bera menn til
skólanna.
Menn minnast ehn‘:: um-
mæla söguritarans er , kvað
styrkleika Prússlands vera
skólakennurum fremur að
þakka en hermönnum.
En skólamál Þýzkalands
eru ekki komin í samt lag. í
Hamborg eru t. d. 200 kenn-
arar atvinnulausir.
Þó að allt, sem minnir á
nazisma, hafi verið fjarlájgt
úr námsbókum, þá er innan
veggja sumra skóla viðhafð-
ur harður agi, er minnir á
valdatíma nazista.
Barsmiðar eru allvíða hafð
ar sem refsing í skólum. í
Bajern hafa þær t. d. verið
löggiltar eftir stríðið. TiÞeru
kennarar sem nota þrjár mis-
munandi tegundir prika til
barsmíða. Þetta er ótrúlegt én
satt.
Þegar ég var síðast í Þýzka
landi heimsótti ég barháskóla
í Hamborg. Drengirnir r’voru
í kennslustundafríi, er ég
kom. Eg sá, að þeif ’Köfðu
myndað fjóra ferhyrninga
á skólalóðinni. Á þessa' réiti
höfðu þeir málað nöfnin:
Frakkland, England, ' ííöss-
land og Þýzkaland.
Eg spurði ’nvað þetta ætti
að þýða.
Drengirnir svöruðu/ ‘ „Við
. i ' íí '• ■ •• >trfT7>
sigrum þa .
Eg lét þá skoðun mína f
ljósi, að mér þætti þetta ém-,
kennilegt athæfi.
En þeir sögðu: „Þetta er
bara leikur“. \~\
Áður en ég för inn í skóL=
ann áminnti skólastjöfínn
mig um það, að tala ekki um
stjórnmál við börnin. Þa\ð..er
bannað að tala um pólitík j
þýzkum skólum eftir uppgjöf
þess eða ósigur.
Það voru fjörutíu nemcnd-
ur í bekknum. Voru þeir úr
öllum stéttum þjóðfélagáins.
Tuttugu og einn höfðu
misst heimili sín í loftárás-
um, ellefu voru föðurlausir.
Annaðhvort höfðu þessir feð»
ur fallið eða hlaupist að heim
an.
Eg hóf mál mitt á að spyrja
börnin, hvort þau gætu _sa,gt,
mér eitthvað fallegt e.ð a
skemmtilegt.
Þegar í stað svaraði einn
nemendanna: „Eg hef feng-
ið böggul frá Ameríku". Hann
rétti fram fótinn og sagði
hátíðlega: „Sjáið“. Hann var
í fínustu leðurstígvélum. Eng
in gjöf hefði verið honum
kærkomnari, eða vakið meiri
hrifningu annarra barna.
„Æ! ó!“ heyrðist hvaryetna
í kennslustof iTnni. Fj öldi
barna kom til þéssa hamingj.u.
sama drengs til þess að dást
að stígvélunum.
Ekkert öfundarorð var sagt,
en aðdáun ljómaði á hverju
andliti.
Stígvélin höfðu gert dreng-
inn að nýju barni.
ísinn var brotinn.
Börnin sögðu mér ýmislegt
af högum sínum. Fimm þeirra
kváðust hafa veriöibarin
heima hjá sér kvöldið áður.
Afbrotin höfðu ekki verið
mikilvæg. Sum þeirra höfðu
tekið mat í eldhúsinu í-leyf-
isleysi. Eitt þeirra fór á skóm
út í blautan garðinn. Eitt
varð óþolinmótt af því að
standa í biðröð og hljóp. sína
leið.
Þegar eg spurði börnin
(Framhald i 7. siOu)