Tíminn - 15.09.1949, Qupperneq 4

4
TÍMINN, fimmtudaginn 15. september 1949
195. blaff
Hræöslan viö Framsóknarflokkinn
Þegar litið er um öxl yfir
stjórnmálasögu síðustu ára,
vekur það sérstaka athygli, að
Framsóknarflokkurinn er eini
flokkurinn, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefir aldrei fengið
til samstarfs, sem hann hefir
verið ánægður með í heild. í
síðustu alþingiskosningum
studdu þeir hver annan, Ól.
Thors og Einar Olgeirsson,
svo sem frægt er orðið. Al-
þýðublaðið og Morgunblaðið
hafa lengi verið systurblöð í
málflutningi. — En Tíminn
hefir aldrei hlotið viðurkenn-
ingu Mbl.
Umbætur effa bylting
í flokki Sósialista er sundur-
leit hjörð. Þar eru menn, sem
eru einlægir samvinnumenn
og umbótamenn á lýðræðis-
legum grundvelli,en forustuna
hafa þó aðrir menn, sem eru
stirðnaðir Moskvukommún-
istar og trúa því, að allar
umbætur á grundvelli lýð-
ræðis og frjálsra kosninga
hljóti að vera kák eitt. Það
eru þessir menn, sem telja
stjórnarhætti Rússa, þar sem
stjórnarandstaða er engin til,
gagnrýnin bönnuð og allir
nema áróðurspostular ríkis-
valdsins mállausir og múl-
bundnir, hina mestu fyrir-
mynd. Af því leiðir, að þeir
verða í raun og veru argir
íhaldsmenn, því að þeir eru
alveg áhugalausir um allar
félagslegar umbætur á grund-
velli hins frjálsa þjóðskipu-
lags.
Meðan kommúnistar láta
Sósialistaflokkinn íslenzka
halda þessari stefnu gera þeir
hann máttvana og ómerkan.
Þeir einangra sig meðan þessi
stefna þekkist en eru annars
tækifærissinnaðir og gætu
jafnvel tekið höndum saman
við nazista um stjórnarfar,
ef þeir vilja ljá sig til þess.
Vegna þess, að reynslan
hefir nú leitt þessi einkenni
öll í ljós, er almennt hætt
að líta á Sósíalistaflokkinn
íslenzka, sem öruggan íhalds-
andstæðing undir þeirri
stjórn og forustu, sem hann
hefir nú .
Þjóðviljinn hefir líka talað
svo margt um „hinn frjáls-
lyndari hluta“ Sjálfstæðis-
flokksins, að samstarfsvonirn
ar leyna sér ekki. En hinn
„frjálslyndi“ er Ólafur Thors
og samherjar hans!
Það, sem íhaldið óttast
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
sýnt það sjálfur hvaðan hann
telur sér einkum hættu búna
í þessum kosningum. Hann
veit að það er Framsóknar-
flokkurinn, sem hefir forust-
una í sókn alþýðunnar og
baráttu fyrir réttlátari skipt-
ingu þjóðarteknanna og heil-
brigðara fjármálalífi. Þetta
sjónarmið hefir Sjálfstæðis-
flokkurinn auglýst og árétt-
að með því að einbeita kröft-
um sínum gegn formanni
Framsóknarflokksins, Her-
manni Jónassyni. Þar er sá
maðurinn, sem sérhagsmuna-
menn og spilltari öfl í fjár-
málalífi þjóðarinnar óttast
nú mest.
Formaður heildsalanna
Það er táknrænt, að Sjálf-
stæðisflokkurinn valdi for-
mann stórkaupmanna til
framboðs gegn Hermanni
Félag heildsalanna varð að
Jeggja til formann sinn og
Sjálfstæðisflokkurinn veit, hvaðait cnd-
urbótaima er von.
Bjarni Benediktsson, dóms-
málaráðherra heildsalanna,
færði Strandamönnum þenn-
an frambjóðanda. Dag eftir
dag er svo Mbl. látið hamast
á Hermanni og bera hann
hinum verstu sökum.
Bjarni Benediktsson er
hræddur við Hermann. Hann
fer nú með utanríkismál og
dómsmál og er þar til saman-
burðar ráðherradómur Her-
manns Jónassonar áður. Sá
samanburður hefir slæm á-
hrif á táugar núverandi ráð-
herra. Ekki er þó mikið um
þau efni talað, þó að dálitið
sé dylgjað. Aðallega eru sakar
efnin getsakir um „valda-
brask“, eins og það er nefnt.
En af því tilefni er rétt að
gera dálítinn samanburð.
V aldabr askarar
Sjálfstæðisflokksins
Hermann Jónasson hefir
alltaf verið sjálfum sér sam-
kvæmur og aldrei stungið sér
kollhnís til að komast í ráð-
herrastól.
Ólafur Thors tók kollsteyp-
una 1944. Hann hafði áður
farið í gegnum sjálfan sig,
því að hann talaði um „Júd-
1 asarpeninga“ Stefáns Jó-
'hanns 1942,— aukið atkvæða-
'magn af þvi Stefán gældi við
dýrtíðina, en það, að auka
hana væri að gerast „böðull
alþjóðar.“ Sjálfur vann svo
Ólafur það til fyrir „valda-
braskið" að verða „alþjóðar-
‘ yfirböðull.“ Hvar voru þá
j „Júdasarpeningarnir“?
| Bjarni Benediktsson skipu-
lagði „valdabraskið" í verka-
lýðsfélögunum, þegar Sjálf-
stæðismenn hjálpuðu komm-
lúnistum til að brjóta áhrif
! Alþýðuflokksins niður. Eftir
síðustu kosningar tók hann
þingsæti með því „braski.“
sem frægt er orðið.
j Það eru þessir menn, tveir
j kunnustu „valdabraskarar"
‘ landsins, sem tekið hafa koll-
steypur til að ná í ráðherra-
Istóla, sem reyna nú að telja
fólki trú um að Hermann
Jónasson sé eitthvað líkur
þeim sjálfum að þessu leyti.
1 Þeir ættu sannarlega að
láta sér nægja að stunda sína
pólítísku leikfimi í heimahús-
.um.
) „Gáfaffur og ritsnjall
læknir“
Svo er slegið út einu háspili
íhaldsins í Mbl. Páll Kolka,
sem blaðið segir sjálft að sé
„gáfaður og ritsnjall“ flytur
þann boðskap, að verzlunin
sé aukaatriði. Hér er hræddur
fugl enn að verki að reyna
að draga athyglina frá hreiðri
sínu. Það kynni þó að vera,
að í því hreiðri finnist fleira
en gott þætti, ef kannað væri.
Almenningur veit það, að góð
og hagstæð verzlun er höfuð^-
atriði sæmilegra lífskjara. ís-
lenzk þjóð hefir alltaf verið
arðrænd mest og kúguð gegn-
um verzlunina. Jón Sigurðs-
son vissi og sagði að stjórnar-
farslegt sjálfstæði, efnalegar
framfarir og almenn velmeg-
un ætti að byggjast á heiðar-
legri verzlun. Og þetta eru
þýðingarmikil mál enn þá.
Samvinnuhreyfingin
og atvinnulífiff
Það eru hinar mestu sví-
virðingar, þegar heimilis-
læknir íhaldsins segir að sam-
vinnumenn hafi vanrækt
framleiðslumálin.
Hverjir hafa haft forgöngu
um vöruvöndun fremur en
þeir?
Hverjir hafa haft forgöngu
um iðnað úr íslenzkum hrá-
efnum fremur en samvinnu-
menn?
Og hverjir hafa bætt hag
framleiðenda í verzlunarvið-
skiptum, svo að þeir gætu
fremur lagt eitthvað í að-
stöðubætur, en einmitt ís-
lenzkir samvinnumenn?
Hverjir eru það sem vilja
spara útgerðarmönnum og
sjómönnum tilkostnað með
sannvirðiskaupum á nauð-
synjum sínum fremur en
samvinnumenn?
Svona mætti lengi telja.
Vegna þess, að samvinnu-
hreyfingin hefir brotið kúg-
unarfjötra af íslenzkri verzl-
un hafa bændur landsins
komizt af undanfarna ára-
tugi.
En þetta hefir samvinnu-
hreyfingin aðeins getað, af
því að Framsóknarflokkurinn
hefir staðið lífvörð um hana
og barið niður öll banatilræði
kaupmannanna.
Kjaftæðið um klofninginn
Mbl. talar margt um það,
að Framsóknarflokkurinn sé
klofinn. Þó getur það ekki
bent á neinn ágreining innan
flokksins um það hvernig
skipa beri þjóðfélagsmálun-
um. Um hitt vita allir að
skoðanir yoru skiptar, hvers
vænta mætti ,a,f samstarfi við
Sjálfstæðismenn, en það er
enginn klofningur. Betur
hefir Framsóknarflokknum
gengið en Sjálfstæðismönn-
um að ákveða framboð sín að
þessu sinni og engin klofn-
ingseinkenni eru það, að ráða
þeim málum greiðlega.
Hermann Jónasson rær ekki
einn á báti móti íhaldinu og
fjármálaspillingu. Þeir for-
ingjar, sem barizt hafa bezt
fyrir flokkinn undanfarin ár,
ganga einhuga og samtaka til
starfs, auk þess sem margt
nýrra og efnilegra manna
skipar sér til baráttunnar.
Mbl. hefir þegar talað nógu
margt um þau efni til að
sýna, að leið hugsandi manna
liggur frá Sjálfstæðisflokkn-
um til Framsóknarflokksins.
Baráttan stendur enn
Um þessi mál er ennþá
barizt. Það eru þessi mál, sem
liggja til grundvallar fyrir
ósköpum íhaldsins. Þjóðin kýs
um það, hvort stórgróðalýður
við verzlun og milliliðastörf
margskonar eigi að fá að
þrífast framvegis sem hingað
til, eða hvort það eigi fyrst
og fremst að þrengja að þessu
fólki. íhaldið veit það vel, að
enginn maður mun því óþarf-
ari eftir kosningar en Her-
mann Jóhasson. Á því byggist
nú barátta þess. II.
Endurskoffunarskrifstofa
EYJÓLFS ÍSFELDS
EYJÓLFSSONAE,
lögg. endusk. Túngötu 8.
Simi 81388
Það hefir truflanði áhrif á
framboð annarra flokka i
Reykjavík, að Framsóknarflokk
urinn hefir tilkynnt framboð
sitt og kona er þar í efsta sæti.
Rannveig Þorsteinsdóttir er þó
boðin fram vegna almennra
verðleika sem gott þingmanns-
efni,- en ekki bara af því að hún
er kona. Framboðinu er vel tek-
og víða má finna vermandi bar-
áttugleði meðal fólks, sem hefir
fullan hug á því að bera lista
Rannveigar fram til sigurs.
Aðrir flokkar fara nú að end-
urskoða ráð sitt og færa kon-
urnar í hærri sæti en þeim var
ætlað. Góður Alþýðuflokksmað-
ur sagði mér, aö framboð Rann-
veigar tryggði Soffíu Ingvars-
dóttur þriðja sæti á lista Al-
þýðuflokksins. Þá munu Sjálf-
stæðismenn hugleiða það með
sér, hvort fært sé að halda Auði
Auðuns niðri í sjötta sæti, svo
sem ætlað var. Og Sósíalistar
endurskoða afstöðu sína og meta
hvort óhætt muni vera að láta
Katrínu ganga úr rúmi fyrir
Brynjólfi Bjarnasyni, eða hvort
„Títóistinn“ Sigfús verði sendur
í Síberíuútlegð í Suður-Þing-
eyjarsýslu. — Það skal fram tek-
ið, að þetta eru óstaðfestar
fréttir, en þetta er sagt í bæn-
um og það má þá heyrast víðar.
Engu spái ég um kosningaúr-
slit, en þeir eru margir, sem spá
Rannveigu sigri. Og mér finnst
það engin furðuspá. Því aðeins
hafa kosningar eitthvað gildi,
að við gerum ráð fyrir að þær
geti einhverju breytt. Fólk ér
óbundið af fyrri afstöðu, enda
duluskapur og dáðleysi að kjósa
alltaf þá, sem bregðast vonum
manna og gera annað en mað-
ur vill.
Ég minnist þess, að einu sinni
talaði Rannveig Þorsteinsdóttir
um framkvæmd skömmtunar-
innar í útvarpið og þá sagði
fólk: Hún ætti að vera skömmt-
unarstjóri. Það fann hver mun-
ur væri á því, ef skömmtunar-
málin kæmust í hendur heiðar-
legra manná, sem skildu þarfir
almennings og vildu leggja þau
viðhorf til grundvallar fram-
kvæmdum. Sumir vilja nú gera
lítið úr skömmtunarmálum, og
er það vorkunn, ef þeir eða
þeirra vinir bera ábyrgð á þeim.
En það verður aldrei lítilræði,
hvort þjóðfélagið er heiðarlegt í
framkvæmd eða ekki. Og i
sjálfu sér má segja, að þar sem
lesendur blaðanna koma fram í
smáletursdálkunum, hafi al-
menningsálitið átt í baráttu við
skömmtunarkerfið og fram-
kvæmd þess. Miklu flest bréf,
sem baðstofan hefir fengið að,
hafa verið um skömmtunarmál-
in. En nú fær fólkið tækifæri,
sem er meira en frelsi til að
nöldra. Nú getur það ráðið af
hverra anda og hagsmunum verð
ur stjórnað framvegis meðan
eitthvað er skammtað hér í
landi. Um það spái ég engu, en
hitt veit ég, að þjóðin sættir sig
við heiðarlega skömmtun, sem
mismunar mönnum ekki, en
skömmtun eins og við höfum
haft er bæði heimskuleg og
ranglát. Hún hlýtur líka að
koma þeim í koll, sem ábyrgð
bera á henni.
Starkaður gamli.
Jarffarför föður okkar og tengdafööur
MAGNÚSAR BJARNARSONAR
fyrrum prófasts að Prestbakka, fer fram frá Prest-
bakkakirkju á Síðu mánudaginn 19. þ. m. kl. 2 e. h.
Kveðjuathöfn fer fram að heimili hans á Berstaða-
stræti 56 laugardaginn 17. þ. m. kl. 5 síðdegis, og minn
ingarathöfn í Dómkirkjunni sama dag kl. 5,45 s. d.

Björn Magnússon
Charlotta Jónsdóttir
Ragnheiður Magnúsdóttir
Hermann Hákonarson
Náttúrulækningafél. íslands
efnir til skemmtiferðar að Gröf í Hrunamannahreppi
sunnudaginn 18. september. Gengið verður á Galtafell,
farið í berjamó og safnað tejurtum. — Lagt af stað
frá Varðarhúsinu kl. 8 f.h. Þáttaka tilkynnist fyrir
föstudagskvöld í síma 81715 (eftir kl. 6).

Skemsrsfiflug
í dag og næstu daga gefst fólki kostur á að fara í
skemmtiflug með hinni þekktu Seabee-flugvél okkar
yfir bæinn og nágrennið.
Vængir
Simi 1366