Tíminn - 17.12.1949, Síða 8

f;3- árg.
Reykjavík
„A FÖRMJM VEGt“ t DAG:
Fayrir verzlunarhœttir. ,
17. des. 1949
271. blað
IVSikil umbrot í stjórn-
málalífi Færeyinga
IV’ýr flokkair birtir stefnuskrá síua ojí lieit-
> *• á alþýffiusamtökin um stofnim þjóðveld-
is og' viðreisn landsins.
Fyrir nokkuð á þriðja ári liófu nokkrir menntamenn í
T æreyjum útgáfu nýs blaðs, er þeir nefndu „14. september“.
K:. ritstjóri þess Erlendur Patursson hagfræðingur, yngsti
auc ..Jóíjnnesar kóngsbónda, og jafnframt einn af forvig-
iMiiönnum þeirrar hreyfingar, er stendur að þessu blaði.
1 tfa menn þessir stofnað nýjan stjórnmálaflokk, sem nefn-
sr Þjóðveldisflokkurinn, og var starfsskrá lians samþykkt
/lokksþingi, er haldið var nú í byrjun desembermánaðar-
afessrnýi flokkur berst fyr-
> stó’fnun frjáls og óháð’s
xí Tréýsks þjóðveldis, þar sem
V'c ldið sé raunverulega í hcnd
urn* álþýðunnar, jafnt í at-
/j ínumálum, félagsmálum og
Lrenningarmálum. Forseti
vf rði æðsti umboðsmaður
o;.ööarinnar, en stjórn skipuð'
t þihgræðislegan hátt. í
•st.t örnarskránni verði fyrir-
næli um fullkomið og óskert
nal- og ritfrelsi, trúfrelsi og
>Koðanafrelsi, friðhelgi bú-
staðar og eignar, vinnufrelsi
jg íramfærslurétt aldurhnig-
nna, sjúkra og annarra, sem
íkki geta séð sér farborða af
■ífá.fSdáðum.
Kröfu 'Sína um sjálfstæði
Færeyja byggir flokkurinn á
.ornum rétti og fyrirheiti
Jana um að hlíta úrslitum
itkvæðagreiðslunnar 14. sept
ímber 1946, en þá greiddi
neirihlutinn atkvæði með
iambandsslitum, en Dana-
itjórn rauf síðar þingið og
iamdi um heimastjórn við
lýjan þingmeirihluta.
„Líf og framtíð þjóðar-
innar byggist á sönnu og
raunverulegu lýðræði“, seg
ir 1 yfirlýsingu flokksins.
„Valdið skal vera í höndum
fólksins, og þeir, sem starfa
i umboði þess, skulu í öll-
nm hlutum bera fulla á-
byrgð gerða sinna gagnvart
þvi. En til þess, að fóikinu
verði ekki glapin sýn, verð-
íur að auka menntun Jiess
og víðsýni og sjálfstæði og
glæða áhuga þess á þjóð-
málum og auka skilning
þess á eðli þeirra“.
Þjóðartekjur og afkoma
ilmennings.
í atvinnumálum er brýnast
íiö gera þær ráðstafanir, er
megi verða til þess að tryggja
og auka aekjur fólksins og sjá
svo um, að þeir, sem vinna
íramleiðslustörfin, hljóti rétt
næta uppskeru i,ju sinnar.
Þær leiðir, sem flokkurinn
hugsar sér að fara, til þess að
i.ryggja þjóðartekjurnar, er
iið gera rökstudda áætlun um
aukningu atvinnutækjanna
og ræktun landsins, samhæía
atvin.nuvegina og athafnir
einstaklingaryra og ríkisrekst
rrinn,* éfla Hog auka ve^k-
kunnáttu þjóðarinnar og sér-
þekkingu í einstökum starfs-
greinum, taka upp fullkomn-
rstu vinnutækni, framleiðslu
hætti og hagnýtingu afurð-
anna, bæta möguleika þeirra
atvinnugreina og fram-
kvæmda, sem byggjast verða
á lánum, jafnt útgerðar, land
búnaðar, iðnaðar, siglinga og
rafvirkjana, og skipuieggja
utanríkisverzlunina, bæði inn
flutning og útflutning.
Til þess að tryggja réttlát-
lega hag þeirra, sem vinna
hörðum hcndum að fram-
leiðslunni, krefst flokkurinn
ýmsra aögerða í kaupgjalds-,
verðlags-, skatta- og félags-
málum, og réttinda fólkinu
til handa.
Framkvæmdir skipulagðar.
Vegagerðir, hafnagerðir,
sjúkrahúsbyggingar, skóla-
byggingar, símalagnir, bygg-
ing útvarpsstöðvar, vatns-
virkjanir og aðrar slíkar
framkvæmdir vill flokkurinn
láta framkvæma eftir skipu-
legri heildaráætlun, er gildi
nokkur ár í senn. Slíkar áætl-
anir skuli bæjar- og sveitar-
féiög einnig gera um sínar
framkvæmdir.
„Alit það, sem vanrækt hef
ir verið öldum saman, verð-
ur auðvitað ekki gert í einu“,
segir í samþykktinni- „En
þeim mun betur verðum við
að hagnýta eignir okkar,
starfsorku og gjaldeyri“.
Landbúnaðurinn.
Til þess að efla landbúnað-
inn og auka ræktun og fram-
leiðslu búnaðarafurða vill
flokkurinn koma á ýmsri ný-
skipan, þar eð gamlir hættir
samræmist ekki lengur þörf-
inni. Hann vill fullkomna
vinnutækni og rekstur búa,
reisa nýbyggðir, þar sem höfð
verði samvinna um ræktun og
heyöflun, svo að vinna og
vélar nýtist sem bezt. Bún-
aðarskóli verði reistur og til-
raunastarfsemi hafin og kom
ið á námskeiðum meðal
þeirra, sem ekki geta hafið
skólagöngu. Verð á landbún-
Vilja fá tryggingar
frjálsar
Frá fréttaritara Tím-
ans á Akureyri.
Bæjarstjórn Akureyrar hef
ir falið þingmanni kjördæmis
ins að flytja á alþingi frum-
varp um það, að Akureyrar-
bær verði leystur undan
þeirri lagaskyldu, að verða að
brunatryggja eignir bæjar-
ins hjá Brunabótafélagi ís-
lands, heldur geti boöið trygg
ingarnar út, eins og Reykja-
vík hefir leyfi #11. Er talið, að
með því geti bærinn fengið
hagkvæmari tryggingarkjör.
aðarafurðum verði ákveðið
með tilliti til þess, að vel rek-
ði bú skili arði, sem svari til
tekna í öðrum atvinnugrein-
um, þar sem rekstur er í góðu
lagi. Stofnað verði til sam-
taka meðal bænda um vcru-
kaup og afurðasölu, og stofn-
uð búnaðardeild í þjcðbank-
anum.
Sjávarútvegurinn.
Til þess að bæta Jieimamið
Færeyinga vill flokkurinn
stækka landhelgina og koma
á landhelgisvörnum. Skipa-
stóllinn verði stórum bættur,
og aðeins leyft að kaupa skip
og tæki, sem eru af beztu
gerð. Aukin verði þekking
fiskimanna, þeim kennd hag
nýtustu vinnubrögð og lögð
mjög mikil áherzla á hina
fullkomnustu meðferð aflans
og nýtingu alla. Gerðar verði
róttækar ráðstafanir til þess
að endurskipuleggja rekstur
útgerðarfélaganna og sjá um,
að þar fari ekki neitt í súg-
inn. Skal komið á samtökum
útgerðarmanna og félagsskrif
stofum. Komið verði á ströngu
eftirliti með verðlagi á út-
gerðarvörum og tcxtum skipa
smiðja og vélsmiðja. Lánum
verði komið í nýtt og betra
horf, ogí mikill stuðningur
veittur samtökum fiskj-
manna sjálfra, er vilja eign-
ast skip, manna og gera út.
Ævinlega eigi skipshöfn hlut
deild í fiskinum, og ágóði af
sölu hans renni einnig að viss
um hluta til þeirra- Verði
þetta eins konar helminga-
skipti, og lúti yfirstjórn rík-
isins.
Fiskiðnaður verði hafinn í
stórum stíl, verksmiðjur reist
ar og stofnuð fiskimálaráð, er
hafi yfirumsjón þessa og skip
að verði fiskimönnum og út-
gerðarmönnum.
í Grænlandi verði gerð hafn
armannvirki og útgerðar-
stöðvar efldar og skipulagðir
fiskflutningar þaðan. Hljóti
allir, sem að fiskveiðum og
fiskflutningum vinna, fulla
hlutdeild, en enginn fái að-
stöðu til þess að ná gróða á
þurru landi.
Geta ekki Iátið
meira rafmagn
Frá fréttaritara Tím-
ans á Akureyri.
Á fundi bæjarstjórnar Ak-
ureyrar nýlega var rætt um
umsókn frá raforkumála-
stjóra ríkisins fyrir hönd
Aðaldælahrepps þess efnis,
að hreppurinn fái keypt hjá
raíveitu Akureyrar að Brú-
um 75 kw rafmagns. Bæjar-
stjórnin svaraði þeirri beiðni
neitandi á þeim forsendum,
að ekkert rafmagn væri nú
aflögu til sölu hjá rafveit-
unni og mundi ekki verða
fyrr en væntanleg stækkun
hefði verið gerð.
Skapvonzka og \
, ji| ósannindi
Ef þér viljið spara efníð í
samkvæmiskjólinn, skuluð
þér nota þetta snið, segir í
skýringu þessarar myndar.
Sniðið er eftir nýjustu tízku
en kvefsít auðvUar, að sú,
sem klæðist þessum kjól hafi
fallegan háls.
Jólafrí hafið í
Jbrezka þinginu
Jólafrí hófst i brezka þing-
inu i gær og þar með þing-
haldi á þessu ári. Eins og
venja er við slíkt tækifæri,
las konungur upp ársskýrslu
stjórnarinnar og flutti að því
loknu ræðu. í ræðu sinni
sagði konungur meðal ann-
ars, að á þessu ári, sem nú er
að líða, hefðu enn ýmsar
hættur steðjað að brezku
þjóðinni, einkum á sviði
efnahagsmála, en nú hefðu
verið gerðar ráðstafanir til
þess að spyrna við fæti, og
þessi vetur mundi leiða í ljós,
hvort þær ráðstafanir bæru
tilætlaðan árangur. Hann gat
þess einnig, að konungshjón-
in mundu ekki geta komið
því við á næsta ári að heim-
sækja Ástralíu og Nýja-Sjá-
land, eins og komið hefði til
orða.
| íhaldið hjálpar |
| „versta óvininum” |
í Samvinna Sjálfstæðis- \
| flokksins og Alþýðuflokks- i
i ins á Alþingi heldur á- |
| fram. Þannig hafa þessir i
Í flokkar haft samvinnu um I
É kosningu á formönnum og i
Í skrifurum í flestum þing- 1
| nefndum.
Í Seinasta dæmið er það, \
I að Sjálfstæðisflokkurinn i
Í gerði Stefán Jóhann að I
í formanni utanríkisnefnd- i
i ar. |
Sjálfstæðisflokkurinn \
\ heldur þannig áfram að Í
Í efla til forustu þann flokk, 1
| sem Alþýðublaðið telur \
i „versta andstæðing hans“. |
| Annaðhvort hlýtur því i
Í Sjálfstæðisflokkurinn að i
i vera skrítinn flokkur eða \
Í að það er ekki alltof mik- |
| ill sannleikur í þessari frá- i
1 sögn Alþýðublaðsins.
IIIIII11111111111IIIIIIIIIIIIIIIIII IIUillllllllllll IIIIII lllllllllll II
; Morgunblaðið hefir nokkr 1
| um sinnum borið á borð þá |
: tilhæfulausu lygi, að innan =
| íélags ungra Framsóknar- |
: manna séu starfandi kom- l
\ múnistar. í trúnni á mátt I
: endurtekninganna er enn I
: japlað á þessari lygi í I
: ðlíirgunblaðinu í fyrradag. i
í sjálfu sér er ekkert við |
: því að segja, þótt yfirráða- i
i menn Morgunblaðsins i
| þurfi að þjóna lund sinni, \
: og það er líka skiljanlegur |
i sá mannlegi breyskleiki |
: þeirra að öfundast yfir i
i vexti og viðgangi samtaka i
i ungra Framsóknarmanna i
; og óttast skelegga baráttu |
I þeirra og tryggð við göf- |
j ugar hugsjónir og málstað |
\ fólksins. En þótt það kunni i
; að vera satt, sem stúdent- i
I arnir syngja um Valtý, \
i ritstjéra Morgunblaðsins, 1
: að blað hans beri keim af \
\ magasúr, þá er það ólíklegt ^
i til árangurs að láta slíkt |
i koma of berlega fram í |
i skrifum um stjórnmál og í
| félagsmál. Skapvont fólk \
i þykir yfirleitt Ieiðinlegt, |
: og flestir forðast samnyeti 1
i við það.
iiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiniliiiiiiiiiiilllllliii
Umræður um þýzk-
an her
Á þinginu i Bonn var í
gær rætt um fregnir þær, sem
borizt höfðu um það, að
Adenauer forsætisráðherra
Vestur-Þýzkalands hefði lát-
ið svo um mælt við frétta-
menn,, að hann væri fús til
| að athuga möguleika á stofn-
un heisveita í Vestur-Þýzka-
| landi, ef vesturveldin teldu
nauðsyn bera til. Adenauer
kvað ummæli þessi ranglega
|eftir sér höfð. Hann hefði
( aðeins sagt, að hánn mundi
fús til að taka til athugunar
stofnun þýzkra hersveita, ef
það yrði talið nauðsynlegt til
verndar og öryggis vestur-
þýzka ríkisins. Ekkert hefði
hins vegar komið fram, sem
g ;fi tilefni til slíkrar athug-
unar. Þingmaður sá, sem tal-
aði fyrir hönd jafnaðar-
manna, sagði að Adenauer
hefði talað mjög ógætilega
og i algeru heimildarleysi
þingsins eða þýzku þjóðar-
innár. Talsmáður kommún-
ista kvað þetta augljósan und
irbúnihg þess, að vestur-
þýzka stjórnin ætlaði að
verða við kröfum vesturveld-
anna; úm hervæðíngu Þýzka-
lancfs, sem beitt yrði gegn
Austúr-Þýzkalandi og stúðn-
ings'rikjum þess.
Leikliúsmál,
1. og 2. hefti, 9. árg. e
komið út.‘Af efni þess m-
nefn'a greinar um Leikaf
mæli Brynjólfs Jóhannessoi
ar og Gests Pálssonar efti
LáruS Sigurbjörnsson, sam
skrifar um leikritið Hring
inn. Grein um Þjóðleikhúsii
og reglugerð þess.