Tíminn - 08.01.1950, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, sunnudaginn 8. janúar 1950
6. blað
Barnamútur Sjálfstæðisflokksins
í fyrstu bekkjum fram
haldsskólanna í Reykjavlk
sitja þrettán og fjórtán ára
gömul börn. Þegar skólastarf
semin er aS byrja á haustin
koma sendimenn Sjálfstæðis
flokksins og ganga um meðal
barnanná í fyrstu bekkjunum
og bjóða þeim fjárhagslieg
fríðindi ef þau vilja láta inn-
rita sig í Heimdall, félag
ungrá Sjálfstæðismanna.
30 krrónupeningar á viku.
Sennilega eru þessi manna-
kauEf Sjálfstæðisflokksins
fyrstli' beinu afskipti stjórn-
málaflokkanna af mörgu
þessu fólki. Sum börnin eru
svo þroskuð, að þau snúa
baki við þessari frekju og
hugsa sem svo, að þau geti
sjálf gengið í stjórnmálafé-
lag, þegar þeim þyki ástæða
til, án þess að nokkuð end-
urgjald komi fyrir. En önnur
eru éðlilega veikari af sér
gagnvart mútum ungra Sjálf-
stæðísmanna.
Sjá’lfstæðisflokkurinn á sér
samkömuhús eitt í Reykjavík,
Sj álfstæðishúsið. Þar er hræ-
fuglsmerki flokksins og nafn
á borðbúnaði mörgum og víð-
ar. ’í þessu húsi eru hafðar
ýmsár skemmtanir. Sumar
þeir’íá eru Sjálfstæðisflokkn-
um • algjörlega óviðkomandi,
svo sem kvöldskemmtanir
Bláu' stjörnunnar, sem hafa
verið tvö kvöld í viku síðustu
vetur. Aðgangur að sýningum
Blátrstjörnunnar og dansi á
eftir kostar 30 krónur. En
ef ákólabörnin vilja lofa
sendimönnum Heimdallar að
skrá 'sig í félag Sjálfstæðis-
æskunnar, fá þau aðgöngu-
miða að þessum skemmtun-
um svo oft sem þau vilja fyr-
ir hájfvírði: Það eru boðnar
15 krónur tvisvar í viku.
Þannig _eru barnamútur í-
haldsins.
Pólitáskt mansal.
Nú eru skemmtanir Bláu
stjörnunnar vinsælar, svo að
oft komast þar að færri en
vilja.- Yfirleitt eru skemmti-
atriðin með þeim brag, að
unglingum falla. þau ekki síð
ur í geð en fullorðnum. Það
er því auðséð, að mörgum
krakkanum þykir það eflaust
girnilegt að mega koma þar
inn fyrir hálft gjald.
Vafalaust eru mörg börn
í Reykjavík svo örugglega trú
uð á Sjálfstæðisflokkinn, að
þeim er ljúft að ganga í
Heimdall, svo að ekki þarf
að kaupa þau til þess. En
hin eru líka mörg, sem engan
veginn kæra sig um það af
málefnalegum ástæðum.
Þeim eru þessar mútur Sjálf-
stæðisflokksins nokkur
freistni.
Nú. eru tímar mútuþægir
og margir féfalir. Það þyk-
ir oft hagkvæmt að gefa
undir fótinn, þó að litið sé
meint með því, og heppilegt
að slá ekki hendi á móti
fríðindunum, sem fram eru
boðin, Barnamútur Heim-
dallar eru fyrsta stig í miklu
pólitísku mansali: Sendi-
menn Sjá’fstæðisflokksins í
framhaldsskólana eru póli
tískir þrælakaupmenn fjár-
plógsmannanna.
Hvað þýðir þetta upp-
eldislega?
Það gefur ekki siðferðileg-
an styrk eða byggir upp and-
lega, að játast undir ákveðna
Eftir Halldór Kristjánssoii.
þjóðmálastefnu til þess að
fá ódýrar skemmtanir og
dansleiki. Áróður og veiði-
brellur af slíku tagi eru nei-
kvæðar.
Þó að skemmtiatriði Bláu
stjörnunnar séu í sjálfu sér
saklaus dægradvöl er alls
ekki þar með sagt, að sam-
komurnar í Sjálfstæðishús-
inu séu þar eftir. Þarna er
setið lengi kvölds í reykjar-
svælu, svo að mönnum súrn-
ar í augum. Þegar svo dans-
inn hefst, eru venjulega ýms-
ir samkvæmisgestir orðnir á-
berandi drukknir og frammi-
staðan öll eftir því.
Þeim, sem senda börnin sín
um fermingu að staðaldri á
slíkar samkomur, ferst ekki
að vera með vandlætingu, þó
að þjóðin sé eyðslusöm og
nautnasjúk og neyti tóbaks
og áfengis skefjalaust.
Það er ekki nein menningar
starfsemi, sem þrælakaup-
menn Heimdallar safna börn
unum til þátttöku í.
Fríðindi Heimdallar eru að-
gangur að svalli og sukki fyr-
ir hálft gjald.
Og Mbl. segir að fimmti,
eða sjötti hluti af æskufólki
bæjarins sé í Heimdalii.
Arður af áfengissölu.
Svo fjölmennur sem Heim-
dallur ey, hljóta það að vera
nokkuð margir aðgöngumiðar
árlega, sem gefinn er afslátt-
ur á. En það þarf engan að
undra, þó að slíkt sé hægt.
Hér eiga þeir hlut að máli,
sem ekk> þurfa að horfa í
hvern eyrinn. Og Sjálfstæð-
isflokkurinn fær leyfi til að
reka áfengisverzlun í húsi
sínu, svo að hann geti stað-
ið straum af þessum barna-
mútum án þess að leggja sér-
stákt gjald á heildsalana til
þeirra þarfa.
Þetta er atriði, sem vert
er að hugleiða. Ég efast um
að það veki nokkura sérstaka
eftirtekt, en þó mega allir
vita það, að nú um skeið hef
ir stærsti stj órnmálaflokkur
íslands, Sjálfstæðisflokkur-
inn, stöðugt rekið áfengis-
verzlun í húsi sínu, með
góðu samþykki lögreglustjóra
og dómsmálaráðherra, svo að
hann gæti látið þau börn, sem
vildu innritast í flokkinn, fá
aðgang að skemmtunum.fyr-
ir hálft- gjald. - '
Þetta eru staðreyndir, sem
hver má virða sem vill, en
ekki þýðir að mótmælá þeim.
Sumum finnst þetta sjálf-
sagt ekki nema eftir öðru,
og gott ef blessuð börnin geti
haft ánægju af því!
Til að vernda góða siði.
Sá flokkur, sem svona
hagar sínum áróðri, á innan
vé banda sinna mar^t af
fólki, sem alltaf þykist vaka
yfir góðu siðferði og vernda
kristilegt líferni í landinu.
Því fólki blöskrar ófyrir-
leitinn áróður og siðlaus lífs-
skoðun annarra. Og þegar
mikils þarf með getur það
skrifað ritgerðir og flutt
ræður, þar sem menn eru
hvattir til að snúa baki við
siðleysinu og spillingunni og
leita athvarfs hjá Sjálfstæð-
isflokknum, sem sé verndari
siðgæðis og sannrar menn-
ingar.
Það er svona skinhelgi,
yfirdrepsskapur og hræsni,
sem er andstyggð og leiðir
aldrei til neins góðs, hvort
sem það er sjálfrátt eða ó-
sj álfrátt.
Hvað má bjóða mikla
hræsni?
Stjórnmálaáróður er nauð-
synlegur að vissu marki. En
barnamútur Heimdallar eru
andstyggð. Það er vafasamt
að innlima 13 og 14 ára börn
í stjórnmálafélög og það er
tvímælalaust rangt að kaupa
þau inn með því að borga
fyrir þau að hálfu aðgöngu-
miða að skemmtunum, eins
og Sjálfstæðisflokkurinn ger-
ir, — jafnvel þó að það væri
börnunum meinlaust að
sækja þær samkomur.
Hitt er hryllilegt, að sá
flokkur, sem rekur áfengis-
sölu til að geta keypt börn
til að ánafnast sér, skuli
stundum hrósa sér af um-
hyggju fyrir bindindissemi
og heilbrigðu skemmtanalífi.
Eru þá engin takmörk fyr-
ir því, hvað mikla hræsni
| og óheilindi má bjóða þess-
ari þjóð?
ELDSVOÐI ÉR SVIPLEGUR at-
burður og löngum voveiflegur. Slik
ir viðburðir gera yfirleitt ekki boð
á undan sér. Á fáum mínúturh get-
ur hús og heimili horfið. Þar sem
áður var öruggt athvarf og hlýtt
heimili er ef til vill alit orðið
breytt í kalda öskurúst. Og fjöldi
muna, sumra verðmætra á verð-
lagsmæiikvarða en annarra ómet-
anlegra að minjagildi, eru horfnir
og verða ekki endurheimtir.
GÁLEYSI OG LÉTTÚÐ gagn-
vart eldi og eldsvoða ætti því
hvergi að þekkjast. Menn ættu að
gæta fullrar varúðar með rafmagn
og rafleiðslur og allan eld, og sízt
að gleyma því, hvílík eldhætta staf
ar af tóbaksreykingum. Slökkvilið-
ið í Kaupmannahöfn telur, að
miklu flestar ikveikjur þar í borg
stafi af tóbaksreykingum. Og svo
ættu menn að gæta þess, að hafa
innanstokksmuni sína og aðrar
eignir tryggðar gegn eldsvoða, ef
illa kynni að fara. Þetta er sú for-
sjálni, sem krefjast verður af hverj
um manni.
Á ÞRETTÁNDAKVÖLD 1950 —
núna í fyrrakvöld — voru Reykvík-
ingar sums staðar að skemmta sér
með smábrennum til að kveðja jól-
in að gömlum og góðum rið. En á
sama tíma varð eldur laus, þar
sem ekki var óskað eftir, í rishæð á
stórhýsi einu við Laugaveginn, þar
sem Lyfjabúðin Iðunn er á neðstu
hæð. Þarna stendur hvert stórhýs-
ið við annað, sum eru samföst,
annars staðar eru mjó sund á milli.
Þegar kviknar í á slíkum stöðum
er margra mi’ljóna verðmæti í
hættu. Og þá er það mikils virði
fyrir alla að til sé gott og öflugt
slökkvilið, vel búið tækjum.
RAUÐAN BJARMA lagði hátt í
loft og út um kvistglugga að sunn-
anverðu teygðust eldtungurnar þeg
ar slökkviliðið var að koma sér
fyrfr. Efst í stiga, sem reistur hafði
verið upp, stóð slökkviliðsmaður og
beindi vatnsslöngu á gluggann, sem
lógaði úr, en vatnsboginn var veik-
ur og virtist tæpast ná upp i glugg-
ann. En svo kcm önnur slanga við-
ari upp stigann. Úr hcnni streymdi
gildur vatnsbogi, sem bsljaði inn
í elöhafið. Og litlu síðar kom ann-
ar álfka vatnsbogi handan frá bak-
húsunum ofan við Laugaveginn að
sjá. Og bráðlega sljákkaði i eld-
inum, en mikil reykjarsvæla gaus
út um gluggann. Slökkviliðsmenn-
irnir reisa stiga sína upp að þak-
brún hússins. Þeir sjást ganga þar
upp og hverfa inn í mökkinn og
myrkrið. Öðru hvoru lýsir af glugg-
anum, sem áður logaði út um.
Þar brýzt bjarminn af eldinum út,
stundum ljósrauður, stundum
dumbur.
SVO ER BARÁTTAN HÁÐ. Það
er allhvass norðaustanvindur og
blæs í glæðurnar. Slökkviliðsmenn-
irm'r hafa farið inn um glugga og
standa þar með slöngur sínar og
berjast við eltíinn. Öðru hvoru sést
í geignum reykjarmökkinn, sem
leggur upp ef húsinu, að eldur er
kominn í þakið. Samt kemur það
smám saman í Ijós, að eldurinn er
að dofna. Slökkviliðið er að sigra,
Hér verður ekki meira voðabál að
sinni. En eng'nn veit enn, hvað
miklar skemmdir hafa orðið í hús-
inu af eldi, reyk og vatni.
ÞETTA ER HVORKI lýsing né
fræðsla. En það á að vera áminn-
ing. Þetta er skrifað til að minna
á, hvað mik'll nauðsyn er á að-
gæzlu gagnvart eldinum og hvað
við eigum mikið undir þvi, að
slökkviliðið sé skipað vöskum, sam-
vizkusömum og öruggum mönnum
og sé vel búið að tækjum.
Starkaður gamli.
„Ein er upp til fjalla"
Fyrir fáum dögum, las ég
grein í Tímanum eftir Theó-
dór Gunnlaugsson, sem hann
nefnir: Á ekki að alfriða
rjúpuna. Eg er Theodór þakk
látur fyrir að hann skyldi
hefja máls á þessu vanda-
máli. Eins og flestum íslend
ingum er kunnugt, hefir rjúp
unni fækkað mjög síðast-
liðna þrjá áratugi. Þó var
ástandið ískyggilegast árið
1948. Eg álít að mennirnir eigi
þar stærsta sök í máli. Fálk-
inn fiefir ekki eytt henni
meira en fyrr á árum, því
einnig hann berst nú við helj
arafl náttúrunnar. Þegar til
tortímingar horfir með eitt-
hvað, svo sem fiska og fugla
er friðun það eina sém getur
fært þróun í það aftur. Nú
er svo komið, að við erum
langt komnir með að tortíma
rjúpunni. Og er þá ekki nauð
synlegt að friða þær fáu sem
eftir standa? Eg tel að það
sé það eina ,sem getur komið
í veg fyrir algera útrýmingu
á þeim- Menn gera sér ekki |
nægilega ljóst, hve nauðsyn-!
legt er að gera þetta sem allra
fyrst. „Það er of seint að
hyrgja brunninn, þegar barn í
ið er dottið ofání“. Og svo er ^
einnig með rjúpuna. Það er,
of seint að friða hana, þegar J
búið er að útrýma henni. Við,
mennirnir eigum að sjá'
skyldu okkar í því að friða
fuglana, og þó einkum rjúp*
una, sem á svo stutt eftir að
útrýmast. En við gerum þetta
ekki. Fyrir fáum dcgum sá
ég t. d. í Tímanum að verið
var að auglýsa „í sunnudags-
matinn“, og þar á meðal voru
rjúpur. Þar eru furðu marg-
ir sem hafa ánægju af að
skjóta fugla. Jafnvel þegar
allra harðast er, og þessar
(Framhald á 7. síðu.J
GÚÐ BÓKAKAUP
Úrvalsbækur, sem áður kostuðu 50—60 krónur fást
nú fyrir kr. 25,00. Bækurnar eru þessar:
Þeir gerðu garðinn frægan 1—2 bindi
og Dáðir voru drýgðar
Sendist í pósthólf 1044.
Undirrit.....óskar eftir að fá sendar í póstkröfu: ^
Dáðir voru drýgðar. fýrir samtals kr. 25,00
Þeir gerðu garðinn frægan + burðargjald
Nafn ..............................................
Heimili ...........................................
Póststöð ..........................................
Frestið ekki lengur, að gerast
áskrifendur TÍMANS
Auglýsingasími Tímans B1300