Tíminn - 31.03.1950, Qupperneq 3

TÍMINN, föstudaginn 31. marz 1950
3
74. blað
f '
/ siendingajpæthr

Fimmtugur: Einar Sigurðsson,
Stóra-fjaíli, Borgarhreppi
Góðir menn
Kíílr Svein SveÍMSson, Fossl.
Yfirleitt munu það vera
taldir göðir menn, sem
ekki vilja vamm sitt vita í
neinu því, sem órétt er gagn-
vart nágrannanum, hvort sem
það er til orða eða verka, svo
Einar Sigurðsson, Stórafjalli. uppeldi og alþýðlega mennt- menn10 sem^ getur °skemmt
Fimmtugur var í gær Ein- |un lauk m. a. burtfarar- mann’orð þeirra> eða taka bað
ar Sigurðsson bondi að Stora- prófi við Flensborgarskólann frá nábúa s-num f Ó1 eyfi sem
fjalli í Borgarhreppi. Þar er á unglmgsarum sínum. honum er tjón að É á ekki
hann borinn og barnfæddur, | Hann hefir tekið mikinn yið þá> gem hafa at_
sonur Sigurðar Magnússonar þátt í félagsmálum sveitunga vinnu j bæjum 0? borgum
sinna, setið I hreppsnefnd um heldur svona yfirleitt meöaí
tvo áratugr, í skóianefnd, bun nábúa t sveit bæj en
aðarféiagsstj orn og sinnt ekki er hægt að telja þá vand
ymsum fleiri trunaðarstorf- aða menilj þó þeir geti slopp_
um í sveitum. ið yið skomminaj ef sá sem
Einar er i athofnum sinum fyrir tjóninu verður> Vm ekki
heimili hefðu orðið að tvístr-
ast, hefðu ekki verzlanirnar
í Vík lánað þeim heijnilum
nauðsynjavöru, sem ekki var
hægt að standa í fullum skil-
um með. Þessar verzlanir voru
Kaupfélagsstjóri næstur á
eftir Bjarna Kjartanssyni,
var Þórður Pálmason, nú
kaupfélagsstjóri í Borgarnesi
eins og kunnugt er. Þórður
Pálmason og kona hans Geir-
laug Jónsdóttir, eru hin mestu
myndarhjón, enda komu sér
vel og prýðilega þennan
stutta tíma, sem þau dvöldu
í Skaftafellssýslu. En næst
á eftir Þórði Pálmasyni tók
fyrst og fremst kaupfélagið. jSigurjón Kjartansson, bróðir
Þar næst Halldórsverzlun, er Bjarna Kjartanssonar, við
og Guðrúnar Tómasdóttur er
þar bjuggu lengi. Voru þau
bæði ættuð úr Dalasýslu. Ein-
ar ólst upp með foreldrum
sínum og varð snemma sam-
gróinn sveitalífinu, önnum
þess og amstri, og hefir sá
þráður aldrei slitnað í hönd-
um hans fram á þennan dag.
Þegar faðir hans, sem var
mikill myndar og dugnaðar-
bóndi tók að reskjast, tók Ein
ar við jörð og búi sem hann
hefir setið og ávaxtað með
prýði nú um þrjá tugi ára.
Árið 1919 gekk hann að eiga
Hólmfríði, dóttur þeirra
merku hjóna Ragnhildar Er-
lendsdóttur og Jóns Björns-
sonar sem lengi bjuggu að
Jarðlangsstöðum og síðar að
Ölvaldsstöðum í Borgar-
hreppi, hinni mestu og mynd-
ar og dugnaðarkonu, eins og
hún á kyn til. Árið 1921 hófu
þau svo búskap á Stóra-Fjalli
og hafa síðan í sameiningu
haldið uppi veg og sóma þessa
forna höfuðbýlis. Þau eiga 5
efnileg börn, sem nú eru
flest upp komin. —
Einar hlaut gott og traust
Ölium framsýnn og gætinn
vinna til að ljóstra því upp
umbótamaður, áhugasamur um þ3nn sekE) því það kostar
um felags- og framfaramal,
en íhugull og varfærinn um
alltaf ófrið í nábýli, og með
leið og því hinn farsælasti Þjí getur sá seki maður slopp-
í öllum framkvæmdum.
ið, og meira að segja kann-
Hann er enginn yfirlætis- ske, kallasfc góður maður' °g
maður í fari né framkomu, auðvita,ð Sefca Þelr menn sem
en hugsar ráð sitt vandlega eru aular, að ÞV1 að
og skapar sér sjálfur skoð- þeim er of laus hendm- sem
anir og stefnpr, sem hann
svo fylgir ótrauður hvernig,
sem vindarnir blása umhverf-
is hann.
Ég vildi með línum þessum
verða einn meðal vina hans
og kunningja, er árna hon-
um heilla á þessum merkis-
áfanga aldurs hans, og óska
þess, að honum megi enn
endast aldpr og þrek til að
koma mörgu í framkvæmd af
þeim umbótamálum, sem
hann þráir fyrir sjálfan sig
og aðra.
Bjarni Ásgeirsson.
þá átti Jón Halldórsson kaup-
maður. Auðvitað tapaði hann
meira og minna af þessum
skuldum við kreppuuppgerð-
ina, en hann mun aldrei hafa
talið það eftir. Var ánægður
með að hafa getað hjálpað
í þeim kringumstæðum.
En það horfði nokkuð öðru
vísi með kaupfélagið, þar sem
það var félagseign, og kaup-
fáiagsstjórinn sem stóð fyrir
verzluninni, því í vanda
staddur, en þáverandi kaup-
félagsstjóri, Bjarni Kjart-
ansson, var svo mikil! úr-
valsmaður að gæðum og
drengskap, að hann vildi held
ur eiga á hættu að tapa stöðu
sinni, en að hjálpa ekki þeim
UTAN Ú R HEIMI
F
Leiðangur Heyerdahls
kvikmyndaður.
Ferðalag Thors Heyerdahls og
félaga hans fimm á fleka frá Perú
til polynesisku eyjanna árið 1947
er löngu orðið frægt. Með því þyk-
ir Heyerdahl hafa sannað, að eyj-
arnar hafi byggzt mönnum, sem
borizt hafi með hafstraumum frá
Suður-Ameríku.
Thor Heyerdahl hefir skrifað
ferðasögu sina og hún hefir orðið
metsölubók í ýmsum löndum. Og
nú hefir verið gerð kvikmynd af
ferðalaginu í Svíþjóð og hefir
Heyerdahl sjálfur haft hönd í
bagga með því starfi og allir ferða-
Útreikningur um hjóna-
skilnaði.
Amerískir sérfræðingar hafa reikn
að út, að hjónaskilnaðir séu flest-
hjá barnlausum hjónum. Sam-
kvæmt útreikningum þeim skilja
kallað er, verið gestrisnir og
greiðviknir menn, en mis-
munurinn meðal þessara ná-
bús, eða manna, liggur aðal-
lega í því, að aðrir eru sóma-
menn, en hinir ómerkilegir
menn, þó að þeir að sumu
leyti geti kallast góðir menn,
eins og hér að framan grein-
ir. En í fyllri merkingu þess
orðs, — góðir menn: kalla ég
þá menn, sem hafa fórnað
sér eöa atvinnu sinni og stöðu
fyrir aðra menn, ef ég mætti
svo að orði kveða. Þeir úr-
valsmenn hafa alltaf verið til
einn og einn með þjóð vorri
og eru enn í dag.
Árið 1918, þegar Katla gaus
voru erfiðir tímar í V.-
Skaftafellssýslu, sem ekki
verða raktir hér. Þá voru þeir
forustumenn í sýslunni, Gísli
Sveinsson sýslumaður í Vík,
og Lárus Helgason á Kirkju-
bæjarklaustri. Þeir gengu vel
fram í því, að hjálpað væri
með ráðum og dáðum pláss-
inu og einstaklingum, sem
kaupf élagsstj órastöðunni.
Hann var búinn að vera aðal-
bókhaldari kaupfélagsins frá
byrjun. Hann var heppinn
með sitt tímabil, sem kaup-
íélagsstjóri með verðlag, og
rétti kaupfélagið svo vel við
fjárhagslega, að það mun
hafa verið fyrir rúmlega ári
Síðan, er Sigurjón hætti við
stöðuna, eitt með stöndug-
ustu kaupfélögum landsins.
Sigurjón er fastur fyrir en þó
lipurmenni í öllum viðskipt-
um, sannkallaður traustur
maður. Hann er svo listfengur
i sér á margan hátt, að hann
getur vel kallast listamað-
ur og margt er líkt með þeim
ibræðrum, Bjarna og Sigur-
15,3 af hverjum 1000 hjónum, sem
hafa engin börn innan 18 ára, ll,6'verst urðu Úti vegna gOSSÍllS.
af hverjum 1000 hjónum, sem eiga Qg þó það gæti ekki náð
eitt barn, 7,6 af hverjum 1000 hjón langt tii frambúðar, þá gerðu
um, sem eiga tvö börn, og 6,5 af þeir skyldu SÍna, sem for
hverjum 1000 hjónum með 3 börn ustumenn héraðsins.
og 4,6 af hverjum 1000 hjónum,
fjölskyldum sem voru í nau3|jóni pruðmennska og fleira.
um staddar, með þvi aö geta pr sim,riAn ó
sem^eiga 4 börn eða fleiri.
Þegar spánska veikin geys-
aði hér í Reykjavík með þeim
Utreikningar þessir eru að sjálf- hörmungum> sem lengi yerða
sögðu eingöngu miðaðir við Banda- minnisstæðar og víða um land
ríkin.
félagar hans koma þar fram í
réttri mynd. Þessi Kon-Tiki mynd Undur í kirkjugarði.
þykir mjög góð.
Drykkjuskapur í Frakklandi.
Samkvæmt upplýsingum frá heil
ið. Þá fékk Gísli Sveinsson
sýslumaður í Vík, því fram-
gengt að stöðva veikina við
í kirkjugarði í Brönnöysund í Jökulsá á Sólheimasandi, og
Noregi varð nýlega umrót mikið, ems sjóleiðis í Vík, Menn
svo að heita mátti að grafir opn- höfðu misjafna trú á því að
uðust. Þetta stafaði af því, að Þetta tækist að verja hérað-
brigðismálaráðuneytinu franska J runnar nokkrir í kirkjugarðinum lð mundi bara verða til
hafa 1350 menn látist af ofdrykkju , höfðu skotið rótum inn í vatns- Þ^SS að trufla samgöngur, En
beinlínis árið 1949. Dánarmein íeiðslu sem lá undir grafreitinu reyudin varð Önnur. Gísla
þeirra var blátt áfram delerium ! og svo át vatnið jarðveginn í sund sýslumanni tókst með mikl-
tremens. Ráðuneytið telur, að á ur. En fyrst í stað þóttu þetta vera nm dugnaði og ráðdeild að
staðiö í skilum. En áöur en
kreppuuppgerðin kom til sög-
unnar, sendi S.Í.S. mann aust
ur í Vik, Svavar Guðmunds-
son, til að innheimta og veð-
setja fyrir skuldum féiagsins
vegna S.Í.S., með þessu haíð
ist mikið eða mest inn af
skuldum kaupfélagsins við
kreppuuppgjörið. En samt fór
það svo, að Bjarni Kjartans-
son varð að hætta kaupi'é-
lagsstjórastöðinni, en með
m’kinn sóma að baki sér.
Hafði hann hjálpað stórum
barnafjölskyldum frá upp-
lausn, í trausti félagsskapar-
ins, enda á það vel við, að
góður félagsskapur geti sýnt
mannúð í gegnum sína beztu
menn, þegar mikið liggur við,
eins og þá átti sér stað,
Bjarni Kjartansson fékk þá
forstöðunni fyrir vínsölunni á
Siglufirði, og hlýtur það sæti
að vera vel skipað með svo
mikinn reglumann, sem
Bjarni er. En þung spor hafa
það hlotið að vera fyrir þau
hjónin, Bjarna og Svanhildi
Einarsdóttur konu hans, að
flytja frá Vík, hinu megin
á landið, frá vinum og vanda-
mönnum. En Svanhildur
studdi Bjarna bónda sinn
öllum góðverkum og gest-
risni svo af bar, en þau gátu
líka haft góða samvizku af
verkum sínum og stöðu sinni
í Skaftafellssýslu, og þá eru
allir vegir færir, enda líka
voru þau hjónin virt og elsk-
uð af öllum, sem þeirra góð-
verka nutu, og voru þeir
margir.
þessu árl muni ríkið verja um það j undur mikil.
bil hálfum fjórða milljarð franka
til framfærslu og vörzlu áfengis-
sjúklinga í fangelsum og sjúkra-
húsum.
Óvenjuleg frjósemi.
Hundtík ein í Gjövik í Noregi
eignaðist 16 hvolpa í einu fyrir jól-
in í vetur.
★
Einn kemur í annars stað.
í Noregi hefir verið mikið gert
til að útrýma krákum undanfarið.
Nú er sagt, að þar sem það hafi
tekizt bezt, sé dæmalaus músa-
gangur, og er það talið stafa af
því, að krákurnar séu hættar að
halda músastofninum í skefjum.
Gönguhrólfur.
Camille Alleron
verja héraðið, og enginn get
ur með vissu sagt um það,
hvað mikils virði það hefir
verið með líf og heilsu manna
heitir ungur f béraðinu, en það vita menn,
Frakki, sem hefi rákveðið að fara 'ð hann gaf fordæmi um það>
fótgangandi um allt Frakkland.1, „ , . _
„ , ....... . . . hvað hægt er að gera í þess-
Hann ekur hjolborum á undan sér i ... ., „rl.,.,
um sóttvarnarmálum, ef fh ótt
og hundur hans fylgir honum.
Hann hugsar sér að verða 265 daga
i gönguförinni.
Gerist áskrifendur að
ZJímanum.
Áskriftasímar 81300 og 2323
er að því undið og rétt að
því staðið. Eftir fyrri heims-
styrjöldina þegar verðfallið á
afurðir bænda, og svo á-
framhaldandi kreppa skall
yfir, þá var það mjög til-
finnanlegt á Kötlugossvæð-
inu, því búendur á því svæði
Nú er Sigurjón kominn á
krifstofu sambandsins hér í
Reykjavík, og er það sæti
vissulega vel skipað.
Við aðalbókhaldi kaupfél-
agsins af Sigurjóni Kjartans-
syni tók Einar Erlendsson.
Hann hefir starfað við kaup-
félagið svo að segja frá byrj-
un. Einar er hinn mesti sóma
maður og vill hvergi vamm
sitt vita.
Af Sigurjóni Kjartanssyni
tók við kaupfélagsstjórastöð-
unni ungur maður, Oddur
Sigurbergsson, mjög myndar-
legur maður að sjá og ég hygg
að hann sé mjög efnilegur
framfaramaður, en það getur
orðið þungt fyrir fæti hjá
honum, ef verðlag versnar og
kreppa skellur á.
Yfirleitt hefir kaupfélagið
verið mjög heppið með sitt
starfsfólk. Það hefir verið
bæði duglegt og trúverðugt.
En af því hefi ég hér að
framan mest talað um kaup-
félagsstjóra félagsins frá
byrjun, og með nokkrum orð
um lýst hæfileikum þeirra og
mannkostum, og með því sýnt
fram á, hvað kaupfélagið
hefir frá byrjun þess, verið
heppið með mannval þeirra.
En eins og flestir vita, er
það eitt aðalskilyrði með öll
félög og stofnanir, að fram-
kvæmdast j órar þeirra séu
starfi sínu vaxnir; að hæfi-
leikum, trúmennsku, og á-
huga fyrir starfinu.
Með því stendur og fellur
hvaða félagsskapur sem er.
Af hverju ert þú mest hrifin?
Blaðamaður spurði hinn
þekkta ameríska rithöfund,
Homer Groy, af hverju hann
væri mest hrifinn. Hann svar
aði með þessum tíu atriðum:
Eimpípublæstri á nætur-
þeli.
Að ganga til sængur í hein
ar rekkjuvoðir.
Að sitja fyrir framan eld
í opnum arni.
Að horfa á fisk stökkva upp
úr vatni rétt fyrir sólarlag-
ið.
Að setja sig við hádegisborð
höfðu bæði misst fénað sinn i með góðum vinum sínum.
eða orðið að eyða miklu af' Barni, sem kemur hlaup-
honum. Það er því nokkurn I andi á móti mér.
veginn víst, að sum stór barna ' Að mæta gömlum góðum
vin, sem ég hefi ekki séð
lengi.
Vinargelti hunds, sem býð-
ur gestinn velkominn.
Kaffilykt snemma að
morgni dags.
Gönguferð á sveitavegi í
ljósaskiptunum.
(Þýtt).
*
Það væri gaman ef ein-
hverjir lesendur Tímans
vildu senda honum „tíu
punkta“ um það, er þeir
væru mest hrifnir af, með
það í huga að eitthvað það
bezta, er þannig bærist, yrði
birt við tækifæri.
Kári.
V.. .J.. f • , na-ni—'i