Tíminn - 31.03.1950, Side 7

74. blað
TÍMINN, föstudaginn 31. marz 1950
7
Grænlandsmiðin eru helzta
bjargarvon ssl. úígerðar
Grænlandsmiðin eruu helzta
bjargarvon isl. útgerðar.
Það voru fiskimiðin og
birkiskógarnir, sem gerðu ís
land byggilegt.
Birkiskógarnir voru beitt-
ir, höggnir, sviðnir og brennd
ir. En eyöing þessi var svo
hægfara, að menn tóku ekki
eftir henni, er hún var að
gerast. Svo að ef við hefðum
ekki áreiðanlegar ritaðar
heimildir fyrir þvi að landiö
var eitt sinn viði vaxið milli
fjalls og fjöru, myndi *eng-
inn trúa þessu nú.
Eyðing fiskigrunnanna er
að sumu leyíi svipuð þessu.
Það, sem fer fram á botni
sjávarins, sést ekki belnlínis,
og er því áferðarlítið. Þegar
afleiðing rányrkjunnar á miö
unum kemur fram í aflaleysi
sjá menn ekki beint hvort
þetta stafar af hinni öru eyð
ingu fiskimiðanna eða er
tilviljun, því alltaf hefir afla
magnið verið breytingum
undirorpið. En skyldu nú
ekki Vestfirðingar og Akur-
nesingar greiða því atkvæði
sitt, að aflaleysið á þessari
vertíð stafi af hinni miskun
arlausu eyðingu erlendra tog
ara á fiskigrunnunum.
Rányrkjan og eyðingin á
fiskimiðunum við ísland virö
ist nú vera komin á það stig
að hlutafallsaukið heildar-
magn alls aflans fáist ekki
með aukinni útgerð, nema
samfara aukinni tækni þ. e.
stórvirkari og hraðvirkari
drápstækjum. Og öllum ber
saman um að á síldarvertíð-
inni Norðanlánds hin síðari
árin hefði heildarafli alls
flotans orðið meiri, ef veiði-
skipin hefðu verið færri, t. d.
þriðjungi færri.
Síðan stríðinu lauk, hafa
allar nálægar fiskiþjóðir
stóraukið fiskiflota sína. Á
Bretlandi bætist stór nýsmíð
aður nýtýskutrollari við í
fiskiflotann á hverri viku
auk annara fiskiskipa. Ný-
lega hafa Þjóðverjar fengið
skilað 400 fiskiskipum úr
eftir-stríðs-þjónustu banda-
manna. Það er og vitað og
víst, að hinum haffæru fiski
skipum Norðurálfuþjóða er
æ meir og meir beitt til ís-
lands, og þetta fargan er á
góðum vegi með að breyta
fiskigrunnunum við fsland í
fullkomna örtröð, líka örtröð
og fiskigrunnin við Færeyj-
ar eru nú.
Gegn þessu er þjóð vor
næstum varnarlaus, og svo
bætist það við, að þótt við
gætum hrakið útlendinga af
miðunum hér við land, eru
þau bráðlega orðin allt of
lítil fyrir okkur sjálfa.
Einasta greiðfært úrræði,
sem íslenzka þjóðin á út úr
þessum vanda, er að hefjast
handa um að notfæra sér ís-
lenzku fiskimiðin fyrir vest-
an Grænland. Þau eru fjar-
lægust Norðurálfu, og verð-
ur því síðast eða aldrei
breytt í örtröð. En íslenzka
sjómenn skortir enn kunnug
leik á þessum miðum og
aðra þá þekkingu sem. er
frumskilyrði fyrir miklum
afla. En slík þekking fæst
aðeins með reynslunni. Norð
menn og Færeyingar eru bún
ir að koma sér vel fyrir við
námsþjóðin vera aðgerðar-
lausir.
Síðastliðið sumar voru 3 ísl.
fiskileiðangrar við Grænland.
Þeir voru ekki gerðir út af
eins mikilli þekkingu og
reynslu og æskilegt hefði ver
ið. Verstu mistökin voru þó
það að skipin komu ekki vest
ur fyrr en komið var fram
undir miðjan júlí, aðalafla-
hrotan var um garð gengin
og fiskurinn kominn upp í
sjó að elta síli og á ferð og
flug norður með landi. Græn
landsfararnir létu vel af veð
urfari og aflamöguleikum og
töldu víst að íslenzk útgerð
ætti mikla framtíð fyrir sér
á þessum fornu slóðum. Því
ber að halda þessum veiði-
förum til Grænlands áfram
og sjá svo til að skip vor séu
komin vestur strax og Fær-
eyingahöfn er opnuð, en- það
er 1. maí ár hvert.
Jón Dúason
Fullkomin minkabú byggð
við Reykjavik
ELDURINN
gerir ekki boð á undan sér!
Þeir, sem eru hyggnir
tryggja strax hjá
A oðm búiiiii bjóst eigamiiim við að geta SamvinnutrvggLngum
framleitt litísuiid skimi á ári í------------------------
Á tveimur stöðum í nágrenni Reykjavíkur er nú að verða
fulllokið byggingu húsa sem ætluð eru til minkaeldis. Ann-
ar staðurinn er Ásbyrgi í Kópavogi. Þar hefir Guðmundur
Ásbjörnsson, sem þar hefir búið, og stundað minkaeldi í 10
ár, reist tvö samstæð hús, 50 metra löng og 5 metra breið
hvort.
í þessum húsum gerir Guð
mundur ráð fyrir að geta
framleitt þúsund skinn ár-
lega og telur að það sé ekki
nema eins manns verk að
hirða þann dýrastofn.
Hitt húsið er í Ásgarði í
Garðahreppi á búi Ásbjörns
Jónssonar.
Bæði eru þessi hús úr báru
járni með steyptu gólfi og
netum fyrir gluggum og túð-
um.
Tekjsibailalatis
ríkisreksttar
(Framhald af 1. síðu.)
lækkun á tekjustofnum rík-
fsins mun hún ekki telja sér
fært að leggja til að þessu
sinni. Án þess að þessir tekju
stofnær- séu framlengdir, , er
engin von til þess- að ná
greiðslujöfnuði, og verður þó
að gæta fyllstu varfærni og
reyna að lækka ýms útgjcld.
Gagnrýni stjórnarand-
stæðinga.
Ásgeir Ásgeirsson, Stefán
Jóhann Stefánsson, Gylfi Þ.
Gíslason og Ásmundur Sig-
urðsson létust vera undrandi
yfir því, að framlengja þyrfti
alla hina fyrri skatta eftir að
gengislækkunin hefði átt sér
stað. Ásgeir átaldi sérstaklega
ferðagjaldeyrinn því að hann
gæti skapað svartan markað
og eins hvað hann rangt að
skattleggja bíla sérstaklega,
m. a. vegna atvinnubílstjóra.
Gengislækkun afstýrði
stórfelldri útgjaldahækk-
un hjá ríkinu
Fj ármálaráðherra benti á
í svarræðum sínum, að ekki
hefði verið hægt að búast við,
að gengislækkun lækkaði út
gjöld fjárlagafrumvarps, þar
sem ekki væri gert ráð fyrir
neinum útflutningsuppbótum
þar. Hefði þeim verið haldið
áfram, hefði sennilega þurft
að hækka útgjöldin um 100
millj. kr. og afla tilsvarandi
tekna með nýjum álögum og
tollum, því að ófært hefði
verið lengur að mæta þessum
útgjöldum með skuldasöfnun,
eins og gert hefði verið und-
anfarið. Vegna þessara á-'
stæðna og greiðsluhallans á
undanförnum árum, væri
ekki hægt að sleppa neinum
af núv. tekjustofnum ríkisins,
ef greiðslujcfnuður ætti að
nást og væri jafnvel vafa-
samt, að hann næðist með
því móti.
iEínaliagssainviiiim-
síofmmin
(Framhald af 1. siðu.)
7.817 tonn, eða 82.5% verið
greidd með framlögum frá
eínahagssamvinnustj órninni.
Verðmæti þessa innflutnings
miðað við innkaupsverð, nem
ur 10,9 miljónum króna.
Vélar til virkjunar
Sogs og Laxár.
Ætlunin er, að verulegur
hluti af því fé, sem íslandi
er úthlutað á tímabilinu 1.
júlí 1949 tii 30. júní 1950,
verð.i notaður til að greiða
vélar og útbúnað vegnað við
bótarvirkjunar Sogs og Lax-
ár. Búist er við, að allt fram-
lagið á þessu tímabili verði
7 milljónir dollara, en veitt-
ar pöntunarheimildir á fyrra
misserinu nema 2,6 milljón-
um dollara.'
• í árslok var 1949 var í mót
virðissjóði, sem geymdur er
hjá Landsbanka íslands, kr.
8.996.741. Engar ákvarðanir
hafa enn verið teknar um ráð
stöfun þessa sjóðs.
Framlög næstu ár.
í desembermánuði s. 1.
sendi ríkisstj órnin efnahags
samvinnustjórninni í París
áætlanir sínar fyrir árið
1950—51 og 1951—52, ásamt
almennri greinargerð. Þess-
ar áætlanir voru byggðar á
þeim forsemdum, að fram-
lög efnahagsamvinnustjórn-
arinnar yrðu 5,5 milljónir
dollara fyrra árið og 3,5
milljónir dollara hið síðara.
Vill Iétta viðskipta-
hömlum.
Starfsemi efnahagssam-
Dýrari hús.
Eigendur þessara húsa
telja það að vísu um það bil
40% dýrara að reisa slík hús
en að hafa dýrin i girðing-
um eins og tíðkast hefir.
Hinsvegar telja þeir að hús
in endist margfalt lengur en
girðingarnar og búr í þeim
undir beru lofti.
Auk þess telja þeir að hirð
ing dýranna sé miklu léttari
og þar af leiðandi ódýrari í
húsum og eftirtekjan vissari,
$ar, sem vanhaldahætta sé
miklu minni.
Síðast en ekki sízt telja
þeir, að varzla minnkanna sé
fyllilega örugg í þessum hús
um, en það geti hún aldrei
orðið í girðingum.
Koma stjórnarandstæð-
ingar með tillögur um
40 millj. kr. sparnað?
Ef fella ætti niður álögur
Grænland, og ausa þar upp þær, sem frv. fjallaði um,
mikhun auðæfum á hverju.yrði að lækka útgjöldin um
sprttpi.,,Hvl..s|:yldum. jV^r l^vnd !;40 millj/ kr., ef greiðslujöfn-
,v,p.'í] p'OA»rr/>,.5i!t " >.,r* ■•
uður ætti að nást. Ef þeir,
sem mæla gegn frv., vilja
ekki stefna út í fullkominn
hallarekstur ríkisins, verða
þeir að geta bent á slíkar
sparnaðartillögur og myndu
þær vissulega vel þegnar.
Fjármálaráðherra kvað
ferðaleyfisgjaldið ekki ýta
meira undir svartan markað
en t. d. mismunandi tolla á
vörum. Um bílagjaldið væri
það að segja, að það hefði
undanfarið ekki bitnað á at-
vinnubílstj órum, því að þeir
hefðu engin innflutningsleyfi
fengið. Hinsvegar mætti at-
huga að veita þeim sérstaka
undanþágu. Ólafur Thors og
Skúli Guðmundsson mæltu
einnig með frumvarpinu.
Frumvarpið var að umræð-
um loknum vísað til annarrar
umræðu og fór hún fram
síðdegis í gær. Ætlunin var
að ljúka meðferð málsins í
neðri deild í gær og afgreiða
það frá efri deild í dag. Stjórn
arandstæingar greiddu atkv.
gegn frumvarpinu strax við
1. umræðu.
vinnustofnunarinnar í París
hefir að undanförnu mjög
beinzt að því að létta á við- ,
skiptahömlum á milli þátt- \
tökuríkjanna innbyrðis. Hef- ,
ir allmikið orðið ágengt í
því efni, enda þótt áhrifa
þessarar viðleitni á útflutn- j
ingi íslenzkra afurða gæti
enn lítið. Ríkisstjórnin hefir
lýst því yfir, við efnahags-
samvinnustofnunina, að
stefna hennar sé að létta á
viðskiptahöftum eítir því
sem unnt reynist. Fram-
kvæmd slíkrar stefnu sé þó
óhugsandi nema eftirtalin
skilyrði séu fyrir heni:
1. Að almennu jafnvægi í
efnahagskerfi landsins hafi
verið náð.
2. Að bankarnir hafi safn-
að verulegri gjaldeyriseign.
3. Að önnur þátttökuriki
slaki á innfluttÁngshöftum
á íslenzkum afurðum.
| 4. Að þátttökuríkin komi á
fót almennum gjaldeyris-
skiptum sín á milli. Ekkert
þessara skilyrða er að svo
•stöddu uppfyllt, en íslenzka
! ríkisstjórnin mun vinna að
því að svo geti orðið,
Tökum að okkur allskonar
raflagnir önnumst einnig
hverskonar viðhald og við-
gerðir.
Raftækjaversl. LJÓS & HITI
Sími 5184. Laugaveg 79,
Reykjavík
Fastelgnasölu-
miðstöðin
Lækjargötu 10 B. Sími 6530
Annast sölu fasteigna,
skipa, bifreiða o. fl. Enn-
fremur alls konar trygging-
ar, svo sem brunatryggingar,
innbús-, líftryggingar o. fl. 1
umboði Jón Fmnbogasonar
hjá Sj óvátryggingarfélagi ís-
lands h. f. Viðtalstími alla
virka daga kl. 10—5, aðra
tíma eftir samkomulagi. f
TENGII.L H.F.
Heiði við Kleppsveg
Sími 80 694
annast hverskonara raflagn-
ir og viðgerðir svo sem: Verk
smiðjulagnir, húsalagnir,
skipalagnir ásamt viðgerðum
og uppsetningu á mótorum,
röntgentækjum og heimilis-
vélum.
Forðizt eldinn og
eiguatjón
Framleiðum og seljum
flestar tegundir handslökkvi
tækja. Önnumst endurhleðslu
á slökkvitækjum. Leitið upp-
lýsinga.
Kolsýruhleðslan s.f. Sími 3381
Tryggvagötu 10
Reykjavík
Köld h«rð og lioit-
ur uiatur
sendum út um allan bæ.
SlLD & FISKITR.

iiiiiiiiii'iimiimmmiimiiiiiiiiiiiimmmiiimm*
| Jaröýta — vélskófla |
Bæjar- og sveitarfélög og fleiri. Tökum að okkur |
i vegagerð, ofaníburð á vegi o. fl.
Smærri og stærri verk koma til greina.
Reynið viðskiptin.
Nánari upplýsingar í síma 158, Akranesi.
I i
i 1
(diHiniiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiMiiiniiftuumili"iiiiiiiiiiiiiiiiMiu.uiiiii*i^i
» • •* f-l í.‘A *{t>.