Tíminn - 17.06.1950, Qupperneq 9

AUKABLAÐ
TÍMINN, lángardaginn 17. júni 1950
9
ÞAR SEM GRASIÐ GRÆR
Framliald af 8.. síðu. stendur dálítið gleitt, og hver ( neðst í stokkinn, og þver-
veg að verða þurrt, og þá verð vöðvi í líkama hans er spennt
ur maður að sæta það allt á ur. Ég gæti horft með unun.
ný rennblautt. á írana hlaða heyi á vagna
Hvernig ætli standi á þvi, heilan dag, ef manni gæfist
Áburðarverksmiðjumálið
aður því, sem hér hefir verið
undanfarin ár með núgild-
(framh. a) 6 síðu.)
öllum einstökum atriðum. O
slárnar í færibandinu "færa Þetta heimskunna firma hef- andi sementsverði borga
það upp. Hestur verður að ir nú sent tilboð 4 byggingu upp verð sementsverksmiðju
knýja lyftuna okkar. Hann1 semeiitsverksmiðju, sem er í gjaldeyrislega á ca. 5 árurn,
gengur liring eftir liring og VGigciniikliiiii utriðum stórum þó uð ullt verð hennur vseri
að ég hafði gert mér í hugar- bara kostur á að horfa á nokk • snýr hesputrénu sínu með læ8'ra en kostanaðaráætlun tekið að láni erlendis og auk
...... I . . .. . iolAvnlrn írnvlri'vmA'íno'rmvio /-*i-v 1__i_: -V n_; » i__i___
lund, að heyskapurinn va;ri urn skapaðan hlut, þegar ver
tími hláturs og söngs og töfr ið er að hirða hey.
andi litbrigða?
Húsbóndinn er svei mér
ekki í rónni meðan heyskap-
urinn stendur sem hæst.
Hann er á sífelldum þönum,
stekkur meira að segja á bak
Þrír vagnar eru í förum, og
langri vogarstöng.
Lyftan skilar heyinu upp í
miðjan stakkinn, og þar sem
íslenzku verkfræðinganna, en þess dregið frá ár hvert það
hún fer hér á eftir. Þeir hafa sem innlenda sementið kost-
endurskoðað og rannsakað aði í gjaldeyrisverðmætum.
einn efri endi stokksins er hátt yf
i;
kolryðguðu reiðhjólinu sínu hlass, og þegar fullhlaðið er,
og hjólar út um akra og tún. aka þeir heim til hlöðunnar.
Hann tekur sér tuggu í hönd Sá, sem hleður á vagninn,
úr sætinu og þefar af hey- notar ekki kvísl, heldur hleð-
inu, þeytist síðan aftur lieim ur heyinu með höndunum.
að bæ og sendir okkur öil út Sá, sem hlaðið hefir
á tún til að kljúfa sætið. I kann einnig bezt að
hvern þeirra dregur
hestur. Bill, Billy og Tomjir heystakknum fyrst í stað,
standa uppi á vögnunum og kemur það fyrir, að við Mar-
taka á móti heyinu og hlaða'jorie erum kaffærðar í heyi,
því í ferhyrnt og sniðfallegt; þegar mikið berst að.
Smátt og smátt hækkar
framleiðslukostnað verk-
smiðjunnar og niðurstaða
þeirra er, að við getum fram-
leitt sement á íslandi fyrir
eftirfarandi kostnaðarverð
Vegna sementsverksmiðj-
unnar þarf enga nýja virk.i-
un, þar sem nóg orka er ó-
notuð í Andakílsárvirkjun-
inni til starfrækslu verk-
(verðið á stofnkostnaði og smiðju, en það hefir þegar
stakkurinn, unz hann er kom ' iraruleiðslukostnaði reiknað ( verið leitt til Akraness, þar
inn upp á móts við þakbita ieilir gengislækkunina á
sama hátt og áburðarverð-
ði):
Kostnaðarverð
hjálmsins, og þá er aðeins eft
ir að hlaða heyinu upp í
hlass,: kverk þakSins. Á heitum sum
koma ardegi er þessi þakkverk
„Þegar þið eruð búin að því heim. Hlassið er ekki (hreinasta viti. Sólin hitar
því, getið þið tekið hesta og bundið, nema þegar hvasst járnþakið yfir höfði manns,
vagna“, segir hann. „írlend- er, og það kemur mjög sjald-' og það verður svo heitt, að
verksmiðju
45 millj. ísl. kr.
Framleiðsluverð pr. tonn
sement í umbúðum kr. 181.00.
sem verksmiðjan hefir verið
staðsett.
Það mælir því margt með,
að ef áburðarverksmiðj unni
er sleppt úr framkvæmdum
næstu ára, eigi að snúa
sér að sementsverksmiðjunni,
Og til samanburðar má og því næst að ýmsum minni
geta þess, aj5 útsöluverð á er- ' virkjunum og raforkufram-
ingarnir geta hlaðið á vagn- an fyrir, að hlassið velti af ekki er hægt að snerta það.
ana, en stúlkurnar taka til í vagninum. Þegar við, sem Loftið undir hjálminum verð lendu sementi eftir gengls-' kvæmdum úti um land, en slá
hlöðunni. Þetta verður allt að heima við hlöðuna erum, sjá- ur logandi heitt. Svitinn bog lækkunina er nú áætlað 445 Sogsvirkjuninni með öllu
vera tilbúið eftir hálfa um vagn koma með hlass,' ar af manni, og karlmenn-
klukkustund, því nú verður sem hallast mjög, veðjum við irnir, sem hlaða undir þakið,
að hafa hraðar hendur“. ákaft um það, hvort það segja alltaf: „Það er svolítið áburðinum.
Eina skiptið, sem ég hefi muni komast heilu og höldnu
séð húsbóndann standa kyrr- heim.
an andartak í marga daga,1 Jói, Marjorie, Barney og ég
■450 kr. pr. tonn. Niðurstaða
á verðmismun ekki ólík og á
rúm hérna . . . og hérna . . .
og svo þarna uppi“.
Klæðin loða við líkama
manns, og ótal litlar pöddur
ofan um
var þegar ég sá hann bera (vinnum erfiðasta starfið að
útvarpstækið út í garð og áliti okkar sjálfra. Við erum úr heyinu skríða
standa þar hjá því og hlusta j Þær óhamingjusömu mann- hálsmálið.
uppgjöf eskjur, sem höfum dæmzt til
á fréttirnar um
Frakklands. Það var klukkan
hálfsjö að morgni, og við stóð
um öll í hnapp um hann vopn
uö hrífum og kvíslum.
Jafnskjótt og fréttalestrin
um var lokið, sendi húsbónd-
irin okkur öll út á tún með
enn meiri ákafa en áður, eins
og hann vildi leggja áherzlu
á það, að engin von væri um
björgun fyrir heiminn, með-
an heyið okkar væri úti.
Húsbóndinn er mjög ákveð
irin í skipunum, þegar hann
gefur fyrirmæli um að hiröa
hey. Það er vandasamt að á-
kveða, hvenær heyið er orð-
ið hæft til að hirðast. Ef það
er ekki orðið nógu þurrt,
hitnar í því og það brennur
kannske. Ef það er hins veg-
ar orðið of þurrt, verður það
hart og missir næringar-
gildi.
Þegar húsbóndinn hefir
þotið fram og aftur milli sæt
anna, þefað af heyinu og gef
ur skipun um að hirða það,
heyrast mótmæli hvaðanæva.
„Hann er genginn af göfl-
unum“, segir Billy.
„Alveg orðinn ruglaður",
segir Tom.
„O, það brennur allt sam-
an“, segir Bill.
að strita í heystæðinu.
Á Bath Farm er heyi sjald-
an hlaðið til vetrargeymslu
undir ber,u lofti. Það, sem
ekki kemst í hlööu, er sett
undir heyhj álmana. Hinir
risastóru heyhjálmar okkar
eru í fjórum hlutum, sem
skiljast sundur af stoðum, er
bera uppi loftbjálka. Á þess-
um bjálkum hvílir þak
hjálmsins.
Hið fyrsta, sem gera þarf
í heystæðinu, er að ákveða
stærð heyhleöslunnar og
leggja undirstöðurnar. Góifið
undir heyhjálminum er þak-
ið fjölum og borðum til varn-
ar gegn raka, en síoan er
stráð yfir þurru kartöflu-
grasi. Jafnskjótt og þossum
undirbúningi er Iokið, ekur
fyrsti heyvagninn að, og cku
maður afhendir hlass sitt
með þessum orðum:
„Jæja, hérna er þá fyrsta
hlassið“.
Það er vandasamt starí að
hlaða heyi undir hjálm, og
það er heldur ekki með öllu
vandalaust inni í hlöðu. Jói
er yfirhleðslumaður. Hann
kjagar aftur og fram um
heystæðið, treður og lagar
hleðsluna og gætir þess vand
Húsbóndinn er alls staðar
á ferli meðan á hirðingunni
stendur. Hann þýtur frá ein-
um til annars og hvetur alla
til meiri afkasta. Hann er
eins og eilífðarvél, sem aldrei
stanzar. Hann kemur þjót-
andi upp í heystakkinn til
okkar og smitar okkur með
ákafa sínum. Hann þrífur
kvísl og mokar heyinu í allar
áttir svolitla stund. Ef honum
þykir heyið koma of hægt
upp með lyítunni, hamast
hann um stund viö að moka
í hana. Lassi gamli, sem
gengur fyrir lyftunni, gleym-
ir alveg að fá sér hvíld einu
sinni í hverjum hring, eins
og hann er vanur, þegar hús-
bóndinn er í nánd. Svo fleyg-
ir húsbóndinn kvíslinni frá
sér og þýtur út á tún til ír-
anna og hleypir sama fjör-
inu í þá. Við heima við stakk
Þess skal þó getið, að gjaid-
eyriskostnaður við sements-
framleiðslu er stórum meiri
en við áburðarf ramleiðslu;
þar er ekki um annan gjald-
eyriskostnað að ræða en
smurningsolíur og varahluti,
en við sementsframleiðsluna
þarf brennsluolíur og hrá-
efni, sem nemur 30—40% af
kostnaðarverðinu.
En þrátt fyrir það mundi
sementsinnflutningur svip-
inn óskum þess í hjarta okk-
ar, að húsbóndinn kenndi allt
í einu einhvers krankleika —
góðkynjaðs þó — og yrði að
leggjast fyrir inni í rúmi sínu
um stund.
Að lokum rennur upp sú
mikla stund, er síðasta ney-
ækinu er ekið heim, og tún
og akrar liggja bleikföl og
auð eftir. — Nei, heyskapur-
inn er ekki dásamlegt ævin-
týri eins bg ég hélt einu sinni,
en það er þó ekkert eins gott
og að vinna að hirðingu, ef
maður vill megra sig.
henni tilheyrandi á frest.
Hollenzki drengur-
inn við flóðgarðinn
Arið 1873 skrifaði amcríska skáld-
konan Mary Majjcs frásöguna fncgu
um hollenzka drenginn, serri frelsaði
latld sitt frá því að hafið fla -7\cU yfir
það, mcð því að slinga handleggn-
um í gat, sem á vavnargarðinn hafði
brotnað. Hann vck ekki at vcrðinnm
alla nóttina, en sti Iandvörn kost-
aði hann Hfið.
húsundnm saman liafa amerískir
ferðamenn, sem koma lil Hollands,
spurt hvar þessi atburður hafi átt
sér stað, og cr þar ckki lát á hversu
ofl sem HoIIendingar segja þeim, að
sagan sc skáldskapnr. Hinn 7. þessa
mánaðar var afhjúpuð cirmyntl af
drcngnum, þar scm hann krýpur við
garðinn og fylgja henni þcssi cin-
kunnarorð: Tileinkað hollenzkum
askulýð til heiðttrs tlrengnum, sem
táknar þrotlausa baráttu Hollands við
hafið. — Mikið gera Hollendingar
fyrir ferðamennina!
En húsbóndinn hlýtur
vera geysislyngur við
dæma um það, hvenær heyið
er hæft til að hirðast, því að
það brennur aldrei.
Hiö erfiðasta við hiröing-
una er að koma heyinu undir' urinn sígi ekki
þak. Þar hefir hver sitt verk' miðjunni
að,lega að hleðslan sé jöfn og
að j lóðrétt. Okkur finnst þetta
hin dásamlegasta list.
Barney stendur í miðju
heyinu og sér um, að kjarn-
inn sé þéttur, svo að stakk-
of mikið í
að vinna, og hver og einn
fullyrðir auðvitað, að einmitt
hans starf sé hið erfiðasta.
írarnir hlaða á. “ Þeir
standa niðri á túni og rétta
Við Marjorie réttum að
þeim heyið með kvíslum okk-
ar.
Þegar stakkurinn undir
hjálminum, sem stendur við
heyið á löngum kvíslum upp hlöðuvegginn ,er orðinn
á vagnana. Irarnir handleika
kvíslarnar með undraverðri
leikni og glæsibrag í hverri
hreyfingu, svo að yndi er á
að líta. Þeir þrýsta kvíslinni
djúpt ofan í heyið og sveifla
stórum viskum hátt yfir höf-
uð sér, svo að þær falla ofan
á hlassið nákvæmlega þar
sem þeim er ætlað. Maður-
inn, sem á kvíslinni heldur,
hæð við hálfan hlöðuvegg-
inn, tökum við heylyftuna í
notkun. Það' er dásamlegt á-
hald, sem á að ganga fyrir
litlum hreyfli. Lyftan okkar
er samt af gömlu gerðinni.
Hún er geysistór, gerð úr
timbri og hún er mjög.erfið í
flutningum. Aðalhluti henn-
ar er geysistór tréstokkur
með færibandi. Heyið er sett
Hér er verið að tína perur í nágrenni við Horsens í Danmörku. Það er gömul hefð að
selja fyrir eina krónu réttinn til að tína af hverju tré parna við veginn. Síðastliðið
haust fékk einn maður 154 kg. af perum af tveimur trjám, sem hann tíndi af fyrir
tveggja krónu gjald og þóttu það kostakaup.