Tíminn - 07.07.1950, Síða 4

4
TÍMINN, föstudaginn 7. júli 1950
146 blað
Náttúrulækningafélagið
Niðurl.
Veðurfræðingurinn talar
mikið í greinum sínum um
heift mína og hatur til fé-
lagsins og forráðamanna
þess. Hann er nú ekki einn
dómari um þetta. Bið ég hátt
virta lesendur blaðsins svo
vel að gera og virða fyrir sér
anda og orðalag greina okk-
ar Björns beggja og gæta
hjá hvorum okkar hatrið
spUar betur undir. Ég hræð-
ist ekki samanburðinn. Veð-
urfræðingu-rinn telur marga
hafa gengið I félagið síðan ég
fór úr því. Þetta mun satt
vera, því margir fæðiskaup-
endur hafa komið og farið af
matsölunni síðan. Það er inn
tökuskilyrði fyrir fæði hjá
Náttúrulækningafélaginu, að
fastafæðiskaupendurnir
gangi í félagið og greiði inn-
tSkugjajdið. Margur mundi
nú álíta að betur færi á, að
rannsökuð væri heilsa þeirra
og hvernig fæðis þeir þörfn-
uðust; en þetta mun hafa
fallið í gleymsku.
Fyrst minnst er á matsölu
Náttúrulækningafélagsins er
ekki úr vegi að lýsa undrun
sinni yfir því tómlæti að
kynna þjóðinni matreiðsluna
þar. Það kemur ávallt vatns-
bragð í munninn á mér, þeg-
ar ég hugsa um matinn þar.
Mér er tjáð að fæðiskaup-
endurnir séu blómlegir, glað-
værir og yfirlætisríkir eins
og hanar, og að þeir séu, 1
krafti fæðunnar, framgjarn-
ir til dáða og drengskapar.
Þar er víst ekki kjötið á borð-
um. Það er skoðun mín, að
það yrði líf í tuskunum á þjóð
inni, ef hún kynntist og
neytti þeirra brönugrasa og
annarra ódáinsfæðu, sem þar
er boðin og veitt. Mér sýnist
vel til fallið að tímaritið
Heilsuvernd, birti myndir af
' fæðiskaupendunum til að
sýna æskublóma þeirra. Hr.
læknir, Jónas Kristjánsson,
hefir oft, kenningu sinni til
framdráttar, vitnað í 1. bók
Mósesar, 1. kafla, 29. vers, er
hljóðar svo: .... „Sjá, ég
gef ykkur alls konar sáðber-
andi jurtir á allri jörðinni, og
alls konar tré, sem bera á-
vöxt með sæði í. — Það sé
ykkur til fæðu.“ Þetta mun
vera elzti matseðill, sem
heimsbókmenntirnar greina
um. Hinn mikli leiðtogi ísra-
elsþjóðarinnar, Móses, gaf
sinni þjóð hann. Lltt tel ég
hugsanlegt, að Móse hefði
gefið íslendingum hann.
Hann er gefin þjóð á frum-
stigi, sem enga matreiðslu
kunni. Nú mun hann löngu
fallinn úr gildi hjá þeirri
þjóð. Hér á hann ekki við ig
hefir aldrei átt. Við getum
ekki farið út 1 haga og bitið
gras. Meltingarfæri okkar
þola það ekki. Við verðum
að láta dýrin éta grasið og
þannig safna í sig orku jarðar
og sólar, fjörefnum. Við verð-
um svo að leggja þau okkur
til munns og þannig fá í okk-
ur aflgjafa lífsins. Móses og
Jónas eru báðir leiðtogar,
hvor sinnar þjóðar. Móses fór
með sína þjóð út í eyðimörk-
ina og dagaði þar uppi.
Komst aldrei með hana inn
í fyrirheitna landið. Jónas
vill telja þjóð sinni trú um
að kjöt og fiskur sé skað-
Iegt. Mér, í minni fáfræði,
Eftir Pétur Jakohsson
sýnist það vera tilraun til að
leiða þjóð’na út á eyðimörk
heimskunnar. Ég held, að
hann komist aldrei með þjóð
ina inn í hið fyrirheitna land
hráætfsins. Þannig endar líkt
fyrir báðum. Náttúrulækn-
ingafélagið á að leggja stund
á öfluga, en öfgalausa
fræðslu í hagnýtri heilsu-
fræði. Þess hefi ég marg-
krafizt.
Ég hefi gert betur. Ég hefi
krafizt góðrar og hagsýnn-
ar meðferðar á fjármálum fé
lagsins. Ég hefi sýnt fram á,
að, ef fræðslustarfsemi fé-
lagsins, utan félags og innan,
væri með blóma og fjármála-
stjórnin gæt'n og örugg, þá
fengjum við alla þjóðina í
fylgd með félaginu. Þetta
væri allur vandinn til skjóts
sigurs. Stjórn félagsins h^ir
þakkað mér þessar leiðbein-
ingar eins og raun ber vitni.
Veðurfræðingurinn hefir tal-
ið sig einfæran um að sjá
þessu borgið. Mér finnst veð-
urfræðingurinn hafa þá skoð
un á sér sjálfum, að hann sé
brunnur allrar þekkingar og
lykill að öllu mannviti.
Björn veðurfræðingur gef-
ur í skyn, í Tímanum 9. júní
s. 1., að iwmn og stjórnin I
heild, hafi mikið fylgi á fund
um. Þess vegna hafi hann
hlaðið mér og ég sé gramur
yfir. Bezt hefði nú verið fyrir
hann að minnast sem minnst
á fundarsókn félagsmanna.
Mér er tjáð, að við síðustu
stjórnarkosningu hafi hann
fengið ellefu atkvæði. Hugs-
um okkur að hann hafi kos-
ið sjálfan sig og fjórir sam-
starfsmenn hans í stjórninni
hafi kosið hann. Þá hefir
hann fengið 6 atkvæði frá ó-
breyttum félagsmönnum.
Með öðrum orðum, þá hefir
hann fengið alls eitt atkv.
frá hverjum hundrað félags-
mönnum Reykjavíkurfélags-
íns. Þetta er félagsfylgi, sem
vert er um að tala. Veður-
fræðingurinn segir, að ég
hafi flúið af fundum fyrir
hræðslusakir. Skratti má ég
vera kjarklítill.
Sannleikurinn er sá, að
mér hefir þótt lítilsvert að
tala við stjórn félagsins fyr-
ir nær tómum bekkjum. Þyki
mér tilkomumeira að tala við
forráðamenn félagsins á op-
inberum vettvangi og það segi
ég satt, að ég finn ekki til
nokkurrar hræðslu, enda þótt
ég megi búast við golu frá
veðurfræðingnum. Ég tel áð
hreinsa þurfi til í félaginu.
Bæta þurfi andrúmsloftið.
Burt með allan kala til lækna
stéttarinnar. Hennar fylgi
þurfum við að fá. Burt með
allar öfgar I ræðu, riti og
framkvæmd. Við skulum
vinsa úr allt hið góða í kenn-
ingu félagsins og iðka það.
Við skulum ekki trúa kenn-
ingum Ara Wearlands nema
í hófi. Bók hans, „Sannleik-
urinn um hvítasykurinn,“ ef
marka má þýðinguna, virðist
mér kenna sykurinn sem
þann skaðvald i mannheim-
um, að hann mundi vera bú-
inn að eyða öllu mannkyni
af jörðinni, ef ekki væri á
hann logið. Við skulum samt
neyta sykurs í hófi, eins og
alls annars. Burt með leik-
njannafræðslu innan félags-
ins um innvortissjúkdóma og
barnasjúkdóma. Hún er vegin
og léttvæg fundin. Hún er
ekki samboðin félagsins há-
leita takmarki um sannleiks-
leit í alvarlegum efnum, og
hún er heldur ekki samboð-
in sæmdarrétti félagsins.
Björn veðurfræðingur hefir
enn ekki viljað gefa upp hvort
hann, Hjörtur Hjartarson og
Anna Guðmundsdóttir hafa
fengið greidda þóknun eða
embættismannalaun hjá Nátt
úrulækningafélaginu. Ekki
hefir hann heldur viljað gefa
upplýsingar um, hvort eða
hve mikið félagið greiddi i
farareyrir fyrir hann, konu
hans og ungfrú Önnu, er þau
voru i Svíþjóðarleiðangrin-
um um árið. Ekki hefir hann
enn viljað segja til með hvers
leyfi ungfrú Anna Guðmunds
dóttir rak eigin matsölu sam
hliða ráðskonustarfi hennar
hjá Náttúrulækningarfélag-
inu. Gaman væri að fá upp-
lýsingar um, hvort, og hve
mikinn ferðakostnað Björn
veðurfræðingur fær greidd-
an hjá félaginu fyrir innan-
landsferðir, sem taldar eru i
félagsins þarfir. Annars er
það varla von að hann vilji
skrifa um þetta. Þetta eru
allt smámunir, sem varla tek
ur að tala um. Það er svo sem
nokkuð lærdómsríkara fyrir
lesendur blaðsins að heyra
eitthvað um mina persónu,
heldur en um ofangreinda
smámuni.
Björn veðurfræðingur gef-
ur í skyn, í grein sinni í Tím
anum 9. júní s.l., að Náttúru-
lækningafélagið sé í undir-
búningi að hefja stórfram-
kvæmdir. Betur að svo væri
Það skyldi hlægja mig, el
hjarta Náttúrulækningafé-
lagsins bærðist svo, að ég
heyrði æðaslögin berast um
landið. Því miður er ég van-
trúaður á, að svo verði, saman
ber liðin ár. Vel má þó þetta
ske. Kraftaverkin gerast enn
á vorum dögum. Þetta,
ómögulegt, er ekki til nema
í vasabókum heimskingjans
Að sjálfsögðu er stórráð Nátt
úrulækningafélagsins búið a2
þurrka þetta orð út úr sinni
vasabók. Það hefir verið frek
ar hljótt um Náttúrulækn-
ingafélagið undanfarið. Þetta
getur allt verið eðlilegt. Það
er oft, að kyrrð og drungi ei
undanfari stórviðburða 1
mannanna ríki.
Björn veðurfræðingur seg-
ir, i dagblaðinu Tíminn 9
júní s.l., að hann hafi ekki
samvizku af að hafa farið ol
djúpt í vasa félagsins eftii
kaupi fyrir störf sin 1 þarfii
þess. Þetta eru allar upplýs-
ingarnar. Mér finnst þær ná
skammt. Mín persónulega
skoðun er, að það sé skepna,
sem heldur á trússum sínum
samvizkan hans Björns veð-
urfræðings. Svo mikið er víst
að hann hefir samvizku tii
stórorða um mína persónu
1 stað þess að rökræða efni
greina minna. Vona ég, að
háttvirtir lesendur blaðsins
geri sér fulla grein fyrir þvi,
að hann hrekur hvergi stað-
(Framhald á 6. slðu.J
mo|ur vorar
skrifstofur
verða lokaðar vegna sumarleyfa
frá 15.—31. júlí.
Skóverksmiðjan 1*0II li. f,
LEÐERf»ERÐI\ h. f.
frá Ita‘jar|ivottaIiúsiiiu
Erum aftur farin að taka á móti pöntunum á þvotti
1 síma. ------ Sími 6299.
Sláttur er nú víða byrjaður
eða að byrja. Á einum stað er
fyrri sláttur meira að segja
búinn, eins og fram kemur í
eftirfarandi frásögn, sem ferða
maður hefir sent blaðinu:
Fyrir viku síðan eru þeir
bræður í Gunnarsholti, Páll og
Runólfur Sveinsynir búnir að
slá og hirða alla töðu sína af
túnunum í Gunnarsholti, með
eftirtekju, og er háin þegar far-
in að spretta, enda virðrar vel
á hana síðan vætan kom. Taðan
var þurrkuð úti og inni með
blásara. En síðari túnsláttur-
inn og hafrar verða sett í vot-
heysturninn.
Næst liggur fyrir í Gunnars-
holti að slá nýræktina á Rang-
árvallaströndum, sem sáð var í
fyrir einu ári. Þesi nýju
sandgrös frá Amerióku, sem
nú eru notuð í sandana og hafa
reynzt mjög vel, líka til skepnu-
fóðurs. Grassprettan er þarna
ágæt, og er nýræktin á
annað hundrað dagsláttur. Að
öðru leiti er útjörð enn ekki svo
vel sprottin að sláandi sé. Ann-
ars eru bændur of almennt lít-
ir farnir að slá tún sín, til
þess að þau verði slegin tvisvar
með góðum árangri.
Vel lítur út með sprettu í
kartöflugörðum ef ekki koma
hnekkir vegna veðurs eða sýki“.
Vigfús Guðmundsson gest-
gjafi á Hreðavatnsskála hefir
sent baðstofunni eftirfarandi
hugleiðingu um verðlag á veit-
ingum:
„Sá merki maður, Bjarni
skólastjóri að Laugarvatni, seg
ir m. a. um fæðiskostnað í hér-
aðsskólanum á Laugarvatni í
nýkominni Tímagrein:
„Heimavistarkostnaður var
lægri í vetur en árið á undan.
Fæðiskostnaður stúlkna var kr.
9,98, en pilta kr. 12,50. Ekkert
matsöluhús hefir tveggja rétta
máltíð fyrir það verð, sem dag
fæði kostar á héraðsskólanum".
Oft er deilt hart á matsölu-
og veitingahúsin og þau dæmd
óvægilega fyrir dýrleika meðal
annars. Og þá er ósjaldan tek-
ið það ráð að bera verð mál-
tíða í þeim saman við fæðis-
kostnað í fæðisíélögum eða
heimavistum hér og þar. Við
það er m. a. að athuga, að
heimavistirnar eða fæðisfélög-
in (skólar, vegavlnna o. fl.),
hafa mjög oft algerlega ókeyp-
is húsnæði og að einhverju leyti
vinnuafl, hita, Ijós, eldivið
o. s. frv. .Þessi fæðisfélög hafa
enga skatta að borga, en þeir
eru sem farg á veitingarekstr-
inum. í matsölu- og veitinga-
húsum eru venjulega ótrygg við
skipti og notast því illa vinnu-
aflið, en í fæðisfélögunum eru
þau trygg. 1 matsölu- og veit-
ingahúsunum er yfirleitt not-
að miklu dýrara efni í einstak-
ar máltíðir o. s. frv. o. s. frv.
Auk alls þessa, er það svo
ekki rétt hjá blessuðum skóla-
stjóranum, að dagfæðið hjá
heimavist hans hafi verið ódýr-
ara heldur en einstök máltíð í
nokkru matsöluhúsi.
í því matsölu- og veitinga-
húsi, sem ég er kunnugastur,
kostaði í fyrrasumar venjuleg
tvíréttuð kjötmáltíð kr. 12,00 en
venjuleg fiskmáltíð kr. 8—10.
Þetta sama hafa þær kostað í
vor og kosta ennþá. í þessu
verði er söluskattur innifalinn,
veitingaskattur, þjónustugjald
og kaffi á eftir máltíðinni. Lax-
og aðrar hátíðamáltíðir eru vit
anlega dýrari.
Ennfremur er við þetta að at-
huga, að húsnæðið stendur al-
gerlega ónotað, a. m. k. hálft
árið. í mörgum öðrum mat-
sölu- og veitingahúsum mun
verðlagið, allt að þessum tíma
hafa verið svipað og þetta.
Það er mjög gleðilegt að
fæði sé sem ódýrast í héraðs-
skólunum og öðrum sameigin-
legum fæðisfélögum, en það er
tæpast rétt að bera fæðis-
kostnað saman við verð á ein-
stökum máltíðum matsölu- eða
veitingahúsa, þótt mjög marg-
ir geri það aðrir en Bjami á
Laugarvatni. — Þar sem verð-
lag á máltíðum í matsöluhús-
um varðar mikinn f jölda manna
og á þessar stofnanir er almennt
hallað — mjög oft af athugun-
arleysi, þá er tilefnið, sem
Bjarni gefur kærkomið til að
hnekkja röngum en útbreidd-
um samanburði. Af því er þessi
litla athugasemd gerð.“
Hér lýkur grein Vigfúsar cg
ljúkum við. þar með þessu
spjalli í dag.
Starkaður gamli.