Tíminn - 31.10.1950, Qupperneq 3

242. blað
TÍMINN, þriðjudaginn 31. október 1950.
3,
Minningar Eggerts Stefáns-
sonar um lífiö og listina
Laugardaginn 21. okt. fór
14 umferð fram í ensku knatt
spyrnunni. Litlar breytingar
urðu hjá efstu liðunum, en
leikar fóru þannig í 1. og 2.
Eggert Stefánsson söngvari' andinn sveif yfir orðna hluti deild:
Fyr§ta bindið cr nýlcga komið út
Enska knatt-
spyrnan
sýndi það með Óðnum til árs!
ins 1944, að hann er prýði-
lega ritfær og kann vel að
velja hugsunum sinum sér-
kennilega og fágaðan búning.
Sú fregn mun því gleðja
marga, að hann er fyrir
nokkru byrjaður að skrifa
endurminningar sínar og er
prentun fyrsta bindisins þeg
ar lokið. Von er á tveimur
bindum til viðbótar.
Eggert kallar fyrsta bindi
endurminningu sina „Lífið og
ég“ og kemst hann svo að
orði í eftirmála, sem fylgir
því:
Hinn þúsund ára
íslendingur.
— íslendingur, sem fæddur
er fyrir eða um síðustu alda
mót, eins og ég — er þúsund
ára gamall — og svo þrjátiu
eða fjörtíu ára, eftir því hve
nær við reiknum að framfar
irnar og þar með breytingarn
ar byrjuðu.
Mikið af þvi, sem hugsað
er í þessari bók, er frá hin-
nm þúsund ára íslendingi,
þiessum, sem var og er ávallt
hinn sami, þó formið breyt-
ist. Hinn frumstæði, sterki og
•djúpi, — óhagganlegi.
Hann hefir reynslu kyn-
stofnsins —■ endurminningar
um þjáningar og vonir, í
blóði sínu. Ég reyni að hlusta
á. hann í gegnum klið dagsins'
er líður, reyni að halda mér
að honum og njóta hans
liandleiðslu í lífinu. Það er
Jiessi þúsund ára íslending-
vir, sem ég trúi á og sem ég
reyni að fylga, og sem ég
virði — og verður alltaf
frjáls.
„Lífið og þú“
Ég hefi stutt mig við dag-
bækur, sem ég byrjaði að
færa í Stokkhólmi 1916 og
Þ.efi ég haldið þeim vana síð
an. Þess vegna er oft blær
hvers tímabiis jafnvel í stíl
þ»ess, með hraða og hægð lífs
:ins þá og kannske oft fram-
andi nútíðinni, en gefur
tímabilinu betur sín ein-
kenni, líka í hugsunarhætti
þess og skoðunum. í næstu
bók verður svo meira af sam-
tiðinni og gæti hún þá eins
■vel heitið „Lífið og þú.“
Sumt af efni þessarar bók-
ar talar eðlilega mest til
söngvara og tónlistarmanna.
Vekur það máske hjá þeim
líkar kendir og endurminn- i
ingar úr eigin lífi, þótt niður
stöðurnar verði aðrar. Eins
til hinna mörgu listamanna
og listunnenda, sem hrifist
hafa af listum Evrópu eins
og ég, og magnast af fyllingu
töfra þeirra. — Rifjast þá
máske upp margar geymdar
endurminningar frá listaverk
nm, er þeir sáu og fór eins og
mér, að þau urðu meira ráð-
andi þroska en nokkuð ánn-
að, er mætti þeim í lífinu.
é
Gamla Reykjavík
Ég hefi átt ýmsar yndisleg
ar endurminningar frá
gömlu Reykjavik, sem 1 ein
verunni hafa komið til mín,
kveikt bros i huganum þegar
ég hefi gengið á sögustöðun-
um, þar sem þær hafa gerst.
Hafa þær þá komið mér til
gamans og til yndis, þegar
Ný bók:
Formannsævi í Eyjum
Þorsteinn Jónsson, Lauf
ási. Formannsævi í Eyj-
um.Stærð: 272 bls. 13X21
sm. Verð: kr. 50.00 ób.
70.00 og 85.00 innb. Hlað-
búð.
Það er skemmst af að segja,
og leitaði að því, sem urðu!
undirstöður lífsins, skoðan- \ Aston Villa — Arsenal 1—1 að betta pr öndvee-ishnk vkin
lvndiseinkunnarinnar Blackpool—West Bromwich 2—1 , Petta er ondvegisbók, ykju
y jBolton - Newcastle 0-2,laus’ sonn> spennandi og við
anna,
og skapgerðarinnar.
— Everton
Wednesday
— Huddersfield
Middlesbro
2—1
4—1
1—1
0—0
Þessi bók er líka í upphafi ^g^ðlt0n
eiginlega skrifuð fyrír mig' pullh^anT
til skýringar á sj álfum mér og Liverpooi
til að geta byrjað nýtt líf, Manch. U. — Portsmouth 0—0
byggt á því bezta, sem hefir
mætt mér og tötrunum, hinu
ónauðsynlega, sem ekkert hef
ir þýtt, kastað burt, þó þeir
hefðu forgyllingu dagsins, er
Jíður.
Frá hestinum til
flugvélarinnar
Það hefði verið hægt að
skrifa heilar bækur um nokk
ur tímabil, sem ég aðeins
stikla á hér, en sem takmark
ast í þessari bók við þann
litla heim, er ég lifði í á ís-
landi þá.
Er það vissa mín að marg
Sunderland — Burnley
Tottenham — Stoke
Wólves — Chelsea
1—1
6—1
2—1
Barnsley -
Bláckburn
Bfentford
Dðncaster — Cardiff
Hull — Coventry
Leeds — Chesterfield
Luton — Queens P. R.
Sheffield U. — Bury
Soúthamton — Notts C.
Swansea — Manch. City
West Ham — Leicester
4—1
2—0
burðarrik eins og lífið sjálft.
Höfundurinn er góðgjarn í
umtali, lætur menn njóta
sannmælis, þó að honum hafi
mislíkað við þá. Mánnkostir
hans koma ótvírætt i ljós í
bókinni, en það er jafnan eins
og Hallgrímur Pétursson seg-
ir, að, má oft af máli þekkja
manninn. Eðli manna sýnir
sig, er þeir bera söguna.
Mér þykir vænt- um Þor-
stein eftir að hafa lesið þætti
hans.
Sterkasta einkennið á frá-
sögn Þorsteins er hófsemi og
gætni. Hann vill bersýnilega
fara rétt og ýkjulaust með.
En það gerist margt á langri
sjómannsævi á þann veg, að
Sama dag fór fram lands-' óþarfi verður að ýkja það.
k^'þpni milli Skotlands og! Það eru margar góðar smá
ir mér meiri fræðimenn og; Wales og unnu Skotarnir með sögur í þessari bók, prýðilega
2. deild:
Preston
— Grimsby
- Birmingham 2—1
0—0
0—2
2—0
2—0
3—0
1—0
2—3
0—0
I'
rithöfundar muni finna efni
sín og skrifa ýtarlegar um
þetta timabil — þegar ísland
hélt hér uppi menningu í þús
3:1. Leikurinn var háður í: sagðar. — Ég hélt þó, að hann
Cardiff í Wales og voru á-1 Steini minni væri sjómaður,
horfendur um 60 þús. Aston \ sagði faðir höfundar, þegar
Vllla og Arsenal áttu bæði Þorsteinn kom seint úr róðri
henni speglast mannlífið
sjálft.
Þetta er sjómannabók af
beztu gerð en þar að auki er
hún ágætur skemmtilestur
hverjum þeim, sem eitthvað'
skilur íslenzka lífsbaráttu,
auk þess hve fróðleg hún er.
Sérstaklega er ég þakklát-
ur fyrir kaflann um fiskna
menn og ófiskna. Hann er
hófsamlegur eins og annað,
lýsing staðreynda, sem styðj-
ast við lögmál, sem enginn
maður þekkir. En hvað sem.
menn kunna að vilja segja
um hjátrú og hindurvitni, er
það staðreynd, að þau eru
mörg, lögmálin, sem líf okk-
ar er háð en við þekkjum.
harla lítið.
Ýmsir kaflar þessara minn
inga munu víða koma í les-
bókum og safnritum.
Hér er ekki rúm til að ræða
margt um þessa bók, en
hana ætti ekki að vanta í
neitt bókasafn og ekki veit,
ég hvað þeim hentar að lesa,
sem ekki vildu hana sem jóla
gjöf.
Hlaðbúð hefir vandað bún
ing bókarinnar. Fylgir henm
nafnaskrá og kort yfir báta-
miðin við Vestmannaeyjar
og er það gersemi. Auk þess
un ára einangrun og tók svo tvö menn í landsleiknum og og var talinn af. En sjálfur eru 1i bókinm margar manna
— stökk inn í nútimann, frá
hestinum til flugvélar — sem
er einhver mestu átök og
breytingar, á stuttum tíma,
sem nokkur þjóð hefir tekið.
Mér hefir fundist það eitt
hið mesta hnoss, sem forsjón
in hefir gefið mér, að þekkja
bæði þessi tímabil, — einnig
hið einangraða og símalausa
ísland — reikna ég það mitt
Gullaldartímabil. —
Góður íslendingur.
Fyrsta bindið nær yfir end
urminningar Eggerts frá
Reykjavík 1890—1910, frá
Hull og Kaupmannahöfn
atik þess meiddust vinstri j telur Þorsteinn, að í
bakvörður Arsenal, Smith, og' för hafi hann notið annarra
markmaðurinn Swindin.
Smith varð að yfirgefa leik-
vanginn og lék Arsenal með
10 mönnum allan seinni hálf-
leik, en hafði yfir 1:0 þang-
að til að Aston Villa jafnaði
á 70 mín. (Leiktíminn er 90
niín.) Newcastle sigraði með
yfirburðum í Bolton þrátt fyr
ir að hinn nýi leikmaður
Bolton, Matthewson, hefði
góð tök á miðframherja New-
cástle, Milburn, sem er í
e'nska landsliðinu. Totten-
ham skoraði flest mörk í 1.
deild og þar voru einnig flest
, ,. ,, . 1fl.ir áhorfendur 54. þús. Tott-
1910—15, Stokkhólmi 1915-19 . ... . «...
t _ 1n1» ,ienham syndi nu sama fljóta
London 1919-20 og Mílanó .,.* . . , ,
mon n, «, . , . spilið eins og i fyrra, þegar
1920-21. Margir frægir menn ^ &
liðið vann í 2. deild.
í 2. deild vann Manchester
koma hér við sögu, eins og
Jóhann Sigurjónsson og Guð —. _ v.
mundur Kamban á Hafnarár Swansea með 3:2 Mftnch
i átti tvo menn 1 landsleikn-
um og hafði þrjú mörk yfir
um Eggerts.
Yfirlitið hér að framan
sýnir, að Eggert hefir viða
farið og margt kannað, en
það hefir ekki veikt íslend-
ingseðli hans, heldur eflt það
og styrkt. Á því hafa hvorki
erlend áhrif né tómlæti
landa hans getað unnið. Það
eitt væri ærin ástæða til þess,
að endurminningar Eggerts
hlytu miklar vinsældar, en
því til viðbótar kemur svo, að
þessi víðförli og fjölfróði ís-
lendingur er sérstæður og
hugmyndaríkur rithöfundur,
er lætur það eitt, sem er fág
að og göfugt, frá sér fara.
ísafoldarprentsmiðja hefir
séð um útgáfuna og gert það
af mikilli snyrtimennsku og
myndarbrag.
TENGILL H.F.
Heiðl við Kleppsveg
Sfmi 80 694
annast hverskonar raflagn-
lr og viðgerðir svo sem: Verk
smiðjulagnir, húsalagnlr,
skipalagnir ásamt viðgerðum
röntgentækjum og heimilis-
vélum.
á tímabili. En á síðustu 20.
mín. skoraði Swansea tvö
mörk. Hull City tapaði fyrir
Coventry með 2:0. Hinn ágæti
danski leikmaður Ivan Jen-
sen, sem leikur með Hull,
meiddist í leiknum og gat.
ekki leikið með í síðari hálf-
leiknum. Brentford vann nú
í fyrsta skipti síðan 9. sept.
ög Luton vann Queens Park
Rangers 2:0 og er það fyrsti
sigur þeirra síðan í 1. um-
ferð. í þriðju umferð syðri
er Nottingham Forest stöð-
ugt efst, en Millvall i öðru
Sæti. Millvall sigraði Nort-
hamton 2:1 og sigurmarkið
kom í síðustu spyrnu leiks-
ins. í nyrðri deildinni tapaði
Lincoln City fyrir Bradford
með 3 :1.
að, sem voldugri voru mann-
legum mætti. En trú hans á
aflið, sem stundum grípur
fram í fyrir náttúruöflunum
er mjög í samræmi við það,
sem lífsreyndir menn hafa
löngum álitið.
Það eru fleiri ágæt tilsvör
en þessi setning, sem Þor-
steinn hefir eftir föður sin-
um, sem geymd eru í þessari
bók, þó að þau verði ekki tal-
in hér. Þetta er íslendinga-
saga, sem sýnir vel fáorð og
gagnorð tilsvör.
Auðvitað er bókin merki-
leg heimild um íslenzka at-
vinnusögu og geymir þar að
auki ýms orð, sem falla úr
notkun með breyttum at-
vinnuháttum. En hún er
miklu meira en það, því að í
þeirri myndir> pappír góður og band
ið vandað.
Jóhann Gunnar Ólafsson
sýslumaður hefir skrifað for
mála fyrir bókinni og hefst
hann svo:
„Þessari bók hefir verið vai
ið heitið Formannsævi í Eyj-
um. bregður hún upp svip-
myndum úr ævi höfundarins
frá því fyrst að hann hóf sjó
mennsku ungur að aldri og
fram á síðustu ár. Hér er þó
ekki um samfellda ævisögu
að ræða, og hefir þvi þótt
hlýða að fylgja bókinni úr
hlaði með því að rekja í höf-
uðdráttum æviatriði höfund
arins og gera grein fyrir ætt-
erni hans.
Þó verður ekki gerð til-
raun til þess að skra neina
persónulýsingu. Það hefir
(Framhald á 6. siðu.)
Staðan í þannig: 1. deild er nú
Arsenal 14 8 4 2 28-12 20
Newcastle 14 7 6 1 23-11 20
Middlesbro 14 8 3 3 33-17 19
Tottenham 13 7 3 3 28-18 17
Manch. U. 14 7 3 4 15-10 17
Wolves 13 6 3 4 28-20 15
Liverpool 13 5 5 3 18-13 15
Blackpool 14 5 5 4 21-17 15
Huddersfield 14 6 3 5 23-34 15
Portsmouth 13 5 4 4 21-18 14
i Burnley 13 4 5 4 17-14 13
Derby 13 6 1 6 27-23 13
Charlton 13 5 3 5 19-29 13
% (PTamhald á 7. síðu.)
Ávarp frá Skálholtsfélaginu
Kirkjugarðurinn, sem geym-
ir bein margra minnisstæð-
ustu landsmanna, karla og
kvenna, „hverri skepnu op-
inn“. Allur staðurinn svo á
sig kominn, að skylt hefir
þótt að forða þvi, að erlendit
ferðamenn Jitu hann augum.
Sæmd lands og þjóðar ligg
ur við, að hér verði bót a ráð
in.
Skálholtsfélagið vinnur að
því.
Þáð heitir á alla þjóðholla
menn til leiðveizslu.
Það minnir á, að eftir tæp
6 ár eru réttar niu aldir liðn
ar síðan fyrsti biskupinn vígð
ist til Skálholts.
Reykvíkingar! íslendingar!
Gerist meðlimir i skálholts
félaginu og þar með stuðn-
ingsmenn hugsjónarinnar uir.
rækt og viðreisn Skálholts
hins helga.
Nýjum meðlimum veitt mót
taka í Bókaverzlun Guðmunö
ar Gamalielssonar, Lækjar-
götu 6A, sími 3263, Verzlur..
Skálholt er eitt það nafn,
sem helgast er i vitund ís-
lendinga. Það er tákn mikill
ar sögu, sem vér minnumst
með lotningu. í Skálholti var
á blómatíma hins forna,
frjálsa þjóðveldis „algöfug-
ugastur bær á öllu íslandi“.
Skálholtskirkja var með
réttu heitin „móðir allra ann
arra vígðra húsa“ landsins. í
Skálholti var öndvegi mennta
og menningar öldum saman.
Margir ágætustu skörungar
og nytjamenn þjóðarinnar
störfuð þar. Um margar ald-
ir, bjartar og myrkar, var
Skálholt ímynd þjóðlegrar
reisnar og atgjörvis.
En nú hefir Skálholt langa
hríð verið ímynd þeirrar læg
ingar, sem þjóðin þoldi
mesta í sögu sinni. Þegar sár
ast svarf að, sem orðið hefir
siðan land byggðist, og þjóð-
in mátti heita að þrotum
komin, var Skálholt svipt
tign sinni að erlendu
valdboði. Síðan hefir staður-
inn níðst svo, að vera mun Geirs Zoega, Vesturgöt 6,
einsdæmi um söguhelga staði síma 3132, og í Bókask.-mmi
með siðuðum þjóðum. \ Halddórs Jónssonar Lauga-
Skálholtskirkja hefir lengi veg 20B.
verið lítt eða ekki messufær.1 Stjórn Skálholtsfélagsins