Tíminn - 17.11.1950, Síða 3

257. blað
TÍMINN, föstudaginn 17. nóvember 1950.
I

Sextíu og fimm ára í dag:
Jón Arnason
bankastjóri
Jón Árnason bankastjórii
er 65 ára í dag.
Þó að maðurinn hafi um
langt skeið verið einn af
kunnustu mönnum þjóðarinn
ar, svo ástæðulaust sé að
kynna hann, fer þó vel á því,
að lesendur Tímans séu
minntir á þennan dag.
Jón er fæddur að Syðra-
Vallholti í Skagafirði og átti
heima á æskustöðvunum
fram undir þrítugt. Hann
lauk gagnfræðanámi á Akur
eyri en stundaði síðan al-
geng nauðsynjastörf í sveit
sinni, barnakennslu að vetri
öðrum þræði. En síðan gekk
hann í þjónustu samvinnu
hreyfingarinnar og var þá
Guðspekif élagið
75 ára
f kvöld verður þessa af-
mælis minnst með stuttri
dagskrá í ríkisútvarp:nu, en
auk þess munu reykvízkir guð
spekisinnar mæta í húsi fé-
lagsins og eiga þar sameigin-
lega stund. Samtök guðspeki
sinna hafa ekki í frammi mik
inn áróður, og munu því ýms
ir spyrja hverskonar félags-
samtck hér sé um að ræða.
Því verður ekki svarað í
stuttu máli, en til að gefa
nokkra hugmynd, þeim sem á
! huga hafa á andlegum mál-
J efnum, leyfi ég mér að taka
| hér upp úr áyarpi því, sem
; dr. George S. Arundal flutti.
I er hann tók við forsetaem-
j bætti félagsins 1934. Ávarp
! þetta birtist í Ganglera 2.
| hefti VIII. árgangs í íslenzkíi
þýðingu frú Kristínar Matt
Rekstrarkostnaöur ríkis-
ötvarpsins 1949
Simdurliðun úliurpssl jóru ,
Fram er komin í Samein- rúmlega fimmtungurinn af
uðu þingi tillaga til þingsálykt
unar um aukningu á dag-
skrárfé útvarpsins, sbr. þing-
skjal nr. 137. Fyrir flutnings
mönnum tillögunnar vakir
það, að auka fé til útvarps-
efnis fram úr því, sem nú er
áætlað, og virðist þeim nauð
syn bera til, að sérstök nefnd
verði skipuð til rannsóknar
á því, hvort ekki sé unnt að
auka fé til dagskrár með því
að draga úr kostnaði á öðrum
liðum í kostnaðaráætlun út-
varpsins.
Ég óska strax að taka það
fram, að ég hefi ávalt tregðu
laust stutt óskir útvarpsráðs
híasson þáverandi forseta ís, um framlög til útvarpsefnis,
skjótt kvaddur til hinna þýð Þess skal minnast hér. Jón1 landsdeildarinnar. Dr. Arund en tillaga útvarpsráðs er sú,
ingarmestu starfa. I Árnason hefir alltaf verið a*e segir svo: j að það fengi til umráða 1.200
Jón Árnason stjórnaði um'dyggur í starfi og trúr í orði.1 „Hvaða upplýsingar veita Þus. kr. á næsta fjárhagsári.
margra ára skeið útflutnings' Honum er illa við allt fals þessar kenningar? Hvaða leið I gremargerð fynr tillog-
verzlun S. I. S. og fékk þann-
ið það hlutverk, að selja út-
flutningsvörur landbúnaðar.
Hann átti mikinn þátt i því,
að kjötfrysting til útflutnings
var tekin upp, en það var á
sinni tíð ekki baráttulaust
að fá því framgengt, að ís-
lendingar eignuðust kæliskip,
svo að þeir gætu flutt freð-
kjöt á erlendan markað. Jón
Árnason stóð fyrir þeirri þró
og vill sjálfur á engan veg sögumerki setur guðspekin á
blekkja menn eða svíkja, og ferðakort lífsins?
mun það eiga nokkurn þáttj 1- Að allt líf sé að eðli og
í því, ef hann hefir ekki þrætt uppruna eitt og hið sama —
alfaraleiðir, þegar falskt og og að það sé alheimslegt
ímyndað stundargengi hversu margvísleg og ósam-
blekkti flesta. Hann veit að kynja, sem framkoma þess; aðaHiðum, sem nú nema %
' heildarteknanna“
unni láta flutningsmenn um
mælt m. a á þessa leið. •
„Sé nauðsynlegt að draga
úr heildargjöldum útvarpsins
virðist liggja beinna við að
spara eitthvað af þeim kostn
ekkert getur staðið til fram- er í heiminum.
búðar ,nema það sé byggt á
traustum grunni og hreinum.
Því vill hann aldrei láta
2. Að allt líf sé háð framþró
unarlögmáli. Undir því lög-
máli þróist óteljandi lífsein-
ímyndanir biekkja sig eða ingar fram, frá lægstu stig-
un að kjötfrysting leysti sölt.svæfa dómgreindina, þó að
un að verulegu leyti af hólmi sumum þyki gott að sofna
með mikilli giftu og fyrir- við slíkt.
hyggju og sýndi þá bæði Það er fjarlægt karl-
gætni og framsýni. mennsku Jóns Árnasonar, að
Vegna reynslu þeirrar, sem horfast ekki í augu við stað-
Jón fékk við afurðasöluna1 reyndir. Þó að maðurinn eigi
komu hæfileikar hans á því ríkar og heitar tilfinningar
sviði svo í ljós, að löngum telur hann skylt að taka á
hefir verið til hans leitað, j hverju máli með skynsemi
þegar menn eru skipaðar í og ró, enda er honum brugð-
samninganefndir um utan- j ið um festu en ekki ofsa. Og
ríkisviðskipti og eru þeir við,Jón er það stór maður, —
skiptasamningar, sem Jón það mikil persóna, að hann
hefir átt hlutdeild að, orðn- j lætur ekki skoðanamun eða
ir býsna margir. | smávegis ýfingar hafa áhrif
Þáttur Jóns Árnasonar í á störf sín. Þar er hann jafn-
því að byggja upp íslenzka'an hinn trausti, samvizku-
samvinnuhreyfingu á mótun sami þjónn, sem á engu vill
arskeiði og áhrif hans þaðan J níðast, sem honum er til trú-
munu seint fyrnast. Hann að.
mun þar um langt skeið verða j Við íslendingar höfum sízt
nefndur við hlið þeirra af öllu efni á að vanmeta
bræðra, Kristinssona. jheilbrigða manndyggð eins
Síðustu árin hefir Jón og Jón Árnason hefir sýnt í
Árnason verið bankastjóri störfum sínum. Með gleði má
Landsbankans. | hann og vinir hans líta yfir
Það er næsta algengt, að farinn veg og minnazt þess,
fram séu bornar ógætilegar að mörg mál voru farsællega
um vitundar, eftir ótöluleg-
um þroskastigum, upp í dýrð-
arhæðir sjálfsvitundar, sem
verður æ stórfenglegri og
glæsilegri.
Og enn segja þeir:
„Með tilliti til þess, að dag
skrárkostnaðurinn er aðeins
heildarkostnaði
innar o. s. frv.“.
stofnunar-
Það hefir oft borið við,
þegar rætt hefir verið opin-
berlega um fjárhagsrekstur
útvarpsins og dagskrána, að
mönnum hefir hætt við að
líta svo á, að undir liðnum
„útvarpsefni“ væri allt það
fé, sem í rauninni væri varið
til dagskrár. Kemur þetta hér
enn glögglega fram, þar sem
flutningsmenn segja orðrétt,
að dagskrárkostnaðurinn sé
aðeins rúmlega fimmtungur
af heildarkostnaði stofnunar
innar.
Ut af þessu tel ég rétt að
veita háttv. flutningsmönn-
um svo og öðrum háttv. alþ.-
m. nokkru fyllri upplýsingar
um sundurliðaðan reksturs-
kostnað útvarpsins. Hefi ég
falið skrifstofustjóra mínum,
Sigurði Þórðarsyni, að gera
þessa sundurliðun samkv.
reikningum Ríkisútvarpsins
árið 1949. Eins og ljóst verð-
ur við athugun, fellur heild-
arkostnaður úrvarpsins í
þrjár megin greinar. Sundur
liðunin liggur tiltölulega ljós
fyrir og fer húm hér á eftir:
I. Framkvæmdastjórn og fjárheimta.
Laun: Aðalskrifstofa kr. 104.865.00. Innheimtuskrifstofa
kr. 241.615.00. Auglýsingaskrifstofa kr. 75.023.00.
kr. 421.503.00
Húsaleiga, ljós, hiti, ræsting, umsjón .....— 26.901.00
............................— 42.375.00
3. Að framför þessi taki eng söluskattur ................................. -
an enda og sé ómótstæðileg jjifreiðakostnaður .............................. — 20.722.00
*”ÍhÚI!- hlýií ós^eig:íanlegf Lífeyrissjóður og slysatrygging .............. — 22.207.00
nátturulogmáli, stefm með " . * ,
Innheimtu, sima- og póstgjold, pappir, prent-
un auglýsingar o. fl......................... — 238.198.00
Oviss útgjöld
30.000.00
Kr. 801.906.00
og ósanngjarnar kröfur á
hendur bönkunum. Þess er
ekki alltaf fyllilega gætt, að
þeir lúta föstum lögmálum,
sem ekki verður komizt und-
an eða framhjá fremur en
náttúruöflunum. En hér er
stundum því líkast að heyra
til manna, sem ekki sé neinn
vandi annar en láta bankana
eða ríkissjóðinn leggja fram
fé.
Þegar þess er gætt, er það
sízt að undra, þó að Jón Árna
son hafi ekki setið á friðstóli,
svo að aldrei væri fundið að
bankastjórn hans, en svo
hlyti að fara um hvern banka
stjóra í þessu iandi.
Nú er það svo, að allt ork-
ar tvímælis þá gert er, og
lengi má deila um fjármála-
stjórn og framkvæmdir, þó að
með rökum og hófi sé gert
og ekki skal því haldið fram
hér, að Jón Árnason sé óskeik
ull, þó að glöggur sé. En í öllu
starfi eru vissar dyggðir höf-
uðprýði á hverjum manni,
hver sem stefna hans er, og
leyst með framsýni og gætni í
senn. En þjóðinni allri ber að
meta starfsdyggðir og per-
sónulegar manndyggðir þessa
trúnaðarmanns síns.
Jón Árnason er einn af
stofnendum Framsóknar-
flokksins og er enn miðstjórn
armaður hans. Hann hefir
jafnan fylgzt með störfum
hans, glöggur og hreinskil-
inn. Það er alltaf efni og skoð
un í ræðum hans, þegar hann
talar á miðstj órnarfundum.
Það eru sjónarmið, sem ekki
er hægt að ganga framhjá
án viðlits, málefnalegar og
raunsæar ræður.
Væri ævisaga Jóns Árna-
sonar öll sögð, yrði þáttur-
inn um störf hans og áhrif i
Framsóknarflokknum að
minnsta kosti verulegur kafli
enda hefir flokkurinn alltaf
verið vettvangur og tæki til
að koma fram heilbrigðum
umbótamálum samvinnu-
manna.
Það fer því vel á því, að
afmælisins í dag sé minnst í
reglufestu að góðu markmiði.
4. Að ásigkomulag 1 heimin
um og með einstaklingum,
hvort sem um er að ræða vel-
gengni eða kreppu, frið eða
styrjaldir, sælu eða sársauka,
gleði eða þjáningar, heil- _ _ . , , ....
brigði eða sjúkdóma, gæfu,IL Tekmskadeildm
eða ógæfu ____ sé allt afleið- Laun: Yfirverkfræðingur kr. 11.880.00. Magnarasalur kr.
ing þessa lögmáls, sem leiðir 206.187.00. Vatnsendastöðin kr. 121.244.0Q. Eiðastöðin kr.
allt með reglufestu á gæfu- 45.528.00 kr. 384.893.00
brautir, að hinu góða marki. Vatnsendastöðin, magnarasalur, endurvarps-
5. Að hver einstok líisvera töðin á Eiðum; Efni til viðhalds raforka o.fl. — 589.474.00
sé sjálfrað að^þvi, hvort hun 14A„ _____________ 48 933 00
63.352.00
29.726.00
78.161.00
10.500.00
62.164.00
flýtir eða telur fyrir eigin Húsaleiga, ijós, hiti, ræsting, umsjón
vexti — hún flýtir ef hún Bifreiðakostnaður ................................
skilur lögmálið og uppfyllir ^ Lífeyrissjóður, slysatrygging ...............
það — tefur með vanþekk- ( tí! að greiða fyrir útvarpsnotum.................
ingu og með því að leitast við síma- og póstgjöld, pappír, ritföng o. fl....
að hliðra sér hjá því að upp-|óvigs útgjöld: Kostnaður við ráðstefnur o.fl. —
fylla lögmálið . Og enn segir
svo: „Guðspeki er alheims-
sannleikur. Hún er ekki frem
ur einnar stefnu en annarar.
í tilefni af 100 ára afmæli
Helenu Petrovnu Blavatsky,
Kr. 1.267.680.00
Aths. Við þessa deild vildi ég gera þegar þá athugasemd,
að kostnaður við magnarasal og ekki sízt aukavinna þar er
sem var annar aðalstofnandi j að mjög verulegu leyti í þágu undirbúnings dagskrár. Á sið-
félagsins, ritaði frú Kristín ( ugtu árum hefir sótt meira og meira í það horf að taka dag-
! skrána fyrirfram upp á hljómplötur, hljómvír og hljómbönd,
og mun óhætt að áætla, að um það bil helmingur starfsins
sé unninn beinlínis á þágu dagskrárundirbúnings.
íslandsdeildarinnar Ganglera
(V. árg. 2. hefti) og segir þar
svo um stofnun félagsins:
„Kvöld eitt i september ár-
ið 1875 voru nokkrir menn sam
an komnir á heimili H. P. B.
í New York. Tilefnið til þeirr-
ar samkomu var það, að forn
leyfafræðingur nokkur, Mr.
(1 A-nmJaaJ.d á 6. síðu.)
Tímanum og Jóni Árnasyni
þökkuð hreinskilni og refja-
laus hollusta við þann mál-
stað, sem sannfæring hans
segir honum að sé réttur.
Slíkra manna er alltaf þörf.
Halldór Kristjánsson
III. Dagskrárkostnaður.
Laun: Útvarpsráð kr. 44.524.00. Skrifstofa dagskrár kr.
165.275.00. Tónlistardeild kr. 161.878.00. Fréttastofa kr.
217.185.00 Þulir kr. 114.381.00. Dyra- og lyftuvarzla kr.
19.224.00 kr. 722.467.00
Dagskrárefni
Húsaleiga, ljós, hiti, ræsting, umsjón: Klapp-
arstígur 26 (fréttastofur, æfingasalur og
magnarasalur .................. kr. 78.500.00
Landsímahúsið ................— 45.091.00 —
Bifreiðakostnaður ........................—
Lífeyrissjóður, slysatrygging ............—
fjjj Jf? ^ i j± (Framhald á 7. síðu.)
— 1.373.163.00
i
123.591.00
10.722.00
50.093.00