Tíminn - 23.12.1950, Page 5

288. blað.
TÍMINN, laugardaginn 23. des. 1950
5,
Lattgard. 23. des.
JOLIN
Skuggi styrjaldarátaka
hvílir yfir jólunum að þessu
sinni. Það er barist í Kóreu,
Indó-Kína og Tíbet. Mestur
uggur stafar af Kóreu-styrj-
öldinni. Yfir Vestur-Evrópu
grúfir innrásarhætta og þjóð
irnar þar, sem eru orðnar
meira en langþreyttar af
styrjöldum, hervæðast gegn
vilja sínum á nýjan leik, ef
það mætti verða til þess að
bægja frá nýrri styrjöld. Yf-
irgangur og kúgun ógnar
frjálsum þjóðum heimsins og
knýr þær til að fórna dýr-
mætum framlögum á altari
stríðsguðsins, ef þær vilja
ekki eiga á hættu enn verra.
Þeir munu til, sem ekki álíta
réttmætt, að minnst sé á
Um bæjarmál Sigiuf jarðar
að gefnu filefni
Niðurl.
Þau eru súr.
Eftir bæjarstjórakjörið
greip taumlaus bræði bæjar-
fulltrúa Alþýðuflokksins.
Magnaðist nú andstaða þeirra
gegn mér og hafin voru nafn-
laus rógskrif um mig,þó flest
ir Siglfirðingar hafi vitað
hver fyrir þeim stóð. í Alþýðu
blaðsgreininni 6. þ.m. gefur
Sigurj ón Sæmundsson þá skýr
ingu á framkomu bæjarfull-
trúa Alþ.flokksins í bæjar-
málum Siglufjarðar, að and-
staða þeirra byggist á því einu
að þeir treysti mér ekki sem
bæjarstjóra, þar sem ég sé í
samstarfi við kommúnista og
að „viðhorf mitt mótist af
takmarkalausri gremju og ó-
svífni í garð Alþýðuflokks-
manna,“ sem ég líti á eins og
„fjandsamlegt þjóðarbrot, er
útiloka bæri frá störfum og
þetta óhugnanlega viðhorf í þátttöku í opinberum mál-
sambandi við jólahátiðina.' um.“ Minna mátti nú ekki
Þá eigi menn að gleyma öllu.gagn gera.
andstreymi og fagna og gleðj) Sem svar við hinu fyrra
ast. Það er vissulega rétt, aðiSkal þetta fram tekið: Það er
menn eigi að reyna að eiga hlægilegt þegar menn, eins
fagnaðarstund á jólunum. Sú
fagnaðarstund getur þó aldr
ei orðið einlæg og sönn, nema
hún sé bundin hugsjón jól-
anna — hugsjóninni um
bræöralag og frið á jörðu.
Þetta vill oft gleymast í sam-
bandi við jólixvþví að kaupa-
héðnar eru búnir að gera þau
að hátíð yfirskynsfagnaðar
og líkamlegrar vellíðunar.Það
er raunalegur sannleik-
ur, að jólin eru orðin mesta
féþúfa vissrar braskarastétt-
ar. Það er gamla sagan um
kaupsýslumennina, sem lögðu
undir sig musterið. Jólahaldið
einkennist því orðið í sívax-
andi mæli af annríki, um-
stangi og ytri hátíðamerkjum,
sem ekkert eiga skylt við hinn
sánna jólaboðskap.
Hér er líka falin ein helzta
skýring þeirrar ófriðarhættu,
sem hvílir nú yfir mannkyn-
inu. Boðskapur jólanna —
boðskapurinn um bræðralag
og frið — hefir fallið alltof
víða í grýtta jörð. Menn ját-
ast honum kannske í orði, en
og þessi bæjarfulltrúi Alþýðu
flokksins halda slíku fram.
Sjálfur gekk hann fast eftir
því að verða bæjarstjóri
Efíir Jón KjarlausHOEt, ba*jarsíjóra
fram fullyrðingar
nokkurra raka. Hið rétta er,
að ég hefi jafnan hvatt til
samstarfs og samvinnu milli
Framsóknarmanna og Al-
þýöuflokksmanna. Þannig
hafa Framsóknarmenn í Siglu
firði á undanförnum árum,
greitt þrem bæjarstjóraefn-
um Alþýðuflokksins atkvæði.
Þetta launuðu Alþýðuflokks-
menn strax og þeir gátu með
því að lýsa því yfir, að þeir
kysu aldrei Framsóknarmann
sem bæjarstjóra á Siglufirði.
Sparnaðurinn.
Fregnritarinn
Litli dýravinurinn
Eftir Ríkarð Jónsson. %
Lengi brenna glæstir vitar
hinna sönnu snillinga. Hér á
ég við þá Tryggva Gunnars-
son og Þorstein Erlingsson
skáld.
sínar án varð að telja mjög brýna nauð j Báðir voru þeir jötnar með
syn. i*Etb það hefði ekki barnshjörtu viðkvæm og bljúg
heyrst h’jóð úr horni hjá; 0g samt voru þeir víkingar og
fregnvitaranvim, cf ég hefði (bardagamenn og kunnu ei að
tCKib þá afstöóu ctö nooa tiaust lirrPfííist tpir rófínst; o,po,n
sementið til röragerðar. hað - hverSk0nar^ífurefh, sem fyHr
hljóð heíði líka verið ré|t- Var og óttuðust ekki liðs-
mætt og sjálfsagt. Fyrst
minnst hefir verið á sement
og sementsleysi, þá tel ég rétt
að það komi hér fram, að
samkv. ákvörðun Fjárhags-
ráðs var Siglfirðingum úthlut
uð heimild til kaupa á um
500 smálestum af sementi á
árinu 1950. Af því magni hafa
aðeins komið til bæjarins 225
tekur sér, smálestir eða 45%. Þrátt fyr-
fyrir hendur að ræða á ný ir þessa staðreynd gefur bæj-
síðustu sparnaðarráðstafan-, arfulltrúinn í skyn, að full-
irnar, þ. e. uppsögn fimm yrðingar mínar um sements-
fastra starfsmanna bæjarins , leysi röragerðarinnar séu
og kemst að þeirri niðurstöðu tylliástæða ein, uppfundin til ing, umönnun og mannúð
,,að hagnaðuiinn verði eng-jað geta ofsótt Alþýðuflokk-1 gag’nvart þeim og var Dýra-
inn af sparnaðar-aðgeröun-, inn, mér er ekki alveg ljóst, | vinurinn gamli aðalmálgagn
um. ‘ j hvernig samband á að vera þessa göfuga málefnis.
Að þessari niðurstöðu hefði þarna á mílli. Steingrímur Arason segir
sennilega enginn getað kom-! Fregnritarinn grætur kró-1 svo j formála „Litla dýravin-
arins": „Enginn veit hve mik-
ið hefir sprottið upp af fræ-
og
mun. Neytti Tryggvi þar sinn
ar jötunorku en Þorsteinn
snilligáfunnar miklu.
Eitt með öðru, sem þeim
frumherjum og samherjum
lá á hjarta var það, að sixúa
hug þjóðarinnar frá skeyt-
ingarleysi, tilfinningaleysi,
mannúðarleysi og grimmd
fyrir kjörum hinna ómálga
meðbræðra vorra og systra
(dýranna).
Þeir hófu linnulausa lög-
eggjan, skrifuðu og töluðu fyr
i ir munn dýranna um skiln-
izt nema fregnritarinn, og kadílstárum vegna lokunar
með hvaða hætti tekst hon- lestrarstofu bókasafnsins.
um það? Tökum dæmi: Hann Þar er þess að gæta, að lestr-
áætlar kaup aðstcöarhafnar- ! arstofan hefir mjög lítið ver-
í varðar nær helmingi hærra ið notuð. Útlánstími bóka er
Siglufirði með stuðningi kom
múnista — þegar það mis-
tókst, segir hann líkt og ref-
urinn forðum — þau eru súr.
í annan stað skal á það
bent, að flokksmenn vandlæt
ingarmannsins eru í banda-
lagi við kommúnista bæði í
Vestmannaeyjum og Húsavík
um stjórn þessara kaupstaða.
Vandlætingarmaðurinn kinn
hestar því þessa flokksbræð-
ur og flokksforustu sína all
harkalega í skrifum sínum,
um leið og hann deilir á
Framsóknarmenn og Sjálf-
stæðismenn í Siglufirði.
Hið rétta í þessum málum
er að í kaupstöðum út um
land, gleymist hinn pólitíski
litarháttur furðu fljótt — eft
en rétt er og gerir auk þess hins vegar hinn sami og áð-
ráð fyrir miklum aukakostn-| ur, en bókaútlán eru mjög mik
aði á vetrum, en vitað er, að
hann muni verða lítill sem
enginn. Þetta sýnir, hversu
vandur bæjarfulltrúinn er í
málflutningi sínum. Þá full-
yrðir bæjarfulltrúinn,að bæj-
arstjórnarmeirihlutinn hafi
ákveðið „að leggja steypu-
verkstæði bæjarins niður “
Þetta hljóta að vera vísvit-
andi ósannindi. Því va» marg
lýst yfir, að röragerð bæjar
ins myndi verða starfrækt,
þegar sement sé fyrir hendi,
en þar sem algjör skortur
var á sementi og um engan
rekstur var að ræða, taldi
meirihluti bæjarstjórnarinn-
ar ekki rétt að hafa fastan
ir kosningar. Vandamálin eru mann á launum við röragerð-
svo mörg og stór, að úrlausn J ina. í sambandi við þetta at-
þeirra kallar á krafta allra'riði segir bæjarfulltrúinn: „í
sannra þegna byggðarlagsins. j haust kom sement til bæjar-
Endirinn verður jafnan sá, að ins og hafði þá bæjarstjórinn
afneita honum í verki. í stað þeir einstaklingar, sem á-
kristinnar trúar og kristinna, byrgðartilfinningu hafa —
lífsviðhorfa hafa menn gert hvar i flokki, sem þeir standa,
í hendi sinni aö útvega steypu
verkstæðinu sement hefði
hann viljað “ Þetta er það
bjarga því sem bjargað verð-lrétt með og er -sjálfsagt að
ur og sækja fram, hinir þjóna vekja athygli á því. En hvað
lund sinni. | var þetta mikið magn af sem-
Varðandi síöara atriðið vil enti? — 40 smálestir. Það fór
ég segja þetta: Hinn nýi for-j allt í smáviögerðir á íbúðar-
ingi siglfirzkra Alþ.flokks- húsum og til að steypa upp
manna, sem telur sig arftaka
Erlends Þorsteinssonar, setur
veggi húsa,
búið að slá
sem þegar var
upp fyrir. Slíkt
lag og frið í heiminum. Með
vígbúnaði, sem skelfir árásar-
manninn og heldur honum í
skefjum, er kannske hægt að
tryggja friðinn í bili. En það
þarf meira til, ef það á að
tryggja hann til frambúðar.
Þá þarf kristnin að sigra. Þá
þarf andi kristninnar, andi
jafnréttisins og bræðralags-
ins, að gegnsýra hugarfar
mannanna. Þá fyrst og fyrr
ekki, verður friður á jörðu.
Þess hefir aldrei verið meiri
þörf,að jólin minntu á þessa
staðreynd en einmitt nú. Þaö
er efnishyggjan, sem er að
leiða mannkynið afvega. Á
grundvelli hennar skiptast
menn i fjandsamlega hópa
og stéttir til að berjast fyrir
hagsmunum sinum, einskis-
virða oft og tíðum líf og rétt
annarra og beita hverskon-
ar ójöfnuði. í kenningum efn
ishyggjunnar finna menn rétt
lætingu fyrir styrjöldum og
öðrum óhæfuverkum. Raun-
hæf barátta gegh styrjöldum
byggist meira á því en nokkru
öðru, að barist sé gegn efn-
ishyggjunni í öllum hennar
myndum, en hún getur eins
vel birst i gerfi kommúnisma
og kapitalisma. Baráttan fyr-
ir eflingu kristninnar, fyrir
bræðralags- og jafnréttis-
hugsjóninni, er hin eina
sanna og örugga friðarbar-
átta. Á þetta eiga jólin að
minna, ef þau eiga að vera
meira en ytri hátið, heldur
eiga að hjálpa mannkyninu
fram á leið.
efnishyggjuna að guði sínum. ] taka höndum saman og^eina, sem bæjarfulltrúinn fer
Voldugar stefnur og voldugir
flokkar hafa risið upp gegn
kristninni, afneitað kenning-
um hennar og hæðst að þeim,
og boðað trú efnishyggjunn-
ar. — Hjá voldugum þjóðum
hefir mynd jólabarnsins orð-
ið að víkja fyrir mynd leið-
togans, „hins alvitra og al-
góða föðurs þjóðarinnar.“ Af
ríkisvaldinu er þessum þjóð-
um kennt, að þær megi ekki
trúa á Krist, heldur eigi þær
að trúa á „foringjann“ eða
„félagann“ mikla, á Hitler
eða Stalin eða einhvern slík-
an légáta. Og það er einmitt
frá þessum þjóðum, þar sem
kristnin hefir orðið að þoka
fyrir efnishyggjunni og for7
ingjadýrkuninni, er stríðs-
hættan hefir stafað og stáfar.
Það má rekja þann feril langt
aftur í aldir, þótt sjaldan hafi
þetta viðhorf verið augljós-
ara en í dag,
Það er þetta, sem allir þeir,
er trúa á jólaboðskapinn og
vilja helga honum krafta
sína, verða að gera sér Ijóst.
Það er ekki nema ein örugg
leið til að tryggja bræöra-
il. Alþýðuflokksmenn úthverf
ast af þessari ráðstöfun, —
en það voru Alþýðuflokks-
menn, sem réðu, þegar lestrar
síofunni var lokað veturinn
1947—1948, og þó var gert
ráð fyrir því, á fjárhagsá-
ætlunum þessara ára, að
stofan væri höfð opin. — Af
skiljanlegum ástæðum virð-
ist bæjarfulltrúanum ókunn-
ugt um þetta atriði.
Bæjarfulltrúinn kemur því
að í grein sinni, að bæjarfull-
trúar Alþýðuflokksins hafi
verið sammála ýmsum sparn-
aðartillögum meirihlutans.
Það er rétt, að þeir seint og
síðar féllust á nokkrar af
sparnaöarráðstöfunum, en
ekki fyrr en almenningsálit-
ið í bænum hafði knúið þá til
þess. Þeir voru á móti því,
að hafa samninga lausa um
árambt við starfsfólk bæjar-
ins, „töldu ekki réttmætt að
segja starfsfólki upp‘“, eins
og þeir orðuðu það í fyrstu
breytingartillögu sinni við
sparnaðarathugun bæjar-
stj órnarmeirihlutans.
Ég hefi hér aö framan hrak
ið meginatriöin í staðhæf-
ingum fregnritarans í sam
um þeim, sem þessi tvö snjöllu
og ágætu göfugmenni sáðu
til bættrar meðferðar á búfé
og mannúðlegri afstöðu til
hins vilta lifs í un hverfi
voru.“
Hinar afburðagóðu Dý'asög
ur Böðvars á Laugarvatni.
sem ég kallaði „bók ár ins
1949,“ eru eftir sjálfs I ans
sögu afsprengi áöurneficír-
ar vakningaröldu.
„Merkið stendur, þótt mað
urinn falli.“ Eftir fráfall Þor-
steins Erlingssonar greip frú
Guðrún kona hans skjótlega
upp merki hins mikla dýra-
vinar og verndara og hefir
hún borið það á fagran og
sigursælan hátt.
Um bæinn sinn (hús skálds
ins) i Þingholtsstræti 33, hef-
ir hún kosið sér og myndað
fegurri lífvörð en nokkur
konungur, yndislega(*:ta líf-
vörð á jörðu, eru það fuglar
himinsins, sem hún með. frá-
bærri umhyggju og alúð hef-
ir hænt að sér og fæðir úr lófa
sínum hvern dag.
Fyrir nokkrum árum gaf
frú Gúðrún út hinar ágætu
dýrasögur Þorsteins: „Mál-
leysingjar“ og í minningu
hans myndaði hún „Sól-
skríkju-sjóðinn,“ sem hún af-
henti Dýraverndunarfélagi ís
lands og ekki lét hún þar við
sitja. Fyrir tveim árum gaf
bandi við spapiaðarráðstaf- hún út fimm bréfspjöld með
; úrvalsperlum úr dýravernd-
unarljóðum manns síns og við
eigandi listteikningum.
Eiga þessi bréfspjöld að aíla
Sólskríkjusjóðnum tekna til
að tryggja sólskríkjunni og
öðrum vetrargestum lífsbjörg
í vetrarharðindum,. er hér
um að ræöa eitt hið fegursta
foi'dæmi, sem ég þekki.
Og nú hefir frú Guðrún
ráðist i að gefa út gullfall-
ega og merkilega jólabok, er
heitir , Litli dýravinurinn“.
Eru þaö nokkrar úrvals dýra-
sögur, þýddar og frumsamd-
ar eftir mann hennar og einn
ig ljóðperlur um dýr og fugla
eftir hann.
Bókin er skreytt mörgum
viðeigandi myndum, meðal
annars hefir Ragnhildur Ól-
afsdóttir, listakona, gert á-
gætar og talandi inyndskreyt
(Framhald á 7. síðu.)
anirnar. Hin ön'nur atriði í
grein hans, svo sem persónu-
legt níð um mig, læt ég mig
litlu skipta, það loðir við hann
en ekki mig.
Niöurlagsorð.
í grein sinni kallar bæjar-
fulltrúinn bæinn okkar„menn
ingarsnauðan bæ.“ Þessi stað
hæfing bæjarfulltrúans er í
senn smekklaus og ósönn, en
lýsir mætavel fyrrverandi
bæjarstjóraefni Alþýðuflokks
ins í Siglufirði.
Langi fregnritarann og bæj
arfulltrúann til að halda á-
fram þessum umræðum um
bæjarmál Siglufjarðar er ég,
þrátt fyrir annríki, reiðubú-
inn til þess að taka upp þær
umræður á enn breiðari
grunvelli.
Staddur í Reykjavík, 14.12 1950