Tíminn - 28.01.1951, Blaðsíða 5

23. blað
TÍMINN, sunnudaginn 28. janúar 1951.
'liTOIU
Sunnud. 28. jan.
Ómakleg árás á
verðgæzlustjóra
ERLENT YFIRLIT:
Deiit um refsiaðgeröir
Ágrciningur Breta og’ Banclaríkjamauna í
stjjórnmálanefnd Saincinuðu |»jóðanna
Seinustu viku hefir athygli raunir höfðu misheppnazt. Til-
manna mjög beinzt að Lake laga þeirra er í höfuðatriðum
Succes, þar sem stjórnmála- þessi: S. Þ. lýsi Kína árásar-
nefnd Sameinuðu þjóðanna hef aðilá i Kóreu. S. Þ. eru ákveðnar
Verðgæzlustjóri hefir nú ir setið að störfum og fjallað í að veita öllum yíirgangi þar
lokið rannsókn sinni útaf um Kóreudeiluna. Ástæðan er mótstöðu og skora á þátttöku-
þeirri aðdróttun Þjóðviljans su’ að urslit þeirra átaka, sem ríkin að styðja þær í þeirri
að Olíufélagið h.f. hafi fram-
þar eiga sér stað, eru ekki að- i viðleitni, en veita ekki árásar-
. eins líkleg til að verða örlaga- ' mönnunum neina aðstoð. Sér-
1 rik varðandi afrif Kóreumáls- j stök nefnd skal kosin til að
ið stórfellt verðlagsbrot
sambandi við gengislækkun- inS; heídur getur framtíð Sam- 1 fjalla um frekari aðgerðir
í þessum einuðu þjóðanna mjög oltið á (refsiaðgerðir) til að stöðva
ina. Uppistaðan
dylgjum Þjóðviljans var sú, þeim. '
að olíufarm, sem félagið, Til glöggvunar skal hér leit-
fékk eftir gengislækkunina, ast við að rekja i höfuðdrátt-
hafi verið búið að greiða áður um sö§u þessara átaka.
en hún fór fram, en olian hafi1 _
verið seld á nýja verðinu. Þriðía «áttatilraunin
Rannsókn verðgæzlustjórans, m'sheppnaðist.
hefir leitt í ijós, að þetta er j Fyrtr wn það bil hálfum mán
með öllu Ú'lhæfulaust, þar uði samþykkti stjórnmálanefnd-
sem sá hlúti umrædds farms,'in nytt -sáttatiiboð, er sent var
sem seldur var innlendum neyt P^^ominni. Það var sam
, ... þykkt með 50:7 atkvæðum, að-
’ . ögreihdur, eins Rússar og leppríki þess voru
er gengislækkunm átti sér a móti. Þetta var þriðja til-
stað. Sakargiftir Þjóðviljans raunin, sém gerð var á vegum
eru þannig með öllu tilhæfu S. Þ. til að ná samningum við
lausar. | Pekingstjórnina. Sáttatilboð
Það mátti raunar alltaf Þetta var í höfuðatriðum á
vænta þess, að aðstandendur Þessa leið: Orrustum í Kóreu
Þjóðviljans myndu bregðast slcyldl Þegar hætt og kvödd
ódrengilega við, ef rannsókn saman íaðstefna Bandankja-
„ manna, Breta, Russa og Kin-
verðgæzlustjora syndi, að ja & að semja um lausn
dylgjur þeirra væru ósannar. ’ Kóreudéllunnar og önnur vanda
Það var ekki nema i sam- mál Aústur-Asíu, eins og t. d.
ræmi við þeirra fyrri vinnu- j fulltrúaréttindi Kínverja i S. Þ.
brögð og rökrétt áframhald og Pormösamálið. Hinir erlendu
af því ofurkappi, er Þjóðvilj-! herir skyldu fluttir brott frá
inn hafði sýnt í þvi að út- ! Kóreu og frjálsar kosningar látr,
breiða þessar dylgjur sínar ar fara þar fram.
meðan rannsóknin fór fram. I Pekingstjornm svaraði þess-
Þjóðyiljmn vissi vitanlega fyrri viku. Svar hennar var neit
fyrirfram, að dyJgjur hans ancii) þár sem hún neitaði að
myndu afsannast og þess- | fallast á vopnahlé, og gerði það
vegna var um að gera að að skilyrði fyrir viðræðum, að
hamra á þeim meðan málið fyrst yrði rætt um rétt hennar
var í rannsókn. j til að fara með umboð Kin-
Viðbrögö Þjóðviljans við vería 1 B Þ- °S brottför Banda-
niðurstöðunni á rannsókn manna t£a Kóreu. Hins vegar
verðgæzlustjóra hafa lika orð bauðsl ftb að taka baQ J
Jf *>-■ — væ„st var. Hann ^“7^^
hamrar ekki aðeins á sínum vigbótar ' f jórum áðurnefndum
fyrri lygum um Olíufélagið,' rikjum ættu Indland, Frakk-
þótt íyrir liggi, að þær séu land og Egyptaland að taka
með öllu tilhæfulausar. Hann þátt i henni.
ræðst jafnframt dólgslega á|
verðgæzlustjóra fyrir að hafa Tillaga Bandaríkjanna.
ekki fellt rangan úrskurð og! Fljótlega eftir að þetta svar
visað málinu til verðlags Pekingstjórnarinnar var kunn
,j5ms i ugt, lögðu Bandaríkin fram þá
Þjóðviljinn gengur meira ,tillö?uK sina’ sem ,beifr böf®u
o* lengi boðað, en alltaf dregið
að segja svo langt, að hann U1 baka vegna óska Breta og
heldur því fram, að verð- annara þjóða, sem vildu reyna
gæzlustjóri hafi átt að vísa samiiingaleiðina í lengstu lög.
málinu til verðlagsdóms, þótt Lengur töldu Bandaríkjamenn
hann teldi Olíufélagið sak-
laust. Slikt er Vitanlega fyllsta
brot á meðferð ákæruvalds i
réttarþjóðfélagi. Að sjálf-
sögðu ber því undir slíkum
kringumstæðum að láta mál
falla niður, því að í ákæru
og málshöfðun fellst alltaf
viss aðdróttun um afbrot.
Fyrir því eru líka óteljandi
dæmi, að ákæruvald hafi að
lokinni rannsókn látið mál
sér ekki fært að verða við þeim
óskum, þar sem þrjár sáttatil-
árásina á Kóreu. Þingforseti S.
Þ. skal nefna tvo menn, er skipi1
nefnd með honum, er vinni að
áframhaldandi sáttatilraun-
um.
Þessi tillaga gengur að ýmsu
leyti skemmra en Bandaríkja-
menn hefðu helzt kosið. T. d.
fjallar hún ekki um beinar
refsiaðgerðir, heldur aðeins að
undirbúnar skuli nánari tillög-1
ur um þær. Þetta er gert með til
liti til þess, að sem mestur
stuðningur fáist við tillöguna.
Mótleikur Peking-
stjórnarinnar.
Líklegt má telja, að þessi til-
laga Bandaríkjanna hefði verið j
samþykkt i meginatriðum, ef!
ekki hefði borizt ný orðsending
frá Pekingstjórninni um sein-1
ustu helgi. Þar gefur hún ádrátt!
um takmarkað vopnahlé og set
ur það ekki sem skilyrði fyrir j
viðræðum, að byrjað sé að ræða
um rétt hennar til að fara með ,
umboð Kínastjórnar í S. Þ. eða |
að Bandaríkin hætti að vernda 1
Formosu, en hins veg-
ar sé gengið út frá,
að hin væntanlega sjöveldaráð-
stefna, er hún hefir stungið,
upp á, fjalli um þetta og verði
við kröfum Kinverja.
Strax eftir að þessi orðsend-
ing Kínverja barst, vildu mörg
rikin í S. Þ. láta gera nýja
sáttatilraun á grundvelli henn-
ar. Gegn vilja Bandaríkjanna,
en að ráði Breta, var því um-
ræðum frestað um tvo daga,
en er fundir hófust aftur lögðu
tólf Asíu- og Arabáríkin fram
sérstaka tillögu, þar sem gert
var ráð fyrir sjöveldaráðstefnu
á ekki ósvipuðum grundvelli og
gert er ráð fyrir í tiiiögum
Pekingstjórnarinnar. Síðan hef
ir verið allmikið deilt um þess-
ar tvær tillögur, þ. e. tillögu
Bandaríkjastjórnar og tillögji
Asiu- og Arabaríkjanna. Nú
seinast hefir utanríkismálaráð-
herra Kanada borið fram af-
óformlega tillögu þess efnis,
að kvödd yrði saman innan
10 daga sjöveldaráðstefna, er
ræddi fyrst um vopnahlé, og
næðist samkomulag um það,
Strætisvagnarnir
f bláu bókinni, sem Sjálf-
stæðismenn í Reykjavík gáfu
út fyrir ári síðan, er birt fall
eg mynd af mörgum strætis-
vögnum og undir myndinni
| stendur:
j „Stræt'svagnarnir eru nú
40 alls, þar af 30 nýir, sem
keyptir eru á 3 síðustu ár-
um.“
Jafnhliða er talað um um-
bætur á gerð vagnanna og
rekstri, og talað um fjölgun
leiða þeirra.
Síðan þetta var, er liðið
heilt ár. Strætisvagnarnir
hafa flutt um 11 milljónir
farþega árið 1950 og bærinn
tapað á rekstr: þe rra nær
2 millj. króna. Mbl. talar oft
um góða fjármálastjórn Sjálf
stæðismanna í Reykjavík. En
í ljósi þessara staðreynda, er
skuli hún ræða næst um lausn þb næsta ósanngjarnt að
Kóreudeilunnar og siðan um bai(ia fram, að þeir kunni
önnur deiluatriði 1 Austur-
WRREN AUSTIN
fulltrúi Bandaríkjanna
stjórnmálanefndinni
Asíu.
ekki að tapa, — þegar þeir
Þegar þetta er ritað, er ó-!stíórna fyrirtækjum fyrir
sýnt um hvaða afgreiðlu málið aðra. Þe:r hafa synt það í
hlýtur. Ekki er ósennilegt, að rekstri strætisvagnanna, svo
reynt verði að tengja tillögur ekki verður umdeilt.
Bandarikjamanna og Asíuríkj-I Ennþa fer og lítið fyrir um
anna saman á svipuðum grund- bótum á rð vagnanna og
velli og kemur fram i tillog-
um kanadiska utanríkisráðherr reKslrl’ ,Pelr na!aa enn Kyrr“
ans , fyrir a Lækjartorgi ekki
1 stuttan tíma á hverjum degi.
Ágreiningur Breta og ) Þeir eru enn yfirfylltir af
Bandarikjamanna. fólki, svo troiðningurinn er
1 sambandi við það þóf í slíkur, að óhugsandi er að
stjórnmálanefnd S. Þ., sem hér vera j goðum fötum á ferð í
hefir verið rakið, hefir það ekki strætisvagni. Er óþarfi að
sízt vakið athygli að verulegur lýsa þessu en erfiðara að
agreinmgur hefir venð milli , ' ...
sjónarmiða Breta og Banda- mæla *essu bot’
ríkjamanna. 1 tilefni af því
hafa kommúnistar byrjað að bilstjórana fyrir þetta. Þeir
gera sér þær vonir, að alvar- eru vafalaust flestir af bezta
legur ágreiningur væri nú að vilja gerðir og fólk þarf að
hefjast milli þessara þjóða. er komast áfram. En annað
kynni að leiða til samvinnuslita. mætti betur fara hjá þeim.
Slikar vonir kommúnista eru þó Þráfaldle aka þeir strætis
vissulega hugarburður, sem .. „• í ,, _ „.
stafar af þvi, að þeir leggja jognunum yf,r!ullum _af
svipaðan mælikvarða á sam- foiiil> en aliar ruður lokaðar,
starf lýðræðisþjóðanna og þótt bezta veður sé úti. Enda
kommúnistisku ríkjanna. Sam- er loftið oft á tíðum lítt þol-
(Framhald a 6. siðu.) andi, sambland af raka, svita,
______________________________ ólykt o. s. frv.
Er hér vissulega verkefni
Þó er ekki rétt að deila á
Raddir nábáanna
fyrir borgarlækni og heil-
brigðisyfirvcfld bæjaríns, og
Alþýðublaðið telur tillög- raunar furða að þessir aðilar
una um frjálsan gjaldeyri út- skuli ekki fyrir löngu siðan
vegsmanna næsta illa. Það hafa skorizt í málið.
segir í forustugrein í gær: I Hvers vegna er ekki höfð
„Ólafur Thors atvinnumála' loftræst n« 1 bilunum> sem
ráðherra hefir skýrt frá því a^af verki þegar þeir eru a
i Viðtali við Morgunblaðið, að ferð? En meðan það er ekki,
tillögur ríkisstjórnarinnar séu er engin leið önnur, en að
stjóri kæri þau ekki fyrir
verðlagsdómi, nema tilefni sé
til.
Árás - Þjóðviljans á verð-
gæzlustjóra er annars í góðu
samræmí við árás blaðsins á
Olíufélagið. Núverandi verð-
gæzlustjóri er nýr í starfinu,
falla niður, er rannsókn upp en hefir þó þegar sýnt, að
lýsti sakleysi hins ákærða. í j hann er röskur og árvakur og
ríkjum kommúnista þékkist| af honum má því góðs vænta.
þessi regla hinsvegar ekki, þvi Fyrir niðurrifsmenn eins og
að þar skal sá ákærði dæmd
ur, ef kommúnistar heimta
það, hvort sem hann er sek-
ur eða ekki.
Verðgæzlustjóra berast marg
víslegar kærur, en vit-
anlega vísar hann þeim ekki
kommúnista er þvi nauðsyn-
legt að ófrægja hann og
vekja tortryggni gegn honum.
Söm er aðstaða þeirra til Olíu
félagsins vegna þess, að það
hefir sý-nt viðleitni í því að
bæta olíuverzlunina og hefir
til verðlagsdóms, nema líkur; þegar orðið talsvert ágengt á
séu fyrir sekt. Annað væri | því sviðí, þrátt fyrir stuttan
misnotkun á starfi hans, því
að það getur valdið vantrausti
á fyrirtæki, ef það fær á sig
málshöfðun. Fyrirtæki þau,
sem verðgæzlustjóri hefir eft
irlit með, eiga því rétt og
heimtingu á þvi, að verðgæzlu
starfstíma og öfluga keppi-
nauta.
Hin ósvífna og tilefnislausa
árás Þjóðviljans á Oliufélagið
ætti vissulega að hjálpa mönn
um til að glöggva sig á starfs
háttum og fyrirætlunum
kommúnista. Kommúnistar
látast hlyntir samvinnuhreyf
ingunni, en leggja þó fyrir-
tæki, sem eru tengd við hana,
sérstaklega í einelti, þótt þau
hafi sýnt sig bera af keppi-
nautunum. Hollusta kommún
ista við samvinnuhreyfing-
una og umbætur er þannig
ekki til nema i orði, en í verki
reyna þeir alveg sérstaklega
að eyðileggja það, sem stefn-
ir í slíka átt. Þeir vita að
bylting þeirra getur aldrei
orðið, ef haldið er áfram að
efla samvinnuna og bæta
þjóðfélagshættina. Þessvgna
eru þeir alltaf, þrátt fyrir
sín fögru orð,í leynibandalagi
við verstu afturhaldsöflin,því
að þeir álíta starfshætti
þeirra vænlegasta til að
skapa jarðveg fyrir kommún
ismann. Árás Þjóðviljans á
Oliufélagið sýnir vissulega,
svo að ekki verður um villst,
þessa stefnu. og starfshætti
kommúnista.
á þá leið, að eigendur vélbát-
anna fái umráðarétt yfir helm
ingi andvirðis útflutningsaf-
urða báta sinna að undanskild
um þeim gjaldeyri, sem fæst
fyrir þorskalýsi og síldaraf-
urðir. En fyrir hinn „frjálsa
gjaldeyri“ eiga þeir svo að fá
að flytja inn vissar, tilteknar
vörur, sem þeir fá einokun
á og heimild til þess að selja
við okurverði.
Þannig eru þá ráðstafanirn
ar, sem ríkisstjórn afturhalds
flokkanna ætlar að gera með
einu blýantsstriki. Hún hefir
valið þá leiðina, sem háska-
samlegust var. „Blýantsstrik-
ið“ er ekkert annað en ný
gengislækkun. Afleiðingar
þess verða þær, að verð mun
enn stórhækka á öllum þeim
vörum, sem útvegsmenn flytja
inn fyrir þann gjaldeyri, er
þeir fá til umráða. Þetta þýðir
þannig í fyrsta lagi stóraukna
dýrtíð og í öðru lagi stóraukið
brask og spillingu.”
Alþýðublaðið gleymir að
geta þess, að þetta úrræði,
sem það. fordæmir svo mjög,
var fundið upp af stjórn Stef-
áns Jóh. Stefánssonar og þá
kennt við „hrognapeninga“.‘
Alþýðublaðinu fannst þetta
ágætt þá, en nú er tónninn
annar, enda Stefán ekki leng
ur í stjórn.
opna rúðurnar.
Yfirhleðsla vagnanna er
önnur saga. Hún orsakast af
víðáttu bæjarins, offáum
vögnum eða miður heppilegu
skipulagi á ferðum þeirra
vagna, sem til eru, þannig að
þeir nýtast ekki tl fullnustu.
Ef til vill koma öll þessi at-
riði til greina.
Víðátta bæjarins er mikil
og mun það sannast æ betur,
að hann er ekki byggður af
hagsýni. Samgöngur, gatna-
gerð, vatnsleiðslia, rafmagn,
sími og hitaveita hlýtur allt
að verða dýrt og krefst mik-
illa tekna íbúanna. Er ekki
viturlegt að miklast stórlega
af þessum framkvæmdum. Ef
tekið er eitt dæmi frá síð-
ustu árum, má spyrj^: Hvers
vegna er farið með nýbygg-
ingu Reykjavíkur á 200 íbúð-
um inn á Bústaðaháls, fjarri
öllum strætisvagnaleiðum?
Fyrir ári síðan virðast
Sjálfstæðismenn ánægðir
með 40 strætisvagna og af
þeim 30 nýja. Nú mun þó
breytt og margir sjá það ráð
eitt, að fjölga þeim. En þá
vantar vagna. Er það undar
legt fyrirhyggjuleysi, ef
(Framhald á 3. s(ðu)