Tíminn - 25.02.1951, Síða 5

47. blað.
TÍMINN, sunnudagrinn 25. febrúar 1951.
5
tmttm
Sunnud. 25. febr.
Hví þegir Þjóðvilj-
inn um Titoismann?
Þjóðviljinn notar jafnan
mikið af rúmi sínu til að
fjalla um útlenda viðburði.
Bæði fréttir og greinar eru
þar svo að segja daglega til
að fræða menn um það, sem
er að gerast í stjórnmálalífi
og félagsmálum framandi
þ j óða.
Það er í sj'álfu sér gott, að
blöðin fræði lesendur sína um
gang heimsmálanna. En und
arlegt er það, að þrátt fyrir
alla þá rækt, sem Þjóðviljinn
leggur við fréttaburð erlendis
frá í ýmsu formi, er þó fyrir
það brennt að hann minnist
nokkurn tíma á sumt af því
merkilegasta og fréttnæmasta
sem er að gerast í heirninum
á sviði stjórnmálalífsins. Blað
ið segir aldrei með einu orði
frá hinum svokallaða Tító-
isma, það er hinum þjóðlega
kommúnisma, sem neitar að
lúta boði og banni Komin-
forms í einu og öllu.
Hér er þó um að ræða fyr-
irbrigði, sem ruglar alla reikn
inga um styrkleikahlutföll i
styrjöld og auk þess hlýtur
það að vera alveg sérstakt á-
hugamál innan kommúnista
flokkanna sjálfra, hvað ofan
á verður um afstöðu þeirra
gagnvart Rússum og blinda
þjónustu skyldu við þá. Það
er því mjög undarlegt, að
Þjóðviljinn skuli ekki segja
lesendum sínum neitt af hin
um örlagríku átökum, sem
eiga sér stað innan bræðra-
flokkanna í öðrum löndum.
Tveir af kunnustu kommún
istaforingjum suður í álfunni
Thores 1 Frakklandi og Togli-
atti á Ítalíu hafa lýst því yfir
að ef kommúnistaherir frá
öðrum rikjum sæktu inn í
lönd þeirra, myndu þeir veita
innrásarherjunum fulltingi
sitt. Þessi yfirlýsing hefir orð
ið til þess, að fjöldi kommún
ista og þar á meðal ýmsir
kunnir baráttumenn, hafa
yfirgefið flokka sína. Þessu
fylgja auðvitað harðar deilur
og átök eins og jafnan, þegar
flokkar riðlast og leiðir gam
alla samstarfsmanna skilja.
Það hefir verið deilumál
hér á landi eins og raunar víð
ar, að hve miklu leyti flokkur
kommúnista væri háður
kommúnistaflokki Rússlands.
Jafnvel hefir þvi verið, hald
ið fram, að hér á landi væri
enginn kommúnistaflokkur
til, heldur einungis Samein-
ingarflokkur alþýðu. Samein
einingarflokkur sá hefir þó
sent fulltrúa á ráðstefnur
Kominforms og haft marg-
háttað samstarf við útlenda
kommúnistaf lokka.
Nú gæti það verið mjög til
skýringar fyrir almenning
um íslenzk stjórnmál, ef
Þjóðviljinn vildi upplýsa
menn um afstöðu sína til á-
taka þeirra, sem fram fara í
flokkum kommúnista. Telur
hann, að kommúnistar um
heim allan eigi skilmálalaust
að lúta boði og banni Komin
forms? Telur hann að komm
únistar í hverju landi eigi að
bíða viðbúnir til að hjálpa er
lendum kommúnistaher til
að skipta um stjórn og stjórn
arhætti í föðurlandi sínu, svo
cem þeir Thores og Togiiatti?
ERLENT YFIRLIT:
Rússar vígbúa leppríkin
Líkur aukast fyrir því að vorið sé að uud-
irbúa árás á Júgóslavíu
Bræðurnir Joseph og Steward
Alsop eru í röð þeirra amer- (
ísku blaðamanna, sem einna
bezt fylgjast með alþjóðamál-'
um. Þeir eru jafnframt frjáls- |
lyndir i skoðunum. Að jafnaði
rita þeir í stórblaðið New York
Herald Tribune og ræða þar
ýms þau mál, sem efst eru á
baugi í alþjóðastjórnmálum1
hverju sinni. Um s. 1. mánaða- j
mót birtu þeir tvær greinar um
ástandið í alþjóðamálunum og
líkindin fyrir því, að styrjöld
brjótist út. 1 greinum þessum
koma fram ýmsar nýstárl'egar
upplýsingar og sjónarmið og
verður hér á eftir og i næsta
blaði rakið efni þessara greina
í aðalatriðum:
Á síðustu sex mánuðum hafa
einvaldarnir i Kreml hljóðlát-
lega gert ýmsar ráðstafanir, sem
á ytra borði líta út eins og und
irbúningur að árás á Vestur-
Evrópu í vor eða sumar. Þetta
er í reyndinni þungamiðja á-
standsins í alþjóðamálunum i
dag og • ýfirskyggir í rauninni
hinar dáglegu fréttir. Það er
kominn Tími til — fyrir löngu
kominn tími til — að skoða nán
ar, hvað mennirnir í Kreml hafa
gert, og-reyna að ráða þá gátu,
hvað það^tnuni þýða.
Á meðai margra breytinga á
stjórnmálasviðinu í Evrópu, er
sú hættulegust, sem orðið hefir í
við landáinæri Júgóslavíu. Fyrir
sex mánúðum var enginn efi
á því, að' her Títós — 400.000
menn — mnndi sigra sameinaða
heri leppríkjanna rússnesku,
Ungverjalands, Búlgaríu og
Rúmeníu._af þessi leppríki réð-
ust á JÚSQSlava. En í dag er
málið ekki lengur þannig vax-
ið.
Stóraukíhn herafli lepp-
rík jannail
SkömiirÖ eftir að Kóreustríðið
hófst, hófst aukning herja lepp
ríkjanna í Evrópu. Árgangurinn
1927, sem^átti að losna úr her-
j þjónustuí sumar, er enn í her-
búðum. Urval hefir verið kallað
1 til vopna Gr varaliðinu. Með þess
um hættf'hefir herstyrkur lepp
ríkjanna 'Verið aukinn um meira
' en 50%, ifg mun nú vera sam-
tals um 600.000 menn, en það er
1 sú tala, sem Tító marskálkur
, hefir nefnt í þessu sambandi. Á
sama tímá hefir Sovétstjórnin
sent leppríkjunum miklar birgð
(ir skriðdreka, fallbyssna og ann
arra hergágna, ásamt skotfær-
| um, og þáftnig hafa Rússar bætt
úr mestíT ágalla hernaðargetu
leppríkjaifna, en hann var skort
ur á hergögnum. Þar við bæt-
ist, áð enda þótt Rússar haii
ekki aukið mannafla ungversku
rúmensku og búlgörsku herj-
anna, enn sem komið er; hafa
þeir aukið verulega við eigin
herstyrk í Karpato-Úkraníu.
Þetta nýja rússneska hérað iigg
ur vestan Karpataijallanna.
Vélahersveitii, sem réðust vest-
ur yfir Pannonian-sléttuna, frá
Karpato-Úkraníu, mundu kom-
ast til Belgrad, höfuðborgar
Júgóslavíu, á fáum döguni
A ytra borðinu virðist hér vera
um að ræða undirbúning til
þess að ráðast á Júgóslavíu af
leppríkjunum, sem næst henni
liggja, ásamt með hluttoku rúss
neska hersins ef þurfa þætti.
Þannig lítur Tító marskálkur a.
m. k. á málið. Þetta er ástæðan
fyrir því, að hann lcggur nú
megináherzlu á að vera tiibú-
inn að mæta árás í apríl eða
maí. Skoðun Títós verður senni
legri þegar athugaðar eru ráð-
stafanir, sem Rússar hata gert
í Austur-Þýzkalandi, Póllandi
og Tékkóslóvakíu.
25 herfylki í Austur-
Þýzkalandi.
í þessum síðast töldu löndum,
er herstyrkur sá, sem Rússar
gætu fært til með stuttum fyrir
vara, svipaðar og fyrr, en þess
ber þó að gæta, að eftirlit með
pólitískum trúnaði pólska og
tékkneska hersins hefir mjög
verið hert síðustu 12 mánuðina. I
Enn eru 25 herdeildir rússneskar
i Austur-Þýzkalandi og 10 her- (
deildir í Póllandi, og flestar eru
búnar vélahergögnum. f þess-
um löndum er um að ræða að-
gerðir til þess að unnt sé að
færa þennan her til með litlum
fyrirvara, og aðeins þarna er
her, sem er miklu sterkari en
nokkur herafli. sem Vesturveld
In geta boðið út á sama tíma.
Allt fram & Biðasta eramai",
éndurtóku f&fóðlr menn þá full
yrðingu hver eftir öðrum, að
rússneski herinn gæti lagt undir
sig alla Vestur-Evrópu á nokkr
um vikum.
Stórir, nýtízku herir, þurfa
flutningatæki og eftir styrjöld-
ina rifu Rússar upp og sendu
heim sem herfang mikið af járn
brautarteinum í hinu nýja aust
ur-evrópska yfirráðasvæði. Á
meðan viðgerð á þessum járn-
brautum var ekki lokið, gat V.-
Evrópa verið nokkuð örugg. Nú
er svo komið, að viðgerðarstarf
ið, sem hófst á s. 1. ári, hefir
verið stóraukið. Samkvæmt á-
reiðanlegum heimildum hefir
fjölspori verið komið upp á
brautinni frá Berlín til Frank-
furt-við-Oder, og tvíspori frá
TITO
Frankfurt-við-Oder til Ngarlye,
en þar hefst hið rúsneska járn
brautarspor, sem er öðruvísi en
notað «r í Evrópu. Þá er og ver-
ið að ljúka við Autobahnann
frá Berlín til Varsjá, Hitler
byrjaði á honum, en Rokossov-
sky lætur ljúka við hann.
Torfærum rutt úr vegi.
Byggingu flugvalla og stækk-
un þeirra, til þess að taka þrýsti
loftsflugvélar, hefir mjög verið
hraðað og hefir þvingunarvinnu
afl verið notað til þess í stór-
um stíl. Og þó er það enn ó-
talið, sem er óhugnanlegast af
þessu öllu: í Austur-Þýzkalandi
er verið að koma upp miklum
birgðastöðvum. Þar er safnað
benzíni, skotfærum og öðrum
birgðum. Allar þessar aðgerðir
gefa til kynna ákveðna stefnu,
en enginn á Vesturlöndum veit
með vissu, hvort þetta boðar á-
rás á Vestur-Evrópu með vor-
inu.
En það verður að horfast í
augu við þann sannleika, að
verið er að ryðja úr vegi öll-
um hugsanlegum torfærum.
Undirbúningurinn í Tékkóslóva
kíu, Austur-Þýzkalandi og Pól-
(Framhald á 6. síðu.)
Eða telúr Þjóðviljinn, að sér-
hver kommúnistaflokkur eigi
að vera'Tfjáls að ráða stefnu
sinni sjáífur án þess að lúta
erlendu valdboði og án þess
að geðþöttl kommúnista i öðr
um löndum hafi þar nokkuð
að segja?' Vill Þjóðviljinn við
urkenna sjálfsákvörðunarrétt
þjóða og þjóðernislegra minni
hluta gagnvart Rússum og
Kominfórm?
Þetta eru þýðingarmiklar
spurningar og það er raunar
undarlegt ef kommúnistablað
getur látið vera að svara
þeim beinlínis. Þess vegna er
ástæða að óska upplýsinga
um afstöðu blaðsins og skoð
anir á þessum efnum. vilji
blaðið byggja fylgi manna
Sinná á lýclræðislegu mati
staðreyndir. Og hér er sannar
hafi nokkra ástæðu til að
hliðra sér hjá því að tala um
saðreyndir. Og hér er sannar
lega ekki um neina hégóm-
lega smámuni að ræða.
Kommúnistaflokkar Norð-
urlandanna hafa beðið af-
hroð mikið í atkvæðamagni
síðustu árin. Þeir hafa flokks
forustu, sem í framkvæmd-
inni fordæmir Títóisma og er
í rauninni á sömu línu og
þeir Thores og Togliatti. Það
er skýringin á fylgistapi og
gengisleysi þessara flokka.
Hér á landi hefir ekki komið
til samskonar átaka og víða
erlendis í flokkum kommún-
ista og afstaða flokksins til
þessara þýðingarmestu mála
er öll nokkuð óljós.
Þjóðviljinn ætti fyrir sitt
leyti að stuðla að hreinni lín
um í stjórnmálum með því að
taka afstöðu þarna. Að
minnsta kosti ætti hann að
geta sagt frá því, sem er að
gerast. En að þessu sinni skal
það ekki rætt nánar en treyst
á það, að Þjóðviljinn taki
bendingar þessar til greina.
Ráddlr ríSEuanna
Dagur ræðir í forustugrein
21. þ. m. um þá áskorun Al-
þýðusambandsst j órnarinnar
t’l verkalýðsfélaganna að
segja upp kaupsamningum.
Dagur segir m. a.:
„Kaupkröfubarátta nú með
vordögunum mundi óhjá-
kvæmilega valda reksturstrufl
unum við sjávarsíðuna og
verða til þess að minnka fram
leiðsluafköst þjóðarinnar í
heild og möguleika hennar til
sæmilegra lífskjara. Það er
gagnslaust, þegar svona er
komið, að samþykkja háa
launastiga og kauptaxta. Þeir
hafa ekkert raunverulegt gildi
lengur. Þjóðarbúið siglir þá
hraðbyri til fjárhagslegrar upp
lausnar og gjaldþrots. Enn sem
komið er hafa verkalýðsfé-
lögin ekki sagt upp kaupsamn
ingum neins staðar, þar sem
til hefir frétzt. Áður en verka
menn hverfa að því ráði, ættu
þeir að hugleiða, hvaða stefnu
Alþýðusambandsstjórnin er að
hvetja þá til að taka. Það er
sama „kjarabóta“ stefnan,
sem uppi hefir verið með þjóð
inni síðustu árin, og hefir nú
leitt hana út í fjárhagslega
ófæru. Alþýðusambandið er
ekki með bréfi sínu að hefja
baráttu fyrir bættu skipulagi
framleiðslunnar, það er ekki
að leggja á ráðin um að verka
lýðsfélögin ausi úr neinum
nægtabrunni auðs og sældar.
Það er að hvetja til einhliða
kauphækkunarbaráttu og auk
inna vandræða fyrir atvinnu-
veg, sem raunverulega er kom
inn á ríkisframfæri."
Dagur segir að lokum, að
vonandi sjái verkamenn, að
vísitöluvísindi Alþýðusam-
bandsins séu hrein gjörninga
þoka, og að það, sem gera
þurfi nú, sé að taka upp bar-
áttu fyrir verðgildi pening-
anna.
Flokkaskipun og
samsteypustjórnir
(Framhald af 4. síðu.)
en hollustu við innlend um-
bótamál. Svipaðar vonir
mætti einnig gera sér um þá
Sjálfstæðisflokksmenn, sem
hafa villst til fylgis við flokk
inn^ en eru raunverulega and
stæðir sérhagsmunastefnu
hans. Það, sem þjóðin hefði
þá fyrst og fremst um
að velja, væri sérhugs-
munastefna Sjálfstæðis-
flokksins annarsvegar og
framsækin og félagslynd
umbótastefna alþýðlegra
stjórnmálasamtaka annars-
vegar eða líkt og var hér á
árunum 1923—37.
Það má segja, að slík sam
tök umbótaflokkanna ættu að
geta komist upp, án þess að
að til þess þyrfti að gera breyt
ingar á stjórnarskipan ríkis-
ins. Umbótaöflin ættu að geta
gert sér þess grein, að óþörf
sundrung þeirra er aðeins
þeim og þjóðinni til ógagns
og meiri áherslu beri því að
leggja á það, sem sameinar
þau, en hitt, sem aðskilur
þau. Misskilinn metnaður,
foringjavöld og fleira af slíku
tagi eru þó illu heilli líklegt
til þess að geta mátt sína
meira um alltof langahríð enn
en samstarfsvilji hinna ó-
breyttu liðsmanna. Það glund
roðastj órnarkerfi, sem nú rík
ir og veitir lífsskilyrði smá-
flokkum, sem hafa raunar
ekki annað hlutverk en að
dreifa kröftunum, skapar og
umræddri sundrungarstarf-
semi hinn bezta jarðveg. Þess
vegna þarf að öllum líkindum
alveg nýtt viðhorf að koma
til, eins og róttækar breyting
ar á stjórnarkerfi landsins.
Af þeim ástæðum, sem hér
eru greindar, ættu umrædd-
ar breytingar á stjórnarkerf-
inu ekki síst að eiga fylgi að
f agna hj á alþýðustéttum
landsins. Vegna sundurlyndis
þeirra er nú ógerningur að
hafa þá stjórn á fjárhags- og
atvinnumálum, sem henta
myndi hagsmunum þeirra
bezt, og sérhagsmunaöflin
hafa af sömu ástæðum betri
aðstöðu til að koma ár sinni
fyrir borð á flestum sviðum
en ella. Það var alþýðustétt-
unum mikið tjón, að sú sam
fyiking Framsóknarflokksins
og Alþýðuflokksins komst
ekki á, sem Framsóknarmenn
beittu sér fyrir á siðastliðn-
um vetri, en þó er það búið
að valda þeim margfallt
meira tjóni, að í undanfarin
14 ár hefir sundrungarstarf-
semi kommúnista staðið I
vegi þess, að starfhæf vinstri
stjórn gæti myndast í land-
inu. í skjóli þeirrar sundrung
arstarfsemi hefir Sjálfstæðis
mönnum skapast aðstaða til
að geta unnið á víxl með
kommúnistum, Alþýðuflokkn-
um og Framsóknarflokknum
og öðlast á þann hátt miklu
meiri völd og áhrif en ella.
Það er nú kominn tími til
þess, að umbótaöflin og al-
þýðustéttirnar læri af þessari
reynslu og fylki sér um þá
stjórnarhætti, sem eru líkleg
astir til að leggja grundvöll
að traustum, samstæðum og
sigurvænlegum umbótasam-
tökum alþýðunnar.
Endurbætur stjórnarkerfis
ins er nú tvímælalaust það
mál, sem er mest aðkallandi,
og einkum er nauðsynlegt fyr
ir alþýðustéttirnar að láta til
sín taka.
Þ. Þ.