Tíminn - 13.04.1951, Blaðsíða 4

. TÍMINN, íöstudaginn 13. .apríl 1951.
83. blað,
4.
SEXTUGUR I DAG:
Eiríkur Jónsson í Vorsabæ
Tæpast verður það talinn
stórviðburður í þjóðarsögunni,
þó íslenzkur bóndi eigi sex-
tugsafmæli, og það þó hann
sé einn af þekktustu mönn-
um i sínum landsfjórðungi,
því aldurinn einn skapar eng
um frægð. En í þrengri hring,
í lítilli sveit, þykir það með
réttu tíðindum sæta, er sveit-
arhöfðinginn stendur á tíma-
mótum aldurs eða átaka. Slík
tíðindi eru nú að gerast í
Skeiðahreppi, því að Eiríkur
bóndi í Vorsabæ er sextugur í
dag.
Eiríkur Jónsson er fæddur í
Vorsabæ í Skeiðahreppi 13.
dag aprílmánaðar árið 1891.
Foreldrar hans voru þau hjón
að láta lömbin ómörkuð, en
þeir féiagar slæptir eftir ferða
lagið, enda komið á sjöunda
ar sinnar vítt um heim? .Verk ,
fræðingur, sem beizlaði fossá.
og hlóð hafnarmannvirki?
ÍÍL . JSÍLJ ívæmdir me5 þurrkun lands ver'6 aSal rtóamag flns j »urS sinn
Vorsabæ og Helga Eiríksdótt-
ir ljósmóðir.
Það er næsta algengt, þá
til túnræktar.
Eiríkur er framúrskarandi
daginn síðan þeir fóru að Byggingameistari, sem bygði
heiman, og lítils svefns eða hallir og skýjakljúfa? Arki-
hvíldar notið þann tíma. Þar j tekt, sem skipulagði þægi-
við bættist, að nótt var á og legri og ódýrari mannabú-
staða í hreppnum um hans þokuslæðingur, en ekkert að- j staði? Eða þingmaður, sem
daga, að hann væri þar ekki hald til að handsama kind setti þjóðinni lög og reglur?
aðalmaður. Nema hreppstjóri í. Ekki stóð samt á skjótum Enginn efast um að Eiríkur
hefir hann aldrei verið, enda aðgerðum. Eiríkur snaraðist hafði hæfni til að verða hvað
er sú staða nú orðið til iítilla þegar af baki, og geystist á j sem var af þessu, og miklu
mannvirðinga , þar sem hún eftir ánni, þó eigi væri hláupa fleira þó. En með því að verða
virðist oftast ganga í erfðir, lega búinn. Hvarf hann brátt bóndi, gat hann bezt notið
og er þá eðlilega ekki valið í samferðamanninum út í sum allra sinna hæfileika, því
hana eftir mannkostum. j arþokuna. Er þar skemmst af bóndastaðan krefst, eða get-
Ekki verður það með sanni að segja, að hann hljóp kind j ur notfært sér, miklu fjöiþætt
sagt, að Eiríkur hafi rækt öll urnar uppi, rúði ána, en mark ari gáfur, en nokkurt annað
trúnaðarstörf sín svo, að aði lömbin. j starf í þjóðfélaginu. Svo er
hann hafi tekið fram gúði J Eiríkur heldur svo vel létt' ekki heldur víst að frægðin
almáttugum í því að gera leika sinum, að allt fram til sxapi öllum hamingju.
svo öllum líkaði. En hitt er þessa dags, hefir hann getað. Er þá Eiríkur svo fjölhæfur
víst, að mjög hefir fyrir hans hlaupið uppi kind 1 haga.' ag hann geti allt? Nei „eng-
atbeina, byggzt upp sú fé- j Kastar hann þá gjarnan klæð , um er allt gefið“. Hann getur
lagslega menning, sem nú er um> °S hleypur allt hvað af. ekki verið slæmur nágranni,
i Skeiðahreppi. Því um aldar tekur, svo margur tvítugur | eða rekið skepnur nábýlis-
fjórðungs-skeið, hefir hann ma fyrirverða sig fyrir fóta- manna sinna úr landi sínu.
| Sækir fénaður annarra þó
konar Júlíus Sesar Skeiða-1 Til hafa verið menn með mjög í Vorsabæjarland, sér-
hrepps. — Undarlegt hvað sag þjóðinni, er frægð hafa hlotið staklega hross, því hagbeitin
an er gjörn á að endurtaka fyrir skjótleik sinn, og sögurjer góð, á öllum tímum árs.
skrifað er um menn, að rekja verklaginn maður, allt, sem Sig, því þakkirnar urðu heldur eru sagðar af, sumar ótrú-jAldrei hefir þess orðið vart
ættir þeirra í marga liði, og hann vinnur, er lika vel gert, ekki með öllu ðlíkar þeim. er j legar í eyrum þeirra, sem á að Eiríkur kvartaði undan
gjarnan seilst langt til stór- laust við fum og flausturs- einvaldinn rómverski hlaut, staurfótum ganga. Eiríkur er átroðningi af annarra grip-
menna ef hægt er. Hafa ís- galla. Enda er hann smiður fyrjr aðeins tæpum 20 Öld- einn þessara fráu manna, þó um, eða ræki þá af höndum
ekki hafi hann frægð hlotið ( sér. Líkast til kann hann ekki
fyrir, því störf hans hafa löng1 að reka þá.
mátti telja. Er ekki laust við reist af grunni, bæði mikil og um Verið 4 stjórn Kaupfé-
áð hugsanavillu gæti oft í til- vönduð. Eru þau merki þess; >agS Árnesjinga, endurskoð-
gangi slíkrar ættfærslu. Eftir hvað orðið getur, þá að fylgist ancli reikninga M.b. Flóa-
þvi sem þeir menn eru meiri,
sem til er rakið, vaxa líkurn-
ar fyrjr þvi, að ættin sé hnign
andi, og mundi þess enginn
óska. Verður þessi ættartölu-
venja sniðgengin hér með
hugur og hönd.
Það hefir verið sagt um ís-
lendinga, að þeir væru af-
kastamiklir í skorpu, en hverf
lyndir við tímafrekar fram-
kvæmdir. Óstöðug vinnubrögð
öllu, því bæði er að íslending ! skj]ja Sjaidan eftir sig varan-
ar eru svo blandaðir vegna j leg mannvirki. Og það er
fámennis, að þeir mega heita j kannske þess vegna, að svo
ailir sömu ættar, og svo h:tt, j jtitið sést eftir af framkvæmd
að enginn verður mskill af um horfinna kynslóða. Þessa
sínu foreldri. En hér um ærið
nóg efni að skrifa, svo eigi
þarf ættartölu til uppfylling-
ar.
Vorið 1916 hóf Eiríkur bú-
skap á Vorsabæ, og sama ár
gekk hann að eiga Kristrúnu
Þorsteinsdóttur úr Ölfusi ut-
an. Hafa þau hjón eignazt
átta börn, og eru sex þeirra á
lífi, öll komin af barnsaldri.
Ekki er það að efa, að marg
ur vel gerður bóndi hefir verið
á landi hér, og er enginn last-
aður þó því sé slegið fram, að
Eiríkur muni framarlega í
fylkingu þeirra fjölhæfustu.
Vorsabær er sú jörð í Skeiða
hreppi, sem einna lengst hef-
ir setin verið af sömu ætt-
inni, eða hátt á aðra öld. Og
í sjálfsábúð hefir hún verið
síðan um 1840. Sjást þar enn
nokkur merki óvenjulegra
þjóðareinkennis verður ekki
vart hjá Eiriki. Honum svipar
ekkert til bóndans, sem byggði
í skorpu bæjardyravegginn
hjá sér, en morguninn eftir
var hann hruninn. Eiríkur er
gæddur þeim eiginleika, að
gjörhugsa allt áður en fram-
kvæmt er. Mörgum áhlaupa-
manninum hefir því oft fund-
izt hann næsta tómlátur með
þær framkvæmdir, sem hann
hefir haft til meðferðar. En
þegar verkinu er lokið, er það
æfinlega svo af höndum leyst,
sem til stóð í upphafi, og
óskar þá enginn eftir að það
hefði verið unnið cðruvísi en
varð.
Vinnfólk er nú orðið sjald
gæft á sveitaheimilum. Virð-
ist sú stétt óðum að hverfa,
þó lengi væri fjölmenn. Enn
gera samt á stöku stað, góð
framkvæmda. Hafa fyrri kyn hjú garðinn frægan, og svo
slóðir lagt þarna mikla vinnu hefir verið i Vorsabæ, því
i framræslu engjalanda, þó Eirikur hefir alltaf haft vinnu
að tímans tönn hafi þar mjög fólk, og verið svo hjúasæll, að
um jafnað frá því, sem við aldrei hefir um skipt í hans
hefir verið skilið í upphafi. búskapartíð. Hefir þess og
Sjálfsagt hafa engjar jarðar- mjög. þurft, við stórt bú, að
innar alltaf þótt sæmilegar, eitthvað væri á að treysta,
en með tilkomu Skeiðaáveit- þegar hann sjálfur hefir
unnar urðu þær með ágætum.! haft öðrum störfum að sinna.
En á öld hugvits og hraða,1 Má því svo til ætla, að hin
breytast kröfurnar fljótt, svo'ágæta kona hans, hafi oft
manna frá stofnun þess, for-
maður Framsóknarfélags Ár-
nessýslu og tvisvar i framboði
við Alþingiskosningar fyrir
flokk sinn, svo að fátt eitt
sé nefnt.
Forvitnin er sögð orsök allr
ar þekkingar. Hún er sú mikla
undiralda, sem knýr einstakl
inginn áfram, í eilífri leit
sinni að sanrjleikahum, og
mannkynið til meiri full-
komnunar á þroskabraut
Jinni. Hvor, sem læra vill
af reynslu sinni eða annarra,
verður að vera forvitinn, þvi
án hennar getur ekkert nám
átt sér stað. Þennan dýrmæta
eðlisþátt hlaut Eiríkur í
vöggugjöf, og hefir hann orð-
ið honum notadrjúgur á lifs-
leiðinni. Hann er líka alltaf
að læra, alltaf tilbúinn að
nema nýtt, er ekkert óvið-
komandi, og vill vita allt, og
veit lika margt. Kannske
miklu fleira en hann hefir
nokkur not fyrir. í sex tugi
ára hefir hann numið í þeim
lendingar löngum drjúgir ver góður, svo margur smiðurinn um
ið af ætterni sínu, og því mætti öfunda hann af. Öll utansvcitar hefir Eiríkur
drýgri sem til frægari manna hús jarðarinnar hefir hann gegnt mörgum trúnaðarstörf um beinzt að öðru. En lík-j Hann getur heldur ekki ver
legt að hæfni hans sem hlaup jg fýidur eða slæmur heim
ara, hafi honum bezt verið j að ssekja, en er altaf thbúinn
að leysa hvers manns erindi,
hvernig sem á stendur, og
hver sem í hlut á. Má vera að
því að tala við alla. Má alltaf
vera að öllu, og þarf aldrei
að flýta sér, og flýtir sér held
ur aldrei, nema þegar hann
hleypur. Sést vel á ævistarfi
hans, að hægt er að gera af-
köst, þó ekki sé viðhaft fum
og nasalæti.
Margt er ósagt enn um ’oónd
ann í Vorsabæ sem vert væri
að minnast. En hér skal stað
ar numið, því ekki yrði sú
frásögn tæmandi, þó haldið
væri lengra fram.
í nafni sveitunga minna,
vil ég þakka Eiriki fyrir öll
vel unnin störf á liðnum ár-
um, og hafi eitthvað miður
tekist, á hann einnig þar fyr
ir skildar þakkir þeirra, sem
tækifæri fá um að bæta.
Ég þakka honum svo fyrir
margar og skemmtilegar sam
verustundir, og óska honum
og heimili hans til hamingju
með afmælisdaginn, og mörg
ókomin æviár, þar sem gleð-
in og gæfan ríkir í hverju
starfi.
Hinrik Þórðarson
gefin, af því marga, sem nátt'
úran lét honum í vegarnesti.
Ekki er Eiríkur talinn neinn
hestamaður, og síst. mun hann
telja sig það sjálfur, miklu
fremur það gagnstæða. Samt
er hann í stjórn hestamanna
félags, og eitt sinn lét hann á
kappreiðar, reiðhesta sína tvo,
er hanri hafði sjálfur upp al-
ið og tamið. Unnu þeir báðir,
hvor í sinum flokki, og hljóp
annar í íslenzkum mettíma.
Ef ekki þarf hestamennsku
til að ala upp, og eiga slíka
hesta, þá veröur því ekki
neitað að það er nokkur
heppni. Enda er það stað-
reynd, að sumum mönnum
heppnast flest er þeir taka
sér fyrir hendur, en öðrum
fátt eða jafnvel ekkert. Er og
lítið tillit tekið til þess, þá
valdir eru menn til starfa fyr
ir heildina. Má vera að af
þeim sökum sé, að þeir ó-
heppnu sækja jafnan mest
eftir slíku, og telja sig fær-
asta um að segja öðrum til,
hvað hentar bezt hverju sinni.
En hversvegna gerðist
bezta skóla, sem til er, skóla SVona fjölhæfur maður bóndi?
Því varð hann ekki íþrötta-
maður, sem bar hróður þjóð-
að það, sem þótti fullkomið í
gær, er léttvægt fundið í dag.
Svo hraðfleygar eru breyting
ar í búnaðarháttum, að nú
orðið þykja áveitur, þó góðar
séu, á eftir tímanum, vegna
þess að þær verða ekki nýtt
ar með vélaafli nema að tak-
mörkuðu leyti. Öld vélanna
er runnin upp. Þær ganga
eins og flóðbylgja yfir löndin,
sem ekki verður stöðvuð, og
hver sem ekki veitir þeim við-
töku, hann hlýtur að daga
uppi. Fyrir alllöngu sá Eirík-
ur þetta fyrir, og hefir hann
þess vegna hafið stórfram-
orðíð að hafa stjórn búsins
á hendi, með heimafólki sínu,
þá bóndinn var fjarverandi. í
Vorsabæ er hirðusemi mikil.
Hver hlutur á sínum stað, og
umgengni betri en almennt
gerist. En bóndinn óvenju
skyggn á það, sem til gagns
og prýði má verða.
Það, sem orðið hefir Eiríki
tímafrekast um dagana, eru
eflaust störf hans að opin-
berum málum. Hann sat í
hreppsnefnd í 31 ár og var
oddviti i 28 ár. Er þar
skemmst frá að segja, að eng
inn hefir verið sú trúnaðar-
reynslunnar. Og því námi er
enn ekki lokið.
Annars skólanáms hefir
hann ekki notið, en eigi þarf
að efast um að námsgáfuY
hafði, og hefir hann í bezta
lagi.
Einn er sá eiginleiki, sem
Eiríkur hefir til sins ágætis,
en fáum mun kunnur, og má
það með engu móti undan
draga. Hann var svo frár á
fæti og þolinn, að með ólík-
indum má telja. Varð honum J
á yngri árum lítið fyrir því, j
að hlaupa uppi kind, hvar
sem var, og hvernig sem á!
stóð. Mætti skrifa um það
margar sögur og skemmtileg-
ar, þó lítið verði hér frá
sagt.
Um 1920 ráku Skeiðamenn
nokkur sumur trippi inn að
Hofsjökli. Er það löng leið,
svo reksturinn tekur um þrjá íj
sólarhringa. Eitt sumarið tók
Eiríkur að sér trypparekstur
inn við annan mann. Segir
ekki af ferðum þeirra fyrr en
á heimleið. er þeir voru vel
hálfnaðir til byggða. Varð þá
.'.V.v. ,’A V .V.V/A^V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.’. /A*.
I Trésmiöafálag Reykjavíkur
;!
■I heldur framhaldsaðalfund n. k. sunnudag kl. 2 e. h. í
í Baðstofu iðnaðarmanna
> Dagskrá:
;■ 1. Ólokin aðalfundarstörf.
I; 2. Kosning fulltrúa á iðnþing.
í; 3. Önnur mál.
■I Stjórnin
V/A’.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.’.V.VV.VAV.V.VVAV.V/.V
V/.V.V//.V.V//.V/.V////.W//.V///.V////.,/.V/.V/.
’ Aðalsafnaðarfundur I
fyrir þeim ær í ullu, með í
tveim lömbum ómörkuðum. í
Hér var úr vöndu að ráða. Illt "*
Fríkirkjusafnaðarins í Reykjavík verður haldinn að
aflokinni guðsþjónustu sunnudaginn 15. apríl 1951 í
Fríkirkjunni kl. 3l/4 e. h.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf.
mmm
V/.V/.V.V.V/.V/.V.V.V/.V.V//.V.V.V////////.V//.V
Safnaðarstjórnin.