Tíminn - 23.05.1951, Qupperneq 7

111. blað.
TÍMINN, miðvikudaginn 23. maí 1951.
7,
t
i -
Pósthús í Reykjavík
Þegar póstsamgöngur hóf-
ust á íslandi árið 1782 var
ekki stofnsett pósthús í
Reykjavík. Endastöð landpóst
anna var bundin við stipt-
amtmannssetrið á Bessastöð
um og stiptamtmaður þá jafn
fram póstmeistarf landsins.
Frá 1803—1867—’68 annað
ist bæjarfógetinn í Reykja-
vík innanlandspóstafgreiðsl-
una. Veturinn 1867—’68 var
fyrst sett á fót konungleg
póststofa í Reykjavík. Var
hún þá í timburhúsi norðan
Hafnarstrætis, þar sem nú
stendur hús Helga Magnússon
ar & Co. (lítið eitt norðar á
lóðinni. Stendur enn a. m. k.
nokkur hluti þess húss. Á vest
urgaflinum er talið að settur
hafi verið upp fyrsti pótkass
inn í Reykjavík. Var hann
rauðmálaður og festur á slá,
sem negld var á húsgaflinn.
Er talið að enn mundi hægt1
að finna merki þessa umbún 1
aðar undir bárujárnsklæðn-'
ingunni, er sett mun hafa ver!
ið á húsið er byggt var ofan
á það á árunum 1880—,84. Ár
ið 1874 ér póststofan flutt úr
Hafnarstræti í Pósthússtræti.
Mun póstmeistari hafa keypt
þar húsið sem stóð á lóð þeirri
sem Hótel Borg var reist á
árið 1930. Við húsið í Pósthús
stræti var síðar reist skúr-
bygging og þar sett upp fyrstu
pósthólfin í Reykjavík. (Hús
þetta var flutt af lóðinni á ár
inu 1927 og sett á grunn suður
í Skildinganesi og búið í því
þar þangað til því var burt-
rýmt fyrst á hernámsárunum
vegna Reykjavíkurflugvallar-
ins. Var það þá endurreist
þar sem það stendur nú á
hæðinni austur af Sundlaug-
unum).
Póststofan var starfrækt í
þessu húsi við Pósthússtræti
þangað til á árinu 1897 að
póstmeistaraskipti urðu, en
þá flutt í húsið Pósthússtræti
3, þar sem nú er lögreglustöð
in. Var það upphaflega byggt
sem barnaskólahús árið 1882.
Þarna var póststofan starf-
rækt, á neðri hæð hússins, en
póstmeistari hafði íbúð á efri
hæðinni, þangað til á árinu
1906 að landsímanum var
fengin hún til afnota (um
haustið). Þegar póststofan
tók til starfa í þessu húsi
1898 voru pósthólfin 98 að
tölu. Þá hófst og að nokkru
útburður bréfa frá pósthús-
inu.
Brátt reyndist húsrúm póst
stofunnar þarna ófullnægj-
andi og jafnframt krafðist
símastarfsemin aukins hús-
rúms. Voru þá keypt hús og
lóðir á horni Pósthússtrætis
og Austurstrætis og núver-
andi pósthús í Reykjavík
reist þar. Var uppdráttum af
húsínu lokið í janúar 1914,
samþykktir af byggingar-
nefnd bæjarins 14. febrúar
s. á. og bygging hafin. Var
húsrúm póststofunnar þá í
fyrstu svo ríflega að þegar
Landsbankahúsið skemmdist
í eldsvoða hinn 25. apríl 1915
fékk Landsbankinn inni í
pósthúsinu. Á þvi ári komst
mannfjöldi í Reykjavík upp
í 14160. Þótti þá ólíklegt að
Reykjavík yrði nokkru sinni
meira en 20 þúsund manna
borg og mundi pósthúsið því
lengi reynast nægilega stórt.
Á næstu 15 árum lét hinsveg-
ar nærri að mannfjöldi
Reykjavíkur tvöfaldaðist.
Verzlun og samgöngur örfuð-
ust stórkostlega og borgarlíf-
ið varð fjölþættara en menn
hafði dreymt um er pöstliús-
ið var byggt. Á árinu 1930 var
póststofan þegar komin í hús
næðisþrot og má því nærri
geta hvernig ástatt sé í því
efni nú er íbúatalan hefir
meira en tvöfaldast síðan og
er í þann veginn að ná 60 þús
undum.
Riisslandsfararnir
(Framhald af 1. siðu.)
templararegla. Sagði Krist-
inn Andrésson blaðamönnum,
að hennar teldist ekki lengur
þörf í Ráðstjórnarríkjunum,
og þess vegna væri hún ekki
lengur við lýði.
Hátíðahöldin 1. maí.
Meðal annars voru þeir við
staddir hátíðahöldin 1. maí,
en þeim varð að aflýsa upp
úr miðjum degi sökum úr-
hellisrigningar, sem á skall.
Hersýning fór fram á Rauða
torginu og stóð hún yfir í
klukkutíma, og tóku þátt í
henni litlar einingar úr ýms-
um deildum hersins, meðal
annars þrýstiloftsflugvélar.
Að öðru leyti voru hátíðahöld
in fólgin í geysifjölmennum
skrúðgöngum.
Stalín var auðvitað viðstadd
ur og horfði á sýningarnar
af þaki leghallar Lenins, og
sögðust sendimennirnir hafa
séð hann greinilega.
Mánaðarlaun 800—3000
rúblur.
Jón Hj. Gunnlaugsson lækn
ir sagði, að mánaðarlaun í
Rússlandi væru 800—3000
rúblur og þar yfir, en algeng
asta verkamannakaup væri
800—1000 rúblur. Ef keypt
væru föt, myndi kaupmáttur
rúblu svipaður og krónunnar
hér, en algengasta matvara
stórum ódýrari. Húsaleiga
væri 3—10% af laununum, og
góð karlmannsföt kostuðu
líkléga nálægt átta hundruð
rúblum. Munaðarvörur væru
allar dýrar, og kostaði til
dæmis flaska af góðu léttu
víni tuttugu rúblur. Sjálfblek
ungur, sem hann hafði með-
ferðis, hafði kostað 45 rúbl-
ur. Ríkisskattar af launum
manna eru 3—10% af tekj-
um, en kostnaður við trygg-
inga|r, lækníshjé/ip, skóla,
hressingarheimili og annað
slikt væri greiddur af tekj-
um atvinnufyrirtækjanna,
áður en laun væru borguð.
Konur fái eftirlaun 50 ára,
en karlmenn 55 ára, 80% af
tekjum síðasta starfsárið, en
geta eftir sem áður unnið og
aflað sér tekna, án þess að
það skerði eftirlaunin.
Fólkið á götunum.
Það virðist sem sendimenn
irnir hefðu lítið kynnzt al-
þýðu manna eða háttum al-
mennings, en þeir segja svo
frá, að fólkið á götunum hafi
verið þokkalega búið og glað
legt á svip, en föt þess ekki
með nýtízkusniði eins og á
Norðurlöndum. Búðirnar voru
fullar af vörum og mikil ös
viðskiptavina, en ekki á þeim
sýningargluggar á sama hátt
og tíðkast á Vesturlöndum.
Mikið bæri á því, að verið
væri að ryðja burt gömlum
húsahverfum og byggja ný
í staðinn.
Blöðin í Rússlandi.
Blöðin í Rússlandi væru
lítil, miðað við blöð á Norður
löndum til dæmis. Ísvestía
væri aðeins fjórar síður. Rúss
neskm biððin -ýæru 'þurt1, óg
birtu ekki neinar fregnir af
misferli eða öðru, sem til æsi-
fregna gæti talizt, og flyttu
mikið af fregnum af frið-
arhreyfingu kommúnista í
heiminum. Nokkuð var sagt
frá íslandi um þær mundir,
sem sendimennirnir voru í
Rússlandi, því að rússnesku
listamennirnir, er hingað
komu, voru þá að skrifa grein
ar og flytja útvarpserindi um
ísland. Þorsteinn Ö. Stephen-
sen talaði tvisvar í útvarp í
Rússlandi, og Jón Hj. Gunn-
laugsson einu sinni.
Leikhúsin.
Samnorræna
sundkeppnin
i.
Til þeirra, er telja sig geta
synt 200 m. bringusund, án
nokkurs undirbúnings, en eru
þó ekki í sundæfingu.
1. Komdu ekki saddur, móð
ur, sveittur né þreyttur til
sundstaðar.
2. Varastu að bíða ekki lengi
fáklæddur úti áður en þú
leggst til sunds.
3. Steyptu þér ekki til sunds
Þorsteinn Ö. Stephensen | nema þá kunnir að steypa
kynnti sér mjög rússneska ’ þér svo vel, að þú sért örugg-
leiklist, og sagði hann, að ur.
Stanislavsky-leikhúsið i| 4. Byrjaðu sundið hægt, og
Moskvu myndi vera eitt það^mun hægara en þér finnst
leikhús, sem full komnasta vera eðlilegur byrjunarhraði
leiklist gæti boðið i heimin- [ Reynslan sýnir, að þeir, sem
um. Var þar meðal annars ekki hafa synt í nokkurn
verið að sýna Önnu Karenínu tima, vilja alltaf leggja of
eftir Tolstoy.
Það, sem sendimönnunum
var ríkast í huga.
— Það, sem okkur er rík-
ast í huga, sagði Kristinn milli takanna.
hratt af stað. Sparaðu orkuna
5. Notaðu sundtökin sem
minnst til þess að haida þér
uppi, heldur láttu þið hvila i
vatninu, og njóttu skriðsins á
Andrésson að lokum, er hið
friðsamlega andrúmsloft. Al-
menningur í Rússlandi þráir
frið, sagði hann, enda er
hann önnum kafinn við að
byggja og reisa úr rústum.
Raunir í heimalandinu.
Þetta er í megindráttum
það, sem Kristinn Andrésson
og félagar hans sögðu blaða-
mönnum úr Rússlandsför-
inni og hefir verið leitazt við
að herma orð þeirra rétt. En
við þetta bætist svo ofurlít-
ill eftirleikur; sem gerist. i
Reykjavík. Sendimönnum
hafði hverjum um sig verið
gefinn kassi, sem í voru fjór
ar eða fimm flöskur af góm-
sætu víni frá Georgíu. Urðu
6. Andaðu reglulega á sund
inu og varastu að halda niðri
í þér andanum. Hafir þú ekki
lært að anda niðri í vatninu,
þá syntu með höfuðið ofan
vatnsflatar.
7. Syntu alla vegalengdina
án viðstöðu og snertu bakk-
ann greinilega, áður en þú
snýrð þér við.
II.
Til þeirra, sem vantar meiri
æfingu, til þess að geta synt
200 metra.
•; Áður en þú byrjar að synda
skaltu snúa þér til sundkenn
ara eða laugavarðar og þiggja
hjá þeim ráðleggingar, en séu
þeir önnum kafnir þá æfðu
! þig sjálfur á eftirfarandi
í
H
*
MODLEIKHUSID
Miðvikudagur kl. 20.00.
linymliiiiarveikiii
eftir Moliére.
Anna Borg leikur sem gestur.
Leikstjóri: Óskar Borg.
Uppselt.
Fimmtudag kl. 20 00. |
Sölumaður deyr
eftir Arthur Miller
Leikstjóri: Indriði Waage.
Aðgöngumiðar seldir frá kl.
13.15 til 20.00 í dag og á morgun.
Tekið á móti pöntunum.
Sími 80000.
litlar sögur af gjafavíni þessu fiátt:
utan lands, en þegar til I 1. Haltu í laugarbarminn og
Reykjavíkui; kom, varð vandijdýfðu andlitinu í vatnið. Opn
öllu meiri. Áfengisverzlun rik aðu augun í kafi og haltu
isins hefir einkaleyfi á inn-
flutningi áfengis til íslands,
ýmist niðri í þér andanum eða
andaðu frá þér út i vatniö.
og var hið gómsæta vín frá' Þetta mun gera þig öruggari
Georgíu enn í vörzlum tolls- í vatninu.
ins i gær, en málið að öðru 2. Byrjaðu að synda eins
leyti til íhugunar og úrlausn- j langt og þú getur í einni lotu.
ar hjá þeim embættismönn- Farðu þér hægt, og' ef þú ert
um, sem slík vandamál bera mjög óþolinn, þá syntu þvers
undir.
Scgðu stcininum
eftir John Patrick
Sýning í Iðnó í kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir í dag kl.
2. Sími 3191.
Næst síðasta sýning í vor.
E.s. Selfoss”
Fer héðan föstudaginn £5.
Ungan mann
vel efnaðan vantar ráðskonu
má hafa með sér barn. Upp-
lýsingar í síma 5564 hjá Hall-
dóri Sigurðssyni.
Ragnar Jónsson
hæstaréttarlögmaður
Laugaveg 8 — Siml 7752
Lögfræðistörf og eigmum-
sísla.
Varahlutir
í vindrafstöðvar (Wincharg-
| er) eru væntanlegar til lands
(ins í sumar. —
, Vindrafstöðvaelgendur sendi
pantanir sem fyrst til
G. Marteinsson, Pósthólf 781,
Reykjavík, eða
Véla- og raftækjaverzlunin,
Tryggvagötu 23. Sími 81279.
HtbmÍii Títnahn
um yfri laugina, það er hæg-
ara.
3. Taktu sundkút og
spenntu hann ofarlega á bak
ið og syntu nú eftir endilangri
lauginni eins margar leiðir
og þú kemst með góðu móti.
4. Æfðu fótatökin ein, ann
aðhvort með kút og kork eða
haltu þér í laugarbarminn.
5. Farðu þér hægt við æfing
ar og hvíldu þig á milli at-
riða.' Sértu eitthvað veill,
skaltu ekki synda oftar en
annanhvern dag, og gætirðu
þess að ofþreyta þig aldrei,
munu framfarirnar koma dag
vaxandi.
6. Áður en þú ferð í sjálfa
keppnina, þarft þú helzt að
hafa synt nokkru lengra en
200 metra.
Ef sundlaugin er ekki und-
ir 8 metrum á breidd, mega
þátttakendur synda þversum.
Gefist þátttakandi upp á
sundinu, má hann reyna aft
ur, þegar hann telur sig til
þess færan.
Gættu þess að fara aldrei
einsamall til sundæfinga!
Tekið saman fyrir hönd
landsnefndar samnorræun
sundkeppninnar af Jón Páls-
syni yfirsundkennara í Sund-
höll Reykjavikur.
maí til Vestur- og landsins. Norður-
Viökomustaðir: j
ísafjörður .:í Í
Sauðárkrókur ; 1
Siglufjöröur
Akureyri n
Húsavík )
H.f. Eimskipafélag íslands
LÖGUÐ
fínpúsning
send gegn póstkröfu um allf
land.
Fmpúsningsgerðm
Reykjavík — Sími 6909
AuQlýMÍ í Tmamm
Frímerkjaskipti
Sendið mér 100 isle-nsk frl-
merki. Ég sendi yðnr um haal
200 erlend ertmerkl.
JON 4GNARS- 7j
Frimerkjaverzlnn, j
F. O. Box 35«, Reykjavfk I
Kaupum — Seljum
Allskonar húsgögn o. fl.,
með hálfvirði. —
PAKKHÚSSALAN ^
Ingólfstræti 11. Sími 4663