Tíminn - 03.06.1951, Blaðsíða 4

TÍMINN, sunnudaginn 3. júni 1951.
121. blaff.
Hvað segir biblían um sjálfa sig?
Texti:
. Hebr. 1,1 og I. Þess. 2,13.'
Vér, sem eigum heima í
fjölmenni, erum því vön, að
mæta fólki, sem vér ekki
þekkjum. Það gengur fram
hjá oss á götunni, og það
verður á vegi vorum 1 sam-
kvæmum eða samkomustöð-
um. Að öðru leyti kemur það
óss ekki við. Ef til vill sér þú
'einhvern ókunnann mann, er
þú smám sartían ferð að veita
nokkura athygli. Hann er sér-
kennilegur að útliti eða hátt-
um, — eða þá að þú horfir á
hann, af því að hann er fræg-
ur maður. Þú þekkir hann nú
með nafni, veizt hver hann er,
en persónulega kemur hann
þér ekki við.
En einn góðan veðurdag
stendur hann við dyr þinar og
ber upp erindi. Nú verður þú
að taka afstöðu til hans. Þú
hugsar um hann og það sem
hann vill þér. Áttu að vísa
honum frá, rejrna að losa þig
við hann með góðu móti, eða
áttu að bjóða honum inn í
híbýli.þin, veita honum þar
Iveglegasta sessinn, hlýða á
hann og taka vináttu hans?
Kns og vér kynumst mönn-
unum; kynnumst vér bókum.
Hér í Reykjavík verður mikið
af bókum á vegi þínum. Sum-
ar þekkirðu í sjón. Aðrar með
nafni. Margar þeirra hafa
mætt þér við ýms tækifæri,
nokkur orð töluð á kurteis-
legán hátt, en þar með var
kunningsskapnum lokið. En
sennilegt er, að fáeinar bækur
hafi orðið ástfólgnir vinir
þínir. Þú sóttist eftir þeim
aftur og aftur. Þyr lyftu huga
þinum og stæltu kjark þinn,
efldu vitsmuni þína, full-
nægðu fegurðarþrá þinni.
Þær áttu við þig persónulegt
erindi.
Kynni þín af biblíunni.
Ein þessara mörgu bóka er
biblían. Þú hefir séð hana
víða, — ýmist í bókaskáp,
búðarglugga eða í kirkju. Þú
þekkir hana því í sjón og með
nafni. Og hún hefir komið til
þin aftur og aftur. Þegar
. barnið er skírt eða fermt,
hjón gefin saman eða ástvinir
kvaddir hinztu kveðju, eru
orð. biblíunnar lesin. Hún var
fepgin þér til náms í barna-
skóla og undir fermingu, og
hún er útlögð fyrir þér 1 kirkj-
unni. En hvernig er kunnings-
skapnum að öðru leyti hátt-
að? Margir eru þeir, sem líta
á biblíuna eins og gamlan vin,
sem einu sinni var hægt að
sækja mikið til, — en svo
fyrndist yfir kunningsskap-
inn og vinurinn varð aftur að
ókunnugum manni. Hann
kom þér svo lítið við. Þú fórst
þína leið og hann sina. — Þú
eignaðist aðra vini, sem þér
voru meira virði i svipinn.
Þeir voru kannske í meira á-
liti hjá heiminum, voru meira
að skapi þeirra, sem tolla vilja
í tízkunni, kunnu betur að;
tala svo að öllum líkaði. En
þegar mest reið á og þú áttir
mest i húfi, var það gamli
vinurinn gleymdi, sem reynd-
ist þér bezt. Og margur er
sá, sem á úrslitastundum ævi
sinnar fann í rykfallinni og
vanræktri biblíu það lífsins
orð, sem hin frægustu vís-
indarit, eða dýrustu perlur
skáldskaparins gátu ekki
veitt. Slíkur vinur er hún
þeim, sem opna hjarta sitt
fyrir orði hennar og boðskap.
Predikun eftir séra Jakob Jónsson
En hver er þá þessi bók?
af orðum Jóhannesar skírara,
Vér höfum heyrt þessu svar . sem leit á sjálfan sig sem
að á marga vegu. í mín eyru síðasta fulltrúa hins gamla
hefir hún verið kölluð mörg- j tíma, — er hann segir um
um nöfnum — frá því að vera ' Jesú: „Hann á að vaxa, en
nefnd argasti lygaþvætting- , ég að minnka.“ Sá tími var
ur og til þess að vera tignuð koma, að guðs orð heyrð-
sem guðs heilaga orð. Jafnvel ist ekki álengdar eða birtist í
þeir, sem meta biblíuna mik- flöktandi spámannssýnum,
ils, munu einkenna hana heldur opinberaðist í holdi,
hver á sinn hátt. Og bók- ..orðið varð hold og bjó með
menntalega skoðað, eru rit oss- — L'ögmálið var gefið
hennar síður en svo steypt í fyrir Móse, en náðin og sann-
sama mótið. Ég hygg, að ég leikurinn kom fyrir Jesum
fari ekki með rangt mál ,þeg- Krist.“
ar ég segi, að ekki muni vera
til í sögu heimsbókmennt-
anna eitt einasta safnrit með
svo mörgum og ólíkum teg-
undum bókmennta, sem þó sé
Hvernig leit Jesús á
biblíu síns tíma?
Það er samhljóma vitnis-
ætlað að þjóna einum og burður alls hins nýja testa-
sanna tilgangi. Því að í öllum J mentis, að Jesús Kristur væri
sinum margbreytileik er þójsjálfur hið sanna orð Guðs.
biblían ein heild og stefnir að Og á þeirri trú byggjum vér
einu marki. Þessu lýsir hún
sjálf á sinn hátt, eins og
gestur, sem kemur að dyrum
þínum, og segir deili á sjálf-
um sér.
En hvernig fer biblían aff
segja deili á sjálfri sér?
Sjálf er hún ekki orðin til
sem heild fyr en á annarri öld
eftir Krist burð, og enginn
kristnir menn á öllum tímum.
Þess vegna er eðlilegt, að vér
spyrjum, hvernig hann hafi
litið á hið gamla testamenti,
sem hann var alinn upp við.
Þegar Jesús fór að kenna,
furðuðu menn sig á, hve vel
hann var að sér, og í orðræð-
um við fræðimennina kom
hið sama í ljós, þegar á tólf
ára aldri. Þess er einnig get-
Þeir, sem hafa eitthvert sam-
band við sveitirnar hafa þá
sögu að segja um þessar mundir,
að mjög sé sotzt eftir að koma
börnum og unglingum í sveit.
Sennilega eru þeir miklu færri,
sem fá það og vilja. Þetta er
raunar meira mál en ýmsum
kann að sýnast við fyrsta álit.
Það er á margan hátt æskilegt,
að unga fólkið úr Reykjavík
eigi þess kost, að dvelja í sveit
yfir sumarið.
j‘ ; f rrrr ~t r i
Það er mikils vert að samúð
og skilningur ríki milli Reykja-
víkur og sveltanna. Þjóðfélagið
þarf þess með, að þar sé ekki
auðvelt að koma við tortryggni
og rógi. íslenzk menning á að
byggjast á almennu samstarfi,
sem sveitir jafnt sem höfuðborg
in taka þátt í og fólkið á báð-
um stöðunum þarf að eiga þá
samkennd, að það finni til þess
að það á samstöðu, en lætur
ekki æsa.,.sig til fjandsamlegra
viðhorfa. Þýðing þessa verður
seint ofmetin.
Þessi skilningur næst bezt (
með því, að menn þekki og (
skilji ástæður og viðhorf á báð j
j um stöðunum. Það er gott í
! því sambandi að Reykvíking-
ar eigi sem flestir skemmtilegar j
I minningar frá dvöl sinni í sveit J
inni og hafi þaðan jafnframt
þeirra höfunda, sem skrifað'ið’ að hann haii rækt; vel skilning á því lífi, sem þar er'
hafa hin einstöku rit, gátu i samkunduhúsin. Hann var
vitað, að bækur þeirra yrðu með öðrum orðum kirkjuræk-
liður í slíku helgiritasafni..
Svarið hlýtur því að koma ó-
beint, við athugun á þróun-
inni sjálfri, líkt og vér sjáum
inn. Þar fékk hann í uppvexti
sínum biblíufræðslu. Er hann
kom opinberlega fram, hóf
hann prédikun sína á lestri
eðli frækornsins og tilgang (nr sPámannarii;i> eins °S
frjóanganna, þegar vér virð-
um fyrir oss hina hávöxnu og
limríku björk.
„Eftir að guð forðum hafði
optsinnis talað til feðranna og
með mörgu móti fyrir munn
prédikarar enn þann dag í
dag taka texta úr biblíunni.
Hann kvaðst ekki vera kom-
inn til að niðurbrjóta lögmál-
ið og spámennina, heldur til
þess að uppfylla. Þegar hann
spámannanna, hefir hann í & eyðimörkinni varðist freist-
lok þessarra daga til vor tal-
að fyrir soninn.“
Þannig ritar höfundur He-
breabréfsins. Og þarna er í fá-
um orðum lýst skilningi
frumkristninnar á því, hvern-
ig guð hafði talað til þeirrar
þjóðar, er hann hafði ætlað
það hlutverk að verða þjóð
sonarins, þjóð Krists. í þess-
um fáu línum er lýst langri
sögu. Endur fyrir löngu hafði
þjóðin eignazt sáttmála, ritað
lögmál, og spámenn höfðu
fengið vitranir um vilja guðs,
og um sérstakan tilgang með
sögu sinnar þjóðar — og í víð-
ara skilningi sögu mannkyns-
ins alls. En það var ekki að-
eins boðskapur einstakra sjá-
enda, sem þannig varð orð
guðs, heldur fundu menn boð-
skap hans í atburðarás þjóð-
arsögunnar, jafnvel slysum
hennar og óhöppum. Lögmál-
ið og spámennirnir urðu kenn
arar hennar og leiðbeinendur
um vilja guðs. Sagnir og sög-
ur, sálmar og ljóð urðu speki-
rit til uppörvunar og hvatn-
ingar. En það merkilegasta
við þetta allt var það, að orð
hins gamla testamentis vísaði
fram á við. Þar birtist boð-
skapur um heilaga von, sem
enn var ekki uppfyllt, guðs-
þekkingin, sem enn var ekki
fengin, — orð, sem enn var
ekki talað. Guð hafði ekki
enn talað „fyrir soninn.“
Gamla testamentiff.
Það er því í raun og veru
vitnisburður hins gamla
testamentis um sjálft sig, að
það sé ekki fullnægjandi,
enda verður það enn ljósara
ingum hins illa, bar hann fyr-
ir sig orð sinnar gömlu biblíu.
Á krossinum á Golgata hafði
hann yfir upphafsorð eins af
Davíðssálmum. Þannig notaði
hann sjálfsagt hin fornu
helgirit oftar en vér vitum
um. En þá er ekki minna vert
um hitt, að hann í kenningu
sinni byggir á boðskap hins
gamla testamentis um einn
guð, siðferðilegt réttlæti,
Messías sendan af guði, og
hann lítur svo á, að í þessum
gömlu kenningum sé opinber-
aður vilji guðs. Hann lítur á
sjálfan sig og sitt starf sem
uppfylling þeirra fyrirheita,
sem guð hafði gefið fyrir
munn spámannanna.
Orff Jésú hafin yfir
Gamla testamentið.
Þrátt fyrir þetta er það haf-
ið yfir allan vafa, að Jesús
gerði þá kröfu, að hans eigin
væru hafin yfir hið gamla
testamenti. „Mín orð munu
alls ekki undir lok llða,“ sagði
hann. Hann hikaði ekki við
að gagnrýna í fjallræðu sinni
ýms fyrirmæli lögmálsins og
túlka önnur með öðrum hætti
en áður hafði þekkst. „Þér
hafið heyrt, að sagt var, —
en ég segi yður.“ Hann gat átt
það til að virða að vettugi
ýms siðferðileg fyrirmæli,
sem voru mikils verð í augum
samtímans. Og hann réðst
hastarlega á hina þröngu og
smásmuglegu lögmálstúlkun
fræðimannanna, sem ekki
skildu það, að lögmál kær-
leikans og miskunnseminnar
væri æðst og tignast. —
(Framhald á 5. síðu)
lifað.
En áuk þessa er það einkar
hollt og heppilegt fyrir ungl-
inga úr Reykjavík, að vinna úti
yfir sumarið. Sveitavinnan er
því að vonum eftirsótt. Og þeg-
ar minna verður um uppgripa
vinnu fyrir börn og unglinga í
Reykjavík en stundum hefir ver
ið, þann tíma sem þetta fólk
losnar af skólabekkjunum, verð
ur það enn skiljanlegra að leit-
að sé til sveitanna.
*■ • “i
Hér bætist enn fleira við. Það
eru takmörkuð skilyrði til að
kenna börnum að vinna sjálf-
stætt í Reykjavík. t sveitinni
kemur það af sjálfu sér, að börn
unum eru falin trúnaðarstörf
og þau læra að vinna þau sjálf
stætt á eigin hönd. Alls staðar
er þörf á fólki, sem kann að
vinna af trúmennsku og treyst
andi er til að vinna verk sín
á réttum tíma. Þess vegna er
reyndar þarflegasta námið að
læra að vinna og því betra, sem
fólkið lærir það fyrr. Þess vegna
hefir sumardvöl í sveit stund-
um uppeldislega þýðingu fyrir
unga krakka.
Skólarnir ættu að miða störf
sín við það, að á engan hátt
væri spornað við þvi, að börn
innan 10 ára aldurs fengju að
vera í sveit frá sumarmálum
fram í septemberlok. Það mun
ekki spilla fyrir þeim við náms-
afrek, þó að þau séu laus við
skólasetur þann tíma. Það er
margt að læra í sveitinni. Það
er léttara og betra að læra
náttúrufræði úti í náttúrunni
heldur en inni í skólastofu. Og
það er fleira, sem lærist.
Það er ekki nema eðlilegt, að
þegar fólki fækkar í sveitum en
fjölgar í kaupstöðum, verði erf
iðara að vista öll kaupstaða-
börn og unglinga, sem þess óska,
í sveitum. Menn mega heldur
ekki gleyma því, að barnið þarf
alltaf eftirlit og þjónustu, og
því er ærin fyrirhöfn að bæta
barni á heimili sitt, þó að í
sveit sé, og þó að það sé krakki,
sem kominn er vel til vika.
Þetta er sjálfsagt ekki alltaf
metið sem skyldi. En æskilegt
væri það, að hægt væri að verða
við sem flestum óskum Reyk-
víkinga um sumardvöl ungl-
inganna og barnanna. Þess
vegna fer vel á því, að sveita-
fólkið gangi eins langt og það
treystir sér til að bagalitlu að
opna heimili sín fyrir þessum
sumargestum.
Seinna verður svo ef til vill
tóm til að minnast á það, hvern-
ig gera mætti tilraunir í þá átt
að gera þeim einhverja úrlausn,
sem ,þrá sveitalíf og vantar
heppileg verkefni en komast
ekki í sumarvist.
Starkaður gamli.

II. f. Eimskipafélag Islands
M.s. Gullfoss
fer frá Reykjavík laugardaginn 23.
júní kl. 12 á hádegi til Leith og
Kaupmannahafnar.
Pantaðir farseðlar skulu sóttir
eigi síðar en þriðjudaginn 12. júní,
annars verða þeir seldir öðrum.
Það skal tekið fram, að farþeg-
ar þurfa að sýna fullgild vegabréf,
þegar farseðlar eru sóttir.
WAVW.V.V^a'.V.V.V.V.VAV.V.V/.V.V.V.VV.WWJ
í ■ I
;■ Kvenfélag óháða fríkirkjusafnaðarins
!; Afmæliskaffikvöldið |i
verður í Tjarnarvafé annaðkvöld 4. þ. m. kl 8 Aðgangs «||
í eyrir kr. 20,00. — Veitingar innifaldar. — Aðgöngumið-
ar seldir í Verzlun Jóns Þórðarsonar til hádegis í dag
!| og eftir þann tíma á Skólavörðustíg 17B og Vesturvalla-
5j götu 6, uppi. ;■
J NEFNDIN í
ð.VAV/.V.’.V.V.V.V.V.W.VAW.V.V.'.V.V^AW.WA