Tíminn - 10.06.1951, Blaðsíða 5

127. blað.
TÍMINN, suunudaginn 10. júní 1951.
5
mtm
Sunnud. 10. jjúní
Skilyrði sam-
hjálparinnar
Handavana listakona
Anína Tellefsen heitir kona
ein í Langesund í Noregi. Hún
varð sjötug í maímánuði síð-
astliðnum og hlaut þá heiðurs
pening Noregs konungs úr
gulli í viðurkenningarskyni.
Starf hennar þykir svo merki-
legt, að norsku blöðin hafa
_ birt viðtöl og frásagnir af
Alþýöusamband íslands og henni. Hér fer á eftir endur-
fulltrúaráð verkalýðsfélag- sögn úr blaðinu Nationen.
anna í Reykjavík hafa hvort j Þegar Anina Tellefsen var
í sínu lagi látið frá sér fara ig £,ra gömul missti hún báða
yfirlýsingu til að mótmæla síð handleggina, og fjórum ár-
ustu verðhækkun á mjólk. Svo um seinna voru báðir fæturn-
er til orða tekið í þeim yfir- ir teknir af henni. Hún hafði
lýsingum, að stéttarfélögin opin berklasár og það var eng
telji að með þessum aðgerðum m jejg önnur en taka af henni
sé spillt grundvelli fyrir áfram ^ íjmina. Það var árið 1904, sem
haldandi samstarfi launa- hún fékk síðustu aðgerðina af
manna við bændur um verð- siíku tagi í þorpinu sínu
lagningu landbúnaðarafurða. | heima, Grimstad. Þá leit hún
Hér er því til að svara, að myrkum augum fram á veg-
bændur munu almennt eiga inn. Það var orðið aldrei, sem
nokkuð erfitt með að sjá, að lagðist sérstaklega þungt á
stéttarsambandi þeirra og hana segir hún. Þessi hugsun,
framleiðsluráði sé meiri þörf að verða aldrei eins og aðrir,
á hjálp Alþýðusambandsins vinna aldrei eins og aðrir,
og samstarfi við verðákvarðan1 ganga aldrei eins og aðrir. En
ir en Alþýðusambandinu þetta varð ég að hrista af mér
eins og þú skilur, segir hún og
brosir.
Hún lærði að hrista þetta
af sér á heimilinu Soffíu-
minni. Þar lærði hún að nota
orðið aldrei í öðru sambandi.
Aldrei að gefast upp. Við vor-
um fatlaðar og ósjálfbjarga
manneskju á Soffíu-minni,
segir hún, en enginn held ég
að hafi verið eins ósjálf-
bjarga og ég. Samt sem áður
settist það aldrei að mér, að
ég gæti ekkj lært neitt. Hún
lærði að sauma út með munn
inum. Það tók hana ár þang-
að til hún var orðin leikin í
því, en þá saumaðj hún líka
hinn fegursta listsaum á
sjálfu á hjálp bænda til að
ákveða kauptaxta.
Alþbl. mun að vísu segja,
að bændur þurfi umsagnar og
tilsjónar fulltrúa verkalýðs-
ins, svo að þeir hafi fram-
leiðslu sína ekki dýrari en
svo, að almenningur geti
keypt. En alveg eins mætti þá
segja, að launamenn þyrftu
tilsjón framleiðenda við að
semja kauptaxta, svo að laun
yrðu ekki sett hærra en fram
leiðslan þolir.
En hverjir eru skilmálar
þeir, sem fulltrúar launa-
manna setja fyrir samstarf-
inu við bændur?
Síðastliðið sumar var ákveð , , „
ið verðlag landbúnaðarafurða Þennan hátt af morgum lit-
og miðað við það, að bændurjum og gerð' *H*n *?JpPlaði
.hefðu þær atvinnutekjur, að llka og saumaðl daIltlð a vél’
| Hun lærði þarna lika að
afkoma þeirra væri sambæri-
leg við lífskjör venjulegra . . ......
verkamanna. Kaup bænda inum’ seinnaJ)ótti henni
teikna og skrifa með munn-
átti að vera þeim jafndrjúgt
og Dagsbrúnarverkamanni
sitt kaup.
betra að binda "pennastöng-
ina við hægri öxlina.
Eftir 8 ára dvöl á Soffíu-
fluttist Anina Tellef-
pening úr bronsi. Ungfrú
Tellefsen fékk verðlaunin
fyrir upphlut með Þelamerk-
ursaum, dúk og knipplinga.
Það var geysilegt verk i hverj
um þeirra muna.
Það var dásamlegt, segir
l minm _______ ______ _____
Þetta samkomulag er að lög sen ásamt fatlaðrj vinkonu
um grundvöllur samstarfsins Sinni til Osló. Þar létu þær
um verðlagninguna. Þeim þag sem hun saumagj & bas-
grundvelli má verðlagsnefnd ar pær ajjU báðar muni á
in ekki hrófla við. Fulltrúar hátíðasýningu 1914 og fengu
neytenda eiga þar að hafa viðurkenningu og ve*ölauna
hönd í bagga til að meta máls
vexti. En hitt er fyrirfram á-
kveðið og bundið með lögum,
að kaup bóndans skuli miðast
við kaup verkamannsins.
Þegar afurðaverð bænda
var ákveðið var kauplagsvísi
tala 115. Við það var kaup
bænda ákveðið. Og við það
verð bjuggu þeir þar til 1. júní.
Allan þann tíma byggðist af-
urðaverð þeirra á því, að kaup
gjaldsvísitala þeirra væri 115.
Um áramót fengu allir laun
þegar kaup greitt eftir vísi-
tölu, sem var 123 stig. Bændur
voru þá 8 stigum ver launaðir
en verkamenn.
Svo fær mikill fjöldi launa-
manna nýja samninga 11.
júní. Samkvæmt þeim hækk-
ar kaup þeirra enn um 9 stig.
Þá er það komið í 132 stig.
Þá fannst Framleiðsluráði
bænda bæði sanngjarnt og
eðlilegt að bændur fengju líka
nokkra vísitöluhækkun á
kaup sitt, svo að grundvöllur
verðlagsins væri ekki rofinn
meira en orðið væri. Sú hækk
un var þó ekki höfð 17 stig, —
úr 115 í 132, — heldur sem
næst annarri hækkun laun-
þeganna aðeins.
Þá er það, sem stjórn Al-
þýðusambands íslands og full
hún, aff geta orðið eðlilega
þreytt af svona starfi eins og
aðrir. Þá fannst mér ég
standa öðrum jafnfætis og
geta unnið gagnleg störf, en
það er ekkert, sem er jafn-
mikils virði fyrir okkur, sem
fötluð erum og einmitt það.
Vinkona hennar, sem hún
bjó með, gifti sig 1918. Tellef
sen flutti þá í Langesund, þar
sem nokkrar fatlaðar konur,
sem hún þekkti, ráku sauma-
stofu. Síðan hefir hún átt þar
heima. Mestan hluta dagsins
situr hún álút yfir vinnu
sinni, en hún gefur sér líka
tíma til að sinna störfum fyr
ir kristilegt félag og söng-
félag og ekki sízt félagsskap
fatlaðra manna. Hún er nú
heiðursfélagi í félagsdeild
fatlaðra manna sunnanlands
og á sæti í stjórn sambands
fatlaðra manna í Noregi. Hún
var lengi í sóknarnefnd bæj-
arins og hún er i ýmsum fé-
lagssamtökum trúrækinna
manna.
Það er svo gaman að vera
með, segir hún. Ég er svo
þakklát fyrir að komið er
fram við mig eins og venju-
lega manneskju, að það hefir
verið þörf fyrir mig, að ég
hefi getað bjargað mér og
haft starf, sem tekið hefir
tíma minn allan.
Mér finnst alls ekki að ég
sé gömul ennþá, þó að ég sé
orðin sjötug, en ég finn að
ég get ekki eins og var fyrir
nokkrum árum, heldur hún
áfram. Ég þreytist fyrr og
þarf helzt að hvíla mig um
miðjan daginn. Áður sat ég
oft og saumaði frá Rlukkan 9
að morgni til 10 að kvöldi, án
annarra frávika en stuttra
matartíma. Ég hefi oftast get
að saumaö svo mikið, að það
tæki því að hafa basar fjórða
eða fimmta hvert ár, en nú
fer víst aö verða lengra á
milli.
Hvernig getur þetta verið?
spyrjið þér ef til vill. Getur
þá nokkur bjargað sér, verið
glaður og ánægður og léttur
í tali, þó að hann hafj misst
báða fætur og handleggi.
Anina Tellefsen sker úr því.
Það er furðulegt að sjá hve
fimlega hún fer með nál og
þráð með munninum einum.
Hún hefir gervi fætur og
gengur leiðar sinnar á þeim
Hún býr í tveggja herbergja
íbúð rétt við aðalgötuna í
Langesund og hún hefir allt-
af verið heppinn með ráðs-
konur, sem hafa annast og
heimilið vel.
Hún hefir ekki verið fjötr-
uð við stólinn eða stofuna
vegna fötlunar sinnar. Hún I
Postnlasaga J
(Framhald af 3. síðu.)
„Óður ertu orðinn, Páll,“
sagði Festus forðum við postul
ann. „Ekki er ég óður, göfugi
I Festus,“ svaraði Páll, „heldur
mæli ég sannleiks og stilling-
. „. f . TT . ar orð. ...“. Um þetta má lesa
hefir mikið íerðast. Vegna nánar j 26 k Postulasög-
setu smnni' í stiíSrn fntlnðrn
unnar.
Hvort sá kapituli, sem Dani
el Sion bætir við söguna um
verk hins upprisna, verður
setu sinnar í stjórn fatlaðra
sambandsins hefir hún mik- |
ið ferðast víðsvegar um Noreg!
og verið í Kaupmannahöfn, t
Málmey og Helsinki. Hún hef
ir auk þess haft basara sina I
víðsvegar um Noreg. Hún hef
ir sjálf sýnt listmuni sínai
,.því að annars hefði enginn
trúað því, að dúkarnir væru
saumaöir með munninum,“
segir hún.
Auðvitað er það satt, bætir
hún við, að dúkarnir mínir
hafa ekki verið þess virði að
ég gæti lifað af þeim. En fólk
hefir verið gott við mig og
örorkubæturnar og tekjur af
dúkasölunnj hafa dugað mér
vel. Ég er afar þakklát fyrir
skilning þann og hjálp, sem
ég hefi mætt.
Heitasta ósk min er nú sú,
að við fáum fjárfestingar-
leyfi til að byggja heimili
það, sem félagið okkar hér
sunnanlands ætlar að reisa
fyrir heimilislaust og ósjálf-
bjarga fatlað fólk. Svo óska
ég þess að enn fleiri gefi
gaum að hagsmunamálum
fatlaðra manna, svo að þeim
verði hjálpað til þroska og
sjálfsbjargar. Það skiptir
miklu fyrir landið að þeir geti
séð um sig sjálfir og séu eng-
um til byrði.
Anina Tellefsen er lífsglöð,
gamansöm og elskuleg kona,
svo að þess eru fá dæmi. Hjá
henni gleymum við því, að
hún hefir átt erfiðara hlut-
skipti en venjulegt er. Þið
verðið að fyrirgefa að ég er
víst dálítið hrærð, sagði hún
við blaðamenn, sem heim-
sóttu hana á afmælisdaginn.
Ég var rétt núna að fá til-
kynningu um það, að mér
væri veittur heiðurspeningur
úr gulli. Það datt ofan yfir
mig. Það er svo mikil sæmd
og mér finnst það svo tilefn-
islaust. Úr því ég kunni að
sauma út með munninum var
það ekki nema skylda mín að
gera það. Og ég hefi haft
aðra en sjálfa mig að annast
um.
Ólík sjónarmið
trúaráð verkalýðsfélaganna í
Reykjavík rísa upp og segja,
að öllu samstarfi sé spillt.
Vilji bændur fá að eiga sam-
starf við sig verði þeir að
gera sér að góðu 115 stig, þar
sem aðrir fái 132. Ef þeir krefj
ist verkamannakaups fyrir að
framleiða mjólk hafi þeir fyr
irgert allri samúð launa-
manna.
Þetta er forusta Alþýðu-
flokksins og boðskapur hans
til bænda.
Verkamönnum almennt
mun þykja litill hefðarbragur
á þessum yfirlýsingum. Hverj
um dettur í hug að jafnvægi
haldist í tekjum manna ef allt
samhengi er rofið og ein stétt
aðeins slitin úr vísitöluskrúf
unni? Kröfur Alþfl. og þeirra
stéttarsamtaka, sem hann
ræður, eru ekki neitt annað
en kröfur um breytt hlutfall
i tekjum bænda og launþega,
bændum í óhag. Og þeim kröf
um er fylgt eftir með þeirri
smekkvísi, að bjóða bændum
samúð og væntumþykju sína,
ef þeir vilji vinna fyrir lægra
kaupi en aðrir, en hóta þeim
reiði og andúð, ef þeir geri
enn kröfur til lægsta verka-
mannskaups.
Helgi Hannesson og Sæ-
mundur Ólafsson eru eflaust
báðir nokkuð þungir á metun
um, en þó munu bændur hafa
séð meiri bóga án þess að
blikna eða blána. Það er því
hætt við því, að þeir meti ann
að meira en hótanir slíkra
leiðtoga og telji sig sjálfa geta
metið og virt framleiðslu sína
og störf án þeirra fulltingis.
Bændur hafa það traust á
öðrum alþýðustéttum lands
ins, að við þær megi hafa
samstarf á j afnréttisgrund-
velli íslenzkra laga, hvað
sem skammsýnir og þungfær
ir leiðtogar launamanna
kunna að freistast til að segja.
Þjóðviljinn segir margt
ljótt í sambandi við það, að
nokkrum mönnum frá Al-
þýðusambandinu hefir verið
boðið til Bandaríkjanna. Tal-
ar blaðið margt um það, að
boðsmenn þessir verði að
þóknast „herraþjóðinni" og
sýna sig verðuga boðsins.
Það er athyglisvert, að þeg
ar þetta er mælt eru nokkrir
skjólstæðingar Þjóðviljans
nýkomnir heim úr boði hjá
Rússum. Með hvaða þjónustu
sýndu þeir sig verðuga gest-
risni þeirrar „herraþjóðar?“
Hvernig dettur Þjóðviljan-
um í hug að boðsmenn þeir,
sem til Bandaríkjanna fara,
séu ekki jafnfrjálsir og óháð-
ir og þeir, sem fóru til Rúss
lands? Voru austurfararnir
þá neyddir til að hylla „herra
þjóðina“ sem bauð þeim?
Undarlegt er það, að þjóð-
viljinn skuli ekki geta hugsað
sér að menn fari frjálsir til
annarra landa í heimboð þar,
svo rík sem M. í. R. nefndin
er honum þó í huga.
lengri eða skemmri, um það
verður engu spáð að svo
komnu. En svo mikið er víst,
að hann er ótrauður boðberi
Krists meðal landa sinna. Ein
bætti sitt hefir hann misst, en
hann prédikar „í tima og ó-
tíma“, á strætum og torguin,
ef ekki vill betur, og þúsundir
hlýða á boðskap hans. Á sam-
komu í Jerúsalem hafði hann
5000 áheyrendur, að því er
einn viðstaddra hermir, sem
hlýddu á orð hans. Aðrir
hneyklast, eins og gengur og
gengið hefir frá dögum post-
ulanna til þessa dags.
Gyðingur, sem kastar trú
sinni, er þar með dæmdur úr
samfélagi þjóðar sinnar. Og
þann, sem tekur trú á Krist,
telja landar hans hvers
manns afhrak. Það hefir raun
ar verið sagt, að Gyðingur geti
trúað hverju, sem er, aðeins
ef hann afneitar Kristi. Hitt
er og vitanlegt, að margir Gyð
ingar hafa fyrr og síðar tekið
skírn af hagnýtum ástæðum,
til þess að komast hjá þeim
erfiðleikum, sem sérstaða Gyð
inga í kristnum mannfélög-
um hefir bakað þeim. Daniei
Sion og skoðanabræður hans
í Ísraelsríki hinu nýja vilja
ekki verða viðskila við þjóð
sína. Þeir vilja vera Gyðingar
áfram og hlutskipta með þjóð
sinni fórnum hennar og sigr-
um í hinu nýja landnámi, þeg
ar hún er að byggja upp nýtt,
sjálfstætt, þjóðlegt ríki í forn-
helgu landi sínu.
Þetta er alger nýjung í sögu
Gyðingaþjóðarinnnar. — Hin
nýja fylking kristinna ísraels
manna, sem vilja standa með
þjóð sinni en játa jafnframt
djarflega lifandi trú sína á
Jesúm sem Messías, er nær-
göngulli áminning til Gyðinga
um endurskoðun á afstöðu
sinni til timburmannsins frá
Nazaret en þeir hafa e. t. v.
átt að mæta síðan á dögum
postulanna. Og þá eru þeir
ekki síður áminning hinum
gamla, kristna heimi, sem of
víða býr aðeins að þverrandi
leifum kristinnar reynslu fyrri
tíma og skortir nýja lífs-
strauma.
Sigurbjörn Einarsson.
tltbreiðið Tírnann.
Austurvöllur
Á grein í Morgunblaðinu er
hægt að sjá að harmað er nú
hve Austurvöllur er kalin. í
rauninnj væri réttara að
harma hve sljóvir þeir eru
sem eiga að ráða Austurvelli.
Ár eftir ár er völlurinn bú-
inn að vera eins og panna
sem heldur í sér öllu vatni.
Þegar frostin koma rót frýs
hann og kelur, þvi er völlur-
inn ekki hafður ávalur svo
vatnið geti runnið út fyrir
gangsteinakantana og niður
í göturæsin. Ef fegrunarfé-
lagiö sér þetta ekki, þá fer
fegrunarstarfinu seint fram
til varanlegra heilla. Því mið
ur er það fleira en Austur-
völlur, sem athugavert er af
því sem fegrunarfélagið eða
bæjarrekstri í ræktunarum-
bótamálum viðkemur.
Vegfarandi.
7i