Tíminn - 07.07.1951, Síða 6

150. blað
«.
iTRIPOLI-BÍÓ.
Vcrzlað nieð sálir
(Traffic in Souls)
Mjög spennandi frönsk mynd
um hina illræmdu hvítu
þrælasölu til Suður-Ameríku.
Jean-Pierre Aumont,
Kate De Nagy.
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 7 og 9.
Ævintýrið í 5. götuj
Bráðskemmtileg og spenn-
andi amerísk gamanmynd:
Don De Fore
Gale Storm
Sýnd kl. 5.
NÝJA BÍÓ
Dollys-systnr
Hin bráð-skemmtilega og
íburðarmikla stórmynd í eðli
legum litum.
Sýnd kl. 5 og 9.
Síðasta sinn.
BÆJARBÍÓ
HAFNARFIRÐI
Húsið við ána
(House by the River)
Mjög spennandi og tauga-
æsandi ný amerísk kvik-
mynd, byggð á samnefndri
skáldsögu eftir A. P. Herbert.
Louis Hayward
Lee Bowmann
Jane Wyatt
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 7 og 9.
Simi 9184.
Amper h.f.
Rafrækjavinnustofa
Þingholtstræti 21,
simj 81556.

Höfum efni til raflagna.
Raflagnir í minni og
stæri hús.
Gerum við straujárn og
önnur heimilistæki
Raftækjaverzlunin
LJÓS & HITI H. F.
Laugaveg 79. — Sími 5184. {

TÍMINN, laugardaginn 7. júlí 1951.
Austurbæjarbíó
Skugginn
(Shadow of a Woman)
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Sala hefst kl. 1 e. n.
Munið
að
grciða
blaðgjaldið
scm
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦«»♦■
Bergur Jónsson
Málaflutningsskrifstofa
Laugaveg 65. Sími 5833.
Heima: Vitastíg 14.
SEUOI
Alls konar husgögn og
fleira undir hálfvirði
PAKKHÚSSALAN
Ingólfsstræti 11
Sími 4663
Nýja sendi-
bílastöðin
hefir afgreiðslu á Bæjar-
bílastöðinni, Aðalstræti 16.
Sfmi 1395.
ELDURINN
gerir ekki boð á undan sér.
Þeir, sem eru hyggnir,
tryggja strax hjá
Samvinfiutryggifigun*
Askriftarsími:
TIMIKN
2323

Jónas Eiríksson
(Framhald af 5 síðu.)
þessa, meðfram vegna bess,
að samkvæmt fenginni
reynslu fannst honum fyrir-
tækið hvorki svo þakklátt né
framtíðarvænlegt, að vinn-
andi væri til að taka sig upp
frá búskap sínum. En þá hafði
hann 1 þrjú árin undanfarið
búið sæmilegu búi á Ketils-
stöðum í Jökulsárhlíð, yzta bæ
á Héraði norðvestanmegin.
Fór þó svo að Jónas gaf kost
á að taka að sér skólann og
búið á Eiðum og reka hvort-
tveggja næstu tvö árin með
vissum skilyrðum, sem ekkj
verða greind hér. Það kom
fljótt í ljós, að ekki var of-
sögum sagt af erfiðleikunum.
ibúðar- og skólahúsið var
þröngt og óhentugt, önnur
bæjar- og peningshús öll úr
elt og niðurnídd og jörðin
sjálf ein óræktuð viðátta og
afar vinnufrek. Ftá þeirra
manna sjónarmiði, sem ætl-
uðu búinu að standa að tals-
verðum parti undir skóla-
rekstrinum, voru Eiðar mjög
óheppileg skólajörð. Annað
mál var það, að ef styrktarfé
til ræktunar hefði verið fyrir
hendi, þá var verkefnið nóg.
Menn skiptust í flokka með
og móti skólanum — einn
taldi hann með öllu óþarfan
og lýsti á honum fullri andúð,
annar, er I voru upplýstari
menn og framsýnni, töldu skól
ann gera mikið og gott gagn,
beint og óbeint, og mundi það
sjást betur, er fram liðu stund
ir.
Svo fór, að Jónas varð leng
ur við skólann en ráð var gert
fyrir í fyrstu. Árin urðu 18,
eða frá 1888 til 1906. — Guð-
laug kona hans var bústýra
skólabúsins jafnlengi.
Á þessum tíma batnaði
skólajörðin við aukna tún- og
engjarækt (áveitur). Útihús
flest voru uppbyggð að þeirr
ar tíðar hætti og betur þó.
Búið sjálft stækkaði meir en
um helming og varð gagn-
samt, einkum þó sauðféð, sem
var kyngott og harðgert. En
þetta var á árum fráfærna
og sauðabúskapar.
Skólinn var tveggja ára
námskeið, og bóklega kennsl
an stóð frá veturnóttum til
maíbyrjunar. Skólinn var um
daga Jónasar og Guðlaugar
líkastur myndarlegu heimili,
sem nú mundi þykja mikill
og góður kostur á skóla í sveit.
Auk hins bóklega og verklega
náms iðkuðu flestir námspilt
ar ýmsar íþróttir, einkum
sund, sem var alger nýlunda
austan lands. Jónas hafði Iært
sund 1 Noregi og kenndi það
piltum sinum. Urðu margir
þeirra ágætir sundmenn og
breiddist sundkunnátta út frá
þeim, einkum um firðina.
Eru þess þó nokkur dæmi að
,,Eiðapiltar“ svonefndir björg
uðu mönnum með sundkunn-
áttu sinni úr sjó og vatnsföll
um. Þá var og á skólaheimil-
inu stundaður nokkur heimil
isiðnaður, svo sem smíðar,
vefnaður og bókband. — Nem
endur þeir, er útskrifuðust frá
Eiðum lögðu þó ekki allir
stund á búskap, er út f lífið
kom. Margir af þeim urðu
gildir bændur, og unnu sér og
sveit sinnj mikið gagn með
þekkingu sinni og dugnaði.
Aðrir hurfu að útgerð, verzlun
Og jafnVel iðnaði eða kennslu.
Þetta var mjög eðlilegt, því
að Eiðaskóli, þótt aðallega
væri búnaðarskóli, var eirm
stofnunin um þessar slóðir,
sem veitti ungum mönnum al
menna fræðslu með þeim á-
rangri, að áður-en fræðsl’-lög
t;rJ i .. ' 5
VAVV.V.’.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.W.V.V.V.VV.VAVV
^JJeí tln
Bernhard Nordii:
*ona
VEIÐIMANNS
I
W.W.W.V.V.V.V.V. DAGUR .v.v.V.V.V.V VV.V.V
Ingibjörg . . .
Árni nísti tönnum. Hann herti gönguna, en varð svo að
hægja á sér, því a ðhann náði undir eins hestsleðanum.
Erlendi var ætlað auðveldasta hlutverk í þessari kaup-
staðarferð. Hann bar léttari byrði en Ólafur og naut auk
þess slóðarinnar eftir hina. Gangan veittist honum samt
nógu erfið. Skyrtan var blaut af svita, og hann gekk upp og
niður af mæði. Munnurthn var galopinn. Hann var hættur
að bölva þessum bændadurgum frá Akkafjalli, sem sýnilega
ætluðu að gera út af við hann. Hann gat varla orðið hugs-
að skýrt. Hann vissi það eitt, að hann mátti ekki hníga
niður. Gerði hann það, fengi hann sjálfsagt að deyja dróttni
sínum, því að hann vænti einskis góðs af mönnunum tveim-
ur, sem á undan honum gengu. Þeir myndu ekki einu sinni
veita þvf athygli, að hann var ekki lengur með í förinni.
Þeir litu aldrei um öxl, heldur skálmuðu áfram eins og
uxar.
Erlendur hafði dregizt áfram um stund í gleymsku og
sinnuleysi, er hann uppgötvaði skyndilega, að bræðurnir
voru horfnir. Þarna var slóðin, en hann sá hvorki hest né
mann. Hann nam staðar og studdist fram á skíðastafina.
Hann sá ekkert, nema gnæfandi hamar fyrir framan sig,
kolsvartan og ferlegan. Hann reyndi að kalla, en kom ekki
upp nema hásu gauli. Hann stakk við stöfunum og skjögraði
áfram fáeina faðma, náði loks ofurlitlu skriði á skíðin og
sveigði fyrir klettanef. Hann sá, að hinir voru komnir langt
á undan, og nú greip óttinn hann og knúði hann til þess að
einbeita kröftunum. Það var hollara fyrir hann að týnast
ekki.
Erlendur frá Bjarkardal hefði máske staðizt betur freist-
ingarnar í hinum norska kaupstað, ef honum hefði ekki
fundizt sem hann væri kominn í himnaríki. Þar komst hann
í kynnj við ýmis konar fólk. Þar var brennivín í stórum
krúsum, og þrjár nætur naut hann ylsins hjá greiðvikinni
stúlku 1 bænum. Sá ylur kostaði að vísu eitt tófuskinn.
Þessa daga datt honum Ingibjörg varla í hug, og hans
vegna hefði mátt vera stórhríð í nokkra daga til viðbótár.
Hann komst nógu snemma heim í þá vítisvist, sem þar beið
hans.
Ólafur nam staðar við stóran skafl. Hvað eftir annað
höfðu þeir orðið að moka og troða braut í skafla, sem þeir
hefðu ella ekki komið hestinum yfir.
Árni smeygði ólunum út af öxlunum og þreif skóflu sína.
Óiafur bandaði hendinni aftur fyrir þá.
— Við verðum að á hér, sagði hann.
— Ertu þreyttur?
— O-nei. En þú sérð, hvað Erlendur er farinn að dragast
aftur úr.
— Hann ætti að minnsta kosti að ná okkur á meðan við
troðum skaflinn, svaraði Árni, án þess að líta einu sinni
um öxl.
• Síðan réðst hann á snjóhengjuna með skófluna að vopni.
Ólafur fór að dæmi hans, og eftir nokkra stund höfðu þeir
gert færa braut. Þeir vissu, hvað bjóða mátti hestinum, og
létu skóflurnar aftur á sleöann.
in komu í gildi voru fyrstu
farkennararnir búnaðarskóla
menn, og jafnvel mörg ár eft
ir það. Þeir stunduðu þá jarða
bótavinnu á sumrum en barna
kennslu á vetrum. Þá komu
og þeir til, et lært höfðu á
Möðrtivöllum og í Flensborg.
Vorið 1906, er Jónas afhenti
sköláttn, jörð og bú, varð hann
fyrir þeirri þungu sorg að sjá
á bak konu sinni, er reynzt
hafði hin 'mikilhæfasta við
stjórn skólaheimilisins þetta
18 ára skeið. Guðlaug andaðist
26. mai 1906.
Fluttist Jónas að eignarjörð
sinni Breiðavaði í Eiðaþinghá
og bjó þar önnur 18 ár litlu
búi, stundaðj garðrækt meiri
en títt var annars staðar. Og
þá gegndi hann ýmsum trún
aðarstörfum fyrir sveit slna
og sýslufélag. Hann var einn
af stofnendum- Búnaðarsam-
bands Austurlands. Jónas and
aðist 17. ágúst 1924.
Á síðustu árum Jónasar var
honum sýndur ýmiskonar
sómi, Aiþingi veitti honum dá
litinn lífeýri. Og á sjötugsaf-
mæli hans var honum haldið
samsæti, er lærisveinar hans,
vinir og kunningjar gengust
fyrir og honum fenginn sjóð-
ur, er ber nafn hans og konu
hans, afhentur Eiðaskóla til
styrktar nemendum þar.
Mælt á nútíðar mælikvarða,
mundi mönnum finnast að
Eiðaskóla hafi á þessum tima
verið þröngur stakkur skorinn.
Skólaöldin var þá ekki byrjtið.
Einn merkur bóndi, samtiðar
maður Jónasar, lét svo um-
mælt, að raunvérulega væru
fléstir þeir bændur austan-
lands, sem umbætur gerðu á
jörðum sínum, íærisveinat
Jónasar á Eiðum.