Tíminn - 18.03.1952, Blaðsíða 2

,«<!$?'£ VaM ,** i ■' r > <■ 'í ’/yw »v
TÍMINN, þriðjudaginn 18. marz 1952:
Sj'i'í ><
' 64. blað.
Verksmiðjur í Ruhr kaupa dansk-
an mýrarrauða í stórum stíl
Á hundruðum staða í Suður-
Jótlandi eru nú að verki menn,
sem stinga grasrótina af stór-
um flæmum lands, rífa síðan
grjótið, sem undir er, upp með
hökum og aka því á brott á
bifreiðum. Þetta grjótnám er þó ’
ekki fyrst og fremst framkvæmt
í jarðabótaskyni, heldur er þetta '
málmgrýti, mýrarrauði, sem
upp er rifið. Daglega eru 500—
600 lestir af mýrarrauða fluttar
suður í Ruhr, ýmist með öku- j
tækjunl frá Tingles og Tönder
eða skipum frá Aabenraa.
1 fyrsta skipti síðan í fornöld.
1 upphafi járnaldar lærðu
þjóðir heims að vinna járn úr
mýrarrauðanum og öðru járn-
grýti, sem þeim var tiltækt. En
síðan járniðnaður í hinu forna j
formi leið undir lok, hefir mýr- j
arrauðinn legið óhreyfður, nema
ef land hefir ve,rið rutt tll
ræktunar. En nú er mýrarrauð-
inn aftur skyndilega orðin verð
mæt vara, sem Danir flytja
meira að segja úr landi og selja
fyrir erlendan gjaldeyri.
Sumt er bannað að
flytja úr landi.
Sumt af þessum mýrarrauða
er þó svo verðmætt, að danska
stjórnin hefir bannað útflutn-
ing hans. Það hefir nefnilega
komið í ljós, að í sumu af mýr- !
arrauðanum er talsvert af mang ■
ani, og því vilja Danir ekki!
sleppa, ef það er yfir 10% í'
grjótinu. Járn í rauðanum er
allmismunandi, en sums staðar
allt upp að 50%.
Lýsing á rauðanum.
Hinn danski mýrarrauði er
sagður brúnsvartur, þungur í sér
og brotnar auðveldlega, er reidd
' ur er að honum haki eða sléggja.
í.sárinu er oft bláleitur gljái, ef
steinninn er járnríkur. Sé mang
an verulegt í rauðanum, er hann
dekkri og mýkri.
Útvarpib
Nýting mangans.
Manganríkasta rauðann fá
danskar stálsmiðjur til sinna
nota. En manganið hefir einnig
þýðingu fyrir landbúnaðinn.
Þess vegna er verið að reisa á
Jótlandi verksmiðju, sem á að
vinna mangan til áburðar úr
'mýrarrauðanum.
Þjóðverjar sækjast
eftír málmgrýtinu.
Stálverksmiðjurnar í Ruhr
sajkjast eftir því að fá rauðann
til vinnslu. Meginorsök þess er
sú, að mest af stáli því, sem
smíðað er úr þýzku hráefni,
verður að flytja úr landi. En þeg
ar um innflutt hráefni er að
ræða, má nota meginhluta stáls
ins heima fyrir.
Það er að vísu ekki hátt verð,
sem greitt er fyrir rauðann,
og þeir, sem landið eiga, fá ekki
neitt fyrir grjótið, nema hvað
landið verður nýtilegra og auð-
unnara á eftir, er grjótið hefir
verið tekið brott. Hins vegar ber
verð rauðans vel uppi vinnulaun
við grjótnámið og flutnings-
kostnaðinn.
Rauði á Islandi.
Að þessari lesningu lokinni
hlýtur hugurinn að beinast að
mýrarrauðanum íslenzka. Skalla
grímur og aðrir fornmenn lúðu
járn úr mýrarrauða, og gamlir
gjallhaugar frá þeim tima munu
til í jörðu, þar sem smiðjur
hinna fornu eljumanna stóðu.
Spurningin er svo, hvort mýr
arrauðinn hér er nógu hreinn
og hvort nægjanlegt er af hon-
um á sama svæði til þess að
unnt sé að rífa hann upp með
viðhlítandi kostnaði og gera að
útflutningi. Þetta atriði virðist
ómaksvert að athuga nú, þegar
inarkaður virðist vera fyrir góð-
an mýrarrauða.
Sá maður, sem bezt hefir rann
sakað rauðavinnslu á Norður-
„Litla flugan” gest-j
ur ungu stúlknanna
,,Litla flugan“ hans slgfúsarj
Halldórssonar hefir þegar flogið j
víða, og blaðið hefir haft spurn
ir af því, að sú „fluga“ á mikla;
hylli margra, bæði inn til dala j
og út við strönd. Söngur hennar
ómar í eyrum margra heima-
sæta, og ýmsum finnst jafnvel
sem hún sé að kitla á þeim nef (
ið, þegar þær loka augunum og
gefa sig draumunum á vald.
Sumum hefir meira að segja
orðið ljóð á munni, því að djúp
ar tilfinningar glæða skáld-
hneigð'ina, og Ijúfir draumar
gera fólkið rómantískt. Hér er
svo kvæði, sem ort var af einni
meynni. Hún dylur nafn sitt, en
kallar sig „íturvaxna snót“:
Ég legg mig oft og læt mig um'
þig dreyma. j
t litla bænum allt er kyrrt og,
hljótt.1
Myndir af þér minningarnar
geyma,
ég man þær, finn þær allar
hverja nótt.
En ef ég ætla að sofna sætt á
daginn,
er sífellt fluga að kitla nefið
mitt.
Ég stekk á fætur, flý um allan
bæinn,
en flugan syngur látlaust nafnið
þitt:
Fúsi, Fúsi, Fúsi....
Norölenzku ostarnir
Þykja bezúr og seljast mest. Vér eigum ávallt fyrir
liggjanði 30% og 40% ost. Einnig mysu- og rjómaost.
HERÐUBREIÐ
Sfmi 2678
löndum til forna, bæði sögulega
og tæknilega, er Niels Nielsen,
prófessor við Hafnarháskóla.
Doktorsritgerð hans var um
rauöavinnslu, en auk þess skrif
aði hann síðar sérstakt rit um
rauðavinnslu á íslandi. Fleiri rit
cig margar greinar hefir hann
skrifað um þetta efni.
Útvarpið í dag:
Kl. 8,00 Morgunútvarp. — 9,10
Veðurfregnir. 12,10—13,15 Hádeg
isútvarp. 15,30—16,30 Miðdegis-{
útvarp. 18,15 Framburðar-
kennsla í esperantó. 18,25 Veður
fregnlr. 18,30 Dönskukennsla; II.
fl. 19,00 Enskukennsla; I. fl.
19.25 Tónleikar: Óperettuiög
(plötur). 19,45 Auglýsingar. 20,00
Fréttir. 20,30 Erindi: íslenzk
mannanöfn; fyrra erindi (Gils
Guðmundsson ritstjóri). 20,55
Undir ljúfum lögum: Carl Billich
o. fl. flytja lét klassisk lög. 21,25
Upplestur: „Lífsgleði njóttu",
bókarkafli eftir Dale Carnegie.
(Guðmundur M. Þorláksson;
kennari). 21,45 Frá útlöndum
(Þórarinn Þórarsinsson ritstj.).
22,00 Fréttir og veðurfregnir. —
22,10 Passíusálmur (32). 22,20
Kammertónleikar (plötur). 22,55
Dagskrárlok.
Útvarpið á morgun:
Kl. 8,00 Morgunútvarp. — 9,10
Veðurfregnir. 12,10—13,15 Hádeg
isútvarp. 15,30—16,30 Miðdegis
útvarp. 18,00 Frönskukennsla.
18.25 Veðurfregnir. 18,30 ís-
lenzkukennsla; I. fl. 19,00 Þýzku
kermsla; II. fl. 19,25 Tónleikar:
Óperulög (plötur). 19,45 Auglýs
ingar. 20,00 Fréttir. 20,20 Föstu
messa í Laugarneskirkju (séra
Garðar Svavarsson). 21,25 Út-
varpssagan: „Morgunn lífsins"
eftir Kristmann Guðmundsson
(höf. les) — XVII. 22,00 Fréttir
og veðurfregnir. 22,10 Frá tón
leikum Jazzklúbbsins í Austur-
bæjarbíói 7. desember s. 1.; síðari
hluti tónleikanna. Einleikari:
Tyree Glenn. Kynnir: Svavar
Gests. 22,50 Dagskrárlok.
Tengdafaðir hennar þjónust-
aói Bjarna á Sjöundá 1805
Ut af frásögn blaðsins af hin-
um norska manni, sem enn er
WLWVAW.W.'AWmVAW.V.’.V.V.V.V.V.V.V.VW
ri
í
Þessir hraðsuðukatlar eru
fyrirliggjandi. Þeir eru 1500 £
watta og rjúfa strauminn v
sjálfkrafa við ofhitun.
;!! Einnig nýkomin RAFMAGNSVÖFLUJÁRN, HITA- ;;
í PÚÐAR, RYKSUGUR, STRAUJÁRN, HRAÐSUÐUr £
POTTAR, danskir VEGG- OG LOFTLAMPAR, SKRIF- £
I; BORÐS- OG VERKSTÆÐISLAMPAR.
:• fé f fZafimagK VeJturgctu 10 :•
íj Sími 4005 íj
% %
r.v.v.v.*.v.v.vv.v.v.vvw.,.v.v.v.v.vv.,.v.v.v//.vvi
•vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv.vv.vv,
v.vvvv.v"-;.
5 Skíðafólk — skemmtifundur jj
verður haldinn í Breiðfirðingabúð n.k. föstudagskvöld V
í; ki. 8,30 (21. þ.m.). Afhent veröa verðlaun frá Stefáns- £
í: mótunum 1951 og 1952, Skíðamóti Reykjavíkur 1951 og I:
■: Kolviðarhólsmótinu 1951. Nánar auglýst síðar. I;
!■ cirín.nriinTo í r. tt r> *:
SKIÐADEILDIR I.R. og K.R.
vw.vvvvvvvv.vvvvvv.vvv.vvv,
.VV/AVV-,
Hann varð prestur á Gilsbakka
1860 og þar andaðist hann 1881.
á lífi, en átti föður fæddan 1793, Seinni kona séra Jóns Hjartar- 1
og Vigfúsi Guðmundssyni fræði, sonar var Þorbjörg Pálsdóttir,
síðar húsfreyja á Bjarnastöðum ,
í Hvítársíðu og landskunn kona, |
er andaðist síðastliðið vor á 103.
aldursári.
VW//.VVV.VV.VVVV.VV.VVVVV.VVV.V.VVJWAWAW
Saumanámskeið j
jí Get bætt við nokkrum konum á saumanámskeið, sem í
V lýkur fyrir páska. Veiti tilsögn við allan fatnað á börn
í og fulloröna. — Upplýsingar í síma 80 730.
manni, sem átti föður fæddan
1794, hafa margir átt tal við það
og skýrt frá ýmsu af þessu tagi.
Bergljót Ólafsdóttir.
t
s
Þjónustaði Bjarna á Sjöundá
1805 — tengdadóttirin dó í fyrra.
Það mun kannske einhver
reka upp stór augu, er honum
er skýrt frá því, að í fyrravor
andaðist tengdadóttir séra Hjart j
ar Jónssonar, sem látinn var
fylgja Bjarna á Sjöundá utan
og þjónusta hann fyrir aftök-
una í Noregi árið 1805. Séra-
Hjörtur var þá kennari viðj
Reykjavíkurskóla, og Espólín!
segir, að honum hafi verið heit
ið að halda starfi eftir heim-1
komuna úr utanförinni, en þó
var hann leystur frá kennslu- j
störfum með biðlaunum'
skömmu síðar. Árið eftir varð
hann prestur á Gilsbakka, og
þar var hann til æviloka 1843.
Hver var tengdadótrir
séra Hjarfnr?
Nú mun óþolinmóður lesandi
spyrja: Hver var svo tengdadótt
irin, sem dó í fyrravor?
Séra Hjörtur var kvæntur
prestsdóttur frá Garði, Þórurini
Vigfúsdóttur. Þeirra son var séra
Jón Hjartarson, fæddur 1815.
Lifði sjötíu ár frá
dauða fyrrt manns síns.
Tengdafaðir Þorbjargar, séra
Hjörtur, fæddist 1776, og hann
var ekki nema 39 ára, er séra
Jón, maður Þorbjargar fæddist. I
Það var ekki svo, að hann ætti
hann í elli sinni.
Séra Jón andaðist eins og áð
ur segir 1881. Þorbjörg giftist i
annað sinn og bjó langan bú-
skap á Bjarnastöðum, enda lifði
hún í svo að segja sjötíu ár
eftir lát fyrri manns síns. Það
mun einnig vera ærið sjaldgæft.
ÞRUMA
ÚR HEIÐSHÍRU LOFTI.
Hann var manna hæstur
vexti og tók þess vegna gífur-
lega á sig í miklum veðrum, *
en þessu fylgdi líka sá kostur, I
að þegar kvefpest gekk, og kvef
pest gengur alltaf í Reykjavík,
þá Iasnaðist hann aldret hið
minnsta, þótt allir aðrir væru
að sálast úr kvefi og kröm.
Allt í einu rann upp fyrir hon-
um, hvernig þessu vék við.
Það var svo langt upp í nefið
á honum. )
.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.'.V.V.V.'.V.V.V.V.V.V.VM
V.V.V.V.V.V.V.VAV.V.V.V.V.W.V.V.V.V.V.V.V.’.W
í í
:• Mitt innilegasta þakklæti vil ég færa öllum þeim J.
í mörgu vinum og ættingjum, sem heiðruðu mig með :■
N heimsóknum, gjöfum og skeytum á 50 ára afmæli Ij
mínu 7. marz s.l. — Guð blessi ykkur fyrir alla vin- í;
í; semd mér auðsýnda, bæði fyrr og síðar. ■;
jí Guðni Sigurðsson, Háa-Rima.
PAVAW.WAV.V.WA^VAV.W.’.W.’AV/.’.V.V.

Maðuriim minn
SIGFÚS SIGURHJARTARSON,
andaðist að kvöldi hins 15. þ.m. að heimili sínu.
Sigríður Stefánsdóttir.
Faðir okkar
GUÐMUNDUR E. GEIRDAL,
andaðist 16. þ. m.
Börn hins látna.