Tíminn - 13.07.1952, Qupperneq 3

155. blað.
TÍMINN, sunnudag'inn 13. júlí 1952.
/ slendingajDættir
Átfræður: Matíhías Þórðarson
rithöfundur
Matthias ÞórSarson rithöf- þátt í dýptarmælingum og haf
undur og f.v. ritstjóri, er fædd rannsóknum við strendur
ur í Móum á Kjalarnesi 1. júlí landsins og síðast aöstoðaö
1872. Foreldrar hans voru við landhelgisgæzluna í nokk
Þórður Runólfsson hreppstj óri ur ár, hafði hann öölast meiri
fj-á Saurbæ á Kjalarnesi og þekkingu á þessu sviði en al-
kona hans Ástríöur Jochums- mennt eru tök á. Hann hafði
dóttir frá Skógum í Reykhóla einnig á öðrum sviðum sýnt
sveit, systir síra Matthíasar áhuga fyrir málefnum fiski-
skálds. Matthías var næst elzt manna. Hann stofnaði fiski-
ur 5 systkina, er upp komust, veiöaritið „Ægir“ 1905 og var
yngstur var Björn dr. juris, ritstjóri þess í nokkur ár, að
f.v. forsætisráðherra í Reykja stoínun Fiskifélagsins vann
vík. hann og var formaður þess í
Matthías ólst upp hjá for- tvö ár. Tók þátt í stofnun nokk
Inn Húnaflóa
(Nafnagaidurj
|
Lag: „ICátur bóndi" eftir, Schumann.
;
Nú beygir fleyið fyrir Horn,
við förum bauginn
stundarkorn,
en brátt er land á bak og stjór
og blikar sléttur sjór.
Ilér Reykjahyrnu syðsta sér,
í sama miðíð fjöllin ber,
er hér um flóann halda vörð
þau Horn og Drangaskörð.
Við könnumst nx'i við
Geirólfsgnúp,
er gengur fram við
Strandadjúp.
Af Drangajökli birtu ber,
sá bjarmi líkur gulli er,
á sumri hýr,
en samt hér enginn býr.
Nú strik er sett og stefna bein,
við stýrum djúpt af
Gjögurshlein
nær miöjum flóa móti sól,
á miðum fljóta ból.
Mót norðlenzkra kennara
S a m h a n d norðlenzkra lega engin slík talnasambönd,
barnakennara hafði forgöngu
að kennaramóti að Laugum í
Reykjadal dagana 4.—11. júní
1952. Var þetta fimmta mót
sambandsins, en það hefir um
skeiö verið venja, að þau væru
haldin annaðhvort ár, til
skiptis í þrem sýslum norðan-
lands: Skagafjarðarsýslu, j
Eyjafjarðarsýslu og Þingeyj-
arsýslu. Síðasta mót var á Ak-
ureyri 1950. Næsta mót er ráð-
gert að verði að Hólum i í
Hjaltadal árið 1954.
Formaður sambandsins, Sig-
urður Gunnarsson, setti mótið
með ræðu. Forseti var kjör-
inn Snorri Sigfússon, en rit- 1
arar Sigurður Hallmarsson og
og er þó 7 ára börnum gert
að taka reikningspróf.
2. Þá telur þingið, að hin
mikla einhæfni í reiknings-
verkefnum frá ári til árs geti
freistað til vélrænna vinnu-
bragða í kennslunni, en slíkt
ber þó vitanlega að varast.
3. Þingið telur það til mik-
illa bóta, að við málfræðipróf-
ið hefir verið bætt nokkrum
spurningum bókmenntalegs
eðlis, og telur, að slíkt beri að
auka, þannig, að málfræði og
bókmenntaverkefni verði til
helminga, ef ekki þykir þá
henta að hafa prófin tvö, enda
sé þá jafnframt aukin kennsla
í bókmenntasögu þjóðarinnar,
Þóignýr Guðmundsson. Stjórn ejns 0g hæfa þykir börnum.
Sambands norðlenzkra barna
kennara hafði undirbúið mót-
ið í samráði við námsstjóra
Norðurlands, Snorra Sigfús-
I son. — Mótið sóttu um 40
eldrum sínum þar til hann var ™ f g^'°íélag a°g Jar 5}"*' En sjómenn knáir koma heim kennarar af sambandssvæð-
1R órc cromdi n» r,a,rt oi_ haíi þeim morg ar. Fisk- konur ungar fagna þeim i inu ,auk þeirra
16 ára gamall og naut al-
mennrar menntunar í ungl-
inga- og gagnfræðaskóla. Ár-
ið 1890 tók hann stýrimanna-
próf við stýrimannaskólann í
Reykjavík, þá 18 ára gamall.
Tæpra 20 ára að aldri, árið
1892, varð hann skipstjóri á
þeim i mörg
veiðar annara þjóða og verzl-
un kynnti hann sér eftir föng
um. Veturinn 1905 ferðaðist
hann með styrk frá stj órninni
til Frakklands, Spánar og ít-
alíu til að kynna sér íiskmark
aðinn. Um Suður- og Mið-
fiskiskipi frá Hafnarfirði, og EvróPU ferðaðist hann 1929
var svo skipstjóri næstu árin
til 1899. Veturinn 1894—5
dvaldi M. í Kaupmannahöfn
og lagði stund á hafdýrafræði
og ýmislegt, er snerti rann-
sóknir á hafinu, straumum og
plöntuvexti o. fl. Árið 1899 var
M. ráðlnn af hmu danska
flotamálaráðuneyti sem aö-
stoðarmaður við dýptarmæl-
ingar og kortagjörð við Aust
Um nes og vík og Bala bær
er byggður fjær og nær,
í grimmum dal með galdrana,
á grundum úti á Kaldrana
og eins og saga innir forn
við Ennisstiga og
Kaldbakshorn,
und felli há
og hyrnu blá
má húsabæi sjá.
er
höndum
kennslu
og leið-
liöfðu með
beiningar.
Á mótinu voru samþykktar
4. Þá telur þingið, að við
einkunnagjöf í lestri beri að
leggja enn meiri áherzlu á
réttan og fagran lestur en nú
er gert, svo sem við veröur
komið.
1 5. Ekki fellir þingið sig við
það, að önnur prófverkefni
séu notuð við landspróf í
nokkrar tillögur og ályktanir. Reykjavík en annars staðar á
Helztar voru þessar frá aðal- : lanciinu> og lítur svo á, að
,1
fundi Sambands
barnakennara:
norðlenzkra
Vinnubókamálið:
a) „5. þing S.N.B. lýsir á-
nægju sinni yfir störfum
vinnubókarnefndar þeirrar,
er fulltrúaþing S.Í.B. skipaði í
ur- og norðurströnd íslands stofnað
og í hafinu milli Íslands og
Grænlands, og var við þessi
störf í tvö sumur. Síðan varð
hann aðstoðarmaður við land
helgisgaésluna við ísland
til að rannsaka möguleikana
með verzlun á síld m. m. og
skrifaði ítarlega skýrslu um
þessa ferð, og sumarið 1937 , , , , , ... ,
ferðaðist hann til Vestur-1Þ® ví®.a en vatm lond,
Grænlands til aö kynna sér f..vié! r,f hin laga strÖ1 iqcn t h . f
fiskveiðar hnr oe: í Dovísfló hja Hindlsvlk Vatnsnestá Áuni 1950> °g telur Þau stefna
iiskveioar par og í uavisfló-, Vit bar hiá I i rétta átt. Þingið mælir ein-
anum. Um þessa ferð sknf-‘ s \ . ; pa n■,a• !hvo<tís
aði hann í Aarboe for Fisk-!Þar hofn er fynr HnnaÞing, jdl eglð meö ÞV1> að atthaga-
eri“ 1938 Þess má ennfrem- er hefur fagra innsiSlinS> j fræðihandnt nefndarmnar
ur geta, að 1928 var í Khöfn111 vinstri.handar hamrabrú verðl |efið ut sem handðók
félag, sem hafði á a h,na groin tun Í Y kennaia> og skoiai
..i. *--- ----- sund,
á hina gróin tún
stefnuskrá sinni að gera °s ,uti fyrir eyiar>
Grænland frjálst, binda enda en Inn af ™gisund °? Srund
á einokunarverzlunina og ??,vftn °S sléttur víðlendar
leyfa dönskum og íslenzkum h,)a v|kurnnP> er starir þar
vid heiði hátt
á landið lágt.
og lagardjúpið blátt.
a
að
Sigurður Norland.
rj mönnum aö reka þar atvinnU|
ár með beitiskipinu „Heklu“!m- fl- °S var M- kosinn í stjóm!
og fleiri skipum í danska sjó- Þessa íéiags á stofnfundi og
hernum, til 1908, að hann var 1 Þeirrl stjórn í 10 ár. j
sagði starfinu lausu og hóf út- I Stærsti og merkasti þáttur
gerð á mótorbátum og verzl-j1 athafnalífi M. hafa þó ver-j
un í Sandgerði á Miðnesi, er ið ritstörf og skal hér getið
hann svo rak í nokkur ár. Ár- hiiis helzta: Á árunum 1899
ið 1913 seldi M. verzlun og út- j 1914 skrifaöi hann ýmsar rit- j Havets Rigdomme, 2. útgáfa
gerð í Sandgerð’i og réðist gerðir um landsmál í „Ægir“, aukin 1940 410 bls
j fyrir kennara, og
j fræðslumálastjórnina
vinna að því sem fyrst.“
b) „5. þing S.N.B. fagnar
þvi, að ríkisútgáfa námsbóka
skuli hafa byrjað á útgáfu
mynda til notkunar við vinnu
bókagerð í skólum. Væntir
þingið þess fastlega, að áfram
hald verði á þeirri útgáfu og
treystir því, að myndir af
skáldum og öðrum merkis-
gáfa, aukin. K.höfn 1939, 375 ! mönnum þjóðarinnar, svo og
' ýmsum sögustöðum, komi út
áður en skólar byrja í haust.“
bls.
sem fiskverzlunarráðunautur, sv° °g 1 vikublöðin Lögréttu,
(Fiskerikonsulent) Fiskifé-;Reykíavik> Þjóðólf, Fjallkon-
lags íslands með heimiíisfang' una> Landið, ísafold og Norð-
í Liverpool í Englandi og var.urland- Ennfremur á árunum
þar til hann, sakir ófriðarins, \ 1918—1938 í dagblöðin Morg-
hætti starfinu 1916 og flutti tmblaðicJ, Vísir og Alþýðublað
til Danmerkur, þar sem hann
að mestu hefir dvalið síðan og
búið í Charlottenlund.
Fyrstu árin, er M. bjó í Dan
mörku, hafði hann umsjón
með byggingu á mótorbátum
og viðgerð á togurum fyrir út-
gerðarmenn heima og annað-
ist sölu á ísl. sjávarafurðum
o. s. frv. Verzlunarstaðinn
Keflavík keypti hann af verzl-
unarfélaginu H. P. Duus og
rak þar verzlun í tvö ár, 1920
—22 og gerði þar ýmsar end-
urbætur á húsum, bryggju og
fiskverkunarstöðvum, en tap-
aði þar mest öllu fé sínu og
flutti þá aftur til Danmerkur.
Árið 1923 hóf M. umboðs-
verzlun í félagi með skipstjóra
Árná Riis, undir nafni félags,
sem kallaðist „Islands Kom-
pagni“. Þessi félagsskapur
gekk vel, en hluttaka í síld-
veiði með íslenzkum útgerðar-
manni varð orsök til þess, aö
félagið sá sér ekki fært að
halda áfram verzlunarrekstri
og gerði full reikningsskil og
hætti- starfinu 1928.
Þar sem M. frá æskuárum
sínum haföi stundað fiskveið-
ar við ísland og seinna tekiö
ið, svo og í tímaritin Ægir,
Eimreiðina, Andvara og Skírn
ir. Margar ritgerðir hans eru
skrifaöar undir dulnefni (Odd
Dansk Islandsk Samhandel
1787—1942 m. myndum, 120
bls., K.höfn 1942.
Litið til baka I. (æfiminn-
ingar). K.höfn 1946 m. mynd-
um, 350 bls. ,
Landsprófin:
„Fimmta þing Sambands
norðlenzkra barnakennara,
haldið að Laugum í Reykjadal,
lítur svo á, að vinna beri að
því smátt og smátt í framtíð-
Litið til baka II. (æfiminn- j inni að draga úr hinum al-
ingar). K.höfn 1947 m. mynd- |mennu prófum barnaskól-
um, 350 bls. | anna, t. d. ársprófum, og jafn-
, „ Þröngt fyrir dyrum (Land-jframt leggja ríka áherzlu á
ur Ofeigsson) eða bokstafnum helgismálig) K.höfn 1946, 32 það, bæði í orði og verki í öllu
!M.
bls.
skólastarfinu, að
prófin eru
aðferð, en
Nokkur rit og bækur skrif- j Auk þess, sem að framan ] aðeins tæki, eða
aðar af Matth. Þórðarsyni, út greinir, hefir M. Þ. nokkur rit aldrei takmark.
gefnar í Reykjavík og Khöfn: ^ liggjandi t handriti. Fjöldaj Varðandi hin almennu
Fiskiveiðaritið „Ægir“, mán ritgerða ýmislegs efnis hefir , landsprófsverkefni barnaskól-
aðarrit 1905—1914, Reykja- hann skrifað í dönsk blöð, svo ! anna í móðurmáli og reikningi
vík. jog nokkur í ensk, þýzk og jvill þingið taka þetta fram:
norsk.
M. kvæntist 22. jan. 1897
Sigríði Guðmundsdóttur frá
Akranesi. Sigríður andaðist
ust, eru 6 á lífi: Astþór cand.
jjur. framkv.stj. í Vestmanna-
Skýrsla yfir starfsemi fisk-
verzlunarráðunauts í Eng-
landi 1914—16, Reykjavík.
Havets Rigdomme og deres
Udnyttelse, 345 bls. m. mynd- 'eftir rúmlega 50 ára hjóna
um, K.höfn 1927. I band 12. marz 1949. Af 8 börn
Nordisk Havfiskeri Tids- 'um þeirra hjóna, er upp kom
skrift, hálfsmánaðarrit, K.
höfn 1928—1935.
Skýrsla yfir Síld- og síldar- j eyjimi. Karítas verzlunarkona
verzlun, 125 bls., K.höfn 1929. ,í Reykjavík, Friðrik verzlunar j
Síldarsaga íslands, 350 bls. maður í Vestmannaeyjum,
m. myndum, K.höfn 1930. j Sverrir framkv.stj. Bíldudal,
Year book of the fishery- \ Jarþrúður gift stórkaupmanni
industry, K.höfn og London H. Lorange og Guðriður gift
1935—39. Iverkfræðing B. Christensen,
Slysavarnafélag íslands. j Kaupm.h. Tveir synir þeirra
Skipskaðar og drukknanir við hjóna dóu uppkomnir: Guðm.
1. Osamræmi er á milli
námskrárinnar og reiknings-
verkefnisins varðandi 7 ára
og jafnvel 8 ára börnin. Náms-
skráin gerir ráð fyrir, að 7 ára
börnum sé aðeins kennd með-
ferð talnanna frá 1—20, en
reikningsverkefnið hefir ná-
sömu verkefni beri að nota
j um allt land í þeim greinum,
sem landsprófsskyldar eru.
Bindindismál: '
I „Aðalfundur Sambands
norðlenzkra barnakennara
samþykkir að skora á útvarps
ráð að ætla bindindissamtök-
unum í landinu ákveöinn tíma
vikulega í ríkisútvarpinu
framvegis.“
Kennaraskóli íslands:
„Með því að Kennaraskóli
, íslands býr enn við sama hús-
næði og honum voru búin af
vanefnum fyrir 44 árum, en
gera verður hins vegar sívax-
andi kröfur til hans, eftir því
sem mannfjöldi þjóðarinnar
og skólamenntun hennar
eykst, vill aðalfundur S.N.B.
leggja hina ríkustu áherzlu á
það, að hafizt verði handa
hið allra fyrsta í fyrirhugaðri
endurbyggingu kennaraskól-
ans, sem veiti skólastarfsem-
i inni sem allra fullkomnust
j starfsskilyrði, og að jafnframt
verði reistur æfingaskóli, sem
til þessa hefir vantað. Skorar
fundurinn á Alþingi, ríkis-
stjórn og þjóðina alla að veita
þessu bráðnauðsynlega máli
liðsinni, svo sem með þarf.“
Kosning stjórnar S.N.B.:
Formaður Jón Þ. Björnsson,
ritari Garðar Jónsson, gjald-
keri Hersilína Sveinsdóttir.
Varastjórn: Gísli Gottskálks-
son, Magnús Bjarnason, Pála
Pálsdóttir.
Endurskoðendur:
Marteinn Steinsson og Guð-
jón Ingimundarson.
Fundurinn kaus Jón Þ.
Björnsson, skólastjóra á Sauð-
árkróki, heiðursfélaga sam-
bandsins, en hann lætur af
störfum á þessu ári, vegna
aldurs.
Island. K.höfn 1935, 50 bls. m.
myndum.
Síldarsaga íslands, 2. út-
1. stýrimaður í útgerðarfélagi
A. P. Möller, Kaupm.h. 1941,
(Framh. á 7. síðuJL
tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifaniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiatw
i Gerist áskrifendur áð s s | Kaupum - Seljum)
1 Allskonar húsgögn — Allt f
X^Jimcinumx 1 með hálfvirði.
i i PAKKHÚSSALAN
Áskriftarsími 2323 | 1
| Ingólfstr. 11 — Sími 81085 | ■ r
niiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiiniiiiniiiiiin
■iimuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiniiMm