Tíminn - 23.07.1952, Qupperneq 5

163. b!að.
TÍMINN, miðvikudaginn 23. júií 1952
5
Miðvihud. 23. iúlí
Vandamál mjólkur-
framleiðslunnar
í nýkomnu hefti af Árbók
landbúnaöarins er m. a. yfir-
lit um mj ólkuf ramleiðsluna
og mjólkursöluna fyrstu 3
mánuði þessa árs. Samkvæmt
því hefir innvegin mjóik til
mjólkurbúanna numið 9.430
þúá. lít-rum á þessum tíma eöa
1.370 þús. lítrum rneira en ár-
ið áður. Þetta er 17% aukning
Nokkur hluti henw er tal-
' in stafa af því, að mitningar
voru betri í vetúr en í fyrra
og að nýtt mjólkursamlag -tók
til starfa í ársbyrjun (Mjólk-
ursamlag Suður-Borgfirð-
inga). Talið er láta nærri, að
raunveruleg framleiösluaukn
ing sé um 10%.
Hin raunverulegá fram-
leiösluaukning hefir fyrst og
fremst átt sér stað á aðdrátt-
arsvæði Mjólkurbús Flóa-
manna. Þessar sveitir eru nú
sauðlausar og hefir það ýtt
undir bændur að auka mjólk
urframleiðsluna.
Samkvæmt yfirlitinu hefir
sala nýmjólkur orðið 72 þús.
lítra meiri fyrstu þrjá mán-
uðina í ár en á sama tíma í
fyrra. Raunverulega hefir þó
saian minnkað. Áður var aíl-
mikil mjólk seld á Akranesi
utan mjólkursamlaganna og
kom því ekki fram á skýrsl-
um í fyrra, en þetta hefir vit
anlega breyzt við stofnun
mjólkursamlagsins þar. Jafn
framt hefir svo íbúunum fjölg
að um 2—3 þús. á mjólkur-
sölusvæðunum.
Rjómasalan hefir þó minnk-
að enn meira. Hún var 18%
minni fyrstu þrjá mánuðina
í ár en á sama tíma í fyrra
eða 22% minni, þegar miðað
er við ibúafjölda. Afleiðing
þessa er m. a. sú, að smjör-
framleiðslan hefir aukist
mjög mikið. Þann 1. júní í ár
voru smjörbirgðir líka 132
í stað 68 smál. á sama tíma
í fyrra. Af þeim ástæðum hef
ir niðurgreiðsla ríkisins ' á
smjörverðinu verið aukin til
þess að örfa smjörsöluna.
Eftir að greint hefir verið
frá þessum staðreyndum í ár
bókinní, er kornist svo að
orði, að framleiösluráði land-
búnaðarins sé það mikið á-
hyggjuéfni, að mjólkurfram-
leiðslan skuli vaxa á sama
tíma og innlendi markaður-
inn gengur saman, .þar sem
mjólkurafurðir sé ekki held-
ur hægt að selja erlendis fyr
ir viðunanlegt verð. Þess-
vegna sé athygli vakin á þessu
svo að þau ráð verði fundin
og tekin, sem framleiðendum
og þjóðarbúskapnum í heild
eru hollust.
Hér er vissulega mikið al-
vörumál á ferðum. Það sýnir
m. a., hve mikilvægt það er,
að sæmileg almenn kaupgeta
sé í kaupstöðunum, svo að al
menningur þar þurfi ekki að
draga úr kaupum á mjólkur-
vörum. En jafnvel þó kaup-
getan sé þar sæmileg, getur
markaðurinn þó ekki enda-
laust tékið við aukinni fram-
a Júgóslava
hliðstæð á
og Islendin
manian hátt
Avarp, Júgóslavncska fnllíriíans á afmælisfuneli S.S.S.
í afmælishqfi S.I.S. 4. þ.m. flutti
Ljubomir Mijatovic aðalritari
kveðju frá samvinnusamtökum
Júgóslavíu. í ávarpi sínu ræddi
hann nokkúð Um-sögu íslendinga og
Júgóslava, ér væri svipuð um margt,
en síðan greindi hann frá hinum
nýju þjóðfélagsliáttum, er nú væru
að ryðja sér til rúms í Júgóslavíu.
Ávarp Mijatovic, sem var á ýms
an hátt hið athyglisverðasta, fer
hér á eftir í íslenzkri þýðingu:
— Ég tel mér það mikinn heið-; |
ur að hafa .þetta tækifæri til þess
að flytja ýkkur kveðjur um það
bil fjögurrg. milljóna júgóslav-
neskra samvihnumanna — eða á
að gizka 12.. milljóna, ef fjölskyld-
ur félagsmahnanna eru taldar með
— og óska. ykkur góðs gengis í
störfum ykkar á þessum aðalfundi
og siaukins vaxtar og viðgangs á
komandi tíð.
Við hittumst nú í fyrsta sinn,
og við vitum lítið hvorir um aðra,
enda eru íönd okkar nyrzt og
syðst í Evróp.u. En þótt fjarlægö
in sé mikil, þá er samt furðulegt,
hve margt. við eigum sameiginlegt
með tilliti til bæði menningararfs
okkar og pólitískrar fortíðar og
samvinnuhreyíingarinnar sjálfr-
ar.
Sviplík saga.
Mér finnst það skylda mín að
rekja hér það, sem okkur er sam-
Ljubomir Mijatovic.
áður, að sigrazt verði á öllum erf
iðleikum og komið á varanlegum
friði og friðsamlegri þróun með
öllum þjóðum heims. Og að því
marki ættu þær þjóðir að vinna
sem, eins og þið, hafa þolað kúgun
og ranglæti um margar aldir og
kunna að meta sérhverja við-
Ieitni, sem miðar að betri lífskjör
um. og sjálfstæöi. ,
Scsíalistiskfc þjóðfélag.
Einmitt núná' fara fram geysi-
miklar þjóðfélagslegar umbreyt-
ingaf í lar.di okkar. Verið er að
koma á sjálfsstjórn fólksins
sinni lýðræðislegifcstu mynd. Öll
framleið'slutækin eru undir stjórn
hinna beinu, eiginlegu framleið
enda, stofnuð' hafa verið í verk-
smiðjunum framleiðsluráð verka-
Mannvírkf, sem
vitna
Af hálfu þeirra flokka, sem
nú eru í stjórnarandstöðu, er
oft deilt á Framsóknarmenn
fyrir það, að þeir hafi ekki
verið með í nýsköpunarstjórn
inni. Þeir hafi þar sýnt í
verki, að þeir væru andvígir
framförum.
Þessi rógur er orðinn svö
marghrakinn, að það ætti að
vera óþarft a'ð svara honum
einu sinni enn. Þeir sem eitt-
hvað fylgjast með málum,
vita það líka vel, að andstaða
Framsók’narmanna gegn ný-
sköpunarstjórninni byggðist
á alveg gagnstæðum ástæð-
um. Framsóknarmenn fundu
nýsköpunarstjórninni það
fyrst og fremst til foráttu, að
liún notaði ekki stríðsgróð-
ann til alhliða framfara,
heldur eyddi mestum hluta
hans í sukk og óþarfa. Einu
framfarirnar, sem hún iét
sér sýnt um, voru vissar um-
bætur á sviði sjávarútvegsins.
Hún virtist trúa því að þjóð-
inni væri það nægilegt að
reynd, að þessum ljóð'um okkar svip ^ en(ja (verkamanna og samvinnu-
ar að ýmsu leyti til þeirra Ijóða, ^ rnanna) á öllum sviðum, undir ó-
sem gerð voru
Allur hinn menntaði heimur kann
manna, og verið er að koma á fót efla sjávarútveginn, og því
framleið- mætti láta þann hluta stríðs
gróðans fara í súginn, er
sameignarfyrirtækjum
á Norðurlöndum. j sk0raðri stjórn fólksins sjálfs. Hin ,
ir beinu framleiðendur hafa nú
ast við fornsögur ykkar og Eddu
o. s. frv. alveg eins og hann þekk-
ir til þjóðkvæða okkar, einkum
hinna serbnesku.
Ný sjálfstæðisbarátta.
En okkur er einnig kunnugt um,
að þegar á árinu 1380 misstuö þið
þegar fengið það hlutverk að út-
hluta þjóðrtekjunum, jafna nið-
ur aukavinnu, sem leysa þarf af
hendi, semja fjárhagsáætlanir o.
s. frv. Ekkert annað ríki í heim-
inum hefir reynt neitt í líkingu
við þessa sjálfri sér samkvæmu
sósíalistisku þróun. Við erum þó
ekki rynni beint til hans.
Sámkvææmt þessu var land-
búnaðurinn alveg hafður út-
undan, ekkert hirt um að
reisa raforkuver eða að koma
fótum undir aðra stóriðju.
Það var þetta fyrirhyggju-
leysi, sem Framsóknarmenn
áfelldust. Vegna þess fékkst
margfalt minna að þörfum *
framkvæmdum fyrir stríðs,-
illu heilli, stjórnarfarslegt sjálf- ekki endilega á þeirri skoðun, að j Sróðann en ella. Vegna þess
stæði ykkar, og að ái'ið 1602 vor- 1 Það sé einmitt á þennan hátt, sem i ríkti kyrrstaða á mörgum
eiginlegt, ef verða mætti til þess * uð þið hnepptir í efnahagslega á- þróunin ætti og muni verða me'ð Þeim sviðum, þar sem fram-
að stuðla að nánari kynnum og nauð og urðuð ekki fullvalla ríki j öðrum þjóðum. Þróun hvers rík-
aukinni samvinnu í framtíðinni, og fyrr en 1918. Á svipaðan hátt glöt ^ is er mál þeirrar þjóðar, og eng-
ég vona, að þið virðið mér til betri j uðum við sjálfstæði okkar þegar ( ánn utanaðkomandi aðiii hefir
vegar, þött ég noti þetta tækifæri' snemrna á
miðöldum, og vorum
kvæmda var mest þörf. Vegna
þess varð alltof stór hluti
stríðsgróðans eyðslueyrir
■ rétt til þess að skipta sér af því' braskara og annarra luxus-
um margar aldir kúgaðir, bæði máli.
stjórnarfarslega og efnahagslega,
Samvinnufélögin í Júgóslavíu.
Ýmislegt er sameiginlegt með
til þess.
Ef litið er langt aftur í tímann,
allt til þess, er þið námuð land á j af Tyrkjum og öðrum nágranna-
þessari eyju, þá getum við séð, að j þjóðum okkar- allt fram til þess:
þið lögðuð strax í uþphafi grund- er Serbía varð frjáls, í byrjun síð samvinnuhreyfingunni hjá ykkur
völlinn að menningarlífi ykkar, J ustu aldar, en árið. 1918 mynduð- 0g hjá okkur. Samvinnuhreyfingin
stjórnarháttum og frelsisást. Við' um við, eins og þið', hið samein- hófst hjá ykkur af brýnni þörf
þekkjum til bókmennta ykkar og I aða, fullvalda júgóslavneska ríki. • fólksins, án þess að þið þekktuð
þjóðþings, sém var brautryðjandi En þrátt fyrir allt hafið þið verið j nokkrar fræðilegar meginreglur
í Vestur-Evrópu. ,
Á þessu tímabili áttum við Suð-
ur-Slavar einnig okkar menning-
iánsamari en Júgóslavar, þar sem samvinnunnar, og þannig varð
hagur ríkis ykkar stendur nú með J þetta einnig hjá okkur. Þegar AI-
blóma, lífskjör þjóðarinnar góð og þjóðasamband samvinnumanna
armiðstöð á Öhrid, þar sem í dag J örugg framvinda í þjóðmálum. j (International Co-operative Alli-
er þjóðveldið Makedonía, en þar, Hins vegar verðiim við ennþá að , ance) hélt fyrsta þing sitt 1895, átt
hafði þegar á árinu 885 f. Kr. ver-j berjast fyrir siálfstæði ríkisins,1 Um við þar fulltrúa úr hópi serb-
iö settur á stofn sérstakur skóli enda þótt við séum fullvalda þjóð, j neskra samvinnumanna. Hjá ykk-
til að mennta kennara og fræðara j og yfir okkur vofir stöðug árásar- j ur hafa samvinnufélögin ekki ver-
á ýmsmn sviðum. Við þróuðumst hætta, og það enda þótt okkur ið klofin í félög framleiðenda og
einnig sem voldugt, sjálfstætt ríki, hafi með byltingu þjóðarinnar ^ neytenda, heldur starfa neytendur
til fullkomnari stjórnarhátta og 1 auðnazt að leggja grundvöllinn að ! og framleiðendur saman innan I
aukinnar menningar, og þegar á sósialistisku þjóðfélagi, sem þarf samvinnufélaganna. Hjá okkur sjájfT^, “Y . ,
þessu timabili atti lyðveldið Serbia frið og næði til þess að gera að (samvmnufelogm emnig um hvort1
sem nú er, sína borgaralegu lög- J veruleiká hugsjónir þjóðarinnar, tveggja, að sjá félagsmönnum fyr
bók. Við áttum einnig þjóðleg ljóð sem að menningu og efnahag hef ir neyzluvörum og koma fram-
á mjög háu stigi, og það er viöur-1 ir orðið að standa í stað um marg leiðsluvörum þeirra í verð.
I manna.
Augljósustu dæmin um
„framfarastefnu“ nýsköp-
unarstjórnarinnar eru þau,
að mestu stórvirkin, sem þá
var ráðist í, voru síldarverk-
smiðjur Áka á Skagaströnd
og Siglufirði. Því miður
mótaði sama viðhorf alltof
mikið vinnubrögð þeirrar
stjórnar, sem á eftir kom,
stjórnar Stefáns Jóhanns.
Stærstu mannvirkin frá tím
um hennar eru Hæringur og
Faxaverksmiðjan.
Þau mannvirki, sem koma
til með að minna á núver-
andi stjórn, eru hins vegar
orkuvérin nýju við Sogið og
iLaxá og áburðarverksmiðjan.
Þau bera merki stefnu, sem
kennd bókmenntafræðileg stað- 1 ar aldir. Við trúum því samt sem 1
(Framhald á 6. síðu)
aftur, en hún virðist nú hafa
þann stóra kost, að fram-
leiðslu hennar má selja með
sæmilegum árangri erlendis.
Beitiland og fleira takmark-
ar þó alltaf útþennslu sauð-
fjárræktarinnar. Hér þarf
því fleira að koma til. Margir
þeir, sem til þekkja, telja hér
mikla möguleika fyrir stór-
aukna nautgriparækt, er
byggist á kjötsölu. En til þess
þarf að koma hér upp nýjum
nautgripastofni við hliðina á
þeim, sem fyrir er, því að
leiöslu. Það liggur því ljóst hann er alinn upp og ræktað
fyrir, að eigi framleiðslan í
sveitunum að aukast að ráði,
verður að auka hana víðar en
á sviði mjólkurframleiðslunn
ar.
Þess er nú að vænta, að
sauöfjárræktun geti aukist
ur með mjólkurframleiðslu
fyrir augum.
Fyrsta sporið í þessa átt,
væri að flytja inn kálfa af
erlendu alinaútgripakyni og
ala þá upp á afskekktum stað,
helzt í eyju. Margir munu
óttast slíkan innflutning
vegna þess, hvernig karakúl-
pestin komst inn í landið á
sínum tíma, en slík saga á
ekki að þurfa að endutaka sig,
ef nægilegra öryggisráðstaf-
ana er gætt.Þá mytti og einn-
ig koma þessu í kring með inn
flutningi á sæði, en það
mun taka margfalt lengri
tíma að koma hér upp nýjum
nautgripastofni, ef þeirri
aðferð er fylgt.
Ræktunarskilyrði eru hér
slík, að það er vafalaust
mögulegt að margfalda hér
nautgripatöluna, og það er
líka vafalaust, að ' nauta-
kj öt getur orðið öruggt . og
arðvænleg útflutningsvara.
Kjötskortur virðist fyrirsjá-
anlegur í heiminum um langa
framtið, en vaxandi kaup-
geta, sem ætti að vera hægt
að gera sér vonir um, eykur
hinsvegar kjöteftirspurnina.
Allt mælir með því, að erlend
ur markaður.yrði miklu betri
og öruggari fyrir nautakjöt
en t. d. mjólkurafurðir.
Ef landbúnaðurinn á að efl
ast og aukast hér á landi, verð
ur hann að byggjast á fleiri
meginstoðum en mj ólkur-
framleiðslu og sauðfjárrækt.
Þeir útþennslumöguleikar eru
takmarkaðir. Það er því vissu
lega orðið tím.abært að haf-
ist sé handa um að athuga
gaumgæfilega þá möguleika,
sem hér eru fyrif hendi til
framleiðslu á nautakjöti í stór
um stíl, því að þaö mun taka
verulegan tíma að byggja
hana upp og koma henni í við! ingi
unanlegt horf. ar.
vinnugrein, heldur miðar að
alhliða framförum. Ilún vill
ekki heldur byggja afkomu
þjóðarinnar á óvissum höpp-
um, eins og síldveiðarnar
vissulega eru. Hún vill gera
afkomugrundvöllinn sem víð-
tækastan og traustastan.
Þegar borin eru saman
mannvirki þau, sem þessar
þrjár ríkisstjórnir hafa beitt
sér fyrir, kemur vel í Ijós mun
urinn á viðhorfum Framsókn
armanna og þeirra flokka, er
stóðu að nýsköpunarstjórn-
inni.
Það mætti vitanlega finna
fleiri glögg dæmi þessu til
stuðnings, ef náuðsynlegt
þætti. En þessu eru einna
gleggst. Þau sýna það líka
glöggt, að það borgar sig ekki
fyrir Þjóðviljann og AB að
halda áfram því moldviðri, að
það hafi verið andstaða gegn
framförum, sem gerði Fram-
sóknarflokkinn að andstæð-
nýsköpunarstjórnarinn-
X+Y.